Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sqMbr 20, 2014 - sPf 9<br />
pMjfb 1947 bnfm XU[pI[ 2014<br />
bhuqI dyr dI gwl nhIN jdoN axvMzy pMjfb dy<br />
ieiqhfs ‘qy kMm kridaF mYƒ pqf lwgf ik<br />
1914 ivc ies ivÈfl sUby ƒ pUry Aup-mhFdIp<br />
ivc afriQk qrwkI aqy BfeIcfrk myl-imlfp<br />
dI AumId smiJaf jf irhf sI. iPr vI 1947<br />
ivc pMjfb dI vMz nfl dohF ihwisaF ƒ kqlyafm<br />
dy aijhy iBafnk idRÈ dyKxy pey jo rwb dunIaF<br />
dy iksy hor dyÈ ƒ nf idKfvy.<br />
XU[pI[ ivc ipwCy ijhy jo kuJ hoieaf,<br />
Aus ƒ dyKidaF pRDfn mMqrI nryNdr modI aqy<br />
hor lokF ƒ cOkMny ho jfxf cfhIdf hY ik ivÈfl<br />
afbfdI vflf ieh sUbf Aus siQqI vwl iqlkdf<br />
jf irhf hY ijs ivc dyÈ ƒ dubfrf iblkul nhIN<br />
PsfAuxf cfhIdf. 1947 dI pMjfb dI qRfsdI ivc<br />
pUrf ibRitÈ sfmrfj Èfml sI. 20 PrvrI<br />
1947 ƒ lMzn ivc ibRitÈ<br />
srkfr ny aYlfn kIqf ik<br />
Auh pMjfb smyq pUry Bfrq<br />
ivcoN bfhr inkl afvygI pr ies bfry iek vI<br />
Èbd nhIN ikhf igaf sI ik sUbf iks dy ihwsy<br />
ivc afvygf.<br />
ieMglYNz dI mhfrfxI aYilËfbYQ dI<br />
srkfr ny ikhf ik jF qF pMjfb sUby dI srkfr<br />
hI swqf sMBflygI, jF iPr koeI hor ivvsQf kIqI<br />
jfvygI jo iËafdf qrksMgq hovygI. ies Èbd<br />
ny 2 gwlF df rfh pwDrf kIqf- pihlI gwl sI,<br />
musilm lIg dI agvfeI vflf jn aMdoln ijs<br />
ny qyËI nfl kmËor huMdI jf rhI iKËr hXfq<br />
Kfn dI agvfeI vflI kFgrs qy iswKF dy<br />
smrQn nfl bxI srkfr ƒ swqf qoN lFBy kr<br />
idwqf; qy dUjI Gtnf sI pMjfb dy vwK-vwK<br />
ihwisaF df BivwK qYa krn df dbfa bxfAux<br />
leI muslmfnF, ihMdUaF qy iswKF vloN afpo-afpxy<br />
hiQafrbMd groh iqafr krnf.<br />
rfvlipMzI aqy mulqfn iËilHaF dy<br />
ksibaF aqy ipMzF ivc mfrc 1947 dy ÈurU<br />
dIaF hwiqafvF qoN bfad ies Kyqr ivc<br />
qfienfq Auc ibRitÈ aiDkfrI jnrl PRYNk<br />
mYsrvI ƒ jo zUMGf Dwkf lwgf, Aus bfry AunHF ny<br />
afpxI pRqIikiraf Ëfihr kridaF iliKaf,<br />
“dlyr aqy Bwdr musilm iksfnF ƒ ies<br />
pfglfnf hrkq leI Auksfieaf igaf sI. keI<br />
ielfikaF ƒ iswKF qy ihMdUaF qoN pUrI qrHF aqy<br />
hmyÈf leI mukq krvfAux df jƒn vI ivafpk<br />
qOr `qy dyKx ƒ imilaf.” mYsrvI ny nslkuÈI<br />
