Das Bildnis des Dorian Gray - Deutsch-sorbisches Volkstheater

3 I Theater plus
w düsseldorfje bydlacy dramaturg a
awtor norbert ebel je ze swojej
tróšku hinašej hodownej hru napisał
serbske dźiwadło Isorbisches theater
Woł a wosoł – swójbne předstajenje
pozdatnje pódlanskej figurje w srjedźišću
Jubilarka Majka Kowarjec
28. nowembra swjeći znata a woblubowana
serbska dźiwadźelnica majka
kowarjec swoje 65. narodniny.
narodźiła je so wuměłča w zdźěri
jako dźewjate z dźesać dźěći. hižo
jako šulerka je so horiła za
dźiwadźelenje. hakle 15lětnu je tuž
jeje puć lěta 1961 runu smuhu do
serbskeho studija w budyšinje
wjedł, tehdy hišće Před šulerskimi
wrotami. wukubłanje w studiju
traješe štyri lěta. Po tym złoži wona
w berlinje pruwowanje za
jewišćowu zrałosć. swoju prěnju
rólu měješe wona 1962 w “irkutskej
stawizny”. hraješe tam rólu “majki”,
a z toho časa ju wšitcy tak mjenuja.
nichtó drje hižo jeje poprawne
předmjeno maria njewužiwa abo ani
njeznaje. wosebje rady je majka
kruch z trajacym wuspěchom, kiž
započa so z prapremjeru w lěće
1998 w marburgu. w lěće 1999 bu
hra z nižozemsko-němskim mytom
počesćena a w lěće 2006 bu prěni
raz jako słuchohra wusywana.
mjeztym buštaj „woł a wosoł“
wjace hač 40 razow inscenowanej a
to nic jenož na němskich jewišćach,
ale tež druhdźe w europje, haj samo
w brazilskej. beno budar je hru z
němčiny do jakneje serbšćiny
přełožił a tak předłohu stworił, kiž
zdawa so marianej bulankej a torstenej
schlosserej kaž „na ćěło
spisana“.
město marije a Józefa staj „woł a
wosoł“ hłownej akteraj žortneje hodowneje
hry w betlehemskej
hródźi. Přišedši domoj chce so
hłódny a wučerpany woł do swojeje
słódneje wječerje dać. tola što je to,
w swojim synowym korće leži małe
dźěćatko. snano Jězusdźěćatko? na
blaku ma so wosoł wo rozrisanje
problema starać. tola dokal z
wusadźenkom? staršej staj preč a
wonka je smjerćzyma. Jeju
přećelstwo steji na hračkach a to nic
jenož, dokelž je to małe hłódne. kajki
to swět, w kotrymž „wostaja
ludźo swoje dźěći w kortach ležo“ a
„wojacy z dołhimi nožemi“
kowarjec ze swojimi kolegami na
serbskich wjeskach hrała. direktny
kontakt k publikumej wšak je tam
wosebje wuski. dwurěčna
dźiwadźelnica pak njeje jenož na
jewišću stała, ale je tež režiju wjedła.
Lěta 1986 je majka kowarjec ze
swójbu ndr wopušćiła a do mnichowa
ćahnyła. tam je wona něhdźe
dźesać lět dołho jako swobodna
dźiwadźelnica skutkowała. Lěta
1995 je so wona zaso do serbskeje
Łužicy wróćiła a znowa hač do lěta
2010 w nsLdź dźěłała.
kolegojo němsko-serbskeho ludoweho
dźiwadła přeja swojej koleginje
na wuměnku, kiž je zmužiće samo
ćežku chorosć přewinyła, dale krutu
strowotu a stajnje wjesołu žiwjensku
naladu.
je namakajo k zažranemu kralej
donjesu? nils düwell, kotrehož sće
hižo jako režisera wuspěšnych
serbskich inscenacijow dožiwili
(mj.d. hodowna stawizna, maćerka
je najlěpša, w sćinje swěčki) je
režiju přewzał a katarina Lorenz
stwori k tomu bajkojte kostimy w
powabnej kulisy. dramaturgina
madleńka Šołćic je so awtora norberta
ebela za pozadkom hry a jeho
wuspěchom prašała:
Što bě wuchadźišćo za wašu hru?
wuchadźišćo bě syła božich narodkow,
kiž w hodownym času wšudźe
widźiš a kotrež pak so při wšej dohodownej
nakupowanskej harje
někak z kedźbnosće zhubja. Prašach
so, štó drje scyła hišće wě, što tale
scena w betlehemskej hródźi woznamjenja?
a što pytatej zwěrjeći při
tym? hač drje stej wjace hač jenož
dekoracija?
Sće zajim přihladowarjow z
wuspěchom budźił – waša hra je so
wjace hač 40 razow inscenowała.
