prediktivnost kvaliteta izvoğenja nožnih tehnika u karate sportu na ...

Gu`vica, M.: PREDIKTIVNOST KVALITETA IZVO\ENJA NOŽNIH TEHNIKA... Zbornik radova 2011, 94–104applied fighting. From the standpoint of movement andsituation structure, it belongs to polystructural sports field,where the activity is taking place in variable conditions. Itsstructure consists of complexes of simple and complex movementsdominated by transformation from situation to situation,that is, from action to action (attack-defense-counterattack).Dominant techniques that achieve points are hits(Jovanovic, 1992), and therefore it is necessary to, duringtheir performance, satisfy the basic elements of performance,such as: good form, correct posture, expression of powerand speed, timeliness, accuracy and exactness of distance.Performing the hits is often examined depending on the taskvariables and performance variables. When we think of hitsas tasks, then one refers to the instructions that include theexecution of a stroke at a certain speed and precision, thenon to perform at a certain time on a certain length anddefined trajectory. When it comes to performance, it refersto the mechanical requirements of performance, power,speed and length of stroke. Of course, the hit performanceis caused by the functioning efficiency of cortical and subcorticalareas of the central nervous system, as well asmechanisms for energy regulation and regulation of movement.Therefore the hit should not be seen only through itsexternal form, but also through other, internal components,such are tonic and energy components. As the sport combattakes place under conditions of constant changing of dynamicsituation, it is necessary for Karateka to reach theutility of techniques. The high level of techniques utilityincludes a high level of technical performance, which is oneof the important factors of a successful conducting the sportcombat. Since kicking techniques, by its structure, belongto more complex techniques than punching techniques, theyare, nevertheless, very close to the natural forms of movement.We know that the natural body movements (bioticmotor skills) allow the formation of more complex motorprograms, and if their level and volume are higher, it is possibleto adopt other, specific motor skills easier and faster.Therefore, given the similarity of kicks with natural forms ofmovement, it is very interesting to explore to which extentare some motor skills, which are genetically predisposed,and some morphological features relevant to the adoptionand implementation of the basic kicks.Motor learning and motor know-howIf one takes into account the phylogenetic and ontogeneticdevelopment of man, it can be concluded that most derivativeforms of movement, in fact, are an upgrade of encoded,genetically transmitted motion. Man inherits the physicalconstitution, certain movements and gene for intelligence,upon which intellectual ability and memory abilities rely.Once almost unthinkable, but today very much achievablemotor forms suggest that the adoption and development ofspecific motor programs is not possible to bring to an endof the absolute limit, if it exists at all. Thus, motor learningrefers to the process of forming a motor skill that can bedefined as the ability of smooth and harmonious executionof a motor task. Since there is descriptive definitions almostas much as the authors themselves, this time, on the basisof them, with the aim of saving in space, will be establishedconclusion that motor learning is a very complex process ofupgrading, with participation from all the features and characteristicsof the individual, such as representative-imaginative,logical-cognitive, emotional, willing, functional andmotor skills. It is a systematized and continuous process ofmima praktično primijenjenih borenja. Sa stanovi{ta kretanjai strukture situacija, spada u polistrukturne sportskegrane, gdje se aktivnost odvija u varijabilnim uslovima.Njegovu strukturu čine kompleksi jednostavnih i složenihkretanja kojim dominiraju transformacije iz situacije u situaciju,odnosno iz akcije u akciju (napad-odbrana-kontranapad).Dominantne tehnike kojima se postižu poeni jesu udarci(Jovanović, 1992), pa je zato potrebno da se, prilikom njihovogizvođenja, zadovolje osnovni elementi izvođenja, kao{to su: dobra forma, korektan stav, ispoljenost snage i brzine,pravovremenost, preciznost i korektnost distance. Izvođenjeudaraca najče{će posmatramo u zavisnosti od varijabli zadatakai varijabli izvođenja. Kada udarce posmatramo kaozadatak, onda se misli na instrukcije koje podrazumijevajuizvođenje udarca određenom brzinom, precizno{ću, zatimda se on izvede u određenom vremenu, na određenoj dužinii definisanom trajektorijom. Kada je pak u pitanju izvođenje,tada se misli na mehaničke uslove izvođenja, snagu, brzinui dužinu udarca. Naravno, izvođenje udarca uslovljeno jeefikasno{ću funkcionisanja kortikalnih i supkortikalnih zonacentralnog nervnog sistema, kao i mehanizmima za energetskuregulaciju i regulaciju kretanja. Zato udarac ne treba posmatratisamo preko njegove vanjske forme, već i prekodrugih, untura{njih komponenata, kao {to su tonične i energetskekomponente. Kako se sportska borba odvija u uslovimaneprestanog mijenjanja dinamičke situacije, neophodnoje da karatista dostigne utilitarnost tehnika. Visoknivo utilitarnosti tehnika podrazumijeva i visok nivo tehničkogizvođenja, {to je jedan od značajnih faktora uspje{nog vođenjasportske borbe. Po{to tehnike udaraca nogom, po svojojstrukturi, spadaju u tehnike složenije od tehnika udaracarukom, one su, ipak, veoma bliske prirodnim oblicima kretanja.Znamo da prirodni oblici kretanja (biotička motoričkaznanja) omogućavaju formiranje složenijih motoričkih programa,i ukoliko je njihov nivo i obim veći, moguće je lak{ei brže usvajanje drugih, specifičnih motoričkih znanja. Zatoje, s obzirom na sličnost udaraca nogom sa prirodnimoblicima kretanja, veoma interesantno istražiti u kojoj mjerisu neke motoričke sposobnosti, koje su genetski determinisane,i neke morfolo{ke karakteristike značajne za usvajanjei izvođenje osnovnih udaraca nogom.Motori~ko u~enje i motori~ka znanjaAko se uzme u obzir filogenetski i ontogenetski razvoj čovjeka,može se zaključiti da je većina izvedenih formi kretanja, usu{tini, nadgradnja kodiranih, genetski prenosivih kretanja.Čovjek nasljeđuje fizičku konstituciju, određene pokrete igen za inteligenciju, od kojih zavise intelektualne sposobnostii sposobnosti pamćenja. Nekad gotovo nezamislive, adanas i te kako ostvarive motoričke forme navode na pomisaoda usvajanje i usavr{avanje određenih motoričkihprograma i nije moguće dovesti do kraja apsolutne granice,ako ona uop{te postoji. Dakle, motoričko učenje se odnosina proces formiranja motoričke vje{tine koju možemodefinisati kao sposobnost tečnog i harmoničnog izvođenjanekog motoričkog zadatka. Kako opisnih definicija imagotovo koliko i samih autora, ovom prilikom će, na osnovunjih, a s ciljem u{tede u prostoru, biti formiran zaključak daje motoričko učenje veoma složeni proces nadgradnje, ukome učestvuju sve funkcije i svojstva pojedinca, kao {to su:predstavno-imaginativna, logičko-saznajna, emocionalna,voljna, kao i funkcionalne i motoričke sposobnosti. To jesistematizovani i trajni proces usvajanja motornih programaSHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAK95

