Proflen hir set 0290xb tudalen 1 12 Ionawr 2011 21:26

Proflen hir set 0290xb tudalen 10 12 Ionawr 2011 21:26
[Rhaglen feysydd GPC fersiwn 5.75 (IBM)] [Rhaglen hollti GPC fersiwn 3.03] [Rhaglen PostScript GPC fersiwn 1.25]
FFEIL: TOR/0290XB.TOR Dychweler at: Y Golygydd, Geiriadur Prifysgol Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth sy23 3hh
Bolmaen sarff, blowmones (amr. blymones, blomones,
blomynes, blwmanes) hallt [i’r llong]. 1722 Llst 190,
Blowmones f.g. A blackamoor woman. 1776 W,
blewmon (fem. blewmones) d.g. Moor, or black- moor.
1888 SE, Blewmones, Blowmones ...- au,sf.afemale
black, a black woman, a negress.
blows [bnth. S. blouse] eb. g.
(bach. b.
blowsen) ll. blowsys, blowsiau.
Dilledyn
tebyg i grys a wisgir gan ferch am ran
uchaf ei chorff: blouse.
1924 Ll iii. 73, Rhoes flows sidan gwyn amdani ac
ni chaeodd ei fotymau hyd y top. 1925 K. R oberts:
GB 106, edrych arni hi ei hun yn y drych yn ei blows
wen a’i sgert ddu. Ar lafar, ‘bydd ise prynu blowsys
gwyn i fynd i’r ysgol’ (canolbarth Cered.); ‘yn ’i
blowsen wenyndwceaffrilsigyd’, Wós wós 15.
blowty, gw. bloty.
blöyn, bloyn [gair geir. yn wr., sef blaw2
+- yn1] eg. ll. bloÿnau. Blodyn; blodigyn: a
flower; floweret.
1793 P, Blžyn,s.m.—pl.t. au ...Ablossom,or
flower. 1868 W. J. R oberts:
M 42, Ac fel y bloyn,
mae yn ei foes, / Brydferthwch, symledd, a rhinweddau
[i Wiliam Morgan]. 1888 SE, Blžyn, - au,
sm. a
blossom or flower; a floweret.
Gw. hefyd blöen.
blumynnaid, ff. ansicr, gw. GC 160.
blustraf: blustro, gw. blistraf: blistro.
blwch1
[?cf. blwch2] eg. (bach. g. blychyn,
ll. blychynnau, g. blwchyn, b. blychen,
blwchen, blychan) ll. blychau, blychod.
Bocs,
cynhwysydd, cas amddiffynnol, plisgyn,
hefyd yn ffig.; cynnwys blwch: a box,
receptacle, boxful.
protective case, shell, also fig.;
c. 1400 R 1341. 30, d| y ysg| yd dry| bl| yd dr| yr
bl{ ch. c. 1400 Ìtudes vii. 290, a dot mywn blwch y gadw.
15g.
GLGC 411, Un osod wyf ê’r nodwydd / yn y
blwch, er yn ddyn blwydd. 15g.
GGl2 184–5, Nid llai
cyfrif digrifwch / Na nobl o aur yn y blwch. 1547 WS,
Blwch A boxe. 1567 TN 42b, [ b] lwch [:– llestrait,
golwrch] o irait gwerthvawr. c. 1585 G. R obert:
DC
[1b–2a], Weithie meddwl am dhiodhefaint crist,
weithieerilhagorydblwch aralh,lheimaerpechode
ynghadw, amefyrio ar frynti pechod. 1632 D, Blwch,
Pyxis. 1696 CDD 300, I gadw’r Cynghorion, dy
galon þw’r blîch. 1759 ML ii. 120, Wfft o’r gost aeth
ar flychod Person y Cneugae. 1760 id.
281, [y]r hynaf
o honynt [plant] ond deg oed, ac un arall ar fronnau’r
famaeth, ac un arall mae’n debyg yn dyfod yn
y blwch. 1776 W, blychyn, blwchyn d.g. Little ... A little
box. 1852 EWD i., blychan, blychen d.g. Canister.
1888
SE, Blychyn,- au,sm.1.alittlebox.2.alargeearth
en vessel; an urn; also called twmpyn.—Gwent. Ar
lafar, ‘ blwchen’ ‘llestr pridd i ddal menyn’, Geir Geg
120 (Brych.); ‘Pyn priotson ni, ’odd dinnon ifinc yn
mynnyd blwch dillad wedi ’i nuthur yn bwrpasol i