Verslag van de Milieutafel van 23 april 2013

Verslag van de Milieutafel van 23 april 2013
Afvalscheiding kent twee methoden: bronscheiding en nascheiding. Deze Milieutafel gaat vooral over de
vraag welke de voorkeur verdient, maar belangrijker nog is de vraag: hoe zorgen we ervoor dat er méér
afval gescheiden wordt?
De eerste inleider is Marc Pruijn, werkzaam binnen de Directie Duurzaamheid van het Ministerie van
Infrastructuur en Milieu en als adviseur van de staatssecretaris de hoogste ambtenaar op afvalgebied.
Zijn powerpointpresentatie is bijgevoegd. Hieronder enkele toelichtingen bij de sheets.
Uitgangspunt voor het afvalbeleid is de zogeheten Ladder van Lansink: Preventie - hergebruik -
recycling - verbranden - storten (in volgorde van afnemende voorkeur). Deze gedachte ligt ook ten
grondslag aan het Landelijk Afvalbeheerplan.
De vorige staatssecretaris, Atsma, formuleerde het streven om recycling te laten groeien naar 83
procent van het totale afvalaanbod per 2015. Pruijn zet vraagtekens bij dit streven; de groei van
recycling stagneert al jaren. Binnen de categorie huishoudens zou het percentage recycling moeten
toenemen van 50 naar 65 procent in 2015.
Onder invloed van de Cradle to cradle-gedachte wordt het idee 'afval als grondstof' steeds belangrijker.
De producentenverantwoordelijkheid voor recycling wordt ingevuld door een organisatie als Nedvang.
Voor gft-afval is zo'n constructie helaas niet mogelijk.
Burgers willen hun afval best scheiden, maar dat moet niet te ingewikkeld worden. Pruijn poneert 'de
drie G's van het inzamelen: gemak, gemak en gemak.'
De grote steden blijven duidelijk achter bij het gemiddelde. Pruijn noemt speciaal kunststof vanwege de
tegenvallende inzamelresultaten. Opvallend is dat gemeenten met een diftarbeleid (tariefdifferentiatie,
waardoor huishoudens met veel afval méér betalen) het beter dan gemiddeld doen. Den Haag doet het
slecht, maar Pruijn ziet diftar niet of nauwelijks als een werkbare optie voor Den Haag, dit vooral
vanwege de vele hoogbouw (= huizen zonder eigen tuin, in Den Haag ca. 70%).
Pruijn benadrukt dat inwoners van gemeenten met een hoog percentage restafval duur uit zijn met hun
afvalstoffenheffing. Beleid gericht op minder restafval leidt tot lagere kosten.
Voor de afweging bronscheiding/nascheiding hanteert Pruijn een bepaald afwegingskader. Een
vaakgehoord argument voor bronscheiding is bewustwording, maar dan dient zich wel de vraag aan:
hoe ver moet je gaan? Hoeveel facties wil je apart inzamelen?
Bij bronscheiding geldt dat de gemeente verplicht is een bepaalde kwaliteit te leveren aan de
afvalinzamelaar (reden waarom bijvoorbeeld frisdrankverpakkingen niet apart ingezameld worden: die
vervuilen de partij). Als een partij niet aan de afgesproken kwaliteitsnorm voldoet, krijgt de gemeente
geen vergoeding.
De tweede inleider is Ronald Amoureus van Van Gansewinkel. Hij vertelt dat van Gansewinkel sinds
1999 de Haagse Milieuservices aanstuurt en eigenaar is van de AVR.
Van Gansewinkel verricht diverse activiteiten op recyclingsgebied. Zo worden via het dochterbedrijf
Coolrec koelkasten verwerkt. In Zwolle en Arnhem loopt het project Omgekeerd inzamelen, waarbij
burgers restafval weg moeten brengen, terwijl herbruikbare materialen bij hen worden opgehaald. In
Krimpen voert Van Gansewinkel het project de Basisbak uit, wat inhoudt dat wekelijks alle herbruikbare
materialen (met uitzondering van gft) in één keer worden opgehaald. Het is nog te vroeg om te kunnen
zeggen of de kwaliteit van de ingezamelde materialen voldoende is en of het project uit de kosten kan
komen.
Van Gansewinkel verricht momenteel onderzoek naar nascheiding, via twee routes: natte en droge
componenten.