Gu`vica, M.: QUALITY PREDICTABILITY OF PERFORMING LEG TECHNIQUES... Proceedings 2011, 94–104SHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKadoption of motor programs and experiences, their adjustmentto personal abilities and conversion to personal property.In essence, learning comes down to acquisition,transfer and adoption of knowledge.Motor learning begins when the teacher announces thetopic, explain the principles of the new curriculum anddemonstrates the task. It is done with the help of cognitiveprocesses - observing and imitating, with a verbal description,creating a visual representation of the movement (Buccinoand Riga, 2006) claim that motor learning is facilitated whenindividual creates a notion of motor movement). After verbalexplanation and demonstration follows the realization ofcognitive and practical activity, that is, training and repetitionof elements (technique), with timely correction and eliminationof important errors in a short time, thus eliminatingunnecessary movements and excessive muscle strain. Afterremoving errors and eliminating unnecessary muscle strain,the individual elements are becoming interconnected,therefore building more complex motor program. Withgreater and frequent number of repetitions motor programsare becoming increasingly automated and are less underconstant control of consciousness, which allows the transferof motor know-how into a habit, where motion managementis automated. Automated movement and high durabilityensure efficiency in different, very complex circumstances,allowing to direct attention and thinking at the conditionsin which the movement is performed. However, althoughautomaticity seems to look like reflex activity, it is under thecontrol of consciousness, which allows the introduction ofnecessary corrections. Hence, perhaps, the claim from Koprivica(2002), although contrary to previous belief, thatthere is no complete automation of even the simplest ofmovements and especially of complex ones. The last stepin learning is to obtain feedback, whether exerciser comesby it alone or with others, while the most important onesare still those that come from the teacher. Wherever possible,new knowledge and skills coalesce with previouslyacquired knowledge and skills and thereby strengthen andimprove, establishing internal connection.When it comes to motor know-how, it refers to the possibilityof efficient and smooth execution of purposeful motorstructures of movement, that is, previously established motoralgorithms. Specific motor know-how is a know-howacquired over a period of training and development, theyinclude adaptation of morphological, motor and functionalabilities, and represent the basis for the successful operation(Anon, 1999?). So, to make this possible it is necessary forexerciser to, along with the appropriate skills and characteristicsdepending on the complexity of the techniques, providean optimal number of iterations. Ilic (1999) points to researchby Jaric and Korkos (1993) on the terminal moves whereresults show that even after the 1500 attempts the plateauof motor learning has not been reached. The same author(see Schmidt et al. 1989) points out that during the processof learning terminal movements and after 4,000 of repetitionserrors occur, indicating that achieving automaticity, that is,stabilization of motor program represents a complex andlengthy process. However, he (Ilic, 1999) says that in manycases research has shown that 450 is the optimal number ofattempts in which the move is sufficiently learned. Of course,besides large number of repetitions, the eficiency of adoptingand acquiring motor skills depends on the method oflearning that should be in accordance with practitioner’sabilities and characteristics. If the differences among athletesare taken into account, it is clear that they are, in the sametime period, also acquire motor knowledge on various levels.The lowest, first level of adoption of technology refersi iskustava, njihovo pode{avanje ličnim sposobnostima ipreobraćanje u ličnu svojinu. U su{tini, učenje se svodi nasticanje, transfer i usvajanje znanja.Motoričko učenje počinje tako {to nastavnik najavi temu,objasni zakonitosti novog gradiva i demonstrira zadatak. Onose odvija uz uče{će kognitivnih procesa - posmatranjem iopona{anjem, uz verbalni opis, stvarajući tako vizuelnupredstavu o pokretu (Buccino i Rigio, 2006) koji tvrde da jemotoričko učenje olak{ano kada pojedinac stvori motoričkupredstavu pokreta). Nakon verbalnog obja{njenja i demonstracije,slijedi realizacija misaone i praktične aktivnosti,odnosno ponavljanje i uvježbavanje elemenata (tehnike),uz pravovremenu korekciju i otklanjanje bitnih gre{aka ukratkom vremenu, elimini{ući tako nepotrebne pokrete isuvi{na mi{ićna naprezanja. Po otklanjanju gre{aka i eliminisanjusuvi{nih mi{ićnih naprezanja, pojedinačni elementi semeđusobno povezuju, gradeći tako složeniji motoričkiprogram. Većim i učestalijim brojem ponavljanja motoričkiprogrami se sve vi{e automatizuju i sve manje su pod stalnomkontrolom svijesti, {to omogućava prelazak motoričkogumijenja u naviku, pri čemu je upravljanje kretanjem automatizovano.Automatizovano kretanje i visoka postojanostobezbjeđuju efikasnost u različitim, veoma složenim okolnostima,omogućavajući da se pažnja i mi{ljenje usmjereisključivo na uslove u kojima se kretanje izvodi. Međutim,iako automatizam izgleda kao refleksna aktivnost, on je podkontrolom svijesti, {to omogućava uno{enje neophodnihkorekcija. Odatle, vjerovatno, i tvrdnja Koprivice (2002),iako suprotna dosada{njem vjerovanju, da ne postoji potpunaautomatizacija, čak ni najjednostavnijih pokreta, aposebno ne složenijih. Posljednji korak u učenju jeste dobijanjepovratnih informacija, bilo da vježbač do njih dolazisam ili uz pomoć drugih, pri čemu su, ipak, najvažnije onekoje dolaze od strane nastavnika. Gdje god je moguće, novaznanja i vje{tine se sjedinjavaju s ranije usvojenim znanjimai vje{tinama, i na taj način učvr{ćuju i usavr{avaju, uspostavljajućiunutra{nju vezu.Kada su u pitanju motorička znanja, misli se na mogućnostefikasnog i nesmetanog izvođenja svrsishodnih motoričkihstruktura kretanja, odnosno ranije formiranih motoričkihalgoritama. Specifična motorička znanja su znanja stečenakroz period obučavanja i usavr{avanja, podrazumijevajuadaptaciju morfolo{kih, motoričkih i funkcionalnih sposobnosti,i predstavljaju osnov za uspje{no djelovanje (Anon,1999?). Dakle, kako bi ovo bilo moguće potrebno je davježbač, pored odgovarajućih sposobnosti i karakteristika, uzavisnosti od složenosti tehnike, obezbjedi i optimalan brojponavljanja. Ilić (1999) ukazuje na istraživanja koja su proveliJarić i Korkos (1993) na terminalnim pokretima, a čijirezultati pokazuju da ni nakon 1.500 poku{aja nije dostignutplato motoričkog učenja. Isti autor (vidi Schmidt i sar., 1989)nagla{ava da se u toku procesa učenja terminalnih pokretai nakon 4.000 ponavljanja pojavljuju gre{ke, {to ukazuje dadostizanje automatizma, odnosno stabilizovanje motornogprograma predstavlja složen i dugotrajan proces. Ipak, on(Ilić, 1999) kaže da su u velikom broju slučajeva istraživanjapokazala da 450 poku{aja predstavlja optimalan broj prikome se pokret u dovoljnoj mjeri nauči. Naravno, poredvelikog broja ponavljanja, efikasnost usvajanja i sticanjamotoričkih znanja zavisi i od metoda učenja koje treba dasu u skladu sa vježbačevim sposobnostima i karakteristikama.Ukoliko se uzmu u obzir različitosti među vježbačima, jasnoje da oni, u istom vremenskom periodu, i motorička znanjausvajaju na različitim nivoima. Najniži, prvi nivo usvojenosttehnike odnosi se na nemogućnost njene izvedbe na nivou96

