You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
dr inż. Tomasz Ambrozik<br />
Proces spalania w silniku z wieloetapowym wtryskiem paliwa<br />
Promotor: dr hab. inż. Leszek Radziszewski prof. nadzw. Politechniki<br />
Świętokrzyskiej.<br />
Recenzenci: prof. dr hab. inż. Andrzej Niewczas – Politechnika Lubelska,<br />
dr hab. inż. Marek Idzior prof. nadzw. Politechniki Poznańskiej<br />
Stopień naukowy doktora nauk technicznych oraz wyróżnienie pracy nadała<br />
Rada Wydziału Mechatroniki i Budowy Maszyn Politechniki Świętokrzyskiej<br />
14 czerwca 2012 roku.<br />
Inspiracją do realizacji pracy doktorskiej pt: „Proces spalania w silniku<br />
z wieloetapowym wtryskiem paliwa” były obecne tendencje rozwoju tłokowych<br />
silników spalinowych, dotyczące osiągania przez nie wymaganych<br />
i korzystnych wartości wskaźników ekonomiczno-energetycznych oraz<br />
spełnianie przez nie przepisów normatywnych w zakresie emisji szkodliwych<br />
składników spalin. Obiektem badań był turbodoładowany silnik<br />
FIAT Multijet 1.3 SDE o mocy nominalnej 90 KM wyposażony w zasobnikowy<br />
układ zasilania common rail realizujący jedno-, dwu- i trzyetapowy<br />
wtrysk paliwa oraz układ recyrkulacji schładzanych spalin. Do rozprawy<br />
doktorskiej opracowanej na 163 stronach dołączono załącznik, w którym<br />
przedstawiono szczegółowe wyniki pomiarów i obliczeń.<br />
W pracy obok stanu wiedzy dotyczącej modelowania cykli pracy<br />
tłokowych silników spalinowych oraz budowy i działania współcześnie stosowanych<br />
systemów wtrysku paliwa przedstawiono metodykę wyznaczania<br />
podstawowych wskaźników ekonomiczno-energetycznych i ekologicznych<br />
silnika. Po sformułowaniu celu i tez pracy scharakteryzowano obiekt badań<br />
i określono zakres i program badań analityczno- eksperymentalnych oraz<br />
opisano stanowisko badawcze wraz z urządzeniami i aparaturą kontrolnopomiarową<br />
wykorzystywaną podczas badań. Przedstawiono samodzielnie<br />
opracowany system wykorzystywany do indykowania ciśnienia w cylindrze<br />
wraz z układem do pomiarów natężenia prądu sterującego pracą<br />
wtryskiwacza elektromagnetycznego. Badania procesu wtrysku paliwa<br />
przeprowadzono na stanowisku do wizualizacji tego procesu, które jest<br />
własnością Politechniki Rzeszowskiej. Wszystkie wyniki badań eksperymentalnych<br />
przeprowadzonych na hamowni silnikowej i stanowisku do<br />
wizualizacji procesu wtrysku paliwa były poddane analizie z zastosowaniem<br />
programów opracowanych na Politechnice Świętokrzyskiej. Rzeczywiste,<br />
eksperymentalnie sporządzone wykresy indykatorowe wykorzystano do<br />
wyznaczania charakterystyk wydzielania ciepła podczas procesu spalania.<br />
Charakterystyki te wyznaczano, opierając się na zmodyfikowanym<br />
i zweryfikowanym programie obliczeń opracowanym z zastosowaniem<br />
I zasady termodynamiki, równaniach stanu i liniowej zależności ciepeł<br />
właściwych czynnika roboczego od temperatury oraz zależności opisującej<br />
wielkość chwilowej objętości cylindra. W pracy wyznaczono także<br />
zależności korelacyjne wybranych, istotnych parametrów pracy silnika z<br />
wartościami maksymalnej szybkości wydzielania ciepła i kątem obrotu<br />
wału korbowego jej występowania. Pracę zakończono podsumowaniem<br />
i sformułowaniem wniosków. W opinii autora dysertacji, realizacja pracy<br />
przyczyniła się do:<br />
– udoskonalenia opracowanego w Zakładzie Silników Cieplnych Politechniki<br />
Świętokrzyskiej algorytmu i programu obliczeń do sporządzania<br />
charakterystyk wydzielania ciepła podczas procesu spalania, opierając się<br />
na rzeczywistych wykresach indykatorowych,<br />
– wyznaczenia wartości okresu opóźnienia początku i końca wtrysku<br />
paliwa przy stosowaniu wizualizacji tego procesu,<br />
– opracowania i zweryfikowania metodyki wyznaczania początków<br />
zapłonów poszczególnych części wieloetapowo wtryskiwanego paliwa,<br />
