Pismo PG

Recommendations

Info

Jesienią 1980 roku Koło NSZZ „Solidarność” na Wydziale Inżynierii Sanitarnej i Wodnej poparło wniosek wykładowcy Jerzego Mroza o wmurowanie w Dużej Auli w Gmachu Głównym tablicy poświęconej Armii Krajowej. – Jeszcze jako student Wydziału Budownictwa Wodnego, a później pracownik Katedry Dróg Wodnych i Regulacji Rzek, przechodziłem codziennie przez aulę obok tablicy ku czci Gwardii Ludowej * *, poświęconej Franciszkowi Zubrzyckiemu „Małemu Frankowi”. Drażniła mnie, bo dowódca kilkuosobowego oddziału, który w rzeczywistości nie brał udziału w żadnej akcji przeciw Niemcom został uhonorowany w centralnym miejscu Politechniki Warszawskiej, a Armia Krajowa nie. Postanowiłem działać – wspomina Jerzy Mroz. Po uzyskaniu dla swojego wniosku poparcia Komisji Zakładowej NSZZ „S”, razem z dr. Jeremim Szczeniowskim zajął się jego realizacją. Na początku roku 1981, zaraz po pierwszych po wieloletniej przerwie wolnych wyborach władz uczelni, przedstawili sprawę nowo wybranemu rektorowi, prof. Władysławowi Findeisenowi. Inicjatywę poparł Senat PW i środowisko akademickie. Następnie Jerzy Mroz, z potrzebnymi pismami, pojechał do KAMBUD-u po materiał na tablicę. – Tam dano mi kilka propozycji i zdecydowałem się na kamień, który pozostał z odbudowy Zamku Warszawskiego. Materiał został przewieziony na Wydział Architektury PW, gdzie artysta rzeźbiarz, Bronisław Kubica miał wykonać napis. Trzeba było tylko ustalić jego treść. Najpierw Jerzy Mroz myślał o tym, żeby poświęcić tablicę pamięci Jana Rodowicza * W tym miejscu znajduje się obecnie jedna z dwóch tablic poświęconych studentom PW, którzy polegli w latach 1918–1920 w obronie niepodległości Polski. Odsłonięte w roku 1923 tablice zostały zniszczone po II wojnie światowej. Odtworzono je w roku 1990 (przyp. red.) 24 STUDENTOM-ŻOŁNIERZOM Trzydzieści lat temu, 28 października, uroczyście odsłonięto tablicę poświęconą pamięci TADEUSZA ZAWADZKIEGO „ZOŚKI” oraz studentów Politechniki Warszawskiej – żołnierzy podziemia poległych w latach 1939–45. „Anody”, harcerza, żołnierza Szarych Szeregów i AK oraz Delegatury Sił Zbrojnych, a po wojnie studenta architektury na Politechnice Warszawskiej. Jego ojciec, Kazimierz Rodowicz, był profesorem na naszej uczelni, a mama, Zofi a z domu Bortnowska, pracowała w bibliotece. – Jednak istniało prawdopodobieństwo, że władze miasta nie wyrażą zgody na tę propozycję, ponieważ „Anoda” został aresztowany w roku 1949 i zginął, najprawdopodobniej zamordowany, w siedzibie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie – opowiada Jerzy Mroz. – Pomyślałem o Tadeuszu Zawadzkim „Zośce”, który studiował chemię na Politechnice Warszawskiej, a jego ojciec był przed wojną profesorem i rektorem naszej uczelni. Legendarny dowódca Szarych Szeregów był harcmistrzem, podporucznikiem AK, komendantem Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, zastępcą, a następnie komendantem harcerskich Grup Szturmowych w stolicy. Prowadził akcje bojowe, między innymi pod Arsenałem i Celestynowem. Zginął w roku 1943, w ataku na strażnicę w Sieczychach. Po zaakceptowaniu propozycji poświęcenia tablicy jego pamięci, na jesieni 1981 roku został powołany komitet