piśmiennictwa wysokim

dobywało, a jeszcze sobie ust nie utarł, a przed się wołał,
aby mu pełną inną nalano, i innych napominał, aby też
spełnili, pana gospodarza nie przepomniano; to ono piwko
znowu przed gośćmi i przed gospodarzem wychwalał i aż
do nieba wynosił, nie wyjechał nigdy z domu tego, aż
wypił z gośćmi i z gospodarzem wszystko, acz to było
gościom, a najwięcej gospodarzowi brzydko. Acz tego nie
wiem, jeśli gdzieindziej w pomiernem życiu się kochał,
ale w ziemi chełmskiej wiele jadał i pijała.
Kiedy się to świadectwo wiarogodnego pisarza czyta,
aż dziw bierze na myśl, iż ten szlachcic tyle żarłoczny,
który do lat dwudziestu »z rusznicą a z wędką biegając
koło Dniestru, bąki strzelał* (Trzecieski), a potem, na
dworze Tęczyńskiego »był zawżdy zabawion towarzystwem
a muzyką tak z natury, że rzadziej której nie umiał«, któremu
i tam ^myślistwo też wiele przekazało* (Trzecieski),.
mógł »teksty dziwne a wirsze rozmaite, tak nic nie rozmyślając
czynić*, a tyle tego za żywota nie nazbyt długiego
dokonał, jakby do najpierwszych umysłów i do najpracowitszych
w Polsce ówczesnej panów należał.
Zawdzięczał to Rej niewątpliwie wielkim darom
przyrodzenia. Bystry jego umysł nadrabiał też, jak mógł,
braki wykształcenia i czerpał od ludzi, z którymi obcował,
to, co inni brali z książek.
Wojewoda Tęczyński, otrzymawszy ten surowy i nieokrzesany
materjał, poznał się na nim rychło, a spostrzegłszy,
iż »łacińskiego języka bardzo mało, abo nic nie umiał*,
począł go »w listy polskie wprawować*.
T ak się Rej do pisania w języku ojczystym wzwyczaił,
gdy wszyscy jeszcze po łacinie pisali.
Im jednak bardziej do dworu nawykał, tem dotkliwiej
brak łaciny odczuwał. Chciał temu zaradzić, więc
»z rozmów między pisarzmi, z czytania, a snać więcej
z natury, jął się był przegryzować potrosze i łacińskiego
pisma czytać, a czego nie rozumiał, tedy się pytał. Także
potym z onego zwyczaju począł potrosze rozumieć, co