Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Podręcznik</strong><br />
Szkoła podstawowa
....................................................................................... 5<br />
<br />
. ............................................................... 8<br />
. ............................................................................... 12<br />
. ............................................................................... 16<br />
. ............................................................... 20<br />
5. .................................................................................................... 24<br />
6. ..................................................... 28<br />
................................................................................................ 32<br />
<br />
1. ........................................................................................ 38<br />
2. ................................................................................. 42<br />
3. .................................................................................. 46<br />
4. ................................................................................... 52<br />
5. ....................................................................................... 56<br />
6. ........................................................................... 62<br />
. ................................................................ 66<br />
8. ........................................................ 70<br />
. .................. 74<br />
............................................................................................... 78<br />
<br />
1. .................................................................................................... 84<br />
2. ............................................................................................... 88<br />
3. ................................................................... 92<br />
4. ....................................................................... 96<br />
5. .................................................................... 100<br />
6. .................................................... 104<br />
................................................................................................ 108
1. ........................................................................... 114<br />
2. .............................................................. 118<br />
3. ........................................................................................... 122<br />
4. ........................................................................ 126<br />
5. ................................................................................ 130<br />
6. ......................................................................... 134<br />
7. ............................................... 138<br />
8. .......................................................... 144<br />
9. .............................................................................................. 148<br />
10. ...................................................................... 152<br />
11. ........................................................................... 156<br />
................................................................................................ 160<br />
<br />
1. ............................................................. 166<br />
2. ...................................................................................... 170<br />
3. ............................................................................. 174<br />
4. ..................................................... 178<br />
5. ................................................................................ 182<br />
6. ........................................................................... 186<br />
7. ............................................................................................ 190<br />
................................................................................................ 194<br />
<br />
1. ................................................................................................ 200<br />
2. .............................................................................................. 204<br />
3. ............................................................................... 208<br />
4. ........................................................................................ 212<br />
5. ............................................... 216<br />
................................................................................................ 220<br />
<br />
1. ...................................................................... 224<br />
2. ............................................................ 228<br />
3. .................................................. 232<br />
................................................................................................ 236<br />
.......................................................................................................................... 239<br />
........................................................................................ 241
