6 Physical Characteristics of Seed Coat and Seed Quality of ... - CRDC

์
์
Agricultural Sci. J. 42(2)(Suppl.): 201-204 (2011) ว. วิทย์. กษ. 42(2)(พิเศษ): 201-204 (2554)
ลักษณะทางกายภาพของเยื อหุ ้มเมล็ดและคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ของถั วเหลืองสายพันธุ ์ก้าวหน้า 6 สายพันธุ
Physical Characteristics of Seed Coat and Seed Quality of 6 Advanced Soybean Breeding Lines
ณัฐกานต์ ปรารถนา 1 วันชัย จันทร์ประเสริฐ 1 สุปราณี งามประสิทธิ 2 และ ประศาสตร์ เกือมณี3
Prattana, N. 1 , Chanprasert, W. 1 , Ngamprasitthi, S. 2 and Kermanee, P. 3
Abstract
Studies on physical characteristics of seed coat and seed quality of 6 advanced soybean breeding lines of
Kasetsart University Breeding Project, i.e. KUSL3802-1, KUSL3802-4, KUSL3802-6, NS1 1-12, ST2 34-1 and
KUSL20004 comparing to 2 recommended cultivars, i.e. SJ5 and CM60 grown in dry season 2009 and rainy season
2010 were carried out. The results revealed that KUSL3802-1 showed the highest values of percent seed coat, seed
coat thickness and specific weight of seed coat in both seasons, and its seed quality determined by standard
germination and 3 different vigor tests were also among the highest in both seasons. On the other hands, ST2 34-1
tended to have low to medium values of seed coat measurements, while its germination and vigor were the lowest in
both growing seasons. For the simple correlation analysis, there were correlations between physical characteristics of
seed coat and seed weight and seed volume. Seeds with high weight and volume were found to have thinner seed
coats. However, in this experiment there were no correlation between physical characteristics of seed coat and seed
quality.
Keywords: soybean, physical characteristics, seed coat, seed quality
บทคัดย่อ
ศึกษาลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดและคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลืองสายพันธุ ์ก้าวหน้า 6 สายพันธุ ์ ของ
โครงการปรับปรุงพันธุ ์ถัวเหลืองมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้แก่ KUSL3802-1, KUSL3802-4, KUSL3802-6, NS1 1-12,
ST2 34-1 และ KUSL20004 เปรียบเทียบกับพันธุ ์ส่งเสริม 2 พันธุ ์ คือ SJ5 และ CM60 ทีปลูกในฤดูแล้งปี 2552 และฤดูฝน
ปี 2553 ผลการทดลองพบว่า ถัวเหลืองสายพันธุ ์ KUSL3802-1 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความหนาของเยือหุ ้มเมล็ด และ
นํ าหนักจําเพาะเยือหุ ้มเมล็ดสูงทีสุด และมีคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ทั งความงอกและความแข็งแรงสูงกว่าสายพันธุ ์/พันธุ ์อืน
สอดคล้องกันทั ง 2 ฤดูปลูก ขณะทีสายพันธุ ์ ST2 34-1 มีค่าการตรวจวัดลักษณะเยือหุ ้มเมล็ดตําถึงปานกลาง และมีความ
งอกและความแข็งแรงตําทีสุดทั ง 2 ฤดูปลูก จากการวิเคราะห์ simple correlation พบความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทาง
กายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดกับนํ าหนักและปริมาตรเมล็ด คือเมล็ดทีมีนํ าหนักมากหรือขนาดใหญ่มีแนวโน้มว่าจะมีเยือหุ ้ม
เมล็ดบาง อย่างไรก็ตามในการทดลองนี ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดกับคุณภาพของ
เมล็ดพันธุ ์แต่อย่างใด
คําสําคัญ: ถัวเหลือง ลักษณะทางกายภาพ เยือหุ ้มเมล็ด คุณภาพเมล็ดพันธุ
คํานํา
เยือหุ ้มเมล็ด (seed coat) เป็ นส่วนประกอบทางโครงสร้างทีสําคัญของเมล็ดถัวเหลือง นอกจากจะทําหน้าที
ป้ องกันอันตรายให้กับส่วนประกอบอืน ๆ ทีอยู ่ภายในแล้ว ยังทําหน้าทีควบคุมการดูดซึมนํ า อากาศ และป้ องกันไม่ให้เชื อ
โรคและแมลงเข้าทําลายเมล็ด (วันชัย, 2553) มีรายงานการวิจัยพบว่า เยือหุ ้มเมล็ดมีความสัมพันธ์กับลักษณะทาง
กายภาพของเมล็ด เช่น วันชัย และคณะ (2543ก) ศึกษาลักษณะทางกายภาพของเมล็ดและเยือหุ ้มเมล็ดของถัวเหลือง 40
