Forum A+P 05
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- TAGS
- forum
- urbane
- architecture
- qytetit
- urban
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ku bashkohen tre lumenjtë dhe tre<br />
liqenet e Tiranës që janë mbi këtë aks.<br />
Për ne ishte e rëndësishme të<br />
studionim pikat e takimit me aksin,<br />
kështu që studiuam pikën ku sheshi<br />
Skënderbej dhe lumi Lana takohen<br />
me aksin. Analiza e paternit të sheshit<br />
Skënderbej, e Lanës dhe hapësirave<br />
përreth tyre ishte e rëndësishme për<br />
të kuptuar kohën e zhvillimit të këtyre<br />
pjesëve. Ne donim të krijonim një<br />
tjetër pikë takimi, që të përfaqësonte<br />
periudhën paskomuniste në ditët tona.<br />
Në një moment e pamë projektin tonë<br />
si një skenar filmi. Virusi i konsumimit<br />
dhe dëshirës për t’u pasuruar edhe<br />
në dëm të natyrës tashmë është një<br />
fenomen. Qyteti ka dërguar ushtarët<br />
e tij për të kaluar një pengesë që ka<br />
gjetur përpara tij, lumin e Tiranës, i cili<br />
ka krijuar një kufi të fortë midis qytetit<br />
dhe natyrës. Një luftë e fortë qytetnatyrë.<br />
Qyteti sulmon me parcelizimin,<br />
ndërtimin dhe densifikimin e zonës.<br />
Por çfarë ndodh? Natyra nuk duron<br />
më, toka nuk po mban më dot peshën<br />
e njerëzimit dhe fillon të çahet, lumi<br />
fillon sulmin drejt qytetit ku futet<br />
përmes kësaj çarjeje.<br />
Pikërisht këtë ka si synim projekti<br />
ynë, vendosjen e një traktati paqeje<br />
mes zhvillimit të mëtejshëm të qytetit<br />
dhe natyrës. Në pjesën e ndërtuar futen<br />
elementë të natyrës, siç është gjelbërimi<br />
dhe uji, kurse në pjesën e natyrës futen<br />
ndërtime dhe vetë njerëzit. Sulmet<br />
kanë ndalur. Qyteti ka kaluar lumin<br />
dhe nuk është më agresiv, kurse natyra<br />
është futur në qytet. Por çfarë realisht<br />
ndodh? Në fillim ishte thjesht natyrë e<br />
pastër, por pas viteve ‘90 filloi uzurpimi<br />
i tokës, kur njerëzit mundoheshin të<br />
zinin sa më shumë tokë të mundeshin.<br />
Papritmas kjo u kthye në fenomen,<br />
filloi migrimi masiv drejt qytetit dhe<br />
periferisë së tij. Filluan problemet e<br />
pronarëve të rinj të tokave midis tyre,<br />
por edhe me ata të vjetrit rreth tokave<br />
të zëna. Disa ranë dakort, duke ndarë<br />
pjesët e duke shtyrë parcelat. Ne akoma<br />
kemi të tilla probleme edhe sot ku të<br />
shumta janë çështjet në gjykatë për<br />
pronësinë e tokës.<br />
Banorët e rinj filluan të jetojnë<br />
në “tokat e tyre” dhe ishte koha që<br />
do ndërtonin shtëpi. Edhe sot kemi<br />
një proces të gjatë dhe të vështirë<br />
legalizimi. Pas shumë vitesh jetese në<br />
mjedise pa plan, pa sisteme rrugësh, uji<br />
dhe elektriciteti legal shumë prej tyre u<br />
legalizuan. Këtu fillon dhe planifikimi i<br />
këtyre zonave, ku filluan të ndërtoheshin<br />
rrugët e para, por me shumë vështirësi.<br />
Rrugët ishte e vështirë të ishin të<br />
drejta, ato vinin rreth ndërtimeve dhe<br />
parcelave. Dëshira për pronë private<br />
që karakterizonte shqiptarët në kohën<br />
paskomuniste manifestohej vetvetiu<br />
shumë qartë në migrimin masiv drejt<br />
qyteteve. Kaloi më shumë se një dekadë<br />
nga konsumizmi dhe përdorimi jo<br />
i drejtë i tokës për qëllime private.<br />
Në fillim njerëzit filluan të “zinin”<br />
sa më shumë të mundeshin tokë për<br />
përdorim vetiak. Në projektin tonë<br />
ne mundohemi të pasqyrojmë këtë<br />
fenomen, por në rastin tonë uzurpimi<br />
tokës është hapësire publike.<br />
Përcaktimi i paternit kompakt<br />
dhe rrjeta në hapësirat e lira lejon<br />
51
Change language