PËRDITË NË VEPËR 157.GËRSHËRTARËT (MAKAZXHINJTË) Kanë suvatuar shpata, jataganë, thika e armë të ndryshme, duke sajuar zbukurime me fije ari, argjendi e bakri. Këta prodhonin edhe enë për përdorim shtëpiak, gërshërë, kuti e çibukë për duhan, divitë për shkrim, thika për prerjen e letrës, byzylykë, unaza etj. Emërtimi i objekteve ishte i Iloj-llojshëm, por vetë emërtimi si p.sh. çallmë thika, tregon se sa janë krenuar krijuesit dhe poseduesit me nivelin e lartë të veprës së caktuar. 158.BRISKAXHINJTË Veglat e briskaxhinjve ishin: sharra, lima, turjela me sjellje me rrip, çekanë madhësish të ndryshme, kudhrat, mengelet, mprehëse të dorës ose te rrotacionit me sjellje këmbe (nga viti 1932 me elektroenergji) etj. Lëndët për këtë zeje kanë qenë brirët e dashit, buallit, kaut ose, sipas rastit special, brirët e kaprollit e shufrat prej hekuri, ndërsa më vonë prej çeliku e mesingu të trashë (parazak) ose të hollë (anësorë). 159.SARAÇËT Krijuan prej lëkure e meshini: rripa, breza te ngushtë burrash me mbërtheckë, të punuar me rrathë të dhëmbëzuar; kollanë për fishekë, të zbukuruar me mbërtheckë metali; opinga krygali, të punuara prej Iëkurës së buallicës. Punonin edhe takëme kuajsh të shalës dhe të karrocave si: shala të vendit bashibozuk, të veshur me bllangë ose rogan; shala çibuk, me tegela horizontalë në distancë të caktuar njëra prej tjetrës dhe të mbushura me lesh ose pambuk përmes çibukut te thanës; shala kuskun, me një kapëse lëkure në cep të bishtit dhe një mbështetëse për gjunjë, të përshtatura kushteve malore. 160.POÇARËT Mbi pllakën e drurit vendosej brumi i dheut (argjila, bota) dhe trajtësohej me dorë. Një prej prodhimeve më karakteristike të kësaj zeje kanë qenë gypat akustikë, që vendoseshin në muret e kubeve të xhamive. Përveç këtyre u prodhuan: vegsha dimensionesh të ndryshme për mjaltë, pekmez, tëlyen etj; tava; kënata për ujë; saksi lulesh etj. Specifike ishin enët për larjen e filxhanëve, që kishin formën e tasit, por me plato më të zgjeruar në pjesën e epërme. Këto kishin shumë vrima dhe kishin gravitim kah brendësia e enës, për t’u mundësuar derdhja e ujit nga filxhani i larë në kënatën me trajtë speciale. 161.JASTËKXHINJTË Prodhonin kryesisht mindere dhe jastëkë. Jastëkët, që quheshin kallëp, mbusheshin me kashtë dhe qepeshin në kanavacë me mjeshtëri dhe vendoseshin mbi mindere ose shilte. Shiltet ishin më të holla, nga i njëjti material, por këto shpesh mbusheshin me lesh ose pambuk. Mbi këto objekte shtroheshin pëlhurat e zgjedhura, kryesisht nga sateni, të qëndisura me mjeshtëri të veçantë me fije ari ose argjendi. Mbulesat më të përhapura kanë qenë paftet e bardha (jajgi), të zbukuruara në skaje me penj të thurur (tentene). Këto vendoseshin edhe në hajate e çardakë, gjithnjë me një shtrirje të perfeksionuar. 