Gu`vica, M.: PREDIKTIVNOST KVALITETA IZVO\ENJA NOŽNIH TEHNIKA... Zbornik radova 2011, 94–104to the impossibility of its performance at the level of theinformation given, although there is notion of her performance.The practitioner has the symbolic, but not motorinformation. The second level refers to the stage of roughcoordination, where the least of interferences prevent theperformance of technique and cause a significant deviationfrom its ideal performance, while energy and time consumptionis much larger than the optimum. The third level is alittle higher than this, some parts of techniques are performedcorrectly, while remaining have a significant deviation fromideal trajectories. The technique is performed with agreater degree of certainty and more rational expenditureof time and energy. The next, higher level of techniqueacquisition involves performance with a small, slight deviationsfrom the ideal trajectory and internal structure , whilethe highest level of adoption of the technique is the one thatruns without deviation from the ideal trajectory and with thecorresponding internal structure.In most of previously published research it has been determinedthat the adoption efficiency of karate techniques,depends on the motor abilities and morphological characteristicsof the practitioner to a large extent. In light of this,the problem of this research is focused on quality of kicksperformance.The subject of this investigation is to determine the level ofadoption connection kicking techniques as basic elementsof karate sport combat, with some of the motor skills (geneticallydetermined) and morphological characteristics ofstudents of the Police College from Banja Luka.The goal of the research is in causality with the issue andsubject of work, which refers to obtaining information aboutthe connection between explosive power of knee extensorand speed, then body height, length of lower limbs and bodyweight with the quality of performance kicks. This analysisshould show whether the mentioned motor abilities andmorphological characteristics significantly affect the qualityof kicks acquisition, so that the obtained results can be usedduring the training of future athletes.Based on the subject and goal of the research it is possibleto set up the hypothess that motor abilities combined andmorphological characteristics will have significant predictabilityon quality of kicks straight ahead and U-ahead.MethodsSample of respondentsSample was composed of first year students of Police Collegein Banja Luka (N=76), aged between 19 and 21 years. Allsubjects were clinically healthy, with no visible physical disabilitiesor morphological aberrations. Students who havehad previous knowledge compatible with the elements ofthe sport of karate, were not included in this study.Sample of variablesFor the realization of this work it was taken eight variables,from which five motor and three morphological variables aspredictor variables, whike the kicks have been taken ascriterion. From the area of morphological variables weretaken: height (TV), body weight (TT) and leg length (DUZNOG),while the motor variables consisted of: foot tapping (TAPNOG),standing long jump (SKDALJ), standing high jump (ABALAK),20 meters run with a flying start (TR20LET) and 20 metersrun from a standing start (TR20VIS), as predictor variables.dobijene informacije, iako postoji predstava o njenomizvođenju. Vježbač ima simboličku, ali ne i motoričku informaciju.Drugi nivo odnosi se na stadijum grube koordinacije,gdje i najmanje smetnje onemogućavaju izvođenjetehnike i uslovljavaju značajno odstupanje od njenog idealnogizvođenja, a utro{ak energije i vremena je znatno većiod optimalnog. Treći nivo je ne{to vi{i od ovoga, pojedinisegmenti tehnike se izvode pravilno, dok preostali imajuznatna odstupanja od idealnih trajektorija. Tehnika se izvodisa većim stepenom sigurnosti i racionalnijim utro{komvremena i energije. Slijedeći, vi{i nivo usvojenosti podrazumijevaizvođenje tehnike sa malim, neznatnim odstupanjimaod idealne trajektorije i unutra{nje strukture , dok je najvi{istepen usvojenosti tehnike onaj koji se izvodi bez odstupanjaod idealnih trajektorija i sa odgovarajućom unutra{njomstrukturom.U većem broju ranije objavljenih istraživanja utvrđeno je daefikasnost usvajanja karate tehnika, u značajnoj mjeri, zavisiod motoričkih sposobnosti i morfolo{kih karakteristikavježbača. U tom svjetlu i problem ovog istraživanja je usmjerenna kvalitet izvođenja udaraca nogom.Predmet istraživanja odnosi se na utvrđivanje veza nivoausvojenosti tehnika udaraca nogom, kao osnovnih elemenatasportske karate borbe, sa nekim motoričkim sposobnostima(genetski determinisanim) i morfolo{kim karakteristikamastudenata Visoke {kole unutra{njih poslova iz BanjeLuke.Cilj istraživanja je u kauzalnosti sa problemom i predmetomrada, a odnosi se na dobijanje podataka o povezanostieksplozivne snage opružača nogu i brzine, zatim tjelesnevisine, dužine donjih ekstremiteta i tjelesne težine sa kvalitetomizvođenja udaraca nogom. Ova analiza treba da pokažeda li pomenute motoričke sposobnosti i morfolo{ke karakteristike,značajno utiču na kvalitet usvojenosti nožnihudaraca, kako bi se dobijeni rezultati mogli primijeniti uperiodu edukacije budućih sporta{a.Na osnovu predmeta i ciljeva istraživanja moguće je postavitihipotezu da će udružene motoričke sposobnosti imorfolo{ke karakteristike imati značajnu prediktivnost nakvalitet izvođenja udaraca nogom pravo i polukružno naprijed.MetodeUzorak ispitanikaUzorak ispitanika su sačinjavali studenti 1. godine Visoke{kole unutra{njih poslova u Banjoj Luci (N=76), starostiizmeđu 19 i 21 godine. Svi ispitanici su bili klinički zdravi,bez vidljivih telesnih nedostataka ili morfolo{kih aberacija.Studenti koji su imali ranija znanja kompatibilna sa elementimaiz sportskog karatea, ovim istraživanjem nisu biliobuhvaćeni.Uzorak varijabliZa realizaciju ovoga rada uzeto je osam varijabli, od čegapet motoričkih i tri morfolo{ke kao prediktorske varijable,dok su za kriterijumske varijable uzeti udarci nogom. Izprostora morfolo{kih varijabli uzete su: tjelesna visina (TV),tjelesna težina (TT) i dužina noge (DUZNOG), dok sumotoričke varijable činili: taping nogom (TAPNOG); skokudalj s mjesta (SKDALJ); skok uvis s mjesta (ABALAK); trčanje20 metara letećim startom (TR20LET) i trčanje 20 metara izvisokog starta (TR20VIS), kao prediktorske varijable. Kriterijumskevarijable predstavljali su specifični testovi: udaracSHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAK97

Gu`vica, M.: QUALITY PREDICTABILITY OF PERFORMING LEG TECHNIQUES... Proceedings 2011, 94–104Criterion variables were the specific tests: kick straight ahead(MG) and kick U-ahead (MWG).Research description and mesurement methodnogom pravo naprijed (MG) i udarac nogom polukružnonaprijed (MWG).Opis istra`ivanja i na~in mjerenjaSHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKThe research, which included measurement of motor andmorphological variables, was done in two days. Measurementsof motor abilities were conducted in the gymnasiumand on the athletic stadium in the afternoon at a temperatureabout 25 ° Celsius, while the morphological observationswere made in the morning. The subjects came in sportsequipment (shorts, T-shirts and sneakers) in groups of 19.Measurements were conducted by examiners who are trainedfor it. Tests were arranged so that after a test done the impactof fatigue resulting from the previous test is completely removed.The results were read at the end of the test or whilethe respondent was on the instrument. The person whoregistered results, for the sake of control, was loudly repeatingthe results.In order to conduct observations motor skills were used:jogging track, a stopwatch with 1/10th of a second, mats, achair, wooden structure for foot tapping, springboard andmeasuring tape. For the measurement of body weight andbody height was used the Martin Anthropometer with thepossibility of reading .1 cm and medical scales with a decimalscale reading of .1 kg.Total education of kicking techniques lasted for 6 hours,after which the expert assessment of the three examinersdetermined the achieved level of technique performance.Techniques were performed after respondents’ warm up,without contact with the target surface (as an open kineticchain). Punches were taken out of a combat stance andguard, so that the respondent was facing flank towards theexaminers. Each subject performed hits twice, both attemptswere assessed with grades 5 through 10, and for the finalanalysis was used the better result.Statistical data analysisData obtained by survey were analyzed by appropriatestatistical procedure and their mathematical processing wasimplemented on a PC Pentium 4, using the SPSS (version19.00) statistical software. Correlation