Forum A+P 05

Ka edhe raste të “variacioneve traumatike” që
ndodhin për shkak të dhunës ndaj pëlhurës
urbane ose “Urbicidit 18 ”, i cili shkakton
“erozion të pëlhurës”. Rasti i Tiranës ku
pëlhurat janë tashmë të dëmtuara në
shumë pjesë të saj, e dëshmon rolin shumë
të rëndësishëm që ka pëlhura si strukturë
mbajtëse e organizmit urban. Atje ku këto
pëlhura kanë humbur identitetin prej kohësh
problemet vazhdojnë të përkeqësohen duke e
me identitet të fortë rezistenca për ndryshim
është më e lartë.
“DISTILIMI” DHE “PËRFORCIMI”
SI PROCES TRANZITUES DREJT
QËNDRUESHMËRISË SË PËLHURAVE:
nga spontaneiteti / pavetëdija në
procesin e rregulluar nga njeriu
Por a ka ende diçka për të lexuar në këto
pëlhura dhe si mund ta lexojmë atë? Në
tejçuar problemin edhe më sipër, në shkallën
e organizmit urban. Figurat ilustrojnë
zhdukjen e “Pazarit të Vjetër” të Tiranës,
“elementit të fortë” më të rëndësishëm të
qytetit (Seria 5); si edhe fenomenin e “epjes”
së pëlhurave në periudhën pas viteve ’90
për shkak të “infiltrimeve tjetërsuese” dhe
shfaqjes së “tensioneve” brenda pëlhurave.
(Seria 6). Ndërsa në rastet ku ende ka pëlhura
18 Termi është huazuar nga Millard Bill, Violence
against architecture, tek Koolhaas Rem,
“Conetent”
librin “Tirana Metropolis” 19 propozohet
një proces “distilimi” i pëlhurave,
në shkallë zone; dhe të “gjurmëve”,
“çarjeve”, në shkallë qyteti. Në kuptimin
e përgjithshëm “distilimi”ka të bëjë me
zbulimin e “esencës” dhe riinterpretimin
e saj; duke e përdorur këtë si një mjet për
të kthyer potencialet e “fjetura” në kualitet
të hapësirës. Ky proces i “distilimit”
19 The Berlage Institute research report, Tirana
Metropolis, 2004, Editorë Declerck, Melort,
Ryan, Tattara (fq. 38-48)
19