สายพันธุ ์/พันธุ ์ พบว่า ลักษณะเยือหุ ้มเมล็ดมีความสัมพันธ์กับนํ าหนักและปริมาตรของเมล็ดถัวเหลือง กล่าวคือเมล็ดทีมี
ขนาดเล็กและนํ าหนักเมล็ดตําจะมีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ดสูง เยือหุ ้มเมล็ดหนา และนํ าหนักจําเพาะเยือหุ ้มเมล็ดสูง ทั งยัง
1
ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จตุจักร กรุงเทพฯ 10900
1
Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900
2
สถานีวิจัยสุวรรณวาจกกสิกิจ สถาบันอินทรีจันทรสถิตย์เพื อการค้นคว้าและพัฒนาพืชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2
Suwan Wajokkasikit field Crops Research Station, Inseechandrastitya Institute, Kasetsart University
3
ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จตุจักร กรุงเทพฯ 10900
3
Department of Botany, Faculty of Science, Kasetsart University, Bangkok 10900

์
202 ปี ที 42 ฉบับที 2 (พิเศษ) พฤษภาคม - สิงหาคม 2554 ว. วิทยาศาสตร์เกษตร
พบความสัมพันธ์กับคุณภาพด้วย (วันชัย และคณะ, 2543ข) วันชัย (2540) พบแนวโน้มว่าเมล็ดทีมีสัดส่วนเยือหุ ้มเมล็ดสูง
จะมีคุณภาพทีทดสอบโดยความงอกมาตรฐาน การเร่งอายุ และความงอกในไร่สูงด้วย
ในการปรับปรุงพันธุ ์ถัวเหลืองนั น ลักษณะทางคุณภาพของเมล็ดพันธุ ์นับว่ามีความสําคัญเนืองจากถัวเหลืองบาง
พันธุ ์เมือส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกประสบปัญหาด้านคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ โครงการปรับปรุงพันธุ ์ถัวเหลือง
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์จึงต้องศึกษาคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ของถัวเหลืองสายพันธุ ์ก้าวหน้า เพือให้มันใจว่าพันธุ ์ถัวเหลืองที
ดีทีจะส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกต่อไปมีคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ทีดีไม่มีปัญหาหรือมีปัญหาน้อยทีสุดในการผลิตเมล็ดพันธุ ์ ดังนั น
การทดลองนี จึงมีวัตถุประสงค์เพือศึกษาลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดและคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ของถัวเหลืองสาย
พันธุ ์ก้าวหน้า 6 สายพันธุ
อุปกรณ์และวิธีการ
วางแผนการทดลองแบบ RCB สิงทดลอง 8 สายพันธุ ์/พันธุ ์ ได้แก่ KUSL3802-1, KUSL3802-4, KUSL3802-6
(สายพันธุ ์ทีคัดเลือกได้จากคู ่ผสม KUSL20004 x ST2), NS1 1-12 (NS1 ทีได้รับการเหนียวนําด้วยรังสีแกมม่า), ST2 43-1
(ST2 ทีได้รับการเหนียวนําด้วยรังสีแกมม่า), KUSL20004 (สายพันธุ ์ทีคัดเลือกได้จาก Clark63 x Orba), SJ 5 และ CM 60
ทํา 4 ซํ า ศึกษาใน 2 ฤดูปลูกคือ ฤดูแล้งปี 2552 และฤดูฝนปี 2553 ณ ศูนย์วิจัยข้าวโพดและข้าวฟ่ างแห่งชาติ
จ.นครราชสีมา เก็บเกียวทีระยะแก่เก็บเกียว (ความชื น 14%) กะเทาะเมล็ดและลดความชื นให้เหลือประมาณ 9% (8.10-
9.25%) สุ ่มเมล็ดพันธุ ์ทีได้มาศึกษาลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ด ได้แก่เปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความหนาเยือหุ ้ม
เมล็ด (มม.) และนํ าหนักจําเพาะเยือหุ ้มเมล็ด (มก./ตร.มม.) และหาลักษณะทางกายภาพของเมล็ด ได้แก่นํ าหนักเมล็ด
(กรัม/1000 เมล็ด) และปริมาตรเมล็ด (ลบ.ซม/ 25 เมล็ด) ตามวิธีทีอธิบายใน วันชัย และคณะ (2543ก) ทดสอบคุณภาพ
เมล็ด ได้แก่ ความงอกมาตรฐาน (ตามวิธีของ ISTA, 2008) ความแข็งแรงโดยวิธีเร่งอายุ (ทีอุณหภูมิ 41°C ความชื นสัมพัทธ์
100% นาน 64 ชัวโมง) และความงอกในไร่ ศึกษาความสัมพันธ์โดยการวิเคราะห์ simple correlation
ผลและวิจารณ์ผลการทดลอง
Table 1 Seed coat characteristics, i.e. percent seed coat (%SC), seed coat thickness (SC Tk, mm), specific
weight of seed coat (SpWt of SC, mg/mm²) and physical properties of seed, i.e. seed weight (SWt,
g/1000seeds) and seed volume (SVol, cm³/25seeds) of 8 soyben lines/varieties grown in dry season
2009 and rainy season 2010 at Corn and Sorghum Research Center of Thailand, Nakhon Ratchasima.