between the observedvariables was determined by regression analysis. Using theresidual variance the standard error of multiple regressionwas calculated, while by quantifying the previously explained(regression) share in total variability was calculated the multipledetermination coefficien. To test the significance of theregression relationship between the variables it was used theanalysis of multiple regression variance, and by applying theT-test the statistical significance of regression coefficients wastested (information about individual influance of the independentvariables on the dependent variable were determined).Istraživanje je obuhvatilo mjerenje motoričkih i morfološkihvarijabli koje je realizovano u dva dana. Mjerenja motoričkihsposobnosti sprovedena su u sportskoj sali i na atletskomstadionu u popodnevnim časovima pri temperaturi cca 25°Celzijusijevih, dok su morfolo{ka mjerenja urađena u prijepodnevnimčasovima. Ispitanici su dolazili u sportskojopremi (gaćice, majice i patike) u grupama po 19. Mjerenjesu obavili ispitivači koji su za to edukovani. Testovi su biliraspoređeni tako da se nakon urađenog testa sasvim ukloniuticaj zamora nastalog pri prethodnom testu. Rezultati sučitani po zavr{etku testa ili dok je ispitanik na instrumentu.Osoba koja je upisivala rezultate, radi kontrole, glasno jeponavljala rezultate.Kako bi se sprovela mjerenja motoričkih sposobnosti, kori{ćenoje: staza za trčanje, {toperica sa 1/10 sekundi; strunjače;stolica; drvena konstrukcija za taping nogom; odskočnadaska i mjerna traka. Za mjerenje tjelesne težine i tjelesnevisine kori{ćen je antropometar po Martinu sa mogućno{ćučitanja od 0,1 cm i medicinska decimalna vaga sa mogućno{ćučitanja od 0,1 kg.Ukupna edukacija tehnika udaraca nogama trajala je 6časova, nakon čega je ekspertskom ocjenom tri ispitivačautvrđen dostignuti nivo kvaliteta izvođenja tehnika. Tehnikesu izvođene nakon zagrijavanja ispitanika, i to bez kontaktasa ciljnom povr{inom (kao otvoreni kinetički lanac). Udarcisu izvođeni iz borbenog stava i garda, tako da je ispitanikbio okrenut bokom prema ispitivačima. Svaki ispitanik jeudarce izvodio po dva puta, ocjenjivana su oba poku{ajaocjenama od 5 do 10, a za konačnu obradu kori{ćen je boljirezultat.Statisti~ka odbrada podatakaPodaci dobijeni istraživanjem obrađeni su odgovarajućomstatističkom procedurom, a njihovo matematičko procesiranjerealizovano je na PC računaru Pentijum 4, uz kori{ćenjeaplikacionog statističkog programa SPSS (verzija 19,00).Povezanost između posmatranih varijabli određena je regresionomanalizom. Preko rezidualne varijanse izračunataje standardna gre{ka multiple regresije, dok je kvantifikovanjemudjela obja{njenog (regresionog) u ukupnom (totalnom)varijabilitetu izračunat koeficijent vi{estruke determinacije.Za testiranje značajnosti regresione veze između promjenljivihkori{ćena je analiza varijanse multiple regresije, a primjenomT-testa testirana je statistička značajnost regresionih koeficijenata(određene su informacije o pojedinačnom djelovanjunezavisnih varijabli na zavisnu varijablu).Interpretation ofthe result and discussionTable 1 shows the results of descriptive analysis of expertratings for both hits. The table shows that the students showeda relatively low level of kicks forward performance quality(MG and MWG). The calculated mean value of the qualityof kicks performance (score of 6.6 for MG, and for the MWG,6.26) indicates a significant deviation from the predictedquality of the performance, which corresponds to the secondlevel of technology adoption where the least interferencehinders their performance and cause a significant deviationInterpretacijarezultata sa diskusijomU Tabeli 1 prikazani su rezultati deskriptivne analize ekspertskihocjena za oba udarca. Iz tabele je vidljivo da su studentipokazali relativno nizak nivo kvaliteta izvođenja udaracanogom naprijed (MG i MWG). Izračunata srednja vrijednostkvaliteta izvođenja udaraca (ocjena 6,6 za MG, a za MWG,6,26) ukazuje na znatno odstupanje od predviđenogkvaliteta izvođenja, {to odgovara drugom nivou usvojenostitehnika, gdje i najmanje smetnje onemogućavaju njihovoizvođenje i uslovljavaju značajno odstupanje od ide-98

Gu`vica, M.: PREDIKTIVNOST KVALITETA IZVO\ENJA NOŽNIH TEHNIKA... Zbornik radova 2011, 94–104from ideal. Although being natural movements, experiencehas shown that structuring of motor program, such as kicking,however, representss a lengthy and complex process. If theseexperiences are managed, and having in mind the timeavailable for learning and perfecting, it is reasonable to expectthese results. Limited training time caused a small numberof successful attempts, so the minimum quota of 450 attemptswas not reached, which are thought to represent the optimalnumber at which the movement is sufficiently learned. Thenext cause is probably the lack of imagination, that is, theinability of complete hit “experience” as a prerequisite forsuccessful attempts. Onwards, to this could be attributed acommon methodology of learning and training. Namely,although the practical application of the techniques wasdemonstrated and explained, in this phase of training itspractical application was not provided (contact with a partnerin its real implementation), but only acquisition of basicprinciples of hit performance. Further, relatively low valuesfor standard deviation were obtained(1.01 and 1.02), andsince it comes to a measure of variation, it is possible toconclude that the differences in technique performancebetween subjects are relatively small and that the group isquite homogeneous. The explanation of this phenomenoncan be seen in the fact that all the students were subjectedto tests of motor and even other skills and characteristics, inorder to enter the study.Tabela 1: Deskriptivni pokazatelji zavisnopromjenljivih i nezavisnopromjenljivihTable 1: Descriptive indicators of dependent variables and independent variablesalnog. Iako su u pitanju prirodni pokreti, iskustva supokazala da strukturiranje motornog progama, kao {to suudarci nogom, ipak, predstavlja dugotrajan i složeni proces.Ako se rukovodi ovim iskustvima i ako se ima u vidu raspoloživovrijeme učenja i usavr{avanja, realno je očekivati ovakverezultate. Ograničeno vrijeme obučavanja uslovilo je i malibroj uspje{nih poku{aja, tako da nije dostignuta minimalnakvota od 450 poku{aja, za koje se misli da predstavlja optimalanbroj pri kome se pokret u dovoljnoj mjeri nauči.Sljedeći uzrok je, vjerovatno, nedostatak imaginacije,odnosno nemogućnost potpunog „doživljaja“ udarca, kaopreduslova za uspje{ne poku{aje. Nadalje. ovome bi semogla pripisati i uobičajena metodika učenja i uvježbavanja.Naime, iako je demonstrirana i obja{njena praktična primjenatehnike, u ovoj fazi obuke nije predviđena njegovapraktična primjena (kontakt sa partnerom u njegovoj realnojizvedbi), već samo usvajanje osnovnih principa izvođenjaudarca. Dalje, dobijene su relativno niske vrijednosti standardnedevijacije (1,01 i 1,02), a s obzirom na to da je upitanju mjera varijacije, moguće je zaključiti da su razlike uizvođenju tehnika između ispitanika relativno male i da jegrupa dosta ujednačena. Obja{njenje ove pojave se vidi utome {to su svi studenti bili podvrgnuti testovima motoričkih,pa i drugih sposobnosti i karakteristika, kako bi mogli upisatistudij.In table 2 there are values of Pearson’s coefficient shown incorrelation with both criteria variables. This shows strength(level) of correlation connection. In order to save space, thisoccasion will observe only numeric (in) consistency betweencriteria and predictor variables. The table shows correlationconnection to be moving form positive to negative values.Positive values for MG are moving from 0.012 (absence ofany connection) for TAPNOG to 0.245 for SKDALJ (pourconnection), while negative values are moving from -0.002for TV variable, to -0.390 (almost the line of significant connection)for TR20LET