I<br />
<br />
<br />
acwc<br />
materii<br />
Orietacja<br />
w tereie<br />
Obserwacje<br />
wacea<br />
O czym<br />
to<br />
z
e si wiem a<br />
1. ecjac rr<br />
cas<br />
lekcji:<br />
<br />
<br />
.<br />
<br />
<br />
.<br />
<br />
biologia <br />
<br />
geografia <br />
<br />
chemia <br />
<br />
fizyka <br />
.<br />
Przyroda o zykie<br />
kaiki oaczacego a<br />
iaa kre oay<br />
ob araly bez<br />
zia czoieka.<br />
. <br />
.<br />
biologia<br />
geografia<br />
chemia<br />
fizyka<br />
8 I.
iez o rzyrozie moa czera z iel rych re.<br />
Obserwacje<br />
og by roazoe om<br />
ablizym ooczei<br />
a ycieczkach ogroach<br />
zoologiczych i boaiczych.<br />
<br />
amozielie ykoae<br />
oiaczeia aym rem<br />
iezy i mieoci orzebych<br />
rzyroikoi.<br />
<br />
cykloeie alay oraz kiki<br />
i czaoima olaroakoe<br />
oarcza ceych iformaci<br />
z zakre ak rzyroiczych<br />
a ake zaiera oiy oiacze<br />
i oberaci rzeroazoych<br />
rzez akoc.<br />
<br />
rogramy rzyroicze eleizi<br />
i roy iereoe o emayce<br />
rzyroicze mog by rem<br />
iezy ym zakreie oraz iformaci<br />
o oobach racy rzyroik.<br />
1. <br />
9
ocza ykoyaia oiacze i oberaci zaze amia o zaaach<br />
bezieczea.<br />
igy ie kaa o <br />
aych baci ai rz.<br />
akaa ozie ochro czyli<br />
farch i rkaiczki oraz oklary.<br />
<br />
ba o orzek. y rce rze<br />
rac i o ie.<br />
zykie oiaczeia yko<br />
okaie eg irkci.<br />
<br />
raca z rymi bacami ymaga orooci. bace chemicze yae<br />
laboraorim oraz omoe roki czyoci ma a eykieach ikogramy<br />
z ymboliczym ozaczeiem zkolioci.<br />
<br />
moe zkozi<br />
o ozie<br />
lb kr.<br />
<br />
<br />
<br />
ie olo<br />
oci o koak<br />
z ogiem.<br />
<br />
<br />
moe roazi<br />
o mierci.<br />
<br />
<br />
<br />
zagraa<br />
orgaizmom.<br />
<br />
wybuchowa<br />
<br />
<br />
ie rzca<br />
akich oakoa<br />
o ogia<br />
<br />
<br />
zy koak<br />
z i moe yoa<br />
ooory.<br />
10 I.
askc wie<br />
eym z abarzie zaych<br />
czeych rzyroik<br />
e ryyczyk ai eborogh<br />
ei aeboro. ocza oe racy<br />
baa rzyro liczych miecach<br />
a iemi. aia iele kiek<br />
oraz orzy eri film<br />
rzyroiczych.<br />
aamitaj wae<br />
rzyroa o<br />
zykie kaiki<br />
oaczacego a<br />
iaa kre<br />
oay ob<br />
araly.<br />
ocza za<br />
racoi<br />
rzyroicze aley<br />
zachoya zaay<br />
bezieczea.<br />
roky<br />
zaierace<br />
bace zkolie<br />
ozaczoe<br />
ooieimi<br />
ikogramami.<br />
ieza rzyroicza czy<br />
iaomoci z biologii<br />
geografii chemii i fizyki.<br />
ra iezy rzyroicze o<br />
oberace oiaczeia kiki<br />
i czaoima olaroakoe<br />
rogramy rzyroicze iere.<br />
raw si<br />
1. yai czym e rzyroa.<br />
2. oa azy ak kre zam i baaiem rzyroy.<br />
3. ymie czery ra iezy rzyroicze.<br />
1. <br />
11
ak m awa<br />
2. rr<br />
cas<br />
lekcji:<br />
oiez i aka e rola zmy ozaai rzyroy<br />
ozaz rzyrzy omoce roazei oberaci<br />
i oiacze<br />
aczyz i roazi oberace rzyroicze.<br />
<br />
e z mieoci rzyroika e aa oberaca ooczeia. iey zracamy<br />
ag a ooczeie oiaczamy zmyami . zaach kia rch krzye<br />
aka zele yzoych lici.<br />
rk<br />
ozala oberoa<br />
elemey rzyroy<br />
oarcza iel<br />
iformaci<br />
. o kolorze kzacie<br />
rch.<br />
Sc<br />
moliia ozaie<br />
ik rzyroy<br />
a ae rozriaie<br />
e eleme . iele<br />
ak moa rozoza<br />
o ich ieie.<br />
<br />
zoiek ma i zmy ziki<br />
krym ozae oaczacy a ia.<br />
c<br />
ziki iem<br />
moa rozoza<br />
zaachy.<br />
tk<br />
y o ozaaia kza<br />
eleme rzyroy oraz m.i.<br />
ego czy gakie czy<br />
chrooae ciee czy zime.<br />
Smak<br />
ozala rozoza<br />
mak . ora.<br />
12 I.
acy rzyroika orzebe rzybory o orzzaia oaek i ryk ak<br />
oe oek goi. ocza roazeia iekrych oberaci i oiacze<br />
