09.10.2013 Aufrufe

Uebung CPM-Netzplan.pdf - Lehrstuhl für Wirtschaftsinformatik

Uebung CPM-Netzplan.pdf - Lehrstuhl für Wirtschaftsinformatik

Uebung CPM-Netzplan.pdf - Lehrstuhl für Wirtschaftsinformatik

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Übung zur Projektplanung<br />

-<strong>CPM</strong>-Netzpläne-<br />

Technische Universität München<br />

<strong>Lehrstuhl</strong> <strong>für</strong> <strong>Wirtschaftsinformatik</strong><br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Lernziele der Übung <strong>CPM</strong>-Netzpläne<br />

Sie können <strong>CPM</strong>-Netzpläne aufstellen, terminieren, den kritischen Pfad<br />

sowie die Pufferzeiten bestimmen.<br />

Sie sind in der Lage, Auswirkungen bei Änderungen der Vorgangsdauern<br />

zu berechnen.<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 2<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar


Gliederung: Übung <strong>CPM</strong>-Netzpläne<br />

Logik von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Regeln zur Konstruktion von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Eigenschaften von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Besprechung der Aufgaben zu <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Aufgabe 1<br />

Aufgabe 2<br />

Aufgabe 3<br />

Aufgabe 4<br />

Aufgabe 5<br />

Ereignisknoten -<strong>Netzplan</strong> EKN<br />

Beispiel PERT<br />

Vorgänge: entfallen<br />

AOB: (Pfeile)<br />

Ereignisse: Knoten<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 3<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

<strong>Netzplan</strong>arten<br />

<strong>Netzplan</strong>arten<br />

Vorgangsknoten-<strong>Netzplan</strong> VKN<br />

Beispiel MPM<br />

Vorgänge: Knoten<br />

AOB: Pfeile<br />

Ereignisse: entfallen<br />

AOB<br />

Quelle: Burghardt, M. : Einführung in Projektmanagement (2002), S. 115<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 4<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Vorgangspfeil-<strong>Netzplan</strong> VPN<br />

Beispiel <strong>CPM</strong><br />

Vorgänge: Pfeile<br />

AOB: entfallen<br />

Ereignisse: Knoten<br />

Vorgang<br />

Ereignis Ereignis Vorgang Vorgang Ereignis Ereignis


Logik von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Jeder Vorgang hat mindestens ein Start- und Endereignis.<br />

Ein Vorgang kann beginnen, wenn sein Startereignis eingetreten<br />

ist.<br />

Ein Ereignis kann eintreten, wenn alle Vorgänge abgeschlossen<br />

sind, die das Ereignis als Endereignis besitzen.<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 5<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Konstruktionsregeln von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Ein Vorgang ohne Vorgänger wird als Startereignis des <strong>Netzplan</strong>s<br />

(oder als Quelle) bezeichnet.<br />

Ein Vorgang ohne Nachfolger wird als Endereignis des <strong>Netzplan</strong>s<br />

(oder als Senke) bezeichnet.<br />

Startereignis eines Vorgangs ist i.d.R. identisch mit den<br />

Endereignissen aller seiner Vorgänger.<br />

Ausnahme: bei Scheinvorgängen<br />

Endereignis eines Vorgangs ist i.d.R. identisch mit dem<br />

Startereignis aller seiner Nachfolger.<br />

Ausnahme: bei Schienvorgängen<br />

Bei identischen Start- und Endereignissen zweier Vorgänge<br />

(parallele Vorgänge) ist das Start- oder Endereignis durch einen<br />

Scheinvorgang zu zerlegen.<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 6<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar


Keine Zyklen<br />

Eigenschaften von <strong>CPM</strong>-Netzplänen<br />

Keine Schleifen<br />

Keine Doppelpfeile<br />

Auf Grundlage der<br />

Projektstrukturplanung<br />

sind <strong>für</strong> ein Projekt<br />

folgende Aktivitäten mit<br />

ihren Dauer sowie ihrer<br />

logischen Abfolge<br />

entstanden:<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 7<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Aufgabe 1 (I)<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

V12<br />

V13<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 8<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Dauer<br />

2 ZE<br />

1 ZE<br />

5 ZE<br />

14 ZE<br />

10 ZE<br />

2 ZE<br />

2 ZE<br />

8 ZE<br />

3 ZE<br />

2 ZE<br />

2 ZE<br />

1 ZE<br />

2 ZE<br />

Vorgänger<br />

-<br />

-<br />

V1, V2<br />

V3<br />

V2<br />

V4<br />

V6<br />

V4, V5<br />

V5<br />

V7<br />

V7<br />

V6<br />

V7, V10, V11


1<br />

Aufgabe 1 (II)<br />

(1) Setzen Sie einen topologisch sortierten <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong> mit so<br />

wenig Scheinvorgängen wie möglich auf.<br />

(2) Führen Sie eine Zeitplanung mit den frühest möglichen und<br />

spätest zulässigen Eintrittszeitpunkten durch.<br />

(3) Ermitteln Sie die minimale Projektdauer sowie den kritischen<br />

Pfad.<br />

(4) Bestimmen Sie sämtliche Pufferzeiten.<br />

V1<br />

V2<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 9<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