Lines/ Dry season 2009 Rainy season 2010
variety %SC SC Thk
(mm)
SpWt of
SC
(mg/mm²
)
SWt SVol % SC SC Thk SWt of SC SWt SVol
(g/1000s) (cm³/25s) (mm) (mg/mm²) (g/1000s) (cm³/25s)
KUSL3802-1 8.51 a* 0.137 a 2.94 a 153.4 f * 3.76 d 8.14 a 0.127 a 3.057 a 122.5 h 2.92 g
KUSL3802-4 8.22 b 0.113 d 2.48 b 176.8 cd 4.31 c 7.74 bc 0.115 d 2.246 c 155.2 d 3.64 c
KUSL3802-6 8.15 b 0.111 e 2.09 e 181.5 bc 4.39 c 7.49 d 0.105 f 2.456 b 166.7 b 3.85 b
NS1 1-12 7.97 c 0.111 e 1.79 f 201.4 a 5.09 a 7.82 b 0.116 cd 2.060 d 172.8 a 4.25 a
ST2 34-1 7.02 d 0.100 g 1.56 g 189.0 b 4.56bc 6.82 e 0.102 g 1.547 f 144.3 e 3.52 d
KUSL20004 7.93 c 0.103 f 2.37 bc 189.2 b 4.69 b 7.61 cd 0.108 e 1.868 e 158.3 c 3.67 c
SJ. 5 8.42 a 0.132 b 2.31 cd 160.7 ef 3.79 d 7.90 b 0.124 b 1.932 de 131.5 g 3.11 f
CM60 8.27 b 0.116 c 2.24 d 166.1 de 3.91 d 7.88 b 0.118 c 2.364bc 140.0 f 3.46 e
LSD.05 0.126 1.895 0.119 11.0 0.27 0.173 2.786 0.154 1.23 3.75
C.V.(%) 1.064 1.117 3.671 4.2 4.30 1.536 1.657 4.792 0.56 0.71
* Mean values in each column followed by the same letter are not significantly different at the probability level of 0.05
จากการศึกษาลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลืองสายพันธุ ์ก้าวหน้า 6 สายพันธุ ์ เปรียบเทียบกับ
พันธุ ์ SJ5 และ CM60 พบว่าเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลือง 8 สายพันธุ ์/พันธุ ์ มีลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดแตกต่างกัน
(Table 1) โดยถัวเหลืองสายพันธุ ์ KUSL 3802-1 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความหนาของเยือหุ ้มเมล็ด และนํ าหนักจําเพาะ

์
์
ว. วิทยาศาสตร์เกษตร ปี ที 42 ฉบับที 2 (พิเศษ) พฤษภาคม - สิงหาคม 2554 203
ของเยือหุ ้มเมล็ดสูงทีสุด ขณะทีสายพันธุ ์ ST2 34-1 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความหนาของเยือหุ ้มเมล็ด และนํ าหนัก
จําเพาะเยือหุ ้มเมล็ดตําทีสุดสอดคล้องกันทั ง 2 ฤดูปลูก สายพันธุ ์ KUSL 3802-4, KUSL3802-6, NS1 1-12 และ KUSL
20004 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความหนาเยือหุ ้มเมล็ดปานกลาง วันชัย และคณะ (2540) รายงานว่า ถัวเหลืองสายพันธุ
KUSL20004 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด 12.2% แตกต่างจากการทดลองในครั งนี ทีปลูกในฤดูฝนเช่นกัน ซึงพบว่า
KUSL20004 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด 7.61% ทั งนี อาจเป็ นไปได้ว่าสภาพแวดล้อมและความอุดมสมบูรณ์ของดินที
แตกต่างกัน ระหว่างแหล่งปลูกทีกําแพงแสน และทีศูนย์วิจัยข้าวโพดข้าวฟ่ างแห่งชาติ ส่งผลให้ลักษณะทางกายภาพของ
เมล็ดแตกต่างกันด้วย (นํ าหนักเมล็ด 81.0 กรัมต่อ 1000 เมล็ด และ 158.3 กรัม ต่อ 1000 เมล็ด ตามลําดับ)
ลักษณะทางกายภาพของเมล็ดถัวเหลือง 8 สายพันธุ ์/พันธุ ์ ก็มีความแตกต่างกันเช่นกัน (Table 1) โดยพบว่าสาย