iezbe rie okreloe rzyrzy.<br />
a<br />
Kompas<br />
Map i pla<br />
ozala oberze<br />
oberoay obiek<br />
oikzei.<br />
y o yzaczaia<br />
kierk<br />
geograficzych.<br />
moliia okreleie<br />
mieca roazeia<br />
oberaci.<br />
retka<br />
ama mierica<br />
Mikroskop<br />
ae molio<br />
oberaci oaloych<br />
obiek . ak.<br />
y o ykoyaia<br />
omiar goci.<br />
ozala oberze<br />
oberoay obiek<br />
barzo<br />
ym<br />
oikzei.<br />
askoc wie<br />
ooczee marfoy f barzo rzyae la rzyroik.<br />
araem foograficzym moa robi zcia<br />
baaych obiek. oa rie ykorzya<br />
go ako l.<br />
ykafoem moa agra . go ak.<br />
aia orieac ereie.<br />
oakoe alikace ma iele fkci may<br />
koma omiar a laarka krokomierz.<br />
2. <br />
13
izie i oberoa o ie re czyoci.<br />
beraca e a meo ako. rzez<br />
eki la rzyroicy oberoali rzyro.<br />
ch oaki i orzeeia byy oa<br />
rozo ak biologiczych . a oaie<br />
oberaci oobie i ric mizy<br />
orgaizmami oracoao ob ich ozia<br />
a re gry.<br />
Obserwacja o zalaoae<br />
yemaycze ziaaie. olega<br />
a ielokroym oberoai<br />
baaego obiek lb zaika<br />
i zaiyai zebraych<br />
iformaci.<br />
beraca akoa ma ie ae cechy<br />
yemayczo oberaca oia by orzoa co amie rzy razy<br />
aby baacz mia eo e zaoberoae faky ie rzyakoe<br />
okmeoaie zebraych iformaci orzzaie oaek z ryk<br />
zbieraie yik formie abel i ykre ozala orya yiki<br />
oberaci i yciga ioki.<br />
iaaj baaj obserwj<br />
ierza alece o aczak i oa ma le cechy boy. ech kra<br />
ozala rozoza o kre gry aley oberoae zierz e liczba oy.<br />
ay ma o ze oy a aczaki o oiem.<br />
Przygotuj: l aara foograficzy moe by elefoie.<br />
<br />
ozka robych zierz oim ooczei <br />
zakamarkach omiezcze ok om okolicy<br />
zkoy ark. amia aby ie yrzza krzyy<br />
zalezioym zierzom.<br />
olicz oa zaoberoaych zierz.<br />
rb ali o kre gry aley<br />
zaoberoae zierz. ykoa zcie kaego<br />
zierzcia.<br />
orz oak z oberaci. oia oa zaiera<br />
foografi kaego zierzcia iformac o liczbie<br />
oy rzyaleoci o gry aczak lb<br />
oa miec oberaci.<br />
ak<br />
oa<br />
14 I.
askoc wie<br />
ielik l ik o kolekca k roli. rezee<br />
zazoe okazy roli lb ich ilrace.<br />
oliy zielik oiy mie zykie<br />
elemey korzeie oygi licie kiay<br />
i ooce. oliy zebrae o zielika<br />
zazae a ako rozooe mizy<br />
karkami aier i moco ociie<br />
. cikimi kikami. oiero yzoe<br />
roliy rzymocoe i o arkza<br />
zyego aier. aa kara zielika<br />
zaiera oaoe iformace o zebraych<br />
roliach az miece yoaia<br />
miece i a zbior. oli chroioych<br />
ie aley zrya cel zrobieia zielika.<br />
ielik oiie mie ema rzeoi<br />
. roliy koe rzea roliy kice<br />
ma.<br />
roycz ooliy<br />
Miejsce zbioru aa olaa<br />
Data zbioru 20.07.2022 r.<br />
a oalki<br />
apamitaj o wae<br />
rzyro ozaemy<br />
za omoc zmy<br />
zrok ch<br />
ch oyk<br />
i mak.<br />
o roazeia baa<br />
rzyroiczych ykorzye i<br />
re rzyrzy . ly<br />
loreki amy miericze<br />
mikrokoy komay oraz may.<br />
beraca e a<br />
meo ako<br />
ozalac a<br />
okmeoaie baaych<br />
obiek rzyroiczych.<br />
Spraw si<br />
1. ymie zmyy kre ma czoiek.<br />
2. oa rzyka arzzi kre ozala a oikzaie obraz.<br />
3. azi rzyrz kry moliia yzaczaie kierk geograficzych.<br />
2. <br />
15
4.<br />
ceo skaa si<br />
otacajc as wiat<br />
ocas<br />
lekcji:<br />
oiez i czym e maeria<br />
oiez i akie ay kieia baci<br />
ozaz rzykay baci ryych krchych i layczych.<br />
<br />
czei o aa zaaali obie akie yaie.<br />
ezcze czaach aroyych . ..e. grecki<br />
czoy emokry zaroooa e maeria<br />
e zboaa z robi z. aom.<br />
orz oe<br />
re bace. baci zboae ciaa<br />
fizycze . krzeo amoch goi ko oce.<br />
<br />
Materia – zyko<br />
o co ma ma<br />