(A1) Topologisches Sortieren eines <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong>s<br />

3 V3 4<br />

2<br />

S1<br />

V i<br />

V5<br />

5<br />

S2<br />

V4<br />

7<br />

V9<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11 V 12 V 13<br />

d ij 2 1 5 14 10 2 2 8 3 2 2 1 2<br />

V8<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 10<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

6<br />

12<br />

V6<br />

V12<br />

V13<br />

11<br />

8<br />

V10<br />

V7<br />

S4<br />

9<br />

8<br />

V11


1<br />

0 0<br />

V1<br />

2<br />

V2<br />

1<br />

(A1) Vorwärts- und Rückwärtsterminierung<br />

3 V3 4 V4 6<br />

2 2 5 7 7 14 21 21<br />

S1<br />

0<br />

2<br />

1 2<br />

V i<br />

V5<br />

10<br />

S3<br />

0<br />

7<br />

21 21<br />

S2<br />

0<br />

8<br />

V8<br />

5<br />

11 21<br />

V9<br />

3<br />

12<br />

29 29<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11 V 12 V 13<br />

d ij 2 1 5 14 10 2 2 8 3 2 2 1 2<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 11<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Kritischer Pfad<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 12<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

V6<br />

2<br />

V12<br />

V13<br />

2<br />

8<br />

23 23 V7<br />

2<br />

9<br />

1<br />

11<br />

25 25<br />

V10<br />

2<br />

V11 2<br />

27 27 S4<br />

0<br />

8<br />

27 27<br />

Folge von Aktivitäten, die das frühest mögliche Projektende festlegen<br />

Pfad mit der längsten Vorgangsdauer im <strong>Netzplan</strong><br />

Ohne Pufferzeiten<br />

Bei Verzögerung der Vorgangsdauer der Aktivitäten auf dem kritischen<br />

Pfad führt zu Verschiebung des Projektendes<br />

Aber!<br />

1. Kritischer Pfad bedeutet nicht gleich kritische Aktivitäten<br />

kritisch = zeitkritisch<br />

2. Es können mehrere Pfade kritisch sein<br />

3. Kritische Pfade können sich im Projektverlauf durch Verschiebung<br />

von Aktivitäten verändern


1<br />

0 0<br />

V1<br />

2<br />

(A1) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

V2<br />

1<br />

3 V3 4 V4 6<br />

2 2 5 7 7 14 21 21<br />

S1<br />

0<br />

2<br />

1 2<br />

V5<br />

10<br />

Minimale Projektdauer: 29 ZE<br />

Kritischer Pfad 1:<br />

V1-V3-V4-V6-V7-V11-S4-V13<br />

1<br />

0 0<br />

V1<br />

2<br />

S3<br />

0<br />

7<br />

21 21<br />

S2<br />

0<br />

8<br />

V8<br />

5<br />

11 21<br />

V9<br />

3<br />

12<br />

29 29<br />

V i<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11 V 12 V 13<br />

d ij 2 1 5 14 10 2 2 8 3 2 2 1 2<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 13<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 14<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