variable. However, the weak andVariables N M SDMG 76 6.59 1.01MWG 76 6.26 1.02SKDALJ 76 241.13 17.11ABALAK 76 50.32 9.28TAPNOG 76 39.58 4.24TR20LET 76 2.56 .23TR20VIS 76 3.34 .24TT 76 79.48 10.27TV 76 179.34 6.07DUZNOG 76 105.00 3.91Legend/Legenda: N - Number of respondent (Broj ispitanika); M – Mean (Aritmetička sredin);SD – Standard deviation (Standardna devijacija); MG – Kick right forward (Udarac nogompravo naprijed); MWG – Kick forward (Udarac nogom polukružno naprijed); SKDALJ –Long jump (Skok udalj); ABALAK, - High jump (Skok u vis); TAPNOG – Foot taping (Tapingnogom); TR20LET – Running twenty meters, flying start (Trčanje 20 metara iz visokog starta);TR20VIS – Running twenty meters from high start (Trčanje dvadeset metara, letećistart); TT – Body weight (Tjelesna te`ina); TV – Body height (Tjelesna visina); DUZNOG– Leg length (Du`ina noge).U Tabeli 2 prikazane su vrijednosti Pirsonovog koeficijentakorelacije za obje kriterijumske varijable, koji ukazuje najačinu (stepen) korelacionih veza. Zbog uštede u prostoru,ovom prilikom posmatraće se samo numerička (ne)saglasnostizmeđu kriterijumskih i prediktorskih varijabli. Iz tabele jevidljivo da se korelacione veze kreću od pozitivnih, pa donegativnih vrijednosti. Pozitivne vrijednosti za MG kreću seod 0,012 (izostanak bilo kave veze) za TAPNOG do 0,245za SKDALJ (slaba povezanost), dok se negativne vrijednostikreću u rasponu od -0,002 za varijablu TV, do -0,390 (skorogranica značajne veze) za varijablu TR20LET. Ipak, slaba,negativna veza evidentirana je sa brzinom, dok rezultati kojiSHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAK99

Gu`vica, M.: QUALITY PREDICTABILITY OF PERFORMING LEG TECHNIQUES... Proceedings 2011, 94–104negative connection is evident in speed, while results givenfor TAPNOG, TT, and DUZNOG are pointing the absenceof any consistency with criteria variable. Regarding the ukick MWG, positive values are moving from .014 for TAPNOGto .243 for SKDALJ. Negative values are evident for variableTR20LET (-.388) and TR20VIS (-.362). Therefore, with u kickforward, as well as kick forward, with small deviation, thesimilar consistency of predictor variables to criteria variablesare shown. The question is raised why is there such pourconnection of criteria variables to explosive force of legextensor if it is very well known that in hierarchy of abilitythe explosive force is on the top. The answer to this questionlies, before all, in different angles of force that take part ingiven moves, but in high irradiation of moves as well, meaningin relatively weak adoption of techniques. Furthermore,the pour connection was evident in body weight as well,which was expected having in mind that body weight contributesthe absolute power of kick. When it comes to speedand its negative correlation to criteria variable (the lowerresult represents better time) it can be said that negativecorrelation of speed to criteria variable is also expected,having in mind that this as well as motor ability are veryimportant for kick performance impact. Unfortunately, dueto lack of movement adoption, the respondents in desire toperform the kick as fast as possible made significant deviationto foreseen trajectory of movement. This has made negativeimpact on final numbers, so in this case the evident correlationwas below the level of expected.Tabela 2: Koeficijenti korelacije zavisnopromjenljivih i nezavisnopromjenljivihTable 2: Coefficients of correlation of dependent variables and independent variablesThe table 3 shows in what extent the regression plane featuresrelation between dependent variables (MG and MWB) andindependent joint variables, meaning with what degree ofprobability it is possible to use regression model for predictionof dependent variables. Given Coefficient of multipledetermination whose value is R 2 =.270 shows that 27% oftotal variability of dependent variable (MG) and 29% ofdependent variable (MWG) can be explained with the influenceof independent joint variables, while remaining 73%or 71% of variability is under influence of unidentified factors.Considering that gained value is significantly lower thanvalue R 2 =.5 it is possible to conclude that there is no staticsignificant connection of dependent variable to joint indesudobijeni za TAPNOG, TT i DUZNOG ukazuju na odsustvobilo kakve saglasnosti sa kriterijumskom varijablom. Kadaje u pitanju polukružni udarac MWG, pozitivne vrijednostise kreću od 0,014 za TAPNOG, do 0,243 za SKDALJ, anegativne vrijednosti su evidentirane za varijable TR20LET(-0,388) i TR20VIS (-0,362). Dakle, i kod udarca nogompolukružno naprijed, kao i kod udarca nogom pravo, uzmala odstupanja, dobijena je slična saglasnost prediktorskihvarijabli sa kriterijumskom varijablom. Postavlja se pitanjezašto je dobijena ovako slaba povezanost kriterijumskihvarijabli sa eksplozivnom snagom opružača nogu, kada sezna da je u hijerarhiji sposobnosti eksplozivna snaga nasamom vrhu? Odgovor na to pitanje treba potražiti, prijesvega, u različitim uglovima djelovanja sila koje učestvuju uzadanim kretnjama, ali i visokoj iradijaciji pokreta, odnosnou relativno slaboj usvojenosti tehnika. Nadalje, slaba vezaevidentirana je i sa tjelesnom težinom, {to je i očekivano sobzirom na to da tjelesna težina doprinosi apsolutnoj snaziudaraca. Kada je u pitanju brzina i njena negativna korelacijasa kriterijumskom varijablom (manji rezultat predstavljabolje vrijeme), može se reći da je negativna korelacijabrzine s kriterijumskom varijablom takođe očekivana, sobzirom na to da je i ona, kao i motorička sposobnost, odvelikog značaja za izvođenje udaraca. Nažalost, zbog nedovoljneusvojenosti pokreta, ispitanici su u želji da pokretizvedu {to brže, pravili znatna odstupanja od predviđenetrajektorije kretanja, {to je negativno uticalo na konačnuocjenu, tako da je i u ovom slučaju dobijena korelacija ispodnivoa očekivanog.SHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKMGMWGSKDALJ .245 .243ABALAK .170 .173TAPNOG .012 .014TR20LET -.390 -.388TR20VIS -.362 -.301TT .140 .235TV -.002 .073DUZNOG .050 .136Legend/Legenda: MG – Kick right forward (Udarac nogom pravo naprijed); MWG – Kick forward(Udarac nogom polukružno naprijed); SKDALJ – Long jump (Skok udalj); ABALAK, - Highjump (Skok u vis); TAPNOG – Foot taping (Taping nogom); TR20LET – Running twentymeters, flying start (Trčanje 20 metara iz visokog starta); TR20VIS – Running twenty metersfrom high start (Trčanje dvadeset metara, leteći start); TT – Body weight (Tjelesna te`ina);TV – Body height (Tjelesna visina); DUZNOG – Leg length (Du`ina noge).Koliko regresiona ravan vjerno odslikava relacije izmeđuzavisnopromjenljivih (MG i MWG) i nezavisnih udruženihvarijabli, tj. sa kojim stepenom vjerovatnoće je mogućekoristiti dobijeni regresioni model za predikciju zavisnihvarijabli, vidljivo je u Tabeli 3. Dobijeni Koeficijent vi{estrukedeterminacije čija je vrijednost R 2 =0,270 pokazuje da se27% ukupnog varijabiliteta zavisnopromjenljive (MG) i 29%zavisnopromjenljive (MWG) može objasniti uticajem nezavisnihudruženih varijabli, dok je preostalih 73%, odnosno71% varijabiliteta pod uticajem neidentifikovanih faktora. Sobzirom na to da je dobijena vrijednost znatno manja odvrijednosti R 2 =0,5 moguće je zaključiti da ne postoji statističkiznačajna povezanost zavisne varijable sa udruženim neza-100