i zame rzerze<br />
czego moez ok<br />
ocz zmyami.<br />
aeria moe yoa rzech aach kieia. acioci baci<br />
yika z rozmiezczeia robi i molioci ich rzemiezczaia zglem iebie<br />
ozczeglych aach kieia.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
robiy ciaach<br />
aych ooe<br />
barzo bliko iebie.<br />
iaa ae ma<br />
aciy obie<br />
kza i ro<br />
go zmiei.<br />
cieczach robiy<br />
ie za i ak<br />
bliko iebie ak<br />
ciaach aych.<br />
iecze rzym<br />
kza aczyia<br />
krym i za.<br />
gazach robiy<br />
o iebie zaczie<br />
oaloe i mog i<br />
ao rzemiezcza.<br />
azy yeia cae<br />
aczyie krym<br />
zamkie.<br />
20 I.
Obieg wody w przyrodzie<br />
bace mog zmieia a kieia roceach aroaia kralaia<br />
oieia i krzeicia.<br />
gaz<br />
Topnienie<br />
o zmiaa a<br />
aego cieky.<br />
Parowanie<br />
to zmiaa ta<br />
ciekego gazoy.<br />
<br />
o zmiaa a<br />
ciekego ay.<br />
to<br />
zmiaa ta<br />
gazoego cieky.<br />
l<br />
oa<br />
ara oa<br />
oa ieaie kry rzyrozie ziki zmiaom oego a kieia.<br />
ieiocza ara<br />
oa oi i<br />
yoko a iemi<br />
choym oietrz<br />
krala i torzc<br />
chmry.<br />
o yem<br />
romieioaia<br />
oeczego oa<br />
are z mrz ezior<br />
i oierzchi l<br />
a take z roli.<br />
chmr kaacych<br />
i z kroel oy lb<br />
kryztak lo<br />
ota oay ezcz<br />
ieg lb gra.<br />
z oy z oa<br />
ika ziemi k<br />
et obieraa rzez<br />
roliy a cz ya<br />
o ezior i rzek.<br />
ea ilo oy a iemi<br />
ye aie aym<br />
oaci lo i ieg<br />
. loocach.<br />
4. <br />
21
i re prye i pyze<br />
iele rzemiot toim otoczei et zboaych z btaci taie taym.<br />
e btace ma okreloe acioci. iaa tae ze zgl a to ak zacho<br />
i ocza rby zmiay ich kztat moa ozieli a ciaa ryte krche<br />
i latycze.<br />
<br />
iaa sprste iaa krce iaa plastce<br />
o yem<br />
cikaia lb<br />
ygiaia mog<br />
zmiei kztat<br />
a otem rci<br />
o ocztkoego<br />
kztat.<br />
ka lb krz i<br />
ocza rby zmiay<br />
kztat.<br />
o ygici trale<br />
zmieia kztat.<br />
ryto rzyae<br />
i zzie tam<br />
gzie otrzeba<br />
ygiaia<br />
i elatyczoci<br />
. ocza<br />
trzelaia z k.<br />
iaa ryte<br />
to . gmki o<br />
o lb cieraia<br />
ryy<br />
tramolia<br />
gbki yeiace<br />
fotele.<br />
rcho<br />
ykorzyte i m.i.<br />
kchi. rche<br />
ziara kay ato<br />
i mieli oobie<br />
ak ziara ierz.<br />
acio t<br />
ykorzyte i<br />
take ocza iaia<br />
kre czy okiem<br />
trakcie rzebieia<br />
kaach<br />
. marmrze czy<br />
graicie.<br />
latyczo ozala<br />
kztatoa re<br />
rzemioty .<br />
lei aczyia z gliy<br />
figrki z lateliy<br />
a aet ierogi<br />
z ciata. latyczy<br />
et metaloy rt<br />
ktry moa trale<br />
ygia. oobie<br />
zachoe i<br />
metaloa blacha<br />
z ktre ota<br />
ztce lb garki.<br />
22 I.
iaaj baaj obserwj<br />
oiez i ak otae ezcz.<br />
Przygotuj: zklak oik lb ie rzeroczyte zklae aczyie may talerzyk<br />
gorc o aarat fotograficzy moe by martfoie.<br />
<br />
aei aczyie gorc o o ooy ego yokoci. aa aby i ie<br />
oarzy.<br />
atychmiat o alai oy rzykry aczyie talerzykiem.<br />
rzez ziei mit ober co i ziee aczyi. oez robi zcia.<br />
aot oe oberace o otatki moez klei zcia lb ykoa ryki.<br />
<br />
akie zmiay ta kieia oy zaoberoae<br />
apamitaj o wae<br />
ay iat et<br />
zboay z robi.<br />
ozria i trzy tay<br />
kieia tay cieky<br />
i gazoy.<br />
oa kry<br />
rzyrozie oiea<br />
zmieia ta<br />
kieia.<br />
iaa ryte raca<br />
o oego kztat.<br />
iaa krche ka<br />
i i krz.<br />
iaa latycze<br />
okztaca i a tae.<br />
Spraw si<br />
1. ymie tay kieia btaci.<br />
2. yai ak rozmiezczoe robiy rych taach kieia.<br />
3. yai czym et toieie i kralaie.<br />
4. oa rzykay cia o aciociach rytych latyczych i krchych.<br />