V6<br />

2<br />

V12<br />

V13<br />

2<br />

8<br />

23 23 V7<br />

2<br />

9<br />

1<br />

11<br />

25 25<br />

V10<br />

2<br />

V11 2<br />

27 27 S4<br />

0<br />

8<br />

27 27<br />

(A1) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

V2<br />

1<br />

3 V3 4 V4 6<br />

2 2 5 7 7 14 21 21<br />

S1<br />

0<br />

2<br />

1 2<br />

V5<br />

10<br />

Minimale Projektdauer: 29 ZE<br />

Kritischer Pfad 2:<br />

V1-V3-V4-V6-V7-V10-V13<br />

S2<br />

0<br />

8<br />

V8<br />

5<br />

11 21<br />

V9<br />

3<br />

12<br />

29 29<br />

V i<br />

S3<br />

0<br />

7<br />

21 21<br />

V6<br />

2<br />

V12<br />

V13<br />

2<br />

8<br />

23 23 V7<br />

2<br />

9<br />

1<br />

11<br />

25 25<br />

V10<br />

2<br />

V11 2<br />

27 27 S4<br />

0<br />

8<br />

27 27<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11 V 12 V 13<br />

d ij 2 1 5 14 10 2 2 8 3 2 2 1 2


1<br />

0 0<br />

V1<br />

2<br />

(A1) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

V2<br />

1<br />

3 V3 4 V4 6<br />

2 2 5 7 7 14 21 21<br />

S1<br />

0<br />

2<br />

1 2<br />

V5<br />

10<br />

Minimale Projektdauer: 29 ZE<br />

Kritischer Pfad 3:<br />

V1-V3-V4-S3-V8<br />

S2<br />

0<br />

8<br />

V8<br />

5<br />

11 21<br />

V9<br />

3<br />

12<br />

29 29<br />

V i<br />

S3<br />

0<br />

7<br />

21 21<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11 V 12 V 13<br />

d ij 2 1 5 14 10 2 2 8 3 2 2 1 2<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 15<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Zeitreserven: Puffer<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 16<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

V6<br />

2<br />

V12<br />

V13<br />

2<br />

8<br />

23 23 V7<br />

2<br />

9<br />

1<br />

11<br />

25 25<br />

V10<br />

2<br />

V11 2<br />

27 27 S4<br />

0<br />

8<br />

27 27<br />

• Puffer sind zeitliche Spielräume (Zeitreserven), in denen Vorgänge<br />

verschoben werden können ohne Auswirkung auf die Gesamtprojektzeit.<br />

• Gesamtpuffer, Freier Puffer, Freier Rückwärtspuffer, Unabhängiger Puffer<br />

• Zwischen den Puffern existieren folgende grundlegende Beziehungen:<br />

GP ≥ 0 (Einhaltung des Projektendtermins)<br />

GP = 0 (kritischer Vorgang)<br />

GP ≥ FP ≥ UP<br />

GP ≥ FRP ≥ UP<br />

UP = FP + FRP -GP


Im Verlauf der Planung<br />

eines Projekts wurden<br />

folgende Aktivitäten mit<br />

der jeweiligen Dauer sowie<br />

ihrer logischen Abfolge<br />

geschätzt:<br />

(A1) Berechnung der Puffer<br />

GPij FPij UPij<br />

V1 0 0 0<br />

V2 1 0 0<br />

V3 0 0 0<br />

V4 0 0 0<br />

V5 10 0 -<br />

V6 0 0 0<br />

V7 0 0 0<br />

V8 0 0 0<br />

V9 15 15 5<br />

V10 0 0 0<br />

V11 0 0 0<br />

V12 5 5 5<br />

V13 0 0 0<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 17<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Aufgabe 2 (I)<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

V12<br />

V13<br />

V14<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 18<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Dauer<br />

22 ZE<br />

5 ZE<br />

3 ZE<br />

10 ZE<br />

8 ZE<br />

7 ZE<br />

17 ZE<br />

25ZE<br />

28 ZE<br />

21 ZE<br />

12 ZE<br />

30 ZE<br />

9 ZE<br />

14 ZE<br />

Vorgänger<br />

-<br />

-<br />

V1<br />

V1<br />

V2<br />

V2<br />

V2<br />

V1, V5, V6, V7<br />

V3, V4<br />

V8<br />

V8, V9<br />

V8<br />

V7, V10, V12<br />

V11, V13


1<br />

Aufgabe 2 (II)<br />

(1) Erstellen Sie einen topologisch sortierten <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong>.<br />

(2) Ermitteln Sie die frühest möglichen und spätest zulässigen<br />

Eintrittszeitpunkte.<br />

(3) Kennzeichnen Sie die minimale Projektdauer sowie den kritischen<br />

Pfad.<br />

(4) Geben Sie sämtliche Pufferzeiten an.<br />

V1<br />

V2<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 19<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

(A2) Topologisches Sortieren eines <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong>s<br />

2<br />

V3<br />

3<br />

V4<br />

7<br />

S1<br />

V6<br />

V5<br />

S4<br />

V7<br />

V i<br />

d ij<br />

8<br />

S2<br />

4<br />

V9<br />

6 V8 9<br />

S3<br />

10<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 20<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