organizacyjny. W jego skład weszła siostra Tadeusza Zawadzkiego Anna Zawadzka i Jerzy Mroz oraz żołnierze z batalionu „Zośki”: Witold Bartnicki „Kadłubek”, Stanisław Broniewski „Orsza”, Stanisław Jastrzębski „Kopeć”, Kazimierz Łodziński „Kapsiut”, Bogdan Deczkowski „Laudański” i Stanisław Sieradzki „Świst”. W cotygodniowych posiedzeniach tego grona uczestniczył również ówczesny stołeczny konserwator zabytków. Z nim właśnie trzeba było stoczyć batalię o umieszczenie na tablicy znaku „Polski Walczącej”. Starał się on odwieść członków komitetu od tego pomysłu. W końcu, zdenerwowana siostra „Zośki” oświadczyła, że jej brat nie walczył o to, żeby jego profi l znalazł się na tablicy, tylko oddał życie za Polskę. I symbol pozostał. Data odsłonięcia tablicy została wyznaczona na dzień imienin Tadeusza. Na uroczystość, 28 października, z całej Polski przyjechały drużyny harcerskie noszące imię „Zośki” Zawadzkiego oraz żołnierze Szarych Szeregów, ze swoim naczelnikiem hm. Stanisławem Broniewskim „Orszą” i komendantem Chorągwi Warszawskiej hm. Stefanem Mirowskim „Berkiem”. Przybyli także przedstawiciele Armii Krajowej, świata nauki i kultury. Obecni byli również: rektor PW – prof. Władysław Findeisen, rektor UW – prof. Henryk Samsonowicz, prof. Janusz Groszkowski i prof. Janusz Hryniewiecki. Rektor Findeisen powiedział, między innymi, że tablica oddająca cześć harcmistrzowi Tadeuszowi Zawadzkiemu „Zośce”, upamiętnia także wszystkich studentów Politechniki Warszawskiej, którzy polegli w latach II wojny światowej. Hm. Broniewski podkreślił, że obowiązkiem uczestników tej wojny jest przekazywanie prawdy o tamtych latach młodemu pokoleniu, a tablica będzie jej trwałym dowodem. Następnie siostra Tadeusza Zawadzkiego odsłoniła tablicę, przed którą zebrani złożyli kwiaty, po czym wysłuchali wiersza „Testament mój” Juliusza Słowackiego w interpretacji Jana Englerta, odtwórcy postaci „Zośki” w fi lmie „Akcja pod Arsenałem”. Od fragmentu utworu: A kiedy trzeba – na śmierć idą po kolei, jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!… pochodzi tytuł powieści Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”, przedstawiającej – między innymi – wojenne losy Tadeusza Zawadzkiego i jego przyjaciół z 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej – Aleksego Dawidowskiego „Alka” i Jana Bytnara „Rudego”. Uroczystość wmurowania tablicy zakończył recital pianistki Barbary Hesse-Bukowskiej, która wykonała utwory Fryderyka Chopina. Tekst i zdjęcie: ANNA ABRAMCZYK MIESIĘCZNIK Politechniki Warszawskiej Nr 11 (167), listopad 2011
K OŁA NAUKOWE PW W POGONI ZA NASA Loty wahadłowców zostały zakończone. USA mają coraz mniej pieniędzy na eksplorację Kosmosu. Do wyścigu włączyły się Chiny, które w ostatnim czasie wysłały w tamtą stronę dwie rakiety. Czym, przy USA i Chinach, jest Politechnika Warszawska? Jak porównywać ją z takimi potęgami? Okazuje się jednak, że można i trzeba. A wszystko za sprawą Amelii. Jest „blondynką”, na sobie ma czerwone litery. Cechuje ją niezwykła wybuchowość, a wznieść się potrafi naprawdę wysoko. Rozszyfrujmy, kim – a może czym – jest ta nieznajoma. – Nazwa A(MEL)ia pochodzi od nazwy Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa, gdzie