SISTEM ZA KOČENJE MOTORNOG VOZILA

8
Sl.5 Prenosni mehanizmi
Uobičajeno je da se prva rješenja nazivaju prenosni mehanizmi bez servo dejstva, druga sa
servo– pojačanjem (ili sa servo–pojačalima), a treća sa potpunim servo–dejstvom.
Prema vrsti prenosnih elemenata, prenosni mehanizmi mogu biti:
1. mehanički,
2. hidraulički,
3. pneumatski i
4. kombinovani.
4. Kočioni mehanizam (kočnica)
Postoji više načina ostvarenja kočionog momenta, i to: mehaničkim trenjem, unutrašnjim trenjem
u tečnosti, elektrodinamičkom indukcijom i stvaranjem otpora zraka.
Kod motornih vozila se najčešće kočioni moment ostvaruje mehaničkim trenjem. Na teškim
teretnim vozilima i autobusima primjenu nalaze, tzv. motorne kočnice koje pri aktiviranju
zatvaraju izduvnu cijev, istovremeno oduzimaju gorivo i motor sui tad radi kao kompresor
(stvaranjem otpora zraka), I kočnice koje rade na principu elektrodinamičke indukcije, a koje se
obično postavljaju na jedno od kardanskih vratila transmisije. Kočioni moment, koji se ostvaruje
unutrašnjim trenjem u tečnosti koristi se kod hidrodinamičkih kočnica (takve kočnice se najčešće
upotrebljavaju na stolovima za ispitivanje motora sui). Pošto se kod frikcionih kočionih
mehanizama kinetička energija putem trenja pretvara u toplotnu, to se mora kočioni doboš
konstruisati tako, da ima mogućnost dobrog odvođenja toplote (obično se izrađuju sa rebrima).
Frikcioni materijal koji se postavlja na papuče, mora također biti otporan na toplotu i imati
određenu čvrstoću, te se često koristi azbestna tkanina protkana mesinganim vlaknima ili
čeličnim opiljcima koji služe za brzo odvođenje toplote sa frikcionog materijala.
U zavisnosti od načina ostvarivanja kočionog momenta vrši se podjela i kočionih mehanizama.
Na motornim vozilima najčešće su u upotrebi kočioni mehanizmi koji rade na principu
mehaničkog trenja (frikcioni kočioni mehanizmi). U zavisnosti od mjesta na koje su postavljeni,
mogu se podijeliti na: kočione mehanizme u točkovima i kočione mehanizme koji djeluju na
transmisiju.