dy ruJfn dI pCfx kr leI sI pr ivdf hox df<br />
PYslf kr cuwkI ibRitÈ srkfr ny awKF mIcI<br />
rwKxf hI ibhqr smiJaf. ijQy ibRitÈ srkfr<br />
df iDafn pUrI qrHF ies pfsy sI ik Bfrq ivc<br />
qfienfq ies dy sYink kuÈlqfpUrvk ibRtyn<br />
prq afAux, AuQy hI ibRitÈ sfmrfj ivc aijhy<br />
ansr vI mOjUd sn ijhVy BfrqIaF dI afpsI<br />
lVfeI qoN iblkul icMqq nhIN sn.<br />
mYsrvI vloN Aukq qwQ irkfrz kIqy<br />
jfx qoN 5 mhIinaF bfad agsq-sqMbr 1947<br />
ivc iBafnk kqlyafm hoieaf. AunHIN idnIN hI<br />
pwCmI XU[pI[ ivc bhuq vwzI Gtnf vfprI ijs<br />
ƒ awj pUrI qrHF Bulf idwqf igaf hY. nvMbr<br />
1946 ivc gVH mukqyÈvr ksby ivc muslmfnF<br />
dI hwiqaf kr idwqI geI sI. ieh ksbf myrT,<br />
rfjmohn gFDI<br />
murfdfbfd aqy muËwPrngr- iqMnF qoN koeI<br />
iËafdf dUr nhIN.<br />
XU[pI[ dy mOjUdf qxfa df vI sMsfrk<br />
pRsMg hY. pwCmI dyÈF dI iesfeI Drm ‘qy<br />
afDfrq ivvsQf aqy ieslfm drimafn<br />
‘swiBaqfvF df mhFXuwD’ qF cwl hI irhf hY, ies<br />
dy nfl hI afeI[aYs[afeI[aYs[ vrgy jhfdI<br />
jƒnIaF dy DVy vI AuBr afey hn. XU[pI[ ivc<br />
rihx vfly 4 kroV qoN iËafdf muslmfn Blf<br />
ies Gtnf qoN aCUqy ikvyN rih skdy hn XU[pI[<br />
dy muslmfnF leI ies Gtnf df kOmI aqy sUbfeI<br />
pRsMg vI bhuq ZuwkvF hY. ihMdUvfd leI kMm kr<br />
rhy jF ieMj kih lE ik sMGrÈ kr rhy lokF<br />
‘qy afr[aYs[aYs[ dy QfpVy nfl bxI Bfrq dI<br />
mOjUdf srkfr (Èfsn pRxflI) qoN vI do spÈt<br />
aqy afps ivc tkrfAuNdy<br />
sMkyq AuBry hn, ‘awg vI<br />
lgfE qy inrmfx vI kro.’<br />
KfiqaF, smfrt ÈihrF afid dI isrjxf krn<br />
df pRDfn mMqrI nryNdr modI ny swdf idwqf hY.<br />
dUjf swdf DruvIkrn aqy ihMsf leI spÈt<br />
jldbfËI df sMkyq idMdf hY, pr ieh ihMsf<br />
‘pRqIikirafqmk kfrvfeI’ dy rUp ivc jfieË<br />
TihrfeI jFdI hY. ieh swdf dyx vfly iËafdfqr<br />
lok swqfDfrI vrg df hI ihwsf hn, byÈwk Auh<br />
afpxf kMm srkfrI rUp ivc aMjfm nhIN idMdy.<br />
AunHF leI qF ieho swcfeI pwQr ‘qy lIk hY ik<br />
ihMsf hmyÈf ibnF iksy apvfd dy muslmfnF vloN<br />
hI ÈurU kIqI jFdI hY, hflFik lgBg ihMsf pIVq<br />
lokF ivc sB qoN iËafdf igxqI muslmfnF dI hI<br />
huMdI hY.<br />