Gu`vica, M.: PREDIKTIVNOST KVALITETA IZVO\ENJA NOŽNIH TEHNIKA... Zbornik radova 2011, 94–104pendent variables. However, if all factors important forlearning and perfecting the kick are taken in considerationit can be concluded that the percentage of prediction is veryrespectable. In further procedure aiming to eliminate eventuallacks of coefficient of multiple determination this coefficientis corrected. This process has given somewhat lowervalues of corrected coefficients of multiple determination(R 2 = .182 for MG and .205 for MWG). The conclusioncstays that there is no statistically significant connection ofjoint variables to dependent variable.Tabela 3: Regresiona analiza kriterijumskih varijabli i udruženih prediktorskih varijabliTable 3: Regression analysis of criteria variables and joint predictor variablesFurther statistic procedure (analysis of variance of multipleregressions) shows the results in table 4 that are given forboth criteria variables that point that values of explained(regression) variability lower that values of unexplained(residual). The value of F test for kick forward (MG) is 3.092,while obtained level of significance is p=.00; for U kickforward (MWG) is 3.416 while obtained level of significanceis p=.00. Therefore, the obtained results in both cases pointthat there is statistically significant difference between explainedand unexplained part of total variance of multipleregression. Meaning that the explained variability is statisticallynotably lower than unexplained variability and thisconfirms the information given by coefficient of determination.Model R R 2 R 2 cSEMG .519 .270 .182 .915MWG .538 .290 .205 .914The Table 5 shows values of standardized regression coefficients(Beta) being information on individual influence ofindependent variables to dependent variables MG and MWG.It is obvious that significant prediction or contribution to thequality of kick forward (MG) has only the body weight. Thebody weight contributes the explanation of the kick forwardthe most when variance explained by other variables in themodel is taken out (Beta=.45). While statistically significant(partial) contribution in U kick forward (MWG) have twovariables TR20LET (Beta=.31) and TT (Beta=.50).Whenkick forward (MG) is observed the table shows that morphovisnimvarijablama. Međutim, ako se uzmu u obzir svi faktorikoji su značajni za učenje i usavr{avanje udaraca, tadamožemo zaključiti da je procenat predikcije veoma respektabilan.U daljoj proceduri, s ciljem otklanjanja eventualnihnedostataka koeficijenta multiple determinacije, vr{ena jenjegova korekcija. Tom prilikom dobijene su ne{to manjevrijednosti korigovanih koeficijenata multiple determinacije(R 2 = 0,182 za MG i 0,205 za MWG), te zaključak da necpostoji statistički značajna povezanost udruženih varijabli sazavisnom varijablom ostaje isti.Legend/Legenda: R - Multiple correlation coefficient (Koeficijent multiple korelacije); R 2 - Determinationcoefficient (Koeficijent determinacije); R 2 - Corrected determination coefficientc(Korigovani koeficijent determinacije); SE - Standard error (Standardna gre{ka).Tabela 4: Statistička značajnost regresione veze ANOVATable 4: Statistic significance of regression connection ANOVADaljom statističkom procedurom (analizom varijanse multipleregresije), dobijeni su rezultati (Tabela 4) za objekriterijumske varijable, koji ukazuju da su vrijednostiobja{njenog (regresionog) varijabiliteta manje od vrijednostineobja{njenog (rezidualnog). Vrijednost F testa zaudarac nogom naprijed (MG) iznosi 3,092, a ostvareni nivoznačajnosti p=0,005, dok za udarac nogom polukružnonaprijed (MWG) iznosi 3,416, a dobijeni nivo značajnostip=0,002. Dakle, dobijeni rezultati, u oba slučaja, ukazujuda između obja{njenog i neobja{njenog dijela ukupne varijansemultiple regresije postoji statistički značajna razlika,odnosno, da je obja{njeni varijabilitet statistički značajnomanji od neobja{njenog varijabiliteta, čime je i potvrđenainformacija koju je dao koeficijent determinacije.ModelMGMWGSum ofsquersdfMeansquareRegresion 20.722 8 2.590 3.092 .005Residual 56.133 67 .838Total 76.855 75Regresion 22.813 8 2.852 3.416 .002Residual 55.924 67 .835Total 78.737 75FpSHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKLegend/Legenda: Sum of Squares – Suma kvadrata; df – Freedom degrees (Stepeni slobode); MeanSquare – Prosječni kvadrat; F – F-test (F-test); p – Probibality (Vjerovatno}a).Vrijednosti standardizovanih regresionih koeficijenata (Beta),odnosno informacije o pojedinačnom uticaju nezavisnihvarijabli na zavisne varijable MG i MWG prikazane su uTabeli 5. Iz tabele je vidljivo da značajnu predikciju,odnosno doprinos kvalitetu izvođenju udarca nogom naprijed(MG) ima samo tjelesna težina koja, kada se oduzmevarijansa koju obja{njavaju sve ostale promjenljive u modelu,najvi{e doprinosi njegovom obja{njenju (Beta=0,45),dok statistički značajan (parcijalni) doprinos u izvođenjupolukružnog udarca nogom (MWG) imaju dvije varijable, ito: TR20LET (Beta=0,31) i TT (Beta=0,50). Kada se posma-101

Gu`vica, M.: QUALITY PREDICTABILITY OF PERFORMING LEG TECHNIQUES... Proceedings 2011, 94–104SHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKlogic characteristics TT and TV contributes more to thepredictions of quality of performance than motor abilitiestests such as explosive power and speed (SKDALJ and TR-20LET). Obtained beta coefficients referring to body weight(TT) and explosive power of leg extensor (SKDALJ) indicatepositive prediction of kick performance quality. Other coefficientswith negative sign indicate negative prediction.Obtained results given by variables with positive sign pointto the conclusion that these variables contribute to the qualityof kick technique. Those variables with negative signrepresent interfering factor in performance of mentionedtechniques. The question here comes up: Why does bodyweight have positive contribution to the quality of kickperformance when it is well known that body weight usuallyis interfering factor? The answer possibly lies in the factthat the study sample was made of students who had specialphysical training class four times a week which has probablyinfluenced their total body composition. So it would berealistic to presume that in their case the muscle tissue makesthe most of the body weight. Since the force that musclecan develop mostly depends on its physiological cross-section(in maximum voluntarily activation in isometric regime ofcontraction and in its mid length the active component ofthe muscle develops the force 50 N/cm 2 (Jaric 1997) it isjustified to claim that the respondents with greater bodyweight have shown greater force which is significant factorfor performance of kick techniques. Contrary the body weighthas shown to be interfering factor in kick performance. Theexplanation of this appearance can be seen in possible insufficiencyof muscle set involved in the movement. Themuscle set with certain number of respondents have conditionedvery slow technique performance which resulted inimpossible ‘leading’ of limb all the way. Alongside earlierascertainment of insufficient adoption of technique and itsmoderate (slow) performance (while the movement wassupposed to be performed in maximum speed) it was expectedto obtain the greater level of variability meaning thatthe precision of the kick was absent. On the other side, dueto pour technique adoption certain number of respondentswho tried to complete the kick in shortest time, it was noticedthat the technique was taking on characteristics of swing andtherefore, especially in kick forward, the resultant of theforces involved in the kick instead of dominant normalcomponent has had dominant tangential component. Thiskind of technique performance caused significant deviationfrom the given model: lowered support base surface, liftingthe center of gravity of the body up, lowered angle ofsafety of balance and leaning the body backward. Shortly,we could conclude that the cause for this was wide irradiationin nerve system that led to shortness of muscle adaptationobserved for stabilization and leg leading on longer pathand given trajectory of movement, which is again the consequenceof small number of repetitions and successfullyimplemented attempts. When it comes to U kick forward(MWG) in order of magnitude, the prediction contributionis rated as followed: TT, TV, TR20LET, and SKDALJ. Othervariables have almost no contribution to the explanation.Having in mind that the results are almost identical to thosepreviously presented