Obiekt w liczbach - Świat Architektury

Czy nietypowy kształt Muzeum Lotnictwa
Polskiego wymagał niestandardowych
rozwiązań konstrukcyjnych?
Oryginalna forma budynku narzuciła stosowanie
przestrzennych układów konstrukcyjnych,
co wymagało całościowej analizy
obiektu. Pracując nad projektem koncepcyjnym,
stworzyliśmy kilka różnych modeli.
Zależało nam zarówno na uzyskaniu optymalnego
schematu statycznego, jak i właściwym
wykorzystaniu materiałów konstrukcyjnych,
przy zachowaniu założonej bryły.
Po wstępnych analizach i dyskusji z architektem
zdecydowaliśmy, że najkorzystniej
będzie zastosować ściany warstwowe żelbetowe,
kratownice przestrzenne w układzie
diagonalnym w dachach nad przestrzeniami
ekspozycyjnymi, a w części biurowej
– układ płytowo-słupowy.
Które elementy były najtrudniejsze
do rozwiązania? Jak poradziliście sobie
Państwo z problemami?
Na początku kłopotliwe było znalezienie
balansu pomiędzy żelbetem i stalą.
W zamyśle architektonicznym zewnętrzna
„skorupa” definiująca kształt budynku
miała robić wrażenie odlanej w całości
z betonu. Biorąc pod uwagę ciężar własny
Klatka schodowa
WYWIAD Z EKSPERTEM
Sebastianem Szafarczykiem – konstruktorem z firmy Arup
fot. Wojciech Kryński, © copyright: B.Kisielewski
tego materiału i jego właściwości mechaniczne,
nie byłoby to rozwiązanie optymalne,
stąd nasze poszukiwania. Ale kiedy już
znaleźliśmy układ konstrukcyjny spełniający
wszystkie założone wymagania, byliśmy
przekonani, że najtrudniejsze za nami.
Później okazało się, że równie problematyczne,
ale i ciekawe, były detale łukowego
przejścia pomiędzy dachem i ścianami,
a także elementy naroży ścian.
Czy w trakcie opracowywania dokumentacji
zaistniały sytuacje, w których
to architektura została podporządkowana
konstrukcji?
Architekt zaprosił nas do współpracy
już na etapie przygotowywania pracy konkursowej,
stąd – w przypadku istotnych
elementów budynku – nie było takiej sytuacji.
Niektóre detale zostały dostosowane
do wymogów konstrukcyjnych i możliwości
technicznych ich wykonania. Zawsze jednak,
przy tego typu zmianach, nadrzędne
były te rozwiązania architektoniczne, dzięki
którym projekt wygrał konkurs.
Czy dla wielkogabarytowych i ciężkich
elementów ekspozycji zostały zaprojektowane
specjalne, wzmocnione
strefy?
Tutaj chciałbym podkreślić wagę informacji
o sposobie zorganizowania przestrzeni
ekspozycyjnej, przekazanych przez
przyszłych użytkowników obiektu. Przedstawiciele
muzeum mieli bardzo precyzyjny
plan – doskonale wiedzieli, co i jak chcą
pokazać w budynku. Dzięki temu mogliśmy
odpowiednio zaprojektować płyty na
gruncie, uwzględniając obciążenia od eksponatów,
oraz przewidzieć w konstrukcji
dachu miejsca, w których mogą zostać
podwieszone makiety samolotów.
Czy skrzydło biurowe, ze względu
na odmienny charakter, było opracowane
w inny sposób?
Tak, konstrukcja tego skrzydła jest inna,
a zastosowane układy i materiały zostały
podporządkowane funkcji biurowej. Wyjątek
stanowią ściany zewnętrzne, które
rozwiązano tak samo jak skrzydła ekspozycyjne,
aby zachować spójność bryły budynku.
Przede wszystkim, w tej części nie
było wymogu zapewnienia w pełni otwartej
przestrzeni wewnętrznej. Umożliwiło
to wprowadzenie żelbetowego trzonu
komunikacyjnego i słupów, na których
oparto żelbetowe stropy pośrednie i płytę
dachu.
W projekcie uwagę zwracają duże
przeszklenia. W jaki sposób zostały
rozwiązane?
Szklane fasady stanowią istotną przeciwwagę
dla ciężkiej, betonowej „skorupy”.
Dlatego podstawowym materiałem
konstrukcyjnym tych elementów jest stal.
Zastosowanie jak najmniejszych przekrojów
dla słupków i rygli pozwala zminimalizować
ich wpływ na relacje widokowe,
zarówno pomiędzy poszczególnymi skrzydłami
budynku, jak i wnętrzem oraz otoczeniem.
Wiele elementów wymaga pewnych
dostosowań na budowie. Czy tak było
również w przypadku muzeum?
Myślę, że dzięki dobrej współpracy
między wszystkimi uczestnikami procesu
inwestycyjnego i dlatego, że wyniki naszych
wcześniejszych analiz z wykorzystaniem
przestrzennych modeli obliczeniowych
budynku znalazły potwierdzenie
w rzeczywistej konstrukcji, udało nam się
uniknąć istotnych zmian na budowie.
Jeden z najważniejszych wymogów
konstrukcyjnych dotyczy bezpieczeństwa
pożarowego. Jakie rozwiązania
przyjęto w tym zakresie?
Bezpieczeństwo pożarowe jest faktycznie
istotnym czynnikiem, wpływa
bowiem na wybór materiałów konstrukcyjnych
zastosowanych w budynkach.
Muzeum zostało zaklasyfikowane do
klasy odporności pożarowej B. Stąd wymagana
była 120-minutowa odporność
ogniowa dla głównej konstrukcji nośnej
i 30-minutowa – dla konstrukcji dachu.
Zastosowanie żelbetu jako głównej
struktury nośnej i stali na dachu ułatwiło
rozwiązanie wszystkich potencjalnych
problemów wynikających z wymagań pożarowych.
Czy ma Pan swój ulubiony detal
projektu?
Jest w tym budynku wiele ciekawych
elementów, których rozwiązania są dalekie
od typowych. Szczególnie dotyczy
to miejsc, gdzie z uwagi na geometrię
„skorupy” nagle zmienia się dostępna dla
konstrukcji przestrzeń. Niestety, te najciekawsze
detale nośne są niewidoczne
dla zwiedzających muzeum.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Adam Osiński
Widok z lotu ptaka
Przestrzeń bez ograniczeń
www.bnos.com
46 świat świat architektury
świat architektury 47
fot. Piotr Lipowiecki i Dariusz Rutkowski
– Muzeum Lotnictwa Polskiego