ELO

Obserwujemy, że synonimy słowa brzydota opierają się na skojarzeniu z reakcją obrzydzenia,
niesmaku, wstręcie itd., natomiast synonimy słowa piękny u przeciętnego odbiorcy tych odczuć,
obrazów zazwyczaj nie są w wyrazie oceny związane z reakcją polegającą na „smakowaniu”, np. miły
dla oka, ładny czy fantastyczny. Ma to wiec związek z literalnym zmysłem smaku.
Arystoteles w Poetyce ( 144 8b) mówi o tym że, jest możliwe realizowanie piękna za pomocą
wysublimowanego naśladowania tego co budzi niesmak.
Plutrach w rozprawie” Jak młodzież powinna słuchać poetów” daje dowód tego, że talent artysty może
być nośnikiem piękna w przedstawieniu teatralnym, kiedy mamy do czynienia z dobrze zagraną rolą
negatywnego bohatera.
W czasie gdy filozofia , etyka określa wzór idealnego piękna mianem – kalokagatia ( od gr. kalospękny,
agathos –dobry), w czasie Polikleta – twórcy modularnego Kanonu, który to kanon zawierał w
sobie wszystkie reguły potrzebne przy oddawaniu idealnych proporcji ciała, w czasach Lizypa,
Praksytelesa i Skopasa powstaje równolegle istnieje też „brzydota”.
Istnieje bardzo silne stereotypowe myślenie, które wyrosło zapewne z klasycyzmu i neoklasycyzmu,
do idealizowania antyku jako epoki wyłącznie białych marmurów Apolla i Afrodyty . Tymczasem świat
greków pełen był okrucieństwa ( okrucieństwo- brzydota?). Greckie ołtarze spływały krwią ofiar ze
zwierząt, świątynie miały kolor spalonej, krwistej ochry, okrutni bogowie jak chociażby Saturn
pożerali swoje dzieci, świat grecki kipiał od wojen.
Brzydotą jako zjawiskiem wymagającym definicji zajmowali się greccy myśliciele np. Platon i Plotyn.
„Mimo to brakuje nam jednoznaczny przekazów, czy przez słowo „piękno” antyczni Grecy rozumieli
wszystko, co się podoba, co wywołuje zachwyt, przyciąga wzrok, co dzięki swej formie schlebia
zmysłom, czy może piękno „duchowe”, właściwość duszy, która nie zawsze idzie w parze z urodą
zewnętrzną.”. ( Umberto Eco „ Historia brzydoty”) Według Platona otaczająca nas rzeczywistość
składała się z idei, świat materialny jest tylko zwierciadłem, istnieją ale poprzez odbicie– są wiec
swego rodzaju imitacją, mirażem, fatamorganą. Tak pojmowana brzydota oznacza więc rzecz nie
istniejącą, antagonizm bytu- niebyt. Idąc tropem tej myśli Platona to co postrzegamy jako brzydkie,
istnieje raczej w ludzkiej wrażliwości i jest konsekwencją niedