Forum A+P 05
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- TAGS
- forum
- urbane
- architecture
- qytetit
- urban
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
numrin e parë të revistës ‘Domus’ më<br />
15 Janar 1928, Gio Ponti si drejtor i<br />
saj shkruan: Shtëpia italiane, nuk është<br />
një rifuxhio e veshur dhe e zbukuruar nga<br />
banorët për të duruar kushtet klimatike... Pra<br />
kjo shtëpi nuk është vetëm një “machine<br />
a habiter”... por në të mishërohen<br />
përmasat e mendimeve tona, si dhe sensi<br />
i një jete të sigurt (projekti i Gio Pontit,<br />
salloni) 5 .<br />
Në mobiljet e vëzhguara në Tiranë<br />
ndeshim vëllime paralelopipedi, kënde të<br />
rrumbullakosura apo me trajtë cilindrike<br />
etj. Ato qëndrojnë mbi xokola apo mbi<br />
këmbë të trasha. Shpesh afishojnë një<br />
dekor të kujdesshëm e të rafinuar të<br />
repertorit floreal të stilizuar. Motivet<br />
dekorative përsëriten rregullisht, duke<br />
krijuar ritme të ngjashme me ‘muzikën’<br />
e lehtë të epokës. Parapëlqehen linjat e<br />
drejta dhe konforti si sinonim i luksit,<br />
duke evokuar trenat ‘pulman’ e anijet<br />
transatlantike. Krahas fabrikimit në seri<br />
vërehet një përkujdesje e punës artizanale<br />
me dorë, sepse siç thotë V.Sgarbi ”Kur<br />
mjeshtri është një artist, edhe artizanati<br />
kthehet në art” 6 . Në fakt kjo frymë bëri<br />
që format klasike, si ato të Luigjit XIV<br />
dhe të Direktoratit të zhduken nën<br />
presionin kubist duke i thjeshtëzuar ato<br />
në maksimum. Ky ishte një kapërcim i<br />
madh psikologjik.<br />
Le të ndalemi në disa shembuj<br />
ekzemplare në atë që quhet “fauteuills<br />
club” i Tiranës. Ky kolltuk, babai i të cilit<br />
është Ruhlmani, gjendet në Tiranë me<br />
format më të mira të tij. Veshja e tyre<br />
bëhet më e velur me damask e lekurë.<br />
Emërtimi i tij ka ardhur nga klubet<br />
franceze e angleze të kolonive. Ndryshe<br />
nga format klasike, ky kolltuk ka një<br />
zgjidhje antropometrike të rehatshme,<br />
duke krijuar ambient për të pirë një kafe<br />
në qetësi, e në mënyrë shumë delikate.<br />
Këmbët e holla të kolltukëve klasikë, janë<br />
zevëndësuar me xokola e këmbë solide.<br />
Format e rrumbullakosura që ngjallin<br />
një ndjenjë qetësie, kthehen në silueta të<br />
referencës së “fauteille club”.<br />
Krijim tjetër i epokës është divani<br />
i emërtuar “cosy corner”, që paraqet<br />
tapicerinë e bashkangjitur me një mobilje<br />
druri, e cila shërben si bar vitrinë apo<br />
mbështetëse tavllash. Cosy corner i vrojtuar<br />
në Tiranë, paraqet një sofa me tapiceri<br />
veluri të gjelbër, ku fundi i tij harkohet<br />
ëmbël. Anës së kundërt i bashkëngjitet<br />
një vitrinë si dhe një bar në trajtë gjysmë<br />
cilindrike. Shohim edhe përdorimin e<br />
hekurit të nikeluar në suporte e doreza.<br />
Deri në këtë kohë ky përdorim shfaqet i<br />
limituar, por shënon një premtim për të<br />
ardhmen.<br />
Bari bëhet një orendi e rëndësishme<br />
e sallonit të pritjes. Nga disa bare të<br />
marra në konsideratë në mobilimet e<br />
vilave të Tiranës, vërejmë se veshjet e tyre<br />
të brendshme janë pasqyrat. Përdorimi<br />
i drurit të rallë, materialeve të rafinuara<br />
si dhe zgjidhja komode e praktike, flasin<br />
për bashkëpunimin e arkitektëve me<br />
dekoratorët si një prelud i formave të<br />
gjeometrizuara e moderniste. Këto forma<br />
janë derivat i arkitekturës të realizuar me<br />
betonarme. Në këtë etapë, modernizmi<br />
kërkonte që teknikat e artit të ishin të<br />
pandashme, përsosja e të cilave sjell trajta<br />
të artit neoplastik.<br />
Pra, nënkuptimi është i qartë: ”Ai<br />
(arktekti, dezajneri - shënimi im), duhet të<br />
39
Change language