rok 2005 - Instytut Studiów Politycznych PAN

PAN, przy współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej – Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu, Pełnomocnikiem Rządu Federalnego ds. Dokumentów Służby Bezpieczeństwa
byłej NRD (RFN), Fundacją Badań Dyktatury SED (RFN), Urzędem Dokumentacji i Badania Zbrodni
Komunizmu, Instytutem Historii Najnowszej Akademii Nauk Republiki Czeskiej i Instytutem Pamięci
Narodu ze Słowacji, odbiła się głośnym echem w międzynarodowym środowisku historyków i
polityków. Jej rezultaty wniosły istotny wkład w wypełnianie białych plam w podręcznikach
najnowszej historii Polski i regionu.
Ważna jest obecność pracowników ISP PAN na dorocznych spotkaniach Międzynarodowego
Forum Ekonomicznego w Krynicy. Zakład Badań Przekształceń Własnościowych ISP PAN, kierowany
przez prof. dr hab. Marię Jarosz, sprawował patronat nad sesją z udziałem naukowców krajowych i
zagranicznych tegorocznego, XV już Międzynarodowego Forum Ekonomicznego. Badania Zakładu
zostały zaprezentowane ważnym organom decyzyjnym w państwie. Tak np. opublikowanemu w tym
roku raportowi Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów poświęcone zostało
specjalne sympozjum i dyskusja na temat „Społecznych implikacji procesów ekonomicznych w III
Rzeczypospolitej”, której kanwą była książka prof. M. Jarosz pt. Władza, przywileje, korupcja.
Dyskusja ta była poprzedzona konferencją w Sejmie RP dotyczącą także wniosków wynikających z
tej publikacji.
Do prac Forum włączył się także Zakład Europeistyki. Praca New Europe. Report on
Transformation (pod redakcją prof. Dariusza K. Rosatiego, XV Economic Forum), w której prof. dr
hab. Józef M. Fiszer i dr Krzysztof Zielke opracowali rozdział pt. Political Situation in Central and
Eastern Europe in the Years 2004 – 2005, zaprezentowana została na specjalnej konferencji
prasowej w Warszawie i podczas Forum.
Publikacje
Na oddzielną uwagę zasługują prace zbiorowe i wydawnictwa źródeł publikowane w ISP PAN.
Choć w ocenie parametrycznej ich organizatorom i redaktorom nie przysługuje zbyt wiele punktów,
są one dowodem wielkiej aktywności i umiejętności organizowania środowiska naukowego wokół
danej tematyki. W ten sposób powstały prace unikatowe, ważne źródłowo i niezwykle aktualne. Za
przykład niech posłużą tu prace prof. dr hab. Krzysztofa Jasiewicza (red.) Świat niepożegnany.
Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej XVIII-XX w, prof. dr hab. M. Jarosz (red.):
Wygrani i przegrani polskiej transformacji; doc. dr hab. Andrzeja Szpocińskiego (red.):
Różnorodność procesów zmian. Transformacja niejedno ma imię, czy doc. dr hab. Andrzeja Friszke i
dr Marcina Zaremby (red.), Wizyta Jana Pawła II w Polsce 1979. Dokumenty KC PZPR i MSW oraz
niezwykle aktualny temat Dziennikarstwo, media, społeczeństwo pod red. dr Stanisława Mocka.
Za bardzo ważny wkład do ogólnokrajowej dyskusji na temat stanu państwa i przemian lub
też wyzwań, przed którymi stoi III Rzeczpospolita, wnosi praca zbiorowa pt. Polska. Ale jaka? pod
redakcją prof. dr hab. Marii Jarosz.
Z opublikowanych monografii autorskich niewątpliwie na czoło wysuwa się praca prof. dr
hab. Edmunda Wnuk-Lipińskiego zatytułowana: Socjologia życia publicznego. Jest to nowatorska
praca, będąca próbą zarysowania pola badawczego oraz teoretycznych narzędzi analizy nowej
subdyscypliny socjologii, a mianowicie – jak wskazano już w tytule pracy – socjologii życia
publicznego.
Europejska tragedia XX wieku. II wojna światowa pióra prof. dr hab. Jerzego Holzera to
obszerna monografia psychologicznych aspektów faszyzmu i wojny. Autor opisuje mechanizmy
deprawacji umysłów twórców i ofiar ideologii faszyzmu, tragedię żołnierzy, jeńców, ludności
żydowskiej, ludności cywilnej, mechanizm funkcjonowania obozów czy robót przymusowych. Praca
porusza też aktualny ostatnio wątek wysiedleń polskiej i niemieckiej ludności. Praca prof. J.
Holzera wpisuje się w wątek obchodów 60-lecia zakończenia II wojny światowej i stanowi
podsumowanie przemyśleń autora na temat mechanizmów psychologicznych kierujących jednostką i
masami w sytuacji rządów totalitarnych, a więc tematyki, która pasjonuje go od wielu lat.
Na koniec odnotować pozostanie ukazanie się drukiem w grudniu 2005 r. (z datą 2006 r.)
pierwszego z dwóch tomów opracowania pt. New Europe (pod redakcją prof. Teresy Rakowskiej-
Harmstone i prof. Piotra Dutkiewicza). Tom nosi tytuł Wpływ pierwszej dekady (The Impact of the