ΤΑΣΟΥ ΠΟΡΦΥΡΗ

Τάσου Πορφύρη
«Τζιομπανόσκυλα»
κάποιο εμπόδιο απότομα να ξαπλωθούν μπρούμυτα ή ανάσκελα στο χωράφι λόγω της
αρχής της αδράνειας της ύλης.
Το πατρικό μας σπίτι στον Άγιο Κοσμά Πωγωνίου βρίσκεται στον πρώτο δρόμο
στη δεξιά του πλευρά για εκείνον που μπαίνει στο χωριό από το Λαχανόκαστρο και
στον τελευταίο για όποιον έρχεται από τη Βήσσανη. Στον δεύτερο ήταν στη δεξιά του
πλευρά το σπίτι του παπα-Βασίλη. Θυμάμαι, στο κομμάτι που συνόρευε με τον
κεντρικό δρόμο και οδηγούσε στο χοροστάσι, είχε δέντρα σκαμνιές και κυψέλες με
μελίσσια. Παραμέσα ήταν το σπίτι και στον οντά του, την εποχή που έπρεπε, έβαζε
μεταξοσκώληκες. Όταν άνοιγες τις πόρτες τού ν’ οντά ένας συνεχής αδιάκοπος
θόρυβος, κάτι σαν χτυπήματα πλήκτρων γραφομηχανής, σε πλήρη ανάπτυξη έφτανε
στ’ αυτιά σου. Όταν οι μεταξοσκώληκες συμπλήρωναν τον κύκλο διατροφής τους
άρχιζαν να τυλίγονται πέριξ του εαυτού τους με την έκκριση ενός υγρού και
σχηματίζονταν σε κουκούλια. Τα κουκούλια τα μάζευαν και τα πήγαιναν στην
Κόνιτσα όπου υπήρχαν ειδικά μηχανήματα που τα επεξεργάζονταν κι έβγαζαν το
μετάξι, όπου και τα πουλούσαν με το ζύγι.
Το μαγειρειό ήταν ένα μεγάλο δωμάτιο με τζάκι, δύο φούρνους, πυροστιές και
γάστρα κρεμασμένη απ’ τον κρεμαστάλυσσο. Στον μεγάλο φούρνο ψήναν ψωμιά και
στον μικρό πίτες, κασιόπιτες και ορισμένα φαγητά με κρέας.
Το δωμάτιο ήταν μεγάλο και στρωμένο -αλειμμένο θα ’λεγα καλύτερα- με
αργιλόχωμα από του Καλογιάννη. Έριχναν νερό στο χώμα, το ανακάτευαν, γινόταν
λάσπη και με τη λάσπη άλειφαν το δάπεδο. Σε λίγες μέρες καλοκαιρίας το υλικό
στέγνωνε· γινόταν πέτρα. Το σκούπιζαν όποτε χρειαζόταν με μια σκούπα φτιαγμένη
από λεπτά κλωνάρια ενός φυτού που το σχηματοποιούσαν σε σκούπα την οποία
χρησιμοποιούσαν για το σάρωμα του δωματίου, όταν είχε στεγνώσει για τα καλά.
Το σπίτι κάηκε στην Κατοχή και χρόνια μετά οι κληρονόμοι αποφάσισαν να
μοιράσουν το οικόπεδο. Η μπουλντόζα έφερε στο φως τα θεμέλια· μεγάλα
τετραγωνισμένα αγκωνάρια. Τα καλοπελεκημένα κοτρώνια της μπίμπτσας ήρθαν στο
φως· εκεί που διατηρούσαν κρέατα, τυριά, βούτυρα και ό,τι άλλο φαγώσιμο
χρειαζόταν ψύξη. Τώρα, στη θέση τους ψυγεία-καταψύκτες για τη διατήρηση
τροφίμων και ποτών σε ελεγχόμενη θερμοκρασία. Μονάχα που σε διακοπή ρεύματος
ή σε κάποια ζημιά στα μοτέρ τους, αναστέλλεται το «θαύμα» και στη θέση του
θρονιάζεται ο πανικός. Και μέχρι να «ξανάρθει το ρεύμα», που λένε, πηγαίνουμε κι
ερχόμαστε κι εμείς. Θυμάμαι ένα graffiti σε τοίχο σπιτιού στα Εξάρχεια: «Ο
5