Os candidatos provinciais ante o 21-O - Terra Chá... Xa!

O Cascallal é un lugar do Salvadorde Xoibán, parroquiachairega que dende semprepertenceu ao antigo condadode Vilalba.Xoibán, no transcurso da Modernidade,foi un territorioescolleito por algunhas pólasmenores de ilustres liñaxesnobiliarias para ergueren nelas súas casas grandes. Tal foio que aconteceu cos DoMonte, que dende Mourenceforon ao Casacallal, e cosMontenegro, que mercé aodereito de presentación dobeneficio curado desta freguesíaque pertencía á Casade Caldaloba, se instalaronen Lentille. Máis tarde, xa acomezos da época contemporánea,tamén os Vázquez Rúachegaron a ela dende Pino,seguindo o ronsel doutro curadesta serodia, aínda que nonmenos empoleirada, familia.No século XVIII, cando noscurrais da Terra Chá apenascacarexaban os galos nin asgaliñas, porque non os había,algúns pioneiros de Xoibánxa criaban lavancos. Taménforon moi adiantados no cul-Fortalezas, Pazos e Casas Grandestivo das cebolas, que logovendían nas mensuais feirasde Vilalba. Se cadra, esta incipientee singular agriculturade mercado foi acausa de que osmoradores enXoibán, concerta frecuencia,foran coñecidosno pasado poloalcume de ceboleiros.Alonso doMonte, quecasou con MaríaF r a n c i s c aPuente Ribadelago,foi o primeirodesteilustre apelido,que José MaríaCoira Sanjurjo sitúa na árborexenealóxica desta Casado Cascallal. A el seguíronlle:Fernando do Monte Vaamonde,esposo de María FernándezAlfeirán; Alonso doMonte Vaamonde, cónxuxede Sabela Sanjurjo; Fernandodo Monte Vaamonde, maridode Catarina Vaamonde; Gregoriodo Monte, que casouA Casa do CascallalXosé Luis Novo Cazóncon Xosefa Saavedra; Antóndo Monte Vaamonde, quen,ao parecer de S. Crespo delPozo, contraeu matrimoniocon Xacinta Prieto Copeiro; oavogado Pedro Rodríguez doMonte, nado en 1729 en Serantes,que se desposou coailustre dama Xoana Pita daVeiga; e, finalmente, LoisRodríguez do Monte, quetamén viu a primeira luz enSerantes en 1765.Contra o ano 1753, data naque se realizou en Xoibán oCatastro del Marqués de laEnsenada, o xa mencionadoAntón (Rodríguez) do Montevivía no Cascallal, acompañadoda súadona e dosseus catro fillos,conta n d o ,ademais, coaaxuda duncriado maiorde dezaoitoanos. Morabanunhae s p a z o s acasa conalto, sendotamén propietariodoutratérreasituada pretoda anterior. A facenda de seu,da que dispoñía, no eramoita: vinte e dúas parcelasde todo terreo, que totalizabancorenta ferrados dedicadosa labradío, prado desecaño, horta e monte; dezcabezas de gando vacún, seisde ovino, dezanove deequino, nove de porcino evinte e dúas colmeas.Segundo xa se relatou nunhaentrega anterior, un fillo doCascallal emparentou coaCasa dos Nabás, de Trobo.Deste xeito, a habitual endogamiafidalga estableceu otriángulo pacego Veiga-Cascallal-Nabás.Afirma Nicanor Rielo Carballoque, en tempos xa idos,esta casa do Cascallal contoucunha capela co seu correspondenteescudo, e cun cruceiro,o do Escairo, labradopolos canteiros de Román.Finalmente, apuntar que osdevanditos cabaleiros fidalgosdo Cascallal eran nobresde armas poñer e pintar, encuxos escudos nunca faltabanun frondoso carballo nocampo central do mesmo,oito caldeiros dispostos nasúa bordura, así como un Mcoroado correspondente aosMontenegro. Tal é o queaínda na actualidade campana casa do Cascallal.NOTA. Tentando compracera certos seguidores desta sección,en próximas achegasocupareime da casa de Lentillee do pazo de Arán.