5<br />

S5<br />

V11<br />

V10<br />

11<br />

V12<br />

13<br />

V13<br />

V<br />

1<br />

V<br />

2<br />

V<br />

3<br />

V<br />

4<br />

V<br />

5<br />

V<br />

6<br />

V<br />

7<br />

V<br />

8<br />

V<br />

9<br />

V<br />

10<br />

V<br />

11<br />

V<br />

12<br />

V<br />

13<br />

V<br />

14<br />

22 5 3 10 8 7 17 25 28 21 12 30 9<br />

S6<br />

V14<br />

12<br />

14<br />

14


(A2) Vorwärts- und Rückwartsterminierung<br />

7<br />

25 46<br />

1<br />

0 0<br />

V1<br />

22<br />

V2<br />

5<br />

V3 S4<br />

10<br />

13<br />

3 0<br />

V11<br />

V14<br />

2<br />

V9<br />

V4 8<br />

60 74 12 86 86 14<br />

28<br />

22 22 10 32 46<br />

S5 0<br />

9 V13<br />

S1<br />

0 6 V8 9 V12 12<br />

22 22 25 47 47 30 77 77<br />

V5<br />

S2<br />

8<br />

4<br />

0 S3<br />

21<br />

V10 S6<br />

0<br />

V6<br />

3<br />

12<br />

11<br />

0<br />

22<br />

7<br />

5<br />

5 5 V7<br />

68 77<br />

22 22<br />

17<br />

V i<br />

d ij<br />

V<br />

1<br />

V<br />

2<br />

V<br />

3<br />

V<br />

4<br />

V<br />

5<br />

V<br />

6<br />

V<br />

7<br />

V<br />

8<br />

V<br />

9<br />

V<br />

10<br />

V<br />

11<br />

V<br />

12<br />

V<br />

13<br />

V<br />

14<br />

22 5 3 10 8 7 17 25 28 21 12 30 9<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 21<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

(A2) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

7<br />

25 46<br />

1<br />

0 0<br />

V1<br />

22<br />

V2<br />

5<br />

V3 S4<br />

10<br />

13<br />

3 0<br />

V11<br />

V14<br />

2<br />

V9<br />

V4 8<br />

60 74 12 86 86 14<br />

28<br />

22 22 10 32 46<br />

S5 0<br />

9 V13<br />

S1<br />

0 6 V8 9 V12 12<br />

22 22 25 47 47 30 77 77<br />

V5<br />

S2<br />

8<br />

4<br />

0 S3<br />

21<br />

V10 S6<br />

0<br />

V6<br />

3<br />

12<br />

11<br />

0<br />

22<br />

7<br />

5<br />

5 5 V7<br />

68 77<br />

22 22<br />

17<br />

Minimale Projektdauer: 100 ZE<br />

Kritischer Pfad 1:<br />

V1-S1-V8-V12-V13-V14<br />

d<br />

ij<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 22<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

14<br />

100 100<br />

Vi V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 V8 V9 V10 V11 V12 V13 V<br />

14<br />

22 5 3 10 8 7 17 25 28 21 12 30 9<br />

14<br />

14<br />

100 100<br />

14


(A2) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

7<br />

25 46<br />

1<br />

0 0<br />

V1<br />

22<br />

V2<br />

5<br />

V3 S4<br />

10<br />

13<br />

3 0<br />

V11<br />

V14<br />

2<br />

V9<br />

V4 8<br />

60 74 12 86 86 14<br />

28<br />

22 22 10 32 46<br />

S5 0<br />

9 V13<br />

S1<br />

0 6 V8 9 V12 12<br />

22 22 25 47 47 30 77 77<br />

V5<br />

S2<br />

8<br />

4<br />

0 S3<br />

21<br />

V10 S6<br />

0<br />

V6<br />

3<br />

12<br />

11<br />

0<br />

22<br />

7<br />

5<br />

5 5 V7<br />

68 77<br />

22 22<br />

17<br />

Minimale Projektdauer: 100 ZE<br />

Kritischer Pfad 2:<br />

V2-V7-S3-V8-V12-V13-V14<br />

d<br />

ij<br />

Vi V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 V8 V9 V10 V11 V12 V13 V<br />

14<br />

22 5 3 10 8 7 17 25 28 21 12 30 9<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 23<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

(A2) Berechnung der Puffer<br />

GPij FPij UPij<br />

V1 0 0 0<br />

V2 0 0 0<br />

V3 21 0 0<br />

V4 14 0 0<br />

V5 9 9 9<br />

V6 10 0 0<br />

V7 0 0 0<br />

V8 0 0 0<br />

V9 14 0 -<br />

V10 9 0 0<br />

V11 14 14 0<br />

V12 0 0 0<br />

V13 0 0 0<br />

V14 0 0 0<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 24<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

14<br />

100 100<br />

14


Die Projektstrukturplanung <strong>für</strong><br />

ein Projekt hat <strong>für</strong> die<br />

Vorgänge V1-V11 folgende<br />

Vorgangsdauern ergeben:<br />

Aufgabe 3 (I)<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 25<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Aufgabe 3 (II)<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 26<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Dauer<br />