พันธุ ์ KUSL3802-1 มีนํ าหนักเมล็ดและปริมาตรตําทีสุดทั ง 2 ฤดู ใกล้เคียงกับพันธุ ์ SJ5 ส่วนสายพันธุ ์ KUSL3802-4,
KUSL3802-6, ST2 34-1 และ KUSL20004 มีแนวโน้มทีจะมีปริมาตรเมล็ด และนํ าหนักเมล็ด ปานกลางถึงสูง ส่วนสาย
พันธุ ์ NS1 1-12 เมล็ดมีนํ าหนัก และปริมาตรสูงทีสุดทั ง 2 ฤดูปลูก สอดคล้องกับรายงานของ ธีรเดช และคณะ (2553) และ
เมือวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดกับลักษณะกายภาพเมล็ด (Table 2) พบว่า
นํ าหนักเมล็ดมีความสัมพันธ์ในทางลบกับความหนาของเยือหุ ้มเมล็ด และปริมาตรเมล็ดมีความสัมพันธ์ในทางลบกับ
ความหนาและนํ าหนักจําเพาะของเยือหุ ้มเมล็ดทั ง 2 ฤดูปลูก
Table 2 Correlation coefficient between seed physical properties of seed and seed coat characteristics at
harvesting maturity of 8 soybean lines/varieties grown in dry season 2009 and rainy season 2010.
Physical properties
Seed coat characteristics.
of seed % SC SC Thn (mm) SpWt of SC (mg/mm²)
Seed weight (g/1000seeds) -0.296ns -0.629** -0.485ns
Seed volume (cm³/25seeds) -0.314ns -0.614** -0.541**
Table 3 Quality of seed, i.e. standard germination (%), accelerated aging (%), field emergence (%)of 8 soyben
lines/varieties grown in dry season 2009 and rainy season 2010 at Corn and Sorghum Research
Center of Thailand, Nakhon Ratchasima..
Lines/variety Dry season 2009 Rainy season 2010
Seed
germination
Accelerated
aging
Field
emergence
Seed
germination
Accelerated
aging
Field
emergence
(%) (%) (%) (%) (%) (%)
KUSL3802-1 93.00 a* 83.00 a 91.00 a 89.00 a 78.50 b 84.00 a
KUSL3802-4 87.00 d 77.50 bc 86.00 b 81.00 d 69.00 e 72.00 d
KUSL3802-6 89.00 bc 79.00 b 87.00 b 87.00 ab 81.00 a 85.00 a
NS1 1-12 88.00 cd 73.00 d 82.50 c 83.00 cd 75.50 c 79.00 b
ST2 34-1 84.00 e 68.00 e 80.00 d 75.00 f 65.00 f 70.00 e
KUSL20004 85.00 e 66.00 e 78.00 d 77.50 e 73.00 d 76.00 c
SJ. 5 90.00 b 77.50 bc 87.00 b 85.00 bc 71.50 d 74.50 c
CM60 89.00 bc 75.50 c 85.00 b 81.00 d 73.00 d 76.00 c
LSD.05 1.74 2.37 1.99 2.11 2.35 1.83
C.V.(%) 1.34 2.15 1.6 1.75 2.17 1.61
* Mean values in each column followed by the same letter are not significantly different at the probability level of 0.05
จากการทดสอบคุณภาพของเมล็ดได้แก่ ความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลืองทั ง 8 สายพันธุ ์/พันธุ
พบว่า มีความแตกต่างกัน (Table 3) โดยสายพันธุ ์ KUSL3802-1 มีคุณภาพในด้านความงอก และความแข็งแรงสูงทีสุด
ขณะทีสายพันธุ ์ ST2 34-1 มีความงอกและความแข็งแรงตําทีสุดทั ง 2 ฤดูปลูก ซึงเป็ นไปในทิศทางเดียวกับ ธีรเดช และ
คณะ (2553) ทีรายงานว่า ภายหลังจากการเก็บรักษา 8 เดือน ถัวเหลืองสายพันธุ ์ KUSL3802-1 เสือมความงอกน้อยทีสุด