jdoN ihMdU spÈt rUp ivc bhu-igxqI<br />
BfeIcfrf hox aqy muslmfn iËkrXog GwtigxqI<br />
BfeIcfrf (ijvyN XU[pI[ aqy hor rfjF ivc<br />
asIN dyKdy hF) qF DruvIkrn dMigaF ƒ jnm<br />
idMdf hY qy ies dy iswty vjoN hor vI vwzy<br />
DruvIkrn qy dMigaF df rfh pwDrf huMdf hY. ieh<br />
islislf iesy qrHF awgy vDdf rihMdf hY. Bfjpf<br />
ƒ iesy pRikiraf df coxF ivc lfB imilaf hY.<br />
iPr vI jdoN dMgy huMdy hn qF afriQk ivkfs ‘qy<br />
Aultf asr ËrUr pYNdf hY. Bfjpf isrP ieho<br />
nhIN cfhuMdI ik XU[pI[ ivc Aus dI srkfr hovy<br />
(ijvyN pfrtI dy pRDfn aimq Èfh ny ikhf hY)<br />
sgoN Auh ieh vI XkInI bxfAuxf cfhuMdI hY ik<br />
Gwto-Gwt 50 PIsdI votr Aus dy pwK ivc<br />
Bugqx, pr svfl AuTdf hY ik coxF ivc ijwq<br />
ky kI Auh sV rhy sUby ivc rfj krygI<br />
XU[pI[ ivc sQfnk pwDr ‘qy nslI<br />
sPfey dy Xqn pihlF hI dyKx ƒ iml rhy hn<br />
ijnHF ƒ nf qF sUby dI smfjvfdI pfrtI dI<br />
srkfr rokx ivc sPl ho rhI hY aqy nf hI<br />
Auh ienHF ivc suDfr ilaf skI hY. ihMsf nfl<br />
nijwTx dy mfmly ‘c XU[pI[ puils aksr aijhf<br />
aihsfs krvfAuNdI hY ik Aus dy afpxy pYr hI<br />
mËbUq nhIN hn aqy isvl pRÈfsn vI lfcfr<br />
idKfeI idMdf hY. ijQoN qk sUby dIaF sYkulr<br />
pfrtIaF df svfl hY, AunHF ƒ suwJ hI nhIN irhf<br />
ik Bfjpf dIaF vDyry srgrm aqy isafsI rUp<br />
ivc cMgIaF sMBfvnfvF nfl BrI kiQq ‘lv<br />
(bfkI sPf 11 qy)<br />
purfxIaF sQfpq Gfg isafsI pfrtIaF nvIaF<br />
pfrtIaF dy pYr nhIN lwgx idMdIaF. Bfrq dI<br />
prjfqMqirk pRxflI ivc ajy qwk kFgrs aqy<br />
BfrqI jnqf pfrtI hI kOmI pwDr qy afpxf dwbdbf<br />
bxfky rwKx ivc sPl rhIaF hn. afjfdI<br />
qoN bfad bhuqf lMbf smF qF kFgrs pfrtI hI<br />
isafsI qfkq df afnMd mfxdI rhI hY. BfrqI<br />
jnqf pfrtI qF isrP pihlI vfr hI ieqnI<br />
ijafdf spwst bhu-sMmqI nfl qfkq ivc afeI<br />
hY. ies qoN pihlF iewk vfr jY pRkfÈ nrfiex dI<br />
agvfeI ivc ivroDI pfrtIaF ny kFgrs pfrtI<br />
ƒ iTwbI lfeI sI pRMqU Auh vI jldI hI afpxI<br />
pkV Ko bYTI sI. iPr muVky kFgrs pfrtI qfkq<br />
ivc af geI sI. kimAUinst pfrtIaF ƒ vI Korf<br />
lwg cwikaf hY. rfj pwDr dIaF rIjnl pfrtIaF<br />
qF rfjF ivc sPl sfbq ho rhIaF hn. ies<br />
