Forum A+P 05
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- TAGS
- forum
- urbane
- architecture
- qytetit
- urban
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ndërtimit të një qyteti përmes aktivitetit<br />
të tij praktik dhe projekteve të karakterit<br />
novator të kryera nga studentët. Artikujt<br />
në vijim, (“Tirana Ekspres”) janë ilustrim i<br />
kësaj ideje.<br />
“ÇARJET” DHE “GERVISHTJET” LINEARE<br />
SI ELEMENTE TË FORTA<br />
Raporti i tyre me gjenerimin dhe<br />
konsolidimin e ndërtimeve<br />
Ndërsa pëlhurat përfaqësojnë struktura,<br />
të cilat bëhen të lexueshme nga ajo çka i<br />
bën tipike, të ngjashme, në nivel qyteti si<br />
edhe të njësive më të vogla të tij, bien në sy<br />
edhe gjurmë të “çarjeve”/ apo “qepjeve”<br />
lineare, të cilat bëhen të lexueshme për<br />
shkak të “ndërprerjes” së rregullsive<br />
të caktuara të shkaktuara nga kalimi<br />
i trajektoreve gjeneruese, elementeve<br />
natyrale (lumenjve, kodrave, etj), ose nga<br />
ndryshimet morfologjike midis pëlhurave<br />
me formime të ndryshme etj. Në Tiranë<br />
“çarjet” kryesore janë radialet qytet<br />
formuese të cilat në fillesat e tyre kanë<br />
qenë trajektoret gjeneruese të qytetit dhe<br />
që hap pas hapi u konsoliduan përmes<br />
hapësirës dhe ndërtimeve që gjeneruan<br />
përgjatë tyre. Po ashtu, në ditët e sotme<br />
zgjatimet “inerciale” të trajektoreve<br />
kryesore të qytetit në drejtim të zonave<br />
periferike luajnë rolin e referuesit kryesor<br />
hapësinor dhe të “mbledhësave të vetëm<br />
të hapësirës publike”, duke garantuar<br />
njëkohësisht edhe lidhjen me qendrën e<br />
qytetit.<br />
Krijimi i akseve dhe polariteteve të reja<br />
gravitale duhet të ritrajtohen “zyrtarisht”<br />
(me realizëm) nga planet dhe projektet<br />
për hapësirën publike. Për këtë ekspertëve<br />
të fushës iu duhet së pari, të “lexojnë”<br />
tendencat në shkallë qyteti, përfshirë edhe<br />
ato të “zgjatimeve inerciale”. Kjo do të rriste<br />
vetëdijen për to si hapësirë publike. Tirana<br />
ka mbajtur mbi vete që në momentet<br />
e saj të para sfidën e “zyrtarizmit” të<br />
këtyre radialeve. Kjo sfidë ende vazhdon<br />
me rritjen e distancës nga qendra.<br />
Operacionet e para të këtij lloji kanë qenë<br />
drejtimi i radialeve të rrugës së Durrësit e<br />
të Kavajës si edhe bashkëstrukturimi i tyre<br />
me qytetin e “mëparshëm” organik dhe<br />
më vonë me linearen e “implantuar” të<br />
bulevardit aktual. (Shiko serinë e figurave<br />
ku tregohen trajektoret e origjinës së<br />
qytetit dhe ato të projektuara e rregulluara<br />
të Tiranës Seria 4). Ky i fundit nuk ishte<br />
gjë tjetër veçse treguesi dominant i aksit<br />
të rakordimit midis qytetit “të vjetër” dhe<br />
atij “të ri”; midis tipologjive ekzistuese dhe<br />
atyre të reja që po lindnin. Konsolidimi<br />
i “çarjeve” të rrugës së Durrësit, të<br />
Kavajës, të Dibrës, të Elbasanit, si edhe të<br />
Bulevardit qendror, të cilët përmesonin<br />
qytetin që vazhdonte të formohej sikurse<br />
edhe vendmbajtësin gjeografik, solli me<br />
vete “tensionet” e para të rakordimit /<br />
bashkëstrukturimit, gjë që krijoi premisën<br />
për lindjen e variacioneve tipologjike të<br />
pëlhurave. Këto pëlhura, nga njëra anë,<br />
zinin fill tek radialet e sipërpërmendura,<br />
ndërsa nga ana tjetër, “rakordonin” dhe<br />
shkriheshin gradualisht me pëlhurat<br />
organike të gjenezës së qytetit. Rezultantet<br />
e kësaj “energjie” bashkëstrukturuese” janë<br />
ende të lexueshme në qytet të mishëruara<br />
në “gjurmë rrugësh” e drejtime lëvizjesh.<br />
Figurat skematike tregojnë mbivendosjen<br />
e linjave organike me ato të rregulluara<br />
dhe lindjen e tensioneve të rakordimit në<br />
shkallë qyteti në rastin e Tiranës (Seria 8).<br />
Paris<br />
Amsterdam<br />
Barcelonë<br />
Romë<br />
Vienë<br />
23<br />
Seria 6’<br />
Pëlhura të konsoliduara në qytetet Europiane.
Change language