In

Magnetometer-conus lokaliseert waterleiding langs N210
Op zoek naar drinkwater in ‘dik water’
In de jaren ‘50 van de vorige
eeuw is tussen Krimpen
aan den IJssel en Bergambacht
de provinciale weg N210
aangelegd. In dit deel van de
Krimpenerwaard wordt de zeer
slappe ondergrond (vooral veen)
ook wel ‘dik water’ genoemd.
Voor de fundering van de weg is
daarom destijds gekozen voor
houten palen met daarop een
betonnen bak met het wegdek.
In de loop der tijden is het verkeer
over de N210 steeds intensiever
en zwaarder geworden. Bovendien
is een parallelweg aangelegd
die niet op palen, maar op
een zandbed is gefundeerd. Dit
zandbed drukte sommige van de
palen scheef, waardoor problemen
ontstonden met het wegdek.
Scheuren in het asfalt waren niet
ongebruikelijk en de herstelkosten
liepen flink op. Het was duidelijk:
de N210 is aan het einde van de
levenscyclus en moet worden
vervangen.
Bouwbedrijf Ballast Nedam maakt
het ontwerp, legt de nieuwe
weg aan en voert gedurende
20 jaar beheer en onderhoud
uit. Het gaat om een compleet
design&construct-project, waarbij
ook zaken worden meegenomen
als twee fiets/voetgangerstunnels,
faunapassages en watergangen.
De nieuwe weg volgt het huidige
tracé alleen over enkele honderden
meters aan het begin- en het
eindpunt. Voor de overige 14 km
komt de nieuwe weg ongeveer 30
m ten zuiden van de huidige weg
te liggen.
Het ontwerp van de weg bestaat
uit een unieke funderingsconstructie:
een met geogrids
gewapende granulaatmatras
op palen. De bestaande houten
palen worden vervangen door
De uitvoering van een magnetometer-sondering langs de N210.
maar liefst 34.600 prefab betonnen
heipalen (van 14 tot 18 m
lengte)! Omdat de koppen van de
heipalen te klein zijn om de druk
van het verkeer op de weg en de
fundering op te vangen, worden
alle palen voorzien van kopplaten
van 75 x 75 cm. In verband met
het innovatieve karakter van de
constructie (gecombineerd met
de onderhoudperiode van 20 jaar)
is een meetvak aangelegd waar
Fugro Geomonitoring een oogje
in het zeil houdt en de benodigde
meetdata verzamelt.
Waar is de waterleiding?
In een vroeg stadium kwam men
achter een ander praktisch probleem.
Langs een groot gedeelte
Foto: Robin van de Plassche, FIBV
van de N210 ligt een belangrijke
drinkwatertransportleiding. Aangezien
de heipalen in rijen van zes
óm de 2,35 m uit elkaar komen te
staan, rees de vraag of dit geen
problemen zou opleveren. De
stalen drinkwaterleiding is door
middel van een tiental horizontaal
gestuurde boringen aangelegd op
een diepte van circa 10 m en op
8

1 2 3 4
De magnetometerconus in de praktijk
In kolom 1 is goed te zien dat de eerste 10 m uit zeer slappe grond bestaat. Duidelijk is in het magnetisch veld een uitslag zichtbaar, die rond de
-12,5 m NAP ligt. Door de ronde vorm van de leiding buigt het signaal af, om terug te keren richting de oorspronkelijke waarden zodra de leiding
gepasseerd is (zie kolommen 2, 3 en 4).
enkele stukken zelfs 20 m onder
het maaiveldniveau. Exacte gegevens
van de locatie van de buis
ontbreken echter: men is destijds
‘vergeten’ de 400 mm dikke waterleiding
in te meten. Gezien de
slappe opbouw van de bodem en
de grote diepten bestaat de kans
dat de gestuurde boring is afgeweken
van de theoretische lijn. En die
onzekerheid is, in combinatie met
het dichte stramien voor de nieuwe
heipalen, niet acceptabel.
Omdat het risico op schade aan
de buis tijdens de heiwerkzaamheden
groot was, heeft de Provincie
Zuid-Holland gevraagd de exacte
locatie van de waterleiding te bepalen.
Hierbij heeft Ballast Nedam
de hulp ingeroepen van Fugro.
In 2004 heeft Fugro een wegdrukbare
magnetometerconus ontwikkeld.
Hiermee is het mogelijk
op enige diepte ferro-houdende
objecten, zoals stalen drinkwaterleidingen
– maar ook niet-ontplofte
munitie – met enkele decimeters
nauwkeurigheid op te sporen. Deze
sonderingen zijn uitgevoerd onder
begeleiding van een geofysicus,
die ter plekke meekeek op een
beeldscherm of er een afwijking in
het magnetisch veld ontstond. Op
deze wijze is de juiste plek van de
leiding snel gevonden.
Flexibele sondeerunit
Om voldoende inzicht te krijgen
in de exacte locatie van de leiding
en mogelijke knelpunten tijdens
de reconstructie van de N210 zijn
op deze wijze over een lengte van
zo’n 5,5 km meer dan 600 sonderingen
uitgevoerd, met behulp
van een ‘mobiele unit’. Deze unit
bestaat uit een ‘los sondeerframe’,
dat eenvoudig aan vrijwel elke
hydraulische kraan kan worden
gekoppeld. Gezien hun geringe
omvang en gewicht zijn deze units
gemakkelijk te mobiliseren – ze
kunnen worden vervoerd met een
vrachtwagen, kraan of shovel – en
ze kunnen op zeer lastig bereikbare
plekken worden ingezet.
Doordat het systeem aan de arm
van een kraan zit bevestigd, kan
in principe onder vrijwel elke gewenste
hoek worden gesondeerd,
zelfs horizontaal.
Dit was voor de betrokken partijen
een belangrijke reden om voor deze
methode te kiezen langs de N210.
Een normale sondeerwagen had
deze sonderingen niet kunnen maken.
Door telkens de theoretische
ligging van de leiding met kleine
‘stapjes’ van 0,5 m te naderen werd
ook voorkomen dat tijdens het opsporen
de leiding werd geraakt. Op
basis van dit geofysisch onderzoek
is gebleken dat een groot deel van
de bestaande leiding in conflict
kwam met de paalfundering van
de matrasconstructie. Daarom is
ervoor gekozen een groot deel van
de bestaande waterleiding opnieuw
aan te leggen in een ondiepe sleuf
naast de toekomstige parallelrijbaan.
Eind 2009 moet de nieuwe
weg klaar zijn.
Een los sondeerframe is met
name handig:
• op dijklichamen (taluds);
• bij/vanaf bruggen,
kunstwerken, e.d.;
• bij damwanden, e.d.
(diepten bevestigen);
• op en langs het spoor
(met onderstel);
• op en langs het water.
Meer informatie:
Maarten Profittlich,
070 - 311 14 66,
m.profittlich@fugro.nl of
Robin van der Plassche,
070 - 311 13 79,
r.vdplassche@fugro.nl
9