162.KAZAZËT – MËNDAFSHPUNUESIT Janë marrë kryesisht femrat, të të gjitha konfesioneve derisa shitja kryhej nga meshkujt nëpër dyqane e tregje. Janë krijuar: pëlhura të mëndafshit; pëlhura të pyryngjykut; mbulesa djepi e tavoline; vello (duvak) nusesh; shokë tarabullus; dysheme (çarçafë të grave katolike për shëtitje); riza çutura, të stolisur me tirë për rastet e fejesave dhe për të ftuar në gazmende; skutaçe e përparëse me yrnekë të ndryshëm, veçmas vislake me lule të rreshtuara: lale, trëndafila, zambakë, karajfile; bohçe të bardha; çarçafë për varrimin e të krishterëve: shalle për bel tarabullus, të thjeshtë ose të zbukuruar. 163.QYRKTARËT Lëkura e përpunuar, duke u matur me pëllëmbë, pritej me brisk të mprehtë, ndërsa qepja bëhej me gjilpërë speciale trekëndëshe me pe të dyfishuar “izmir”, pasi që në mes të tegerit vihej një shirit nga lëkura. Për trajtësimin e kësulës prej gëzofit është përdorur shablloni prej drurit. Janë prodhuar kësulat e ndryshme, gunat me mëngë ose pa to, qyrqet për të rritur e fëmijë, guna të mëdha për barinj - lipovas, qyrqe si shtesa të palltove, dorëza me gishtërinj, me një gisht ose pa to, shputa për fshatarët e pylltarët, postiqe. PËRDITSHMËRIA ËSHTË ZANAT 89
PËRDITË NË VEPËR 164 PËRDITSHMËRIA ËSHTË ZANAT 164.MAFESXHINJTË Ka filluar të ushtrohet në shek. XX. Me vegla dore janë krijuar mafes të dizajnëve të ndryshme dhe me dedikime të ndryshme. Veprimet e ustallarëve të këtij zanati kryhen në tavolinën e mbuluar me batanije, ku me anë të kallëpit shtypen dizajnët e ndryshme në mafes e shami, me anë të një procedure të veçantë e precize. Veprat e krijuara kryesisht iu shërbejnë grave, që i vendosin ato në kokë në përditshmëri dhe ceremoni festive, ndërkohë që nga to mund të dallohet edhe prejardhja gjeografike e grave të rajonit të Prizrenit. 165.BOJAXHINJTË Me vegla dore kanë ngjyrosur fijet e mëndafshit, të leshit e pambukut, si dhe pëlhurat e qepura për veshje dhe për pajisjet shtëpiake. Me këtë zeje janë marrë edhe gajtanxhinjtë, terzinjtë, mëndafshpunuesit. 90
- Page 2:
BUKUR DHE GJELBËR KATALLOG I RAJON
- Page 5 and 6:
RAJONI I JUGUT Rajoni i Jugut të K
- Page 7 and 8:
E KALUARA NË ZË
- Page 9 and 10:
E KALUARA NË ZË 1.GUVA E VLASHNJE
- Page 11 and 12:
E KALUARA NË ZË 5 TRASHËGIMI NË
- Page 13 and 14:
E KALUARA NË ZË 8.NEKROPOLI I ROM
- Page 15 and 16:
E KALUARA NË ZË TRASHËGIMI NË G
- Page 17 and 18:
E KALUARA NË ZË 15.KALAJA E KARAS
- Page 19 and 20:
E KALUARA NË ZË 18.MANASTIRI I KR
- Page 22 and 23:
19
- Page 24 and 25:
E KALUARA NË ZË 21 21.KISHA E SH
- Page 26 and 27:
E KALUARA NË ZË 25.KISHA E SHËN
- Page 28 and 29:
E KALUARA NË ZË 30 30.KISHA E SH
- Page 30 and 31:
E KALUARA NË ZË 34 TRASHËGIMI MB
- Page 32 and 33:
E KALUARA NË ZË 37.XHAMIA E KUKLI
- Page 34 and 35:
E KALUARA NË ZË 40.XHAMIA E EMIN
- Page 36:
E KALUARA NË ZË 43.XHAMIA E GAZI
- Page 40 and 41: E KALUARA NË ZË 46.MURANA E AT SH
- Page 42 and 43: E KALUARA NË ZË 48.URA E GURIT, K
- Page 44 and 45: E KALUARA NË ZË 52 52.KOMPLEKSI I
- Page 46 and 47: E KALUARA NË ZË 55.TEQEJA E TARIK
- Page 48: E KALUARA NË ZË 59 58.TYRBJA E YM
- Page 51 and 52: E KALUARA NË ZË TRASHËGIMI MBI H