4. <br />
23
6.<br />
ak wac poc<br />
a pomoc prrw<br />
ocas<br />
lekcji:<br />
oiez i co to et gomo i ak i im ogia<br />
ozaz zaa ziaaia koma<br />
yzaczyz kierki iata za omoc koma i gomo.<br />
oo<br />
arotzym i raooobie atarzym rzyrzem o yzaczeia ocy et<br />
gomo czyli oolych rozmiar rt lb atyk bity iooo ziemi. ooeie<br />
oca cig ia i zmieia ic zmieia i te kierek i go cieia<br />
rzcaego rzez gomo. ie gomo oie kaze kierek ocy.<br />
a omoc gomo<br />
moez okreli<br />
kierki iata tylko<br />
oeczy zie.<br />
omoem moe<br />
by rt lb atyk<br />
bity ziemi.<br />
omo aley<br />
tai iooo.<br />
N<br />
ietloy<br />
rzez oce<br />
gomo rzca<br />
cie. ierek<br />
ktrym okoo<br />
goziy 12 aa<br />
akrtzy cie<br />
yzacza<br />
oc.<br />
askoc wie<br />
omo zyk greckim ozacza kazk.<br />
ie bez oo gy gomo by ota<br />
o torzeia ierzych zegar i kalearzy<br />
oeczych. a otaie goci i kierk<br />
ego cieia yzaczao cza a tarczy zaleoci<br />
o ooeia oca.<br />
egar oeczy a tarym<br />
iecie arzaie<br />
28 I.
iaaj baaj obserwj<br />
oim celem bzie yzaczeie kierk geograficzych za omoc gomo.<br />
ae omiary aleie rozocz ok. goziy 11.45<br />
Przygotuj: krtki roty atyk lb gomo zkoly karto zegarek zrek<br />
oek tam miericz.<br />
<br />
rok 1<br />
o karto a ziemi. ego rok mie<br />
iooo atyk. ber cie rzcay rzez<br />
gomo. azacz koiec cieia.<br />
rok 2<br />
e zrka i oka zrb cyrkiel rzyizay<br />
o atyka. ta a im olego r goci<br />
oberoaego cieia i ary okrg.<br />
kr go zrka ary ego trz<br />
kilka miezych okrg.<br />
rok 3<br />
oczeka a koiec rzcaego cieia otkie<br />
eego z koleych aryoaych okrg.<br />
azacz to miece.<br />
ber zmiay goci cieia gomo.<br />
ie bzie zmieia ooeie i taa i coraz<br />
krtzy. koo goziy 12.00 cie bzie<br />
akrtzy ie zaczie i ya.<br />
iey cie o raz rgi otkie tego amego<br />
okrg zazacz te kt.<br />
rok 4<br />
ii rot ocz kty zazaczoe a tym<br />
amym okrg a atie ozka roek<br />
mizy imi zmierz olego ocika i oziel<br />
rzez 2.<br />
roek ocz z miecem bicia gomo.<br />
trzymaa liia yzacza kierek oc<br />
oie. o okrelei ocy ka ozotae<br />
kierki iata.<br />
1<br />
2<br />
2<br />
3<br />
4<br />
6. <br />
29
dzi op<br />
oma ozala yzaczy kierki<br />
geograficze bez zgl a ogo<br />
i or ia. o rzyrz ktry kaa<br />
i z maego lekkiego mage<br />
tz. igy magetycze oraz tarczy<br />
z oziak. ga magetycza moe<br />
i oboie obraca. ga koma<br />
taioego oziomo kaze<br />
kierek ocy.<br />
ocza korzytaia z koma trzeba<br />
amita e ego ziaaie moe zota<br />
zabrzoe obli iych<br />
mage i rzemiot ze tali<br />
oraz liii yokiego aicia.<br />
iga<br />
magetycza<br />
tarcza<br />
koma<br />
<br />
o koma oziomo . a ace lb a oi.<br />
oczeka a iga koma rzetaie rga.<br />
braca komaem tak aby ooieio ozaczoa cz igy magetycze<br />
aczcie e czeroa cz kazaa ozaczeie ocy a tarczy<br />
koma. oez teraz oczyta ozotae kierki geograficze ozaczoe<br />
a tarczy koma.<br />
askoc wie<br />
ola<br />
l<br />
et t rozboa er koma.<br />
rcz tarczy i igy magetycze oiaa<br />
ezcze rzyrzy celoicze o<br />
yzaczeia azymt. zymt to kt<br />
mizy oc a kierkiem ktrym<br />
chcemy i. ola moe by yoaoa<br />
rie zierciao liik boa<br />
l oziomic latark a aet krzeio<br />
o rozaleia ogika.<br />
30 I.
GPS<br />
becie o okrelaia ooeia oolym<br />
kcie a iemi toe i ozechie<br />
ytem aigaci atelitare <br />
ag. Global Positioning System czyta<br />
globol ozyzyi ytym. et o<br />
ykorzytyay amochoach zegarkach<br />
tabletach i martfoach.<br />
aigaca et barzo rzyata czaie<br />
ory kiey chcemy zybko yzaczy<br />
tra o kt oceloego.<br />
ozala a lokalizac obiekt<br />
ktre taki aaik oiaa .<br />
aciciele mog rzymocoa<br />
aaik o obroy i ato oale<br />
zgbioego ila.<br />