และให้เมล็ดพันธุ ์ทีมีคุณภาพสูงเมือเปรียบเทียบกับพันธุ ์ SJ5 และสายพันธุ ์ ST2 34-1 มีความแข็งแรงโดยวิธีเร่งอายุตํา
ทีสุดทั ง 2 ฤดูปลูก สําหรับสายพันธุ ์ KUSL3802-4, KUSL3802-6 และ NS1 1-12 มีความงอกและความแข็งแรงอยู ่ใน
ระดับปานกลาง โดยสายพันธุ ์ KUSL3802-4 มีแนวโน้มความแข็งแรงตํา และ KUSL3802-6 แนวโน้มมีค่าความแข็งแรงสูง

202 204
ปี ที 42 ฉบับที 2 (พิเศษ) พฤษภาคม - สิงหาคม 2554 ว. วิทยาศาสตร์เกษตร
วันชัย และคณะ (2553) พบว่าสายพันธุ ์ KUSL3802-4 ค่อนข้างไวต่อการขาดนํ าและอ่อนแอต่อการสําลักนํ าเช่นเดียวกับ
KUSL20004 และ CM60 ส่วนสายพันธุ ์ KUSL3802-6 เป็ นสายพันธุ ์ทีงอกได้ดีในสภาพขาดนํ าและทนทานต่อการสําลักนํ า
ธีรเดช และคณะ (2553) พบว่าความงอกภายหลังการเก็บรักษาของสายพันธุ ์ KUSL3802-6 และ NS1 1-12 สูง ขณะที
KUSL20004 มีความงอกตํา ขณะที วันชัย (2533) รายงานว่าสายพันธุ ์ KUSL20004 จัดอยู ่ในกลุ ่มทีมีความงอกปานกลาง
ในจํานวนถัวเหลือง 18 สายพันธุ ์/พันธุ ์ อย่างไรก็ตามในการทดลองนี ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพของ
เยือหุ ้มเมล็ดกับคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลือง แตกต่างจาก วันชัย และคณะ (2543ข) ทีพบว่าถัวเหลืองทีมีนํ าหนักน้อย
ขนาดเมล็ดเล็ก และมีสัดส่วนเยือหุ ้มเมล็ดสูง มีคุณภาพเมล็ดดีกว่าเมล็ดทีมีนํ าหนักมาก ขนาดเมล็ดใหญ่ และมีสัดส่วนเยือ
หุ ้มเมล็ดน้อย ทั งนี อาจเป็ นเพราะในการทดลองนี ศึกษาถัวเหลืองเพียง 8 สายพันธุ ์/พันธุ ์ ซึง 3 สายพันธุ ์คือ KUSL3802-1,
KUSL3802-4 และ KUSL3802-6 เป็ นสายพันธุ ์ทีคัดเลือกได้จากคู ่ผสมเดียวกันคือ KUSL20004 x ST2 (วิภาพรรณ และ
คณะ, 2553) จึงอาจได้รับอิทธิพลทางพันธุกรรมทีทําให้ความสัมพันธ์ดังกล่าวไม่ชัดเจนพอทีจะแสดงนัยสําคัญ ในขณะที
วันชัย และคณะ (2543ข) ศึกษาในถัวเหลืองถึง 40 สายพันธุ ์/พันธุ ์ จึงพบความสัมพันธ์ทีชัดเจน
สรุปผล
ลักษณะทางกายภาพของเยือหุ ้มเมล็ดกับคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ของถัวเหลืองสายพันธุ ์ก้าวหน้าในโครงการปรับปรุง
พันธุ ์ถัวเหลืองของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ทั ง 6 สายพันธุ ์ พบว่าสายพันธุ ์ KUSL3802-1 มีเปอร์เซ็นต์เยือหุ ้มเมล็ด ความ
หนาเยือหุ ้มเมล็ด และนํ าหนักจําเพาะเยือหุ ้มเมล็ดสูงทีสุด มีคุณภาพเมล็ดพันธุ ์สูงกว่าสายพันธุ ์/พันธุ ์อืนทั ง 2 ฤดูปลูก
ขณะทีสายพันธุ ์ ST2 34-1 มีค่าการตรวจวัดลักษณะเยือหุ ้มเมล็ดในระดับตําถึงปานกลาง มีคุณภาพเมล็ดตําทีสุดทั ง 2 ฤดู
ปลูก สําหรับคุณภาพเมล็ดพันธุ ์โดยภาพรวมสายพันธุ ์ทีให้เมล็ดพันธุ ์ทีมีคุณภาพค่อนข้างสูงเมือเทียบกับพันธุ ์ SJ5 คือ
KUSL3802-6 และเมือเปรียบเทียบระหว่างฤดูปลูกพบว่า โดยทัวไปถัวเหลืองทีปลูกในฤดูแล้งมีลักษณะทางกายภาพของ
เยือหุ ้มเมล็ดและเมล็ดสูงกว่า รวมทั งให้เมล็ดทีมีคุณภาพดีกว่าถัวเหลืองทีปลูกในฤดูฝนด้วย
เอกสารอ้างอิง
