A. J. Greimas, O bogach i ludziach. Studia o mitologii litewskiej

272Recenzje i omówieniarują po jabłkowych ogrodach, (jak) młode dziewczęta po ogródkach ulic” (s. 111).Przekłady tekstów folklorystycznych to jeden z najsłabszych punktów polskiego wydania,niejednokrotnie zatraciły one całkowicie swój urok i charakter, a poprzez błędyw tłumaczeniu stały się często bezużyteczne. W podrozdziale Laima nie zapraszaSaulė przeczytać można taki oto fragment ludowej piosenki: Przez dziewięć poranków/ Nie podnoszę się / A przez dziewięć innych poranków / Nie osuszam róży (s. 213), któryw rzeczywistości brzmi: Przez dziewięć poranków / Nie wzejdę / Przez innych dziewięć/ Rosy nie osuszę 11 . Inny podrozdział zawiera istotny dla prowadzonych rozważań diagram,który w wersji polskiej przedstawia się następująco:Laima Gwiazdy Saulė________ = ___________ = _________________morze dziewczęta starsza dziewczynachoć Greimas posłużył się takim zapisem:Laima Gwiazdy Saulė________ = ___________ = _________________matka córeczki starsza córka 12Szczególnie w tym ostatnim przypadku słowo ‘morze’ powoduje, że analiza przeprowadzonaprzez Greimasa staje się nieczytelna, niepełna, tym bardziej, że homologiata ma podkreślić „pewne hierarchiczne relacje pomiędzy z jednej strony Laimą,reprezentującą generację starszych bogów i gwiazdy, a Saulė należącą do generacjimłodszych istot mitycznych” (s. 214; w oryginale: „podkreśla jednak pewne hierarchicznerelacje pomiędzy Laimą – przedstawicielką starszego pokolenia, i Gwiazdamioraz Słońcem, przynależącymi do młodszego pokolenia istot mitycznych” 13 ). Takichnieścisłości, pomyłek oraz błędów tłumaczeniowych, nie wynikłych zapewne z winypolskiej tłumaczki jest w O bogach i ludziach niezmiernie dużo. Odbiór tekstu zakłócarównież pozostawienie w treści wyrazów litewskich, które z powodzeniem mogłybyzostać przetłumaczone na język polski:„Ostateczne wejście w »stan« kobiecy następuje, kiedy po chrzcie pierwszegodziecka „kobieta wychodzi po raz pierwszy do kościoła bez nuometas, uczesania bogatozdobionego, ale muturas – długiej chuście utkanej z lnu, której dwa końce opadająjej na ramiona”. I dalej: „[…] kobieta rozpoczynając życie jako młoda dziewczynaw warkoczykach, przekształca się w marti najpierw w koronie, następnie noszącą nuometas,ale dopiero ustroiwszy się w maturas, oznakę kobiety zamężnej i matki, kończyznaczący okres swojego życia” (s. 239).‘Nuometas’ to po prostu namiotka, ‘muturas’ – chusta czepcowa, a ‘marti’ –dziewczyna gotowa do małżeństwa i macierzyństwa lub bezdzietna mężatka. Po po-11Ibidem, s. 239.12Ibidem, s. 240.13Ibidem, s. 247.