the explanation of this appearance isthe same. What is especially interesting is that the secondtest for estimate of explosive power of leg extensor (ABALAK)has the least contribution to the explanation of the dependentvariable. This was somewhat expected considering the differentangles of different angles of the leg extensor muscleforces applied to the movement. Specifically, the kickstechniques and generally rational movement in karate involvestra udarac nogom naprijed (MG), iz tabele je vidljivo damorfolo{ke karakteristike TT i TV vi{e doprinose predikcijikvaliteta izvođenja od testova motoričkih sposobnosti:eksplozivne snage i brzine (SKDALJ i TR20LET). Dobijenibeta koeficijenti, koji se odnose na tjelesnu težinu (TT) ieksplozivnu snagu opružača nogu (SKDALJ), ukazuju napozitivnu predikciju kvaliteta izvođenja udarca, dok ostalikoeficijenti sa negativnim predznakom ukazuju na negativnupredikciju. Dobijeni rezultati varijabli sa pozitivnim predznakomupućuju na zaključak da one doprinose kvalitetuizvođenja tehnika udaraca, dok one sa negativnim predznakompredstavljaju ometajući faktor u izvođenju pomenutihtehnika. I ovdje se može postaviti pitanje, za{to tjelesnatežina ima pozitivan doprinos kvalitetu izvođenja udarca,kada se zna da ona uglavnom djeluje kao ometajući faktor?Odgovor je moguće potražiti u činjenici da su uzoraksačinjavali studenti koji su imali četiri časa nedjeljno nastaveiz specijalnog fizičkog obrazovanja, {to je vjerovatno, uticalona njihovu tjelesnu kompoziciju, pa je realno pretpostavitida je kod njih, u odnosu na cjelokupnu tjelesnutežinu, prevladavalo mi{ićno tkivo. Po{to sila koju mi{ić možeda razvije najvi{e zavisi od njegovog fiziolo{kog presjeka (primaksimalnoj voljnoj aktivaciji u izometrijskom režimu kontrakcijei pri svojoj srednjoj dužini, aktivna komponentami{ića razvija silu od 50 N/cm 2 (Jarić 1997), opravdano jetvrditi da su ispitanici sa većom tjelesnom težinom ispoljavalii veću silu, {to je, poznato je, zanačajan faktor za izvođenjetehnika udaraca. Suprotno ovome, tjelesna visina se pokazalakao ometajući faktor u izvođenju udaraca. Obja{njenjeove pojave vidi se u mogućoj insuficijenciji sklopa mi{ićakoji učestvuju u pokretu, {to je, kod određenog broja ispitanika,uslovilo relativno sporo izvođenje tehnike, pa samimtim i nemogućnost preciznog “vođenja” ekstremiteta nacijeloj dužini puta. Uz već raniju konstataciju nedovoljnodobre usvojenosti tehnike i njenom umjerenom (sporom)izvedbom (umjesto da se pokret izvede maksimalnom brzinom),bilo je i očekivano da će se pojaviti i određeni stepenvarijabiliteta, odnosno da će izostati preciznost udarca. Sdruge strane, zbog loše usvojenosti tehnike, kod određenogbroja ispitanika koji su nastojali da udarac izvedu u najkraćojvremenskoj jedinici, primijećeno je da je tehnika poprimalakarakteristike zamaha, te je zbog toga, posebno kodizvođenja udarca nogom pravo naprijed, rezultanta sila kojeučestvuju u udarcu, umjesto dominantne normalne komponente,imala dominantnu tangencijalnu komponentu.Ovakvo izvođenje tehnike uzrokovalo je značajno odstupanjeod zadanog modela: smanjena povr{ina oslonca,podizanje teži{ta tijela navi{e, smanjen ugao sigurnostiravnotežnog položaja i naginjanje tijela unazad. U najkraćem,mogli bismo zaključiti da je uzrok ovome {iroka iradijacijau nervnom sistemu, pa time i otežano mi{ićno prilagođavanje,u smislu stabilizacije i „vođenja“ noge na dužem putu izadanoj trajektoriji kretanja, {to je, opet, posljedica malogbroja ponavljanja i uspje{no realizovanih poku{aja. Kada jepak u pitanju udarac polukružno nogom naprijed (MWG),redom veličina, doprinos predikciji imaju: TT; TV; TR20LET;SKDALJ. Ostale varijable imaju gotovo neznatan doprinosobja{njenju. S obzirom na to da su rezultati gotovo identičniprethodno iznesenim, i obja{njenje ove pojave jeste istovjetno.Ono {to je posebno zanimljivo, to je da drugi testkojim se procjenjuje eksplozivna snaga opružača nogu(ABALAK) ima najmanji doprinos obja{njenju zavisne promjenljive.Ovo je donekle i očekivano, s obzirom na različiteuglove djelovanja sila mi{ića opružača nogu pod kojima sevr{e kretanja. Naime, tehnike izvođenja udaraca nogom, iuop{te racionalno kretanje u karateu, podrazumijeva mini-102

Gu`vica, M.: PREDIKTIVNOST KVALITETA IZVO\ENJA NOŽNIH TEHNIKA... Zbornik radova 2011, 94–104minimizing or completely eliminating the vertical oscillationsof the body center of gravity, which is contrary to the requirementof the test. Demands on the performance kicks includeeconomizing energy, time and path, and striking surfaceshould be perpendicular to the target surface, all of whichcauses movement of the limbs in approximately horizontalplane. However, when it comes to jumps, the resultant force(in the long jump weighs about app. 45 ° angle, and for highjump angle of app. 90 °) does not match the movement ofkick trajectory. At such different directions of the forcesimpact, it is different, and probably more difficult neuralmyogenic adjustment, and hence insignificant prediction ofquality of kick performance. Poor adaptation of neural factorscan result in poor synchronization of muscle involvedin the movement. Commands from the cerebral cortex arenot accurate, and therefore no time-sequence in turning onthe agonists and antagonists, so it is not possible to completelymuffle distracting reflex activity, preventing activationof motor units only that are important for quality of kickperformance. If all this is true, and it is thought that it is, thenthe results obtained are reasonable. Therefore, it is proposedthat the prediction of leg kicks, according to explosivepower that is of great importance for their execution, isperformed by specific tests, whose movement trajectorieswould be approximate to the technique kicks trajectories.Tabela 5: Vrijednosti standardizovanih regresionih koeficijenataTable 5: Values of standardized regression coefficientsResearching predictability of quality of leg kicks performancebased on five tests of motoric abilities and three morphologicaldimensions was done on sample of 76 students offirst academic year of College of internal affairs in BanjaLuka.The predictor variables were consisted of tests to assessexplosive power and speed: jump from a place (SKDALJ),high jump from a place (Abalac), running 20 meters from astanding start (TR20VIS), running 20 meters flying start (TR-20LET) and foot taping (TAPNOG). These were followed bythree morphological dimensions: height (TV), body weight(BW) and leg length (DUZNOG). While criteria variablesaccounted for kicking right forward (MG) and U kick forward(MWG). Assessment of the level of kick adoption was performedon the basis of the specification model of leg kickperformance. The analysis of the results showed no statisticallysignificant correlation between the dependent variablesassociated with the independent variables, but, nevertheless,the percentage of their prediction is very respectable. Spemiziranje,odnosno potpuno eliminisanje vertikalnih oscilacijateži{ta tijela, {to je suprotno zahtjevu testa. Zahtjevikoji se postavljaju kod izvođenja udaraca nogom podrazumijevajuekonomisanje energijom, vremenom i putem, audarna povr{ina treba da je normalna na ciljnu povr{inu, {tosve skupa uslovljava kretanje ekstremiteta u, približno,horizontalnoj ravni. Međutim, kada su u pitanju skokovi,rezultanta sila (kod skoka udalj teži uglu cca 45°, a uvis uglucca 90°) se ne podudara sa trajektorijom kretanja udaraca.Kod ovako različitih smjerova djelovanja sila, različito je,vjerovatno i otežano neuromiogeno prilagođavanje, paodatle i neznatna predikcija kvaliteta izvođenja udaraca.Slaba adaptacija neuralnih faktora ima za posljedicu slabijusinhronizaciju mi{ića koji učestvuju u pokretu. Naredbe izkore velikog mozga nisu precizne, a samim tim ni vremenskiredosljed uključenja agonista i antagonista, tako da nijemoguće u potpunosti prigu{iti ometajuće refleksne aktivnosti,koje onemogućavaju uključenje samo motornihjedinica značajnih za kvalitetno izvođenje udaraca. Ukolikoje sve ovo tačno, a misli se da jeste, tada su i dobijeni rezultatiopravdani. Zato se predlaže da se predikcija udaracanogom, na osnovu eksplozivne snage koja je od velikogznačaja za njihovo izvođenje, vrši specifičnim testovima,čije bi trajektorije kretanja bile približne trajektorijamatehnika udaraca.Model MG b t p Model MWG b t pConstant 3.852 .000 Constant 3.233 .002SKDALJ .230 1.305 .196 SKDALJ .193 1.108 .272ABALAK -.026 -.201 .841 ABALAK -.006 -.047 .963TAPNOG -.065 -.575 .567 TAPNOG -.035 -.312 .756TR20LET -.225 -1.462 .148 TR20LET -.312 -2.052 .044TR20VIS -.196 -1.197 .235 TR20VIS -.077 -.479 .634TT .447 2.923 .005 TT .503 3.337 .001TV -.305 -1.259 .212 TV -.385 -1.601 .112DUZNOG -.068 -.281 .780 DUZNOG .076 .319 .751Legend/Legenda: b - Beta coefficient (Beta koeficijent); t – t-test (t-test); p – Probibality (Vjerovatno}a).ConclusionZaklju~akIstraživanje prediktivnosti kvaliteta izvođenja udaraca nogomna osnovu pet testova motoričkih sposobnosti i tri morfolo{kedimenzije, vr{eno je na uzorku od 76 studenata prve godineVisoke {kole unutra{njih poslova u Banjoj Luci.Prediktorske varijable su činili testovi za procjenu eksplozivnesnage i brzine: skok udalj s mjesta (SKDALJ), skok uvis smjesta (ABALAK), trčanje 20 metara iz visokog starta (TR20VIS),trčanje 20 metara letećim startom (TR20LET) i taping nogom(TAPNOG), zatim tri morfolo{ke dimenzije: tjelesna visina(TV), tjelesna težina (TT) i dužina noge (DUZNOG), dok sukriterijumske varijable činili udarci nogom pravo naprijed(MG) i polukružno naprijed (MWG). Procjena nivoa usvojenostiudaraca vr{ena je na osnovu modela specifikacijeizvođenja udaraca nogom. Analizom dobijenih rezultatautvrđeno je da ne postoji statistički značajna povezanostzavisne varijable sa udruženim nezavisnim varijablama, alije, ipak, procenat njihove predikcije veoma respektabilan.Naime, 27% ukupnog varijabiliteta zavisnopromjenjive (MG)SHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAK103

Gu`vica, M.: QUALITY PREDICTABILITY OF PERFORMING LEG TECHNIQUES... Proceedings 2011, 94–104SHORT SCIENTIFIC PAPERKRATKI NAUČNI ČLANAKcifically, 27% of the total variability of dependent variable(MG) and 29% of dependent variable (MWG) can be explainedby the influence of independent variables associated, while73% and 71% by the influence of unidentified factors. Furtheranalysis of individual influence of independent variablesto dependent variables, it was found that significant predictionof quality for kick forward performance (MG) has onlybody weight, which explains 44.7% of its variability, whilestatistically significant contribution to the performance ofthe U kick (MWG) have two variables as follows: TR20LETand TT, explaining 31.2% and 50.3% of the total variabilityof dependent variable. It is believed that the reason for thiscontribution is that the total body weight of respondents wasmostly made of muscle tissue, whose structure would providegreater development of muscle shortening velocity, and thusmore power, as important factors of contribution to qualityof kick performance. Furthermore, it was noted that thebody height proved to be a interfering factor in the kickperformance, which is explained by the lack of vigor complexof muscles involved in the movement, the relatively poormotor control and low adjustment of muscles in the movement,as a result of the insuficient repetitions. At first sightsurprising, but not unexpected, the lowest prediction of kicksis showed by the test of explosive power of leg extensor(ABALAK), which is explained by the discrepancy of anglesof muscles work in the implementation of the given movements,or low neuro myogenic adjustment. Therefore, it isproposed that prediction, given the specification of motorabilities, is performed by specific tests, whose trajectoriesof movements would be approximate to the trajectories ofkick techniques. It is also thought that the obtained resultsof prediction of genetically determined motor abilities toperform kick techniques, in large part, are caused by thelow number of repetitions. With small number of repetitionsit is not possible to adopt techniques at a high level thatwould ensure implementation in accordance with the givenperformance requirements. Therefore, although natural formsof movement to perform kicks are in question, in accordancewith the model provided by their specifications, the bioticfactor is not enough, and it is necessary for kicks to be improvedin the long run. If we take into account the resultsobtained, it is justified to bring this research into question,and it is proposed that these and similar studies are carriedout in the case when kick technique is fully adopted.ReferenceAnon. (1999?). Motorička znanja ŠMotoric knowledge¹.Zagreb: Faculty of physical education.Buccino, G., & Rigio, L. (2006). Uloga sustava zrcalnihneurona u motoričkom učenju ŠThe role of mirrorneurons in motor learning¹. Kineziologija, 38.Ilić, D. (1999). Motorna kontrola i učenje brzih pokretaŠMotor control and learining of fast movements¹. Belgrade:Zadužbina Andrejević, .i 29% zavisnopromjenjive (MWG) moguće je objasniti uticajemnezavisnih udruženih varijabli, dok je 73%, odnosno71% pod uticajem neidentifikovanih faktora. Daljom analizompojedinačnih uticaja nezavisnopromjenjivih na zavisnopromjenjive,utvrđeno je da značajnu predikciju kvaliteta izvođenjuudarca nogom naprijed (MG) ima samo tjelesna težina, kojaobja{njava 44,7% njegovog varijabiliteta, dok statističkiznačajan doprinos u izvođenju polukružnog udarca nogom(MWG) imaju dvije varijable, i to: TR20LET i TT, kojeobja{njavaju 31,2% i 50,3% ukupnog varijabiliteta zavisnopromjenjive.Vjeruje se da je razlog ovakvom doprinosu taj{to je u ukupnoj tjelesnoj težini ispitanika prevladavalomi{ićno tkivo, čija je struktura omogućila veći razvoj brzineskraćenja mi{ića, pa time i veću snagu, kao značajne faktoredoprinosa kvalitetu izvođenja udaraca. Nadalje, primijećenoje da se tjelesna visina pokazala kao ometajući faktor uizvođenju udaraca, {to se obja{njava nedovoljnom jako{ćusklopa mi{ića koji učestvuju u pokretu, relativno slabommotornom kontrolom i slabom prilagođeno{ću mi{ićazadanom kretanju, kao posljedicom malog broja ponavljanja.Na prvi pogled iznenađujuće, ali ne i neočekivano,najmanju predikciju udaraca pokazao je test eksplozivnesnage opružača nogu (ABALAK), {to se obja{njava diskrepancomuglova djelovanja mi{ića u realizaciji zadanih kretnji,odnosno slabom neuromiogenom prilagođeno{ću. Zato sepredlaže da se predikcija, s obzirom na specifikaciju motoričkihsposobnosti, vr{i specifičnim testovima, čije bi trajektorijekretanja bile približne trajektorijama tehnika udaraca. Takođese misli da su dobijeni rezultati predikcije genetski determinisanihmotoričkih sposobnosti na izvođenje tehnikaudaraca, u velikoj mjeri, uzrokovani malim brojem ponavljanja.Malim brojem ponavljanja nije moguće usvojiti tehnikena visokom nivou, koje bi garantovale realizaciju u skladusa postavljenim zahtjevima njihovog izvođenja. Zato, iakosu u pitanju prirodni oblici kretanja, za izvođenje udaracanogom, u skladu sa predviđenim modelom njihove specifikacije,nije dovoljan samo biotički faktor, već je potrebnoda se udarci usavr{avaju u dužem vremenskom periodu.Ako se imaju u vidu dobijeni rezultati, sasvim je opravdanoovo istraživanje dovesti u sumnju, pa se predlaže da seovakva i slična istraživanja vr{e u slučaju kada je tehnikaudaraca u potpunosti usvojena.Jarić, S. (1997). Biomehanika humane lokomocije sa biomehanikomsporta ŠBiomechanics of human locomotionwith biomechanins of sports¹. Belgrade.Jovanović, S. (1992). Karate 1, teorijska polazi{ta ŠKarate 1,teorethic foundation¹. Novi Sad.Koprivica, V. (2002). Osnove sportskog treninga I deo ŠBasicsof sport training I part¹. Belgrade.Korespodencija/Correspodence to:Dr Milan Gu`vicaPhone: 0038766165536E-mail: guzvica.milanªgmail.com104