ธีรเดช เกลียวกลม วันชัย จันทร์ประเสริฐ จุฑามาศ ร่มแก้ว และสุปราณี งามประสิทธิ , 2553, คุณภาพเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลือง
สายพันธุ ์ก้าวหน้าในโครงการวิจัยถัวเหลืองของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ,
วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร, 41(3/1)(พิเศษ): 73-76.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ, 2533, การศึกษาความงอก ความแข็งแรง และความสามารถในการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ ์ถัว
เหลือง 18 สายพันธุ ์, วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร, 24(3): 261-267.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ สุชาติ อ่อนดํา และสุรพล อุปดิสสกุล, 2540, การเสือมคุณภาพในแปลงปลูกและลักษณะทางกายภาพ
ของเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลือง 10 พันธุ ์, รายงานการประชุมวิชาการถัวเหลืองแห่งชาติครั งที 6, วันชัย จันทร์ประเสริฐ
รังสฤษดิ กาวีต๊ะ พีระศักดิ ศรีนิเวศน์ และจุฑามาศ ร่มแก้ว: บรรณาธิการ, สํานักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
กรุงเทพฯ, หน้า 296-302.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ เชิดชาย วังคํา สมศักดิ ศรีสมบุญ และลิลลี กาวีต๊ะ, 2543ก, ลักษณะทางกายภาพของเมล็ดและเยือ
หุ ้มเมล็ดถัวเหลือง 40 สายพันธุ ์/พันธุ ์, การประชุมวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั งที 38,
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ, หน้า 11-21.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ เชิดชาย วังคํา สมศักดิ ศรีสมบุญ และลิลลี กาวีต๊ะ, 2543ข, ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทาง
กายภาพกับคุณภาพเมล็ดพันธุ ์ถัวเหลือง 40 สายพันธุ ์/พันธุ ์, การประชุมวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั ง
ที 38, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ, หน้า 32-42.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ ศิรินทิพย์ เหล่าวานิชกุล อัจฉราวรรณ ตังสุวรรณ์ และสุปราณี งามประสิทธิ , 2553, ความไวต่อการ
ขาดนํ าและการสําลักนํ าในระหว่างการงอกของถัวเหลืองต่างพันธุ ์, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ, วารสาร
วิทยาศาสตร์เกษตร, 41(3/1)(พิเศษ): 109-112.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ, 2553, สรีรวิทยาเมล็ดพันธุ ์, ปรับปรุงใหม่ 2553 โรงพิมพ์สํานักส่งเสริมฯ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
, กรุงเทพฯ, 167 หน้า.
วิภาพรรณ ชนะภักดิ ลิลลี กาวีต๊ะ มาลี ณ นคร และรังสฤษดิ กาวีต๊ะ, 2553, ลักษณะทางสรีรวิทยาทีสัมพันธ์กับผลผลิตใน
ถัวเหลืองสายพันธุ ์ดี, เรืองเต็มการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ครั งที 48 สาขาพืช, กรุงเทพฯ,
หน้า 236-243.
ISTA, 2008, International Rules for Seed Testing, Edition 2008, International Rules for Seed Testing,
Bassersdorf, Switzerland.