Forum A+P 05
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- TAGS
- forum
- urbane
- architecture
- qytetit
- urban
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
e tipit, përmendet si një referencë e<br />
rëndësishme si në librin “Arkitektura e<br />
qytetit” e Rosit, ashtu edhe në libra të tjerë<br />
që trajtojnë këtë çështje. Ndërsa Rosi 15 e<br />
konsideron tipin si diçka të qëndrueshme<br />
dhe komplekse, një ekstrakt logjik që<br />
ekziston përpara formës dhe që e “formon”<br />
atë. Kështu, tipi nuk është diçka që<br />
kopjohet, por është një element që shërben<br />
si rregull për krijimin e objekteve. Përmes<br />
analizës së tipave kuptojmë konceptet dhe<br />
mënyrën e transformimeve të hapësirës<br />
njerëzore. Zaffagnini, Gaiani, Marzoti, 16<br />
me disa ndërtesa të cilat formojnë një<br />
tipologji urbane. Kjo shpesh quhet edhe<br />
“indi” urban. Seria e fotove të Beratit<br />
tregon homogjenitetin tipologjik. (Seria<br />
2).<br />
Pëlhura, mund të konsiderohet edhe<br />
si rezultati i marrëdhënieve që lindin<br />
midis rrugëve / përshkueseve dhe tipave<br />
të banesave. Ky lloj raporti përcakton<br />
“mënyrën e thurjes” së pëlhurës. Në<br />
këtë kuptim edhe pëlhurat urbane kanë<br />
tipologjitë e tyre, të cilat formohen nga<br />
ndryshimet progresive në kohë. Tiparet<br />
argumentojnë se tipi (qeliza) përbën<br />
bërthamën bazë të “pazbërthyeshme” më<br />
tej, që është struktura e përbashkët si për<br />
studimin e formës së qytetit (morfologjia<br />
urbane), ashtu edhe për studimin e pjesëve<br />
të veçanta të tij (pëlhurat/indi). Sipas<br />
këtyre autorëve, tipi përfaqëson mënyra<br />
të veçanta të bashkimit të elementeve<br />
ndërtimorë dhe të raporteve të tyre me<br />
kontekstin urban, duke na ndihmuar të<br />
kuptojmë raportet midis elementeve dhe<br />
gjithë strukturës urbane si edhe mënyrën<br />
e rritjes dhe të zhvillimit të qytetit. Analiza<br />
e tipave nënkupton evidentimin e zonave<br />
15 Rosi A. , vepra e sipërcituar<br />
16 Zaffagnini, Gaiani, Marzot, ”Morfologia<br />
Urbana e Tipologia Edilizia”, Pitagora Editrice,<br />
Bologna 1995 (fq. 156)<br />
e tyre varen nga faktorët morfologjikë,<br />
territorialë, historikë, kulturalë, teknikoekonomikë,<br />
si edhe nga ndërveprimi<br />
midis tyre. Një nga atributet kryesore<br />
të pëlhurës të paktën në fillesat e saj<br />
është të qenët mono-tipologjik 17 , pra<br />
thurja e saj është rezultat i agregimit të<br />
një tipi të vetëm. Por pëlhurat urbane<br />
përgjithësisht mbartin shtresa të kohëve<br />
të ndryshme dhe analizimi i tyre mund të<br />
na zbulojë një sërë ligjësish të formimit<br />
dhe të ndryshueshmërisë së tyre. Secili<br />
tip ndërtimi supozon një pëlhurë<br />
korresponduese që shkon në sintoni me<br />
17 Ky paragraf bazohet tek libri “Morfologjitë<br />
urbane dhe tipologjitë e ndërtimit” - Zaffagnini,<br />
Gaiani, Marzot, 1995 (fq. 156-172)<br />
Seria 5<br />
Zhdukja e “Pazarit të Vjetër” të Tiranës, “elementi<br />
i fortë” më i rëndësishëm i qytetit<br />
17
Change language