14 ZE<br />

6 ZE<br />

8 ZE<br />

4 ZE<br />

16ZE<br />

3 ZE<br />

18 ZE<br />

8 ZE<br />

6 ZE<br />

10 ZE<br />

18 ZE<br />

Vorgänger<br />

-<br />

-<br />

-<br />

V1, V2<br />

V1<br />

V4, V5<br />

V3<br />

V3<br />

V3, V5, V6<br />

V7, V8, V9<br />

(1) Erstellen Sie einen topologisch sortierten <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong> und<br />

bestimmen Sie die frühest möglichen und spätest zulässigen<br />

Eintrittszeitpunkte aller Ereignisse.<br />

(2) Ermitteln Sie die minimale Projektdauer und den kritischen Pfad.<br />

(3) Berechnen Sie <strong>für</strong> sämtliche Vorgänge die bekannten Puffer.<br />

(4) Welche Auswirkungen auf die Realisierungsm öglichkeiten<br />

anderer Vorgänge treten auf, wenn bei V8 eine Verzögerung von<br />

9 ZE, 24 ZE oder 25 ZE eintritt?<br />

(5) Welche Auswirkung auf das Projektende ergibt sich, wenn bei V4<br />

eine Verzögerung von 11 ZE entsteht und sich gleichzeitig die<br />

Vorgangsdauer von V5 auf 10 ZE verkürzt?<br />

V6


V2<br />

1 V1 2<br />

V2<br />

V3<br />

4<br />

(A3) Topologisch sortierter <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong><br />

3 V4 5 V6 9<br />

V i<br />

S1<br />

V7<br />

V5<br />

S2<br />

V8<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 27<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

6<br />

S3<br />

S4<br />

7<br />

V9<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

(A3) Vorwärts- und Rückwärtsterminierung<br />

1 V1 2<br />

0 0<br />

14 14<br />

V3<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 26<br />

30 30<br />

33 33<br />

4<br />

8 23<br />

V i<br />

S1<br />

V7<br />

V5<br />

S2<br />

V8<br />

6<br />

26 41<br />

7<br />

33 35<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 28<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

V9<br />

8<br />

8<br />

39 41<br />

V11<br />

V10<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

10<br />

51 51


V2<br />

(A3) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

1 V1 2<br />

0 0<br />

14 14<br />

V3<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 26<br />

30 30<br />

33 33<br />

4<br />

8 23<br />

S1<br />

Minimale Projektdauer: 51 ZE<br />

Kritischer Pfad: V1-V5-V6-V11<br />

V7<br />

V5<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

6<br />

26 41<br />

7<br />

33 35<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 29<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

V9<br />

(A3) Berechnung der Pufferzeiten<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

GP i j<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

FP i j<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 30<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

UP i j<br />

20 8 8<br />

15 0 0<br />

12 12 0<br />

15 0 0<br />

25 23<br />

2 0 0<br />

2 2 0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

8<br />

0<br />

8<br />

39 41<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

51 51


(A3) Auswirkungen der Verzögerungen bei Vorgang V8<br />

4<br />

8 23<br />

V8<br />

8<br />

8<br />

39 41<br />

GPi j = 25 FPi j = 23 UPi j = 8<br />

Verzögerungen<br />

9<br />

24<br />

25<br />

Dauer inkl.<br />

Verzögerung<br />

9 + 8 = 17<br />

24 + 8 = 32<br />

25 + 8 = 33<br />

Puffer<br />

GP = 16<br />

UP = 0 (-1)<br />

GP = 1<br />

FP < 0 (-1)<br />

UP < 0 (-16)<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 31<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 32<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Auswirkung<br />

Keine Auswirkung<br />

auf andere Vorgänge<br />

Keine Auswirkung auf<br />

andere Vorgänge, FZ von<br />

E8 verschiebt um 1 ZE auf<br />

40 ZE, SZ von E4<br />

verschiebt sich um 14 ZE<br />

auf 9 ZE<br />

FZ von E8 verschiebt um 2<br />

auf 41 ZE, SZ von E4<br />

verschiebt sich um 15 auf<br />

8 ZE, neuer kritischer Weg<br />

V3-V8 -V10, aber Projekt -<br />

enddauer bleibt gleich<br />

(A3) Auswirkungen der Verzögerung bei Vorgang V4<br />

3<br />

5<br />

V4<br />

14 26<br />

30 30<br />

4<br />

GP i j = 12 FP i j = 12 UP i j = 0<br />

Verzögerungen<br />

11<br />

Dauer inkl.<br />

Verzögerung<br />

11 + 4 = 15<br />

Puffer<br />

GP = 1<br />

UP = 1<br />

Auswirkung<br />

Neuer kritischer Pfad<br />

V1-S1-V4-V6-V11<br />

V2-V4-V6-V11


(A3) Auswirkungen der Verkürzung bei Vorgang V5<br />

2<br />

5<br />

V5<br />

14 14<br />

10<br />

30 30<br />

GP i j = 0 FP i j = 0 UP i j = 0<br />

Verkürzung<br />

- 6<br />

Dauer inkl.<br />

Verkürzung<br />

16 - 6 = 10<br />

Puffer<br />

GP = 5<br />

UP = 5<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 33<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Aufgabe 4<br />