powstała – mówi Adam Okniński, jeden z członków sekcji rakietowej Studenckiego Koła Astronautycznego. –Większość rakiet budowanych na świecie ma żeńskie imiona, więc i nasza taką dostała. Zagadka rozwiązana. Amelia to nazwa rakiety zbudowanej przez studentów z PW. Odbyły się już dwa jej starty, pierwszy siedemnastego kwietnia tego roku. Pomysł zbudowania rakiety i „włączenia” się do kosmicznego wyścigu pochodzi od osób, które przychodząc na MEiL, interesowały się wcześniej astronomią i technikami kosmicznymi – na przykład Adam był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Rakietowego. Na uczelni mogli dalej rozwĳ ać swoją pasję. – Zdając na PW, wiedziałem że zapiszę się do koła – mówi Adam. – Trzeba pamiętać, że nasz opiekun naukowy, prof. Piotr Wolański, to uznany specjalista właśnie w dziedzinie technologii kosmicznych i astronautyki. Poza tym uczelnia daje kołu większe możliwości przy tworzeniu złożonych projektów. Kilka osób biorących udział w tworzeniu Amelii wcześniej budowało już małe rakiety. Sekcja rakietowa powstała cztery lata temu. Na początku większość jej prac związanych było z teoretycznymi rozważaniami. Dopiero rok temu pojawił się pomysł stworzenia rakiety. Mała grupka szybko przerodziła się w duży zespół. Obecnie w sekcji jest dwadzieścia osób, które wspierane są przez absolwentów MEiL pracujących w Instytucie Lotnictwa w Sekcji Technologii Kosmicznych. 3… 2… 1… start! Najpierw mała mgiełka dymu i dorobek całego roku badań, projektowania, tworzenia, rozmów – z szybkością 100 m/s – idzie w górę! Rakietę jeszcze przez chwilę widać. Działają na nią siła ściskania, opór powietrza i – duża jak na te wymiary – siła ciągu. Gdy oczom zebranych ukazuje się spadająca na spadochronie Amelia, rozbrzmiewa burza braw. Teraz już wiadomo – wszystko się udało! Gotowa do startu Amelia ważyła 5060 g. Na jej pokładzie znajdowały się urządzenia rejestrujące ciśnienie i przyspieszenia oraz kamera. – Głównym zadaniem było przetestowanie wszystkich podstawowych elementów rakiety – mówi Adam Okniński, koordynator sekcji rakietowej. – Badaliśmy, między innymi, konstrukcję nośną, system odzyskiwania i komputer pokładowy, chcieliśmy także zweryfi kować stabilność rakiety. Konstruktorzy nie chcieli, żeby Amelia poleciała zbyt wysoko. Po pierwsze dlatego, że mogłaby zniknąć z oczu zgromadzonych widzów. Po drugie – przepisy w Polsce nakazywały zarezerwowanie przestrzeni powietrznej. MIESIĘCZNIK Politechniki Warszawskiej Nr 11 (167), listopad 2011 W Amelii wykorzystano, testowany wcześniej w Instytucie Lotnictwa, silnik kompozytowy, który wypełniono materiałem pędnym w ilości 480 g popularnego „karmelka” z bardzo niewielką domieszką drobnego pyłu aluminiowego. Konstruktorzy długo wahali się, według jakiej koncepcji zbudować Amelię. Musieli sobie odpowiedzieć na pytanie: czy zbudować rakietę opartą na konstrukcji wręgowej (a ściślej – szkieletowej), czy może samonośnej? Zmiana koncepcji w trakcie realizacji wiązałaby się z rozpoczęciem pracy od nowa. Zwyciężył pierwszy pomysł. (…) Cała konstrukcja rakiety opiera się na stelażu składającym się z 4 podłużnic (zrobionych z listew sosnowych o przekroju kwadratowym 8×8 i długości 