In Pijnacker-Nootdorp heeft een jaar het project Afval Loont gelopen, dat nu door Van Gansewinkel
omarmd is. Hierbij werden inwoners die herbruikbaar afval inleverden daarvoor beloond. Er komt nu een
proef in Rotterdam. De initiatiefnemer, Jørgen van Rijn van BV Ryck, geeft een toelichting. Hij geeft aan
heilig te geloven in bronscheiding, zeker ook vanwege de mentaliteit. Je maakt mensen niet bewust met
nascheiding. Geef je waarde aan afval, dan wordt het niet langer als waardeloos gezien. Ondanks de
financiële beloning gaven de meeste inwoners van Pijnacker-Nootdorp aan mee te doen vanwege het
milieu.
Het project moest gestaakt worden doordat Avalex in de problemen kwam en Afval Loont na een jaar
nog niet kostendekkend was (wat ook niet verwacht kon worden). In Rotterdam neemt Van Rijn zelf het
financiële risico op zich.

In antwoord op een vraag van Bas Sepers merkt hij op dat het heel belangrijk is dat de 'beloner' zich
klantvriendelijk opstelt. Mensen willen zich gewaardeerd weten voor hun moeite, niet alleen in financiële
zin.
Waarmee we zijn aangeland bij het discussiegedeelte van de avond. Menno Kreukniet merkt op dat het
belangrijk is dat inzamelfaciliteiten in de buurt zijn. Die Milieudepots zijn naar zijn mening veel te ver.
Ook vindt hij dat er te weinig Plastic Heroes-containers zijn.
Gemeenteambtenaar Peter van der Toorn licht toe waarom er niet méér kunststofcontainers in de stad
staan. Omdat de vergoedingsregeling maar voor een periode van drie jaar geldt, heeft de gemeente niet
te veel in bakken willen investeren. Daarnaast speelt mee dat de gemeente het liefst zo weinig mogelijk
bovengrondse containers heeft. Hij geeft wel toe dat er te weinig gedaan wordt. Er is nu het plan om
met milieustraatjes te beginnen.
Sepers vraagt of er niet eens als ambitie geformuleerd zou moeten worden: een milieustraatje binnen
niet meer dan zoveel meters van ieder Haags huishouden?
Pruijn kan met terugwerkende kracht wel begrip opbrengen voor het standpunt van de gemeente Den
Haag. Zeker nu de helft van de gemeenten ineens bezwaar blijkt te hebben tegen de plaatsing van
Plastic Heroes-bakken.
Hij legt uit dat kunststofinzameling € 7,50 per persoon per jaar kost, wat nu door de consument betaald
wordt via een opslag op de prijs van bijvoorbeeld een fles cola. Pruijn denkt dat, door efficiënter te
werken, de inzameling verbeterd kan worden zonder dat het meer gaat kosten.
Eveline Blitz ziet de opslag als een stimulans om de consument minder te laten verbruiken, maar daar is
volgens Pruijn veel meer voor nodig. Daarvoor is de prijs een factor 6 te laag. De Unox-soep in plastic
zakken is niet goedkoop, zeer vervuilend en wordt veel verkocht.
Van der Steen merkt op dat 'groene groei' gestimuleerd kan worden door een verschuiving van
belasting op arbeid naar belasting op goederen. Pruijn is het daar wel mee eens, maar verwacht er niet
veel heil van. Op korte termijn en alleen binnen Nederland is het niet te realiseren, vindt hij.
Arjen Kapteijns merkt op dat de gemeente niet alleen op laagbouw moet focussen, maar zich moet
richten op burgers die afval gescheiden willen houden. Hij vindt het heel interessant dat inwoners van
gemeenten die beter scheiden goedkoper uit zijn. Als er politieke wil is, kan er heel veel. concludeert hij.
"Wat nodig is, is een wethouder met charisma die een flinke periode kan blijven zitten", merkt Amoureus
op.
Pruijn benadrukt het belang van een gemeenteraad met ambitie. Geef het probleem aandacht. Concrete
maatregelen zijn niet altijd te suggereren, maar laat in elk geval merken dat het je aandacht heeft. Er
zijn coalities mogelijk omdat milieuvriendelijker tevens goedkoper kan zijn.
Amoureus is het opgevallen dat de afvalstoffenheffing van Den Haag precies het gemiddelde is van die
van de grotere gemeenten (en lager dan van Amsterdam en Rotterdam).
De volgende Milieutafel is op 25 juni. Het onderwerp is dan ‘Den Haag klimaatneutraal van onderop:
Vertrouwen, Verbinden, Verdienen.’