- Page 53 and 54: E KALUARA NË ZË 63.KULLA E RAMË
- Page 55 and 56: E KALUARA NË ZË TRASHËGIMI MBI H
- Page 57 and 58: E KALUARA NË ZË 70. KROJET TOPOKL
- Page 59 and 60: E KALUARA NË ZË 78 78.MUZEU I HID
- Page 61 and 62: E KALUARA NË ZË 82.SHTËPIA E DES
- Page 63 and 64: E KALUARA NË ZË 86.SHTËPIA E FAM
- Page 65 and 66: E KALUARA NË ZË 94.SHTËPIA E SHE
- Page 67 and 68: E KALUARA NË ZË 98.URA E FSHATIT,
- Page 69 and 70: E KALUARA NË ZË Trashëgimia shpi
- Page 71 and 72: E KALUARA NË ZË 109.VALLET Për k
- Page 73 and 74: E KALUARA NË ZË 113.ARMËT Armët
- Page 75 and 76: E KALUARA NË ZË 119.VESHJET E BUR
- Page 77 and 78: E KALUARA NË ZË 124.VRAPUESJA E P
- Page 79 and 80: E KALUARA NË ZË SKULPTURA TË TJE
- Page 81 and 82: E KALUARA NË ZË PEIZAZHI E BËN D
- Page 83 and 84: E KALUARA NË ZË 143.KABASHI Gjend
- Page 85 and 86: PËRDITË NË VEPËR
- Page 87 and 88: PËRDITË NË VEPËR 146.ARGJENDARI
- Page 89: PËRDITË NË VEPËR PËRDITSHMËRI
- Page 93 and 94: PËRDITË NË VEPËR LUAJ ME TRADIT
- Page 95 and 96: PËRDITË NË VEPËR LUAJ ME TRADIT
- Page 97 and 98: PËRDITË NË VEPËR NJËMIJ E NJË
- Page 99 and 100: PËRDITË NË VEPËR NJËMIJ E NJË
- Page 101 and 102: PËRDITË NË VEPËR 178 NJËMIJ E
- Page 103 and 104: PËRDITË NË VEPËR 180.KINEMA LUM
- Page 105 and 106: PËRDITË NË VEPËR 186.SCULPFEST/
- Page 107 and 108: PËRDITË NË VEPËR DOKU NË FEST
- Page 109 and 110: PËRDITË NË VEPËR DOKU NË FEST
- Page 111 and 112: PËRDITË NË VEPËR DOKU NË FEST
- Page 113 and 114: PËRDITË NË VEPËR ARTISTËT Prez
- Page 115 and 116: PËRDITË NË VEPËR 208 209 ATA Q
- Page 117 and 118: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR
- Page 119 and 120: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 21
- Page 121 and 122: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR Ç
- Page 123 and 124: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 21
- Page 125 and 126: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR Ç
- Page 127 and 128: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR NJ
- Page 129 and 130: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 23
- Page 131 and 132: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 23
- Page 133 and 134: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 23
- Page 135 and 136: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR PR
- Page 137 and 138: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 24
- Page 139 and 140: MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 24
- Page 141 and 142:
MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 25
- Page 145 and 146:
MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR ME
- Page 147 and 148:
MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR 26
- Page 149 and 150:
MË E MIRA, NËN QIELLIN E HAPUR ME
- Page 151 and 152:
150 BIBLIOGRAFIA
- Page 153 and 154:
152 Grup autorësh: “Tradita kult
- Page 155 and 156:
BROSHURA DHE HARTA TURISTIKE: Harta
- Page 157:
BUKUR DHE GJELBËR Botues: EC Ma Nd