– wykazania możliwości kształtowania przebiegu procesu spalania,<br />
wykorzystując wieloetapowy wtrysk paliwa,<br />
– potwierdzenia, że recyrkulacja schłodzonych spalin powoduje zmniejszenie<br />
maksymalnej temperatury w cylindrze i tym samym zmniejszenie<br />
ilości tlenków azotu w spalinach.<br />
Dr inż. Jacek Mądry<br />
Ocena rozpylenia paliwa z wtryskiwaczy silników o zapłonie samoczynnym<br />
z wykorzystaniem procesów wibroakustycznych<br />
Promotor: dr hab. inż. Marek Idzior, prof. PP – Politechnika Poznańska.<br />
Recenzenci: prof. dr hab. inż. Jerzy Merkisz – Politechnika Poznańska, dr<br />
hab. inż. Kazimierz Lejda, prof. PRz – Politechnika Rzeszowska.<br />
Stopień naukowy doktora nauk technicznych nadała Rada Wydziału Maszyn<br />
Roboczych i Transportu Politechniki Poznańskiej 29.05.2012 roku.<br />
W pracy przedstawiono wyniki badań weryfikujących koncepcję<br />
oceny procesu rozpylenia paliwa z rozpylaczy wtryskiwaczy silnika o<br />
zapłonie samoczynnym z wykorzystaniem wibroakustycznych procesów<br />
towarzyszących. Zagadnienie dotyczy technicznej weryfikacji koncepcji<br />
oceny jakości rozpylenia paliwa, na podstawie której można wnioskować<br />
o zdatności eksploatacyjnej wtryskiwacza. Umiejscawiając rozpatrywane<br />
zagadnienie w zakresie tematyki silnikowej, zwrócono uwagę na rolę silnika<br />
o zapłonie samoczynnym we współczesnym przemyśle motoryzacyjnym<br />
i na problemy, z jakimi związany jest jego dalszy rozwój. Wykazano, że<br />
ważne jest ograniczenie emisji substancji szkodliwych zawartych w spalinach<br />
silnika, będących produktem ubocznym w procesie zamiany energii<br />
zachodzącym w silniku spalinowym.<br />
Przedstawiono analizę teoretyczną procesu spalania w silniku o zapłonie<br />
samoczynnym z wtryskiem bezpośrednim oraz procesów przygotowania<br />
paliwa do spalenia, mających duży wplyw na jego przebieg. Zwrócono<br />
uwagę na rozpylenie strugi paliwa w aspekcie przebiegu spalania i na jego<br />
zależność od stanu eksploatacyjnego wtryskiwacza. W pracy przedstawiono<br />
koncepcję weryfikacji stanu eksploatacyjnego wtryskiwacza, której cechą<br />
charakterystyczną jest wykorzystanie do oceny jakości pracy wtryskiwacza<br />
procesów wibroakustycznych towarzyszących rozpyleniu paliwa. Na<br />
podstawie przeprowadzonych analiz teoretycznych zjawisk fizycznych<br />
towarzyszących rozpyleniu paliwa i dynamiki procesu rozpylenia stwierdzono<br />
zasadność technicznej weryfikacji koncepcji. Weryfikacji koncepcji<br />
oceny rozpylenia paliwa z rozpylaczy silników o zapłonie samoczynnym z<br />
wykorzystaniem wibroakustycznych procesów towarzyszących procesowi<br />
wtrysku paliwa dokonano w trzech etapach badań. Przeprowadzono badania<br />
wstępne, mające na celu identyfikację wibroakustycznych procesów towarzyszących<br />
procesowi rozpylenia paliwa, nastepnie badania zasadnicze,<br />
składające się z dwóch etapów. Pierwszy to badania wizualizacyjne wtrysku<br />
paliwa. Ich celem było uzyskanie obrazów rozpylonego paliwa jako materiału<br />
optycznego, który poddano analizie parametrów makroskopowych strug.<br />
Dzięki temu otrzymano parametry odniesienia dla wyników uzyskanych w<br />
drugim etapie badań zasadniczych. Były nimi badania procesu rozpylenia<br />
paliwa w komorze reakcyjnej, podczas których dokonano rejestracji sygnału<br />
przyspieszeń drgań na tulei reakcyjnej wymuszanych rozpyloną strugą<br />
paliwa, docierającą do tulei.<br />
Wyniki badań poddano analizie, na podstawie której dokonano oceny<br />
porównawczej zmian zachodzących w wibroakustycznych procesach towarzyszących<br />
w wyniku zmiany procesu rozpylenia paliwa. Podsumowaniem<br />
pracy są wnioski dotyczące wyników badań oraz sformułowanie kierunków<br />
dalszych prac, wskazujących możliwości wykorzystania weryfikowanej<br />
koncepcji.<br />
<strong>COMBUSTION</strong> <strong>ENGINES</strong>, No. 4/2012 (151)<br />
87