(1) Nehmen Sie den in Aufgabe 3 ermittelten <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong> als<br />

Ausgangspunkt und berechnen Sie die folgenden Änderungen.<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 34<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Auswirkung<br />

Enddauer verkürzt<br />

sich um 1 ZE auf 50<br />

ZE, neuer kritischer<br />

Pfad V1-S1-V4-V6-V11<br />

V2-V4-V6-V11<br />

(2) Für welche Alternative entscheiden Sie sich, wenn Sie wählen können<br />

zwischen<br />

Alternative 1: Verlängerung von V1, V5, V6 und V11 um je 1 ZE<br />

Alternative 2: Verlängerung von V3 und V7 um je 10 ZE?<br />

Berücksichtigen Sie hierbei die Einhaltung einer minimalen<br />

Projektdauer!<br />

Wie verändert sich der kritische Pfad nach Auswahl einer Alternative?<br />

(3) Wie sieht die Entscheidung aus (2) aus, wenn bei V9 zusätzlich<br />

Probleme auftreten, die den Vorgang um 5 ZE verzögern würden?<br />

Begründen Sie die Antwort.


V2<br />

1 V1 2<br />

0 0<br />

14 14<br />

V2<br />

V3<br />

V i<br />

(A4) <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong><br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 26<br />

30 30<br />

33 33<br />

4<br />

8 23<br />

S1<br />

1 V1 2<br />

0 0 15 15 15<br />

V3<br />

V7<br />

V5<br />

S2<br />

V8<br />

6<br />

26 41<br />

7<br />

33 35<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 35<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 36<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

V9<br />

8<br />

39 41<br />

(A4) Alternative 1<br />

(Verzögerung von V1, V5, V6, V11 um 1 ZE)<br />

3 V4 5 V6 9<br />

15 27 5 32 32 4 36 36<br />

4<br />

8 39<br />

S1<br />

V5<br />

17<br />

V7<br />

Kritischer Pfad: V1-V5-V6-V11<br />

Enddauer verschiebt<br />

sich um 4 ZE.<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

6<br />

26 45<br />

7<br />

36 39<br />

S3<br />

S4<br />

6<br />

V9<br />

8<br />

42 45<br />

V11<br />

V10<br />

V11<br />

19<br />

V10<br />

10<br />

10<br />

51 51<br />

10<br />

55 55<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18


V2<br />

1 V1 2<br />

0 0 14 14 19<br />

18<br />

V3<br />

(A4) Alternative 2<br />

(Verzögerung von V3, V7 um 10 ZE)<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 31 4 30 35 3 33 38<br />

4<br />

18 18<br />

S1<br />

V5<br />

16<br />

V7<br />

28<br />

Kritischer Pfad: V3-V7-S3-V10<br />

Enddauer verschiebt sich um<br />

5 ZE.<br />

V2<br />

1 V1 2<br />

0 0 15 15 15<br />

V3<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

6<br />

6<br />

46 46<br />

7<br />

33 40<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 37<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 38<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

6<br />

V9<br />

8<br />

46 46<br />

(A4) Alternative 1<br />

(Verzögerung von V1, V5, V6, V11 um 1 ZE)<br />

3 V4 5 V6 9<br />

15 27 5 32 32 4 36 36<br />

4<br />

8 39<br />

S1<br />

V5<br />

17<br />

V7<br />

Kritischer Pfad: V1-V5-V6-V11<br />

Enddauer verschiebt<br />

sich um 4 ZE.<br />

V i<br />

6<br />

26 45<br />

7<br />

33 39<br />

Auswahl der Alternative 1<br />

S2<br />

V8<br />

S3<br />

S4<br />

6<br />

V9<br />

8<br />

42 45<br />

V11<br />

18<br />

V10<br />

10<br />

V11<br />

19<br />

V10<br />

10<br />

10<br />

56 56<br />

10<br />

55 55<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18


V2<br />

(A4) Alternative 1 (Verzögerung von V1, V5, V6, V11 um 1 ZE<br />

und zusätzlich Verzögerung von V9 um 5 ZE)<br />

1 V1 2<br />

0 0 15 15 15<br />

8<br />

V3<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 27 5 32 32 4 36 36<br />

4<br />

8 29<br />

S1<br />

V5<br />

17<br />

V7<br />

18<br />

Kritischer Pfad 1: V1-V5-V6-V11<br />

Kritischer Pfad 2:<br />

V1-V5-V6-S4-V9-V10<br />

Enddauer verschiebt sich um 6 ZE.<br />

V2<br />

1 V1 2<br />

0 0 14 14 19<br />

18<br />

V3<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

8<br />

6<br />

26 47<br />

7<br />

36 36<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 39<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 40<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

11 V9<br />

8<br />

47 47<br />

(A4) Alternative 2 Verzögerung von V3, V7 um 10 ZE<br />

und zusätzlich Verzögerung V9 um 5 ZE)<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 31 4 30 35 3 33 38<br />

4<br />

18 18<br />

S1<br />

V5<br />

16<br />

V7<br />

28<br />

Kritischer Pfad: V3-V7-S3-V10<br />

Enddauer verschiebt sich um<br />

5 ZE.<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

8<br />

6<br />

46 46<br />

7<br />

33 40<br />

S3<br />

S4<br />

11 V9<br />

8<br />

46 46<br />

V11<br />

19<br />

V10<br />

10<br />

V11<br />

18<br />

V10<br />

10<br />

10<br />

57 57<br />

10<br />

56 56<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18


V2<br />

1 V1 2<br />

0 0 14 14 19<br />

18<br />

V3<br />

(A4) Alternative 2 Verzögerung von V3, V7 um 10 ZE<br />

und zusätzlich Verzögerung V9 um 5 ZE)<br />

3 V4 5 V6 9<br />

14 31 4 30 35 3 33 38<br />

4<br />

18 18<br />

S1<br />

V5<br />

16<br />

V7<br />

28<br />

Kritischer Pfad: V3-V7-S3-V10<br />

Enddauer verschiebt sich um<br />

5 ZE.<br />

Auf Grundlage der<br />

Projektstrukturplanung<br />

sind <strong>für</strong> ein Projekt<br />

S2<br />

V i<br />

V8<br />

6<br />

6<br />

46 46<br />

7<br />

33 40<br />

S3<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 14 6 8 4 16 3 18 8 6 10 18<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 41<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S4<br />

Auswahl der Alternative 2<br />

folgende Aktivitäten mit<br />

ihren Dauer sowie ihrer<br />

logischen Abfolge<br />

entstanden:<br />

Aufgabe 5 (I)<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 42<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

11 V9<br />

Dauer<br />

28 ZE<br />

12 ZE<br />

16 ZE<br />

8 ZE<br />

32 ZE<br />

6 ZE<br />

36 ZE<br />

12 ZE<br />

12 ZE<br />

20 ZE<br />

36 ZE<br />

8<br />

46 46<br />

V11<br />

18<br />

V10<br />

10<br />

Vorgänger<br />

-<br />

-<br />

-<br />

V1, V2<br />

V1<br />

V4, V5<br />

V3<br />

V3<br />

V3, V5, V6<br />

V8, V9<br />

V5, V6<br />

10<br />

56 56


Aufgabe 5 (II)<br />

(1) Erstellen Sie den zugehörigen <strong>CPM</strong>-<strong>Netzplan</strong>.<br />

(2) Bestimmen Sie alle frühest möglichen und spätest zulässigen<br />

Eintrittszeitpunkte.<br />

(3) Ermitteln Sie die minimale Projektdauer sowie den kritischen<br />

Pfad.<br />

(4) Bestimmen Sie <strong>für</strong> sämtliche Vorgänge den Gesamt-, freien und<br />

unabhängigen Puffer.<br />

(5) Welche zeitliche Auswirkungen anderer Vorgänge treten auf,<br />

wenn Vorgang V8 sich um 20, 54 oder 56 ZE verzögert?<br />

V1<br />

1 V2 3<br />

V3<br />

4<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 43<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

(A5) Aufstellen und topologisches Sortieren<br />

2 V5 5 V6 6<br />

S1<br />

V7<br />

V4<br />

S2<br />

V8<br />

V i<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 44<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

8<br />

S4<br />

S3<br />

7<br />

V9<br />

V11<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 28 12 16 8 32 6 36 12 12 20 36<br />

9<br />

V10<br />

10


V1<br />

(A5) Vorwärts- und Rückwärtsterminierung<br />

1 V2 3<br />

0 0<br />

28 52<br />

V1<br />

V3<br />

2 V5 5 V6 6<br />

28 28<br />

60 60<br />

66 66<br />

4<br />

16 46<br />

S1<br />

V7<br />

V4<br />

S2<br />

V8<br />

8<br />

52 82<br />

V i<br />

7<br />

66 70<br />

S4<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 45<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S3<br />

V9<br />

9<br />

78 82<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

102 102<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 28 12 16 8 32 6 36 12 12 20 36<br />

(A5) Kritischer Pfad und minimale Projektdauer<br />

1 V2 3<br />

0 0<br />

28 52<br />

V3<br />

2 V5 5 V6 6<br />

28 28<br />

60 60<br />

66 66<br />

4<br />

16 46<br />

S1<br />

Minimale Projektdauer: 102 ZE<br />

Kritischer Pfad: V1-V5-V6-V11<br />

V7<br />

V4<br />

S2<br />

V8<br />

8<br />

52 82<br />

V i<br />

7<br />

66 70<br />

S4<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 46<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S3<br />

V9<br />

9<br />

78 82<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

102 102<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 28 12 16 8 32 6 36 12 12 20 36


(A5) Berechnung der Pufferzeiten<br />

Aktivität<br />

V1<br />

V2<br />

V3<br />

V4<br />

V5<br />

V6<br />

V7<br />

V8<br />

V9<br />

V10<br />

V11<br />

GP i j<br />

0<br />

40<br />

30<br />

24<br />

0<br />

0<br />

30<br />

54<br />

4<br />

4<br />

0<br />

FP i j<br />

16<br />

24<br />

50<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 47<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

4<br />

0<br />

UP i j<br />

(A5) Auswirkungen der Verzögerungen bei Vorgang V8<br />

4<br />

9<br />

V8<br />

16 46<br />

12<br />

78 82<br />

GP i j = 54 FP i j = 50 UP i j = 20<br />

Verzögerungen<br />

20<br />

54<br />

56<br />

Dauer der<br />

Verzögerung<br />

20 + 12 = 32<br />

54 + 12 = 66<br />

56 + 12 = 68<br />

Puffer<br />

UP = 0<br />

GP = 0<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 48<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

0<br />

16<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

0<br />

20<br />

0<br />

0<br />

0<br />

Auswirkung<br />

Keine Auswirkung<br />

auf andere Vorgänge<br />

Endtermin unverändert,<br />

aber 2. neuer<br />

kritischer Pfad<br />

V3-V8-V10


V1<br />

1 V2 3<br />

0 0<br />

28 52<br />

V3<br />

(A5) Auswirkung der Verzögerung d = 54<br />

2 V5 5 V6 6<br />

28 28<br />

60 60<br />

66 66<br />

4<br />

16 16<br />

S1<br />

V7<br />

V4<br />

S2<br />

8<br />

52 82<br />

V8<br />

54+12=66<br />

V i<br />

7<br />

66 70<br />

S4<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 49<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S3<br />

V9<br />

9<br />

82 82<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

102 102<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 28 12 16 8 32 6 36 12 12 20 36<br />

(A5) Auswirkungen der Verzögerungen bei Vorgang V8<br />

4<br />

9<br />

V8<br />

16 46<br />

12<br />

78 82<br />

GP i j = 54 FP i j = 50 UP i j = 20<br />

Verzögerungen<br />

20<br />

54<br />

56<br />

Dauer der<br />

Verzögerung<br />

20 + 12 = 32<br />

54 + 12 = 66<br />

56 + 12 = 68<br />

Puffer<br />

UP = 0<br />

GP = 0<br />

GP < 0 (-2)<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 50<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

Auswirkung<br />

Keine Auswirkung<br />

auf andere Vorgänge<br />

Endtermin unverändert,<br />

aber 2. neuer<br />

kritischer Pfad<br />

V3-V8-V10<br />

Endtermin verändert sich<br />

um 2 auf 104 ZE, neuer<br />

kritischer Pfad V3-V8-V10


V1<br />

1 V2 3<br />

0 0<br />

28 54<br />

V3<br />

(A5) Auswirkung der Verzögerung d = 56<br />

2 V5 5 V6 6<br />

28 30<br />

60 62<br />

66 68<br />

4<br />

16 16<br />

Kernliteratur:<br />

S1<br />

V7<br />

V4<br />

S2<br />

8<br />

52 84<br />

V8<br />

56+12=68<br />

V i<br />

7<br />

66 72<br />

S4<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 51<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar<br />

S3<br />

V9<br />

9<br />

84 84<br />

V11<br />

V10<br />

10<br />

104 104<br />

V 1 V 2 V 3 V 4 V 5 V 6 V 7 V 8 V 9 V 10 V 11<br />

d ij 28 12 16 8 32 6 36 12 12 20 36<br />

Literaturquellen zur Übung <strong>CPM</strong>-Netzpläne<br />

Burghardt, M.: Einführung in Projektmanagement (2002), S. 113-128.<br />

Corsten, H.: Projektmanagement (2000), S. 149-181.<br />

Projektmanagement_WS0304_LE04_v03 - Folie 52<br />

© Prof. Dr. H. Krcmar

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!