GÜVENİLİRLİK MÜHENDİSLİĞİ VE ÜRÜN TASARIMINDAKİ YERİ

Soru (Prof. Dr. İsmail Bircan): Biliyorsunuz Türkiye’de 170 üniversite var veüniversitelerimizin neredeyse yarısından fazlasında mühendislik fakültesi var.Türkiye’nin 2023 hedefleri de var, ilk ana ekonomisi arasında yer alacağız, insangelişme endeksinde ilk 25 içinde yer alacağız. Dolayısıyla bu hedefler de ulaşmakiçin hem mühendislikte hem sosyal alanlarda çok daha iyi, nitelikli, işini iyi yapanvizyonu olan gençlere ihtiyacımız var. Dolayısıyla bu güvenilirlik mühendisliği dersiseçmeli olabilir, zorunlu olabilir TÜBİTAK olarak belki siz üniversitelere böyle bir derskonulması konusunda siz YÖK’e önerseniz; çünkü zaman zaman Bologna sürecikapsamında böyle öneriler geliyor. Çünkü orada biliyorsunuz Avrupa Birliğibağlamında üniversitelerin uluslar arasılaşmasına yönelik bir çalışma. Böyle birönerge yapabilir misiniz?İlknur Baylakoğlu: Biz 2010 yılında hem laboratuarımızı tanıtmak amaçlı hem degüvenirlik mühendisliği ile ilgili farkındalık yaratalım diye bir güvenirlik semineriyaptık. Savunma sektöründen çok katılım oldu, belki üniversitelere yeterinceduyurulamadı mı bilmiyorum üniversitelerden çok fazla katılım olmamıştı. Sonundada bir çalıştay yaptık, o konu vurgulanmıştı ama gördüğüm kadarıyla bu konudaakademisyen sayısı da çok kısıtlı. Belki TÜBİTAK burslarıyla bu programlaraöğrenci gönderebilir; çünkü Amerika’da birkaç üniversitede var, sonra onlarTürkiye’de hoca olabilirler. Tabii bunun yaygınlaşması lazım. TUBİTAK’da da şu andayeniden yapılanma süreci var, yeni hedefler belirleniyor.Ben uzun yıllar savunma sektöründe çalıştım, o zamandan beri hep hazır projeAmerikan firması geliyor, teknoloji transferi diyor ama tasarımı bitmiş eski teknolojiürünü siz burada montaj yapıyorsunuz. Böyle çok para harcayarak çok da sonuolmayan bir teknolojiye sahip oluyorsunuz. Tabii ki kendinizin yapması tercih edilenbir şey ama çok kolay değil, çok fazla parametre var. Bir kere KOBİ dediğimiz oküçük firmaların olması çok önemli, mekanizmaların bir bütünlüğünü ayağakaldıracak şekilde olması gerekiyor. Üniversite, KOBİ, sanayi, ar-ge kurumu bunlarınhep iş birliği içinde olması lazım. Hep bir araya gelinmesi lazım, fonlanan projelerdezaten yöntem o. Birlikte çalışma kültürünü oturtmamız lazım ya da yönetim,mekanizmaların buna göre kurulması gerekiyor.Diyelim bir elektronik komponent, öncelikle biz data shifte bakıyoruz, data shift verisibizim için önemli ama özel tasarlanan bir ürünse raporlarını istiyoruz. Modelleyerekkendimiz hesaplıyoruz. Bazen bunları karşılaştırıyoruz. Tabii ki test etmek en güzeliama çok maliyetli ve vaktiniz olamayabiliyor. Test konusunu şu anda çok etkinkullanabildiğimizi söyleyemeyeceğim. Komponent bazında onu karşılamıyor ama birkere biz uzay ortamında ürünlerimiz için tüm komponentler kartlar hepsi %100muayene ediliyor. Herhangi ufacık bir hata bile olsa geri dönüş oluyor. Özellikleüretici firmayla yakın temas içinde olduğumuz durumlar oluyor. Genelde güvenirlikmühendisi yazışıyor, orada tasarımcıya bırakırsak başka kaygıları oluyor. O yüzdengüvenirlik mühendisi o değerleri istiyor, raporlarını istiyoruz kimi zaman, tabii onlarınverdiği verilere bir yere kadar güvenmek zorundayız.