1 m) oraz czterech wręg (ze sklejki grubości 10 mm) – czytamy w materiałach koła. – Między dwiema dolnymi wręgami znajduje się łoże silnika. (…) Dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania, korpus rakiety może być wykorzystywany wielokrotnie, z czego członkowie sekcji nie omieszkali skorzystać – wysłali Amelię w górę po raz drugi. Na początku czerwca członkowie SKA zaprezentowali swoje projekty, w tym Amelię, premierowi Donaldowi Tuskowi. W spotkaniu uczestniczyli studenci z kilku kół naukowych z Polski oraz minister szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka. Rakieta wzbudziła duże zaciekawienie. Może to znak, że i Polska włączy się do kosmicznego wyścigu? Tym bardziej że w tym roku dołączymy do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Przy budowie Amelii studenci korzystali z dofi nansowania Samorządu Studentów – z puli przeznaczonej na projekty naukowe. W konkursie zajęli pierwsze miejsce, co zaowocowało kwotą pięciu tysięcy złotych. Niestety, w przypadku technik rakietowych nie jest to duża kwota. Dlatego korzystali także z funduszy koła, a nawet dokładali z prywatnych środków. Wsparł ich także Zakład Budowy Silni- ków z MEiL, który dał pieniądze na zakup niektórych elementów. Ważną pomoc okazali pracownicy warsztatów, którzy wykonywali różne podzespoły rakiety. – Po dwóch startach Amelii, nagraniach telewizyjnych oraz wizycie w kancelarii premiera mamy nadzieję, że na kolejne projekty znajdziemy sponsorów – wspomina Adam. Studenci nie zamierzają spocząć na laurach. Projekt Amelia będzie kontynuowany i modyfi kowany. Obecnie trwają także prace nad projektem rakiety ponaddźwiękowej, która byłaby zdolna wynosić niewielkie urządzenia badawcze – wielkości puszek po napojach (0,35 l), o masie nie przekraczającej 0,5 kg – na wysokość kilku kilometrów. Z usług koła będą mogli skorzystać wszyscy, którzy będą chcieli przebadać swoje pomysły w warunkach panujących podczas wznoszenia oraz na dużych wysokościach. Pierwsi chętni już się zgłaszają. Sekcja rakietowa nie jest zarezerwowana tylko dla studentów z MEiL. Pracować w niej mogą wszyscy. Dlatego jej członkowie zapraszają do współpracy zarówno elektroników, materiałowców, jak i chemików. ZBIGNIEW ZAJĄC Fot. Paweł Jagiełło 25
Page 1 and 2: POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ Nr 11 (16
Page 3 and 4: 60. RAZ ELEKTRONIKI Jednak nie sam
Page 5 and 6: Z obrad Senatu Trzydzieste drugie w
Page 7 and 8: iTI. Po południu urodzinowi gości
Page 9 and 10: znikają nie wiadomo gdzie. Czasami
Page 11 and 12: uchodźców klimatycznych, czyli mi
Page 13 and 14: pracują także w Hiszpanii, Francj
Page 15 and 16: atmosfera, jaka powstała w okresie
Page 17 and 18: Trzeba pamiętać, że wynalazek mo
Page 19 and 20: Sól nie tylko ma znakomite paramet
Page 21 and 22: Na koniec coś, co działa na wyobr
Page 23 and 24: Na tyle dobrze, że zaczął starto
Page 25: Program staży prowadzony jest na s
Page 29 and 30: W roku 1948 wybrano też lokalizacj
Page 31 and 32: PRZECZYTANE w PRASIE PAŹDZIERNIK 2
Page 33 and 34: Po szkoleniu podstawowym przyszedł
Page 35 and 36: HONOROWY DOKTORAT DLA PROF. JÓZEFA

Pismo PG

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?