Kurumsal Yönetim Dergisi 21
Kurumsal Yönetim, Corporate Governance, Corporate Governance Association of Turkey
Kurumsal Yönetim, Corporate Governance, Corporate Governance Association of Turkey
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ile olan ilişkilerinin de kurumsallaşması<br />
ve çerçevesinin çizilmesi<br />
gerekmektedir. Dolayısı<br />
ile aile anayasası, kurumsal bir<br />
aile şirketine giden yoldaki temel<br />
adımları düzenlemektedir.<br />
Şirket içinde oluşturulacak kurumsal<br />
işleyişin ailenin geneline<br />
ve aile ile şirket ilişkilerine sirayet<br />
edememesi durumunda aile<br />
içinde çıkabilecek uyuşmazlıklar<br />
şirketin geleceği ve bekasını<br />
etkilemektedir.<br />
Ailenin bir işletmeye veya<br />
şirkete sahip olmaması durumunda<br />
dahi, aile ilişkilerinin<br />
düzenlenmesi ve aile varlıklarının<br />
yönetilmesine ilişkin hususların<br />
aile anayasası ile düzenlenmesinin<br />
faydalarından söz<br />
etmek mümkündür.<br />
Aile anayasaları, hukuki metinlerin<br />
ötesinde ilgili aile üyeleri<br />
açısından sosyal mutabakat<br />
metinleridir. Bu sebeple aile<br />
üyeleri içerisinden oluşturulacak<br />
çalışma gruplarının katılımı<br />
olmaksızın, üzerinde uzun tartışma<br />
ve değerlendirmeler yapılmaksızın<br />
aile üyeleri açısından<br />
aidiyet hissi uyandırmayacak<br />
ve aile açısından uygulanabilir<br />
metinler olmayacaktır. Bu nedenle<br />
sadece hukukçular ve danışmanlar<br />
tarafından, masa başında<br />
oluşturulacak metinlerin<br />
yaşayan, uygulanabilir ve uzun<br />
soluklu metinler olmayacağı<br />
muhakkaktır.<br />
Yazımız kapsamında, aile<br />
anayasasının genel olarak hukuktaki<br />
yeri ve şirketler hukuku<br />
kapsamındaki yansımalarından<br />
bahsedilmeye çalışılacaktır.<br />
I. Genel Olarak Aile<br />
Anayasasının Türk<br />
Hukukundaki Yeri<br />
Aile anayasası olarak adlandırılan<br />
sözleşme ve metinler,<br />
Türk hukukunda düzenlenmiş<br />
tipik sözleşmeler arasında yer<br />
almamaktadır. Bu nedenle Borçlar<br />
Hukuku’nun sözleşme serbestisi<br />
ilkesi kapsamında değerlendirilecek<br />
atipik sözleşme ve<br />
hukuki metinlerdir.<br />
Sözleşmeye taraf olmayan<br />
aile üyeleri ve aile şirketi paydaşları<br />
açısından bağlayıcılığı<br />
olmayan aile anayasaları, altına<br />
imza koyanların oluşturduğu bir<br />
borç sözleşmesi niteliğindedir.<br />
Sözleşme serbestisi prensipleri<br />
çerçevesinde yapılan aile<br />
anayasası için bir şekil şartı<br />
aranmamaktadır. Bununla birlikte<br />
genel uygulama ve ispat<br />
açısından aile anayasaları yazılı<br />
olarak yapılmaktadır. Sözleşmenin<br />
tarafları aile şirketinde paydaş<br />
olsun veya olmasın en geniş<br />
kapsamda tüm aile üyeleridir.<br />
Dolayısı ile altına imza koyanlar<br />
açısından geçerli ve bağlayıcı<br />
metinler olmakla birlikte,<br />
aile anayasasını imzalamayan<br />
aile bireyleri, aile anayasasının<br />
oluşturulmasından sonraki nesiller<br />
ve aile şirketi açısından<br />
hukuki bir bağlayıcılık söz konusu<br />
olmamaktadır.<br />
Bu nedenle aile anayasasının<br />
hukuki bağlayıcılığından ziyade,<br />
tüm aile tarafından kabul<br />
görmüş ve gelecek kuşaklar açısından<br />
empoze edilmesi beklenen<br />
bir sosyal mutabakat metni<br />
olması hususu öne çıkmaktadır.<br />
II. Şirketler Hukuku<br />
Açısından Aile Anayasası,<br />
Aile anayasasının, sözleşmeye<br />
taraf olmayan ortaklık açısından<br />
doğrudan bir hukuki etkisi<br />
bulunmamaktadır. Hukuken bir<br />
borç sözleşmesi olduğu için,<br />
sözleşmelerin nisbiliği ilkesinden<br />
hareketle sadece sözleşmenin<br />
tarafları açısından geçerli<br />
olacak ve taraflarına karşı ileri<br />
sürülebilecektir.<br />
Hissedarlar sözleşmesinde<br />
olduğu gibi, aile anayasasında<br />
da şirket hukuki metinin bir tarafı<br />
ve imzacısı olmadığından,<br />
ihlal durumunda şirket açısından<br />
ifa, icra ve dava edilebilir<br />
bir hukuki uyuşmazlık söz konusu<br />
olmayacaktır. Ancak aile<br />
anayasasına imza koyan aile<br />
üyelerinin, anlaşmaya aykırı hareket<br />
eden aile üyesinden/şirket<br />
ortağından hukuki talep ve kararlaştırılmış<br />
ise cezai şart istemesi<br />
gündeme gelebilecektir.<br />
Aile anayasasının şirket açısından<br />
bağlayıcı ve hükümlerinin<br />
şirketler hukuku anlamında<br />
icra edilebilir hale gelmesi için<br />
şirket ana sözleşmesinin mümkün<br />
olduğu çerçevede paralel<br />
hükümler ile desteklenmesi ve<br />
paralel hükümler ile hissedar<br />
olan ve olacak aile üyeleri tarafından<br />
imzalanacak bir hissedarlar<br />
sözleşmesi ile tamamlanması<br />
uygun görülmektedir.<br />
Aile anayasası hükümleri ile<br />
paralel ana sözleşme ve hissedarlar<br />
sözleşmeleri oluşturul-<br />
Av. Aydın<br />
Buğra İlter<br />
Dokuz Eylül Hukuk Üniversitesi<br />
Hukuk Fakültesi’nden<br />
1999 yılından mezun<br />
olmuştur. İlter, Turan & Argun<br />
Hukuk Bürosu’nun ortağıdır<br />
ve İzmir Barosu’na kayıtlı<br />
olarak avukatlık yapmaktadır.<br />
Mesleğinin icrası sırasında<br />
ekonomi hukuku, özel hukuk<br />
ve işletme alanlarında<br />
yüksek lisans programlarına<br />
katılmıştır.<br />
Sınai ve ticaret şirketlerine<br />
kurumsal müşavirlik hizmetleri<br />
konusunda faaliyet göstermektedir<br />
ve ağırlıklı olarak<br />
otomotiv, inşaat ve gayrimenkul<br />
endüstrilerine<br />
hizmet vermektedir. Türkiye<br />
<strong>Kurumsal</strong> <strong>Yönetim</strong> Derneği,<br />
Ege Genç İşadamları Derneği,<br />
Aile İşletmeleri Derneği, ICC<br />
Türkiye Milli Komitesi ve DEİK<br />
üyesidir.<br />
SONBAHAR 2013 TKYD / 41
Change language