dOrfn isafsqdfnf ivc BirÈtfcfr df bolbflf<br />
vwD igaf. BirÈtfcfr dy ivroD ivc smfj syvk<br />
aMnf hjfry ny lfmbMd ZMg nfl aMdoln ÈurU kIqf<br />
sI ijsdy iswty vjoN dys Br dy<br />
iemfndfr lok aMnf hjfry dy ipCy<br />
mjbUq ho ky KVH gey sn. aMnf<br />
hjfry df aMdoln smucy Bfrq ivc PYl igaf<br />
ikAuNik lok BirÈtfcfr qoN qMg af cuwky sn pRMqU<br />
hYrfnI dI gwl hoeI ik sfrIaF muwK isafsI<br />
pfrtIaF ny aMnf hjfry dI muihMm df ivroD krnf<br />
ÈurU kr idwqf aqy AunHF aMnf hjfry dI muihMm ƒ<br />
lokqMqr ivc dKl-aMdfjI qwk kih idqf. iewQoN<br />
qwk ik Ausƒ vMgfr idwqI ik jykr Auh sMivDfn<br />
ivc soD krnI cfhuMdf hY qF lokqMqirk ZMg nfl<br />
cox ijwqky mYdfn ivc afvy. iesy dOrfn bfbf<br />
rfmdyv ny aMnf hjfry dI muihMm ƒ Korf lfAux<br />
leI afpxf aMdoln ÈurU kr idwqf ijsƒ BfrqI<br />
jnqf pfrtI ny aisDy rUp ivc pUrf smrQn<br />
idwqf qF jo aMnf hËfry df aMdoln PylH ho sky.<br />
kflf Dn ivdysF ivcoN ilafAux vflf bfbf rfm<br />
dyv afp hI afpxIaF kfrvfeIaF nfl Plfp ho<br />
igaf. aMnf hjfry ny isafsq ivc afAux qoN<br />
ienkfr kr idqf pRMqU aMnf hjfry dI tIm ivc<br />
kuJ ivakqIaF ny isafsq ivc kuwdxf hI TIk<br />
smiJaf ijs krky aMnf hjfry ny AunHF qoN iknfrfkÈI<br />
kr leI. aMnf hjfry dI tIm Gfg<br />
isafsqdfnF dIaF sfjsF dI iÈkfr ho ky ibKr<br />
geI. ies tIm dy kuJ Kudgrj lokF ijnHF ivc<br />
sfbkf afrmI muKI vI ky isMG aqy ikrn bydI<br />
Èfml hn ny BfrqI jnqf pfrtI df pwlf PV<br />
ilaf. ienHF ivcoN arivMd kyjrIvfl ny afpxI<br />
vwKrI pfrtI-afm afdmI pfrtI-bxf ky coxF<br />
ivc kuwdx df PYslf kr ilaf ijsƒ Gfg<br />
isafsqdfnF ny qfkq df BuKf qwk vI kih idwqf<br />
pRMqU arivMd kyjrIvfl zoilHaf nhIN. Auh ienHF<br />
dUÈxf dy bfvjUd msq hfQI dI qrHF awgy vwDdf<br />
irhf ijsdy iswty vjoN pihlI swty hI Auh idwlI<br />
ivc ivDfn sBf dIaF aTfeI sItF ijwq igaf.<br />
Ausny ipCly ds sflF qoN idwlI dI muwK mMqrI<br />
ÈIlf dIkÈq ƒ vwzy Prk nfl hrf idwqf aqy<br />
idwlI ivc afpxI srkfr bxfAux ivc sPl<br />
hoieaf. kFgrs aqy bI jy pI dy pRmuwK nyqfvF ny<br />
afpxIaF lUMbVcflF clxIaF ÈurU kr idwqIaF<br />
ijsdy iswty vwjoN afm afdmI pfrtI dy iewk<br />