Sće z tajkim wuspěchom ličił?
mi njeby to ani spicy do mysli přišło,
hačrunjež bych sej to móhł po marburgskej
prapremjerje předstajić.
někotražkuli nakładnica abo
za hornjoserbskich wuměłcow je
to stajnje znowa wulke wužadanje.
Po kóždym předstajenju pak bě sej
cyłkownje 315 wopytowarjow
tucneje lubosće w delnjej Łužicy
přezjednych: to bě rjane
dźiwadło. tole wobkrući tež wozjewjenje
w nowym casniku hnydom
po premjerje w hochozy.
“hra započina so žortnje a spěšnje.
Jednore wuhotowanje jewišća z
widejo-płachtu njewotwjedźe zajim
přihladowajow wot spěšnych
dialogow hrajerjow, ale
podšmórnje načasnu atmosferu
hraća. ... wosebje w prěnjej
połojcy hraća su hrajerjo wuběrnje
rěčeli. tute tróšku přehnate
powědanje je zrozumjenju derje
tyło a komediantisku stronku
hraća podpěrowało. za hrajerjow
bě potom někotre razy ćežko, z
chwatneho, žortneho hraća “dele
šaltować” na wažne dialogi.
su sej wjele zwěrili. hač su so te
zwažliwe wuprajenja a eksplicitne
gesty kóždemu w žurli spodobali?
ale wot spočatka hač do
kónca je był publikum wot jednanja
popadnjeny. a štož w tajkej
měrje při serbskim dźiwadle hišće
dožiwiła njejsym. Po předstajenju
su přihladowarjo žiwje diskutowali,
pisa recenzentka.
někotryžkuli nakładnik so dźensa
mjerza, zo njeje to tehdy přiwzała abo
přiwzał, hdyž sym jim to poskićił.
Hra „Woł a wosoł“ bu mjeztym do
norwegšćiny, danšćiny,
portugalšćiny, francošćiny a
nižozemšćiny přełožena. Sće sej
cuzorěčne inscenacije wobhladał a
kotra bě najskurilniša?
najskurilniša bě zawěsće norwegska
warianta, inscenacija bě woprawdźe
jara derje poradźena. Portugalsku
widźach jenož na wideju, začuwach
ju pak rěčnje jako jara rjanu. na francosku
inscenaciju hišće čakam,
přełožk wšak hižo předleži.
My smy ze serbskim přełožkom a
inscenaciju tak rjec prěni, kiž
wašu hru tež na „słowjanskim
parkeće“ zjawnosći pokazamy –
přijědźeće nas tež wopytać?
to sym sej kruće předewzał. Jeli mi
ničo na prěki njepřińdźe ...
tuž nadźijomnje „hač do bórzy“ k
předstajenju na wjesnej žurli a
wutrobny dźak za rozmołwu!
Premjera 21. nowembra
w 16. hodź. w Haslowje
režija: nils düwell j.h.
wuhotowanje: katharina Lorenz j.h.
wočiwidnje je ta tema tež za skerje
starši publikum tohole wječora
zajimawa była.
recenzentka wuzběhnje wuběrny
přełožk Fabiana kaulfürsta, kiž je
genialnu hru awtora neila Labuty
do delnjoserbšćiny přenjesł. na
kóncu přinoška wona zwěsći:
“dokelž su so te žorty a pointy při
wšěm smjeću a stajnym chichotanju
publikuma zhubili, by sej
přihladowar přał knihi ze
zhromadźenymi hraćemi poslednich
lět”, štož móhło so jako
pokiw Ludowemu nakładnistwu
domowina rozumić.
Die Texte dieser Seite können Sie
in deutscher Sprache im Internet unter
www.theater-bautzen.de nachlesen
dramaturgija: madleńka Šołćic
hudźba: tasso schille
hrajetaj: marian bulank, torsten
schlosser
Dobry wothłós na Tucnu lubosć
Tucna lubosć bu w Delnjej Łužicy pjeć króć předstajena.
na kóncu recenzije steji
zwěsćenje, zo je němsko-serbske
ludowe dźiwadło budyšin wjele
přihladowarjow w delnjej Łužicy
zhubiło. Je so diskutowało wo
wopačnych wabjenskich strategijach,
wo wubraću kruchow a wo
narodnej winowatosći publikuma,
žurle pjelnić. “nadźijomnje při
nowym hraću tucna lubosć tajke
diskusije njenastanu. smy widźeli
dźiwadło w serbskej rěči. Žane ekstra
wumyslene serbske zwiski,
serbske nałožki, tradicije a drasty
– jenož dobre dźiwadło – a to w
serbskej rěči.”
Marian Bulank a Anna-Maria Brankačkec
Th_11_10.indd 3 26.10.10 14:28