likaca o aigaci et<br />
rzyata ocza iezych<br />
i roeroych ycieczek.<br />
apamitaj o wae<br />
a omoc<br />
gomo<br />
moa yzaczy<br />
oc tylko<br />
oeczy<br />
zie goziach<br />
oioych.<br />
rzyrzy ce o yzaczeia<br />
kierk geograficzych<br />
to koma i gomo.<br />
oma moliia okreleie<br />
ocy bez zgl a ogo<br />
i or ia.<br />
agey ile ole<br />
elektromagetycze<br />
oraz metaloe<br />
rzemioty zace<br />
i obli<br />
koma mog zakci<br />
ego ziaaie.<br />
Spraw si<br />
1. yzacz kierek ocy za omoc gomo.<br />
2. krel za omoc koma gzie zae i kierek ocy. ora yik<br />
zykay za omoc gomo i koma.<br />
3. ata i akim kierk rzea i cie gomo. zy et molie aby<br />
toim miec zamiezkaia cie gomo by kieroay a oie<br />
6. <br />
31
OSMO <br />
<br />
Pozwie przyrody<br />
rogramy<br />
teleizye<br />
i raioe<br />
<br />
lekce rzyroy<br />
biologii<br />
geografii chemii<br />
i fizyki<br />
oiaczeia<br />
i ekerymety<br />
oberace<br />
iteret<br />
kiki<br />
i czaoima<br />
oicoe<br />
rzyrozie<br />
<br />
zrok<br />
ch<br />
otyk<br />
ch<br />
mak<br />
myy<br />
zyzy omoc<br />
la<br />
koma<br />
may i lay<br />
loretka<br />
tama miericza<br />
mikroko<br />
32 I.
owidzei<br />
1<br />
3<br />
5<br />
<br />
otyczy oo czego co<br />
oberez ak co kiey<br />
kto ktry laczego lb gzie<br />
<br />
<br />
<br />
ala baaie. ei i<br />
e zmieiaz tylko ee<br />
czyik rbie baacze<br />
zachoc eoczeie<br />
zytkie ie<br />
arki.<br />
amita o rbie kotrole<br />
i o kilkkrotym otrzei<br />
oego baaia aby ei<br />
i e ierze yiki ie<br />
byy tylko rzyakiem.<br />
<br />
eli yiki oiaczeia<br />
byy zgoe z hiotez to zotaa<br />
oa otierzoa.<br />
2<br />
4<br />
<br />
o rba ooiezi<br />
a toe ytaie<br />
z yaieiem<br />
ktre moa<br />
rzetetoa.<br />
<br />
<br />
<br />
rzealiz zebrae<br />
yiki aby<br />
razi czy<br />
otierza to<br />
hiotez czy ie.<br />
Sy piei bi<br />
toieie<br />
aroaie<br />
ciao tae ciecz gaz<br />
krzeicie<br />
kralaie<br />
<br />
33
iwoi i y<br />
<br />
yt<br />
o yem<br />
cikaia lb<br />
ygiaia mog<br />
zmiei kztat<br />
a otem rci<br />
o ocztkoego<br />
kztat.<br />
c<br />
ka lb krz<br />
i ocza rby<br />
zmiay kztat.<br />
tycz<br />
rale zmieia<br />
kztat.<br />
idorg<br />
to obzar zaig<br />
zrok rozcigacy i ok<br />
oberatora bcego a otarte<br />
rzetrzei.<br />
ieri geogrize<br />
NW<br />
ocy<br />
zach<br />
W<br />
zach<br />
SW<br />
oioy<br />
zach<br />
N<br />
oc<br />
S<br />
oie<br />
NE<br />
ocy<br />
ch<br />
SE<br />
oioy<br />
ch<br />
E<br />
ch<br />
zyzy<br />
gomo<br />
koma<br />
<br />
Oc otocz<br />
iaza olara<br />
cieie obiekt oie<br />
koroa amotie tocego<br />
rzea<br />
mech a rzeie i kaach<br />
kztat mroika<br />
34 I.
aboratorim<br />
Moeo rroika<br />
ak arsowa wiokr<br />
ocza ykoyaia tego zaaia zaoberez okay rzebieg liii<br />
iokrg oraz iocze a ie obiekty.<br />
aaie aleie ykoa arach.<br />
Porzebe eriy<br />
rzeroczyta ztya folia<br />
. o lamiarek mazak<br />
ermaety.<br />
yoie<br />
1. Wybierz miece oberaci oza<br />
cetrm miecooci aby ak<br />
amie obiekt zaaiao<br />
iokrg. eli to molie za<br />
miece oooe a zieiei lb<br />
kt iokoy.<br />
2. oro aby rga ooba trzymaa<br />
rze toimi oczami foli.<br />
3. a omoc mazaka zazacz a folii<br />
lii iokrg ktr iziz rzez<br />
foli ory iocze a iokrg<br />
obiekty . byki i rzea.<br />
Odpowiedz pyi<br />
A. ak ygla liia iokrg zy et rota<br />
B. ak iele obiekt zaaia lii iokrg<br />
C. o trzeba by zrobi aby zobaczy ca lii iokrg kztacie okrg<br />
<br />
35
: (dziewczynka) FREEPIK2/Shutterstock.com, (krajobraz) Tashal/Shutterstock.com, (drzewo) WARUT PINAMKA/<br />
Shutterstock.com, (je) abramot/iStockhoto/etty Imaes, (te kwiatki) Potao Aleander/Shutterstock.com, (sikorka)<br />
reens and lues/Shutterstock.com, (rysunki) N.Saranska/Shutterstock.com, (lato) ion/Shutterstock.com.<br />
s. 1 (sikorka) reens and lues/Shutterstock.com s. (choiec z irokezem) Sharomka/Shutterstock.com,<br />
(dziewczynka krtkie wosy) Roman Samborskyi/Shutterstock.com, (dziewczynka duie wosy) Roman Samborskyi/Shutterstock.com,<br />
(choiec z lu) Mark Nazh/Shutterstock.com s. (dziewczynka z lu) PielShot/Shutterstock.com s. (obserwacje)<br />
Photodiem/Shutterstock.com, (dowiadczenia) Tatyana yc/Shutterstock.com, (atlas) A. rabek/WSiP, (tak na niedzie)<br />
WildMedia/Shutterstock.com, (ekran odtwarzania lmu) alano desin/iStockhoto/etty Imaes s. 1 (ikony niebezieczestw)<br />
ARedaan/Shutterstock.com s. 11 (aid Attenborouh) NATURE PITURE IRAR/EW s. 1 (lua) Steanie<br />
Schubbert/Shutterstock.com, (komas) Kisan/Shutterstock.com, (maa) A. odo/WSiP, (lornetka) Fen u/Shutterstock.com,<br />
(miarka) Seream/Shutterstock.com, (mikrosko) rian Maudsley/Shutterstock.com, (tablet) mooltlm/iStockhoto/etty Imaes<br />
s. 1 (ajk) Eric Isselee/Shutterstock.com, (mrwka) ukas ojda/Shutterstock.com s. 1 (zielnik) EKramar/Shutterstock.com<br />
s. 1 (kukurydza na talerzu) S. Stachnik s. 2 (stan skuienia rysunki) ritsalak karalak/Shutterstock.com s. 21 (ld)<br />
estotostudio/iStockhoto/etty Imaes, (woda) kedsanee/E/etty Imaes, (ara) eore olikh/Shutterstock.com, (krenie<br />
wody) W. aruszewski s. 22 (ciaa sryste) Miles aies/Shutterstock.com, (ciaa kruche) Passakorn Umornmaha/Shutterstock.com,<br />
(ciaa lastyczne) lucielan/iStockhoto/etty Imaes s. 2 (jezioro) mitry Eale rlo/Shutterstock.com, (morze) lue Planet<br />
Studio/Shutterstock.com s. 2 (widnokr) . arwa, (urj Khalia) Sohie ames/Shutterstock.com s. 2 (ra wiatrw)<br />
A. Tarasiewicz/WSiP, (choiec i cie) . ryk/WSiP, (wiazda olarna) ector F/Shutterstock.com s. 2 (mech) Ko atu/<br />
Shutterstock.com, (mrowisko) uris Kraulis/Shutterstock.com, (drzewo) hriseburn/iStockhoto/etty Imaes s. 2 (atyk)<br />
ianastar/iStockhoto/etty Imaes, (trawa) Robinoood/iStockhoto/etty Imaes, (soce) Fareia/Shutterstock.com, (zear<br />
soneczny) Frank han/Shutterstock.com s. 2 (zear soneczny z atyka rysunki) . arwa s. (komas) alikemalkarasu/E/<br />
etty Imaes, (busola) AlenKadr/Shutterstock.com s. 1 (PS w teleonie) aleeyboldin/iStockhoto/etty Imaes<br />
s. 2 (rysunki science) Arthur alitskii/Shutterstock.com, (rysunek ziemia) johael/Shutterstock.com, (rysunki edukacyjne) lazy<br />
clouds/Shutterstock.com, (rysunki telewizor) nadiiaoborska/Shutterstock.com, (symbol wi) owrann/Shutterstock.com,<br />
(ksika rysunek) mhatzaa/Shutterstock.com s. (latarnia morska) oomanoid/Shutterstock.com, (ra wiatrw)<br />
A. Tarasiewicz/WSiP s. (bbr) ody Ann/Shutterstock.com, (zwalone drzewo rysunek) . arwa s. (bakterie) ENNIS<br />
KUNKE MIRSP/Science Photo ibrary/East News, (rotisty) Science Photo ibrary/East News, (rzyby) arosla<br />
Machacek/Shutterstock.com, (roliny) naaino/Shutterstock.com, (zwierzta) Tony ambell/Shutterstock.com s. (komiks)<br />
. arwa s. (li i komrka) M. Kitka, (antoelek) iliya utenko/Shutterstock.com, (cebula) Redela/iStockhoto/etty<br />
Imaes, (skra cebuli sod mikroskou) Santiao Uruijo/Moment RF/etty Imaes s. 1 (bruzdnice) ENNIS KUNKE<br />
MIRSP/Science Photo ibrary/East News s. 2 (licie) Eerik/iStockhoto/etty Imaes, (wiewirka) nelik/Shutterstock.com<br />
s. (soce) ielliebe/Shutterstock.com, (truskawka) ibustier/iStockhoto/etty Imaes s. (ry) AndreAnita/Shutterstock.com,<br />
(tak draieny) hecho Planinski/Shutterstock.com, (aba) MediaProduction/ktay rtakciolu/E/etty Imaes, (w) Maria<br />
ryhout/Shutterstock.com, (kleszcz) Andrei1/iStockhoto/etty Imaes s. (o) NE Merinuez/Shutterstock.com, (motyl)<br />
aid ael/Shutterstock.com s. (elementy oywione i nieoywione) . Andrulonis s. (ycie w wodzie) Rocksweeer/<br />
Shutterstock.com s. (jezioro z lasem i szuwarami) ernard ialorucki/iStockhoto/etty Imaes, (erkozy) rancesco de<br />
marco/Shutterstock.com, (woda w jeziorze) an chaonan/iStockhoto/etty Imaes, (szczuak) Kletr/Shutterstock.com, (o)<br />
Kuttelaseroa Stucheloa/Shutterstock.com, (oko) ladimir Wranel/Shutterstock.com, (lua) Fotocrisis/Shutterstock.com,<br />
(leszcz) zhaubasar/iStockhoto/etty Imaes, (rak) Rudmer werer/Shutterstock.com, (dania) ebendkulturen.de/Shutterstock.com,<br />
(oczlik) ebendkulturen.de/Shutterstock.com s. (laa z lasem) ettinaRitter/iStockhoto/etty Imaes, (siewnica) Ryzhko<br />
Serey/Shutterstock.com, (mewa siodata) Keith Pritchard/Shutterstock.com, (mewa mieszka) AETAA Andre/Shutterstock.com,<br />
(woda w morzu) an chaonan/iStockhoto/etty Imaes, (led) Niels Poulsen K/Alamy Stock Photo/EW, (chebia)<br />
aboost/Shutterstock.com, (dorsz) Mikolaj Niemczewski/Shutterstock.com, (oka) jornSteanson/iStockhoto/etty Imaes,<br />
(morwin) mauritius imaes mb/Alamy Stock Photo/EW, (dra) Sue aly/EW s. (morze) Frank nther/<br />
iStockhoto/etty Imaes, (rzeka) SerrNoik/iStockhoto/etty Imaes, (jezioro) karamysh/iStockhoto/etty Imaes<br />
s. 2 (ycie na ldzie) Alla Khananashili/Shutterstock.com s. (enek) Rosa ay/Shutterstock.com, (oka) Eric Isselee/<br />
Shutterstock.com, (baobab) Martina/iStockhoto/etty Imaes, (niedwied) ackF/iStockhoto/etty Imaes s. (kozica)<br />
Martin Pelanek/Shutterstock.com, (wistak) Kozma /Shutterstock.com, (szarotka) cowii/iStockhoto/etty Imaes, (itra<br />
rolinnoci) F. Pytkowski s. (rodowisko naturalne) Teo Tarras/Shutterstock.com, (rodowisko sztuczne) uliethotorahy/<br />
Shutterstock.com s. (ycie w lesie) duda/Shutterstock.com s. (rolinno w lesie) A. osik s. (sosna) otiksonya/<br />
iStockhoto/etty Imaes, (wierk) bibiko/E/etty Imaes, (modrzew) scisettialo/iStockhoto/etty Imaes, (rab) Aalon<br />
Studio/iStockhoto/etty Imaes, (bukszan) scisettialo/iStockhoto/etty Imaes, (lia) adost/iStockhoto/etty Imaes,<br />
(jaowiec) AalonStudio/E/etty Imaes, (kruszyna) sline/Shutterstock.com, (bez czarny) emilio1/iStockhoto/etty<br />
Imaes, (zawilec) unict/Shutterstock.com, (rzylaszczka) hanna aanoich/iStockhoto/etty Imaes, (konwalia) Nadezhda<br />
Nesteroa/iStockhoto/etty Imaes, (wrzos) annet/iStockhoto/etty Imaes, (borwka) silkactory/iStockhoto/etty<br />
Imaes, (nerecznica) ole/iStockhoto/etty Imaes s. (las) duda/Shutterstock.com s. (dzicio) Farinosa/iStockhoto/<br />
etty Imaes, (kukuka) Suer Prin/Shutterstock.com, (myszow) WildMedia/Shutterstock.com, (wiewirka) lobalP/<br />
iStockhoto/etty Imaes, (kuna) lobalP/iStockhoto/etty Imaes, (rzekotka drzewna) lobalP/iStockhoto/etty Imaes,<br />
(dzik) lobalP/iStockhoto/etty Imaes, (sarna) lobalP/iStockhoto/etty Imaes, (jele) lobalP/iStockhoto/etty Imaes,<br />
(borsuk) Philie lement/etty Imaes, (je) Nynke an olten/iStockhoto/etty Imaes, (kleszcz) Tadejuancic/E/etty<br />
Imaes, (mrwka) nechaekon/iStockhoto/etty Imaes, (uk) ruiruito/iStockhoto/etty Imaes, (zaskroniec) italis/<br />
iStockhoto/etty Imaes s. (las liciasty) euenehill/Shutterstock.com, (las ilasty) Keu/Shutterstock.com,<br />
(las mieszany) Iitai/Shutterstock.com s. 1 (sarna) Mrocek/iStockhoto/etty Imaes, (jele) Mrocek/iStockhoto/etty<br />
<br />
241
242
243
1
Poradnik nauczyciela<br />
Nowy cykl – zatwierdzony przez nauczycieli i uczniów!<br />
Dla ucznia<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
schematów<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Multibook<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
wsip.pl<br />
sklep.wsip.pl<br />
infolinia: 801 220 555