ivDfnkfr ny bgfbqI surF kwZxIaF ÈurU kr<br />
idwqIaF ijs krky bfad ivc Ausƒ pfrtI qoN<br />
bfhr df rsqf ivKf idwqf igaf. iewQy hI bs<br />
nhIN afm afdmI pfrtI dy mhwqvpUrn nyqfvF dy<br />
kwcy icwTy Prolxy ÈurU kr idwqy. asl ivc<br />
srkfrF kol bVy sfDn huMdy hn AunHF afpxIaF<br />
gupqcr eyjMsIaF dI mdd nfl afm afdmI<br />
pfrtI ƒ bdnfm krnf ÈurU kr idwqf. iesdy<br />
muwKI arivMd kyjrIvfl-pRsFq BUsn-ikrn bydI<br />
aqy vI ky isMG dy purfxy kys kwZky AunHF ƒ<br />
zrfAux dI koisÈ vI kIqI geI. arivMd<br />
kyjrIvfl ny idwlI dy muwK mMqrI huMidaF afm lokF<br />
nfl kIqy vfady pUry krn dIaF kfrvfeIaF ÈurU<br />
kr idwqIaF. kyjrIvfl ƒ kFgrs vwloN ibnf<br />
Èrq idwqI ieh mwdd bhuqI rfs nhIN afeI sgoN<br />
ieh ibnf Èrq idwqI mdd kFgrs nfl sFT gFT<br />
www.PunjabiDailyOnline.ca<br />
sQfpq isafsI pfrtIaF nvIaF<br />
pfrtIaF dy pYr nhIN lwgx idMdIaF<br />
df BulyKf pf rhI sI. asl ivc kFgrs qoN mwdd<br />
lYxf vI kyjrIvfl dI Buwl sI. kFgrs aqy BfrqI<br />
jnqf pfrtI ƒ vI kyjrIvfl dI afm afdmI<br />
pfrtI dI cVHq rfs nhIN af rhI sI. kuJ<br />
arivMd kyjrIvfl vI isafsq qoN axjfx sI.<br />
ies leI Auh kfhlI ivc muwK mMqrI dy ahudy qoN<br />
asqIPf dy igaf ijsƒ isafsI pVcolkfrF ny<br />
bhuqf cMgf nhIN igixaF. gupqcr eyjMsIaF ny<br />
KbrF PIz krky arivMd kyjrIvfl ƒ BFjvfdI<br />
kihky muwK mMqrI dIaF iËMmyvfrIaF inBfAux qoN<br />
asmrwQ sfbq krn dI koisÈ kIqI ijs nfl<br />
kyjrIvfl dy ivakqIiqqv ƒ Korf lwigaf.<br />
asl ivc jdoN koeI nvIN pfrtI hoNd ivc afAuNdI<br />
hY qF kuJ mOkfpRsq<br />
Birst isafsqdfn jo<br />
dUjIaF pfrtIaF ivc<br />
asPl rhy huMdy hn aqy<br />
ahudy pRfpq nhIN kr sky<br />
huMdy Auh aijhy mOikaF df<br />
Aujfgr isMG<br />
lfB AuTfky nvINaF<br />
pfrtIaF ivc Èfml ho jFdy hn. nvIN pfrtI dI<br />
mjbUrI huMdI hY ik Aus kol koeI afpxf kyzr<br />
nhIN huMdf. Ausƒ bfhroN hI aijhy ivakqI Èfml<br />
krny pYNdy hn. kyjrIvfl ies sfry kuJ qoN vfkP<br />
sI ies krky Auh smucy dys ivc afpxI pfrtI<br />
df qfxf bfxf bxfAux qoN iJjkdf irhf. pfrtI<br />
dI sMgTnfqmk axhoNd hI pfrtI leI Gfqk<br />
sfbq hoeI. lok sBf dIaF coxF ivc arivMd<br />
kyjrIvfl afm lokF dy AuqÈfh ƒ vyKky bhuqf<br />
hI afsvMd ho ky smucy dys ivc coxF lVn leI<br />
iqafr ho igaf. jdoN pfrtI kol afpxf ZFcf nf<br />
hovy AudoN ieMj krnf vfjb nhIN huMdf. iewQoN qwk<br />
ik afp vI BfrqI jnqf pfrtI dy idgj nyqf<br />
nirMdr modI dy iKlfP cox mYdfn ivc af igaf.<br />
sonIaF gFDI aqy rfhul gFDI iKlfP qkVy<br />
AumIdvfr KVHy nf krnf vI swk pYdf kr irhf<br />
sI. ieh AusdI Bul sI. Ausƒ coxvIaF sItF qy<br />
cox lVnI cfhIdI sI aqy AunHF sItF qy hI pUrI<br />
qvwjo dyxI cfhIdI sI. lok sBf coxF ivc smucy<br />
Bfrq ivc Ausƒ mUMh dI KfxI peI isrP pMjfb<br />
ivc cfr lok sBf dIaF sItF ijwq sky Auh vI<br />
iswKF dy hwk ivc hfadf nfhrf mfrn krky ijwq<br />
gey. AudoN vI suprIm kort dy AuWGy vkIl aYc<br />
aYs PUlkf jo iswKF df srvAuc KYrKfh sI ƒ<br />
luiDafxf qoN itkt dy ky glqI kIqI ikAuNik Auh<br />
qF ihMdU bhumq vflI sIt sI. PUlkf luiDafxf<br />
hlky dIaF iqMn idhfqI ivDfn sBf dIaF sItF<br />
qoN vwzI mfqrf ivc ijiqaf jdoNik ÈihrI sItF<br />
qoN hfr igaf iPr vI isrP vIh hjfr votF hI<br />
nfl hfiraf hY. akflI AumIdvfr qoN vwD votF lY<br />
igaf. PUlkf jo ik BdOV df rihxvflf sI ƒ<br />
sMgrUr jF biTMzf qoN cox lVfAuxI cfhIdI sI ijQoN<br />
Auh ijwq skdf sI. lokF ƒ ieh mihsUs ho irhf<br />
hY ik kyjrIvfl isrP idwlI ivc hI afpxI<br />
srkfr bxfAux leI qwqpr hY. hor iksy rfj<br />
ivc AusdI idlcspI nhIN. jdoN iksy pfrtI kol<br />
qfkq huMdI hY jF qfkq ivc afAux dI AumId<br />
huMdI hY qF kudrqI hY ik Aus pfrtI dy nyqfvF<br />
ivc afpsI KihbfjI ÈurU ho jFdI hY. Auh afpxy<br />
afp ƒ iewk dUjy qoN awgy afAux dI koisÈ krdy<br />
hn. ies mOky Auh afpxy ivroDIaF dy pfj<br />
AuGfVdy hn. aKbfrF ivc afp hI KbrF plFt<br />
krdy hn. ieho kuJ afm afdmI pfrtI dI kyNdrI<br />
lIzriÈp ivc hoieaf ijsdf afm lokF-afm<br />
afdmI pfrtI dy vrkrF aqy votrF qy mfVf asr<br />
ipaf. pfrtI afm lokF dI numfieMdf khfAuNdI sI<br />
pRMqU ies pfrtI ivc kroVpqI dfKl ho ky<br />
mnmrjIaF krn lwg pey. pfrtI ivc svrfj<br />
dI gwl krdy hoey svrfj ƒ Bul gey aqy pMjfb<br />
dIaF ivDfn sBf dIaF do Aup coxF leI<br />
AumIdvfrF dI cox krn smyN ÊlqI kr gey.<br />
pfrtI dy vrkrF dI suxI nhIN geI. bfhrlIaF<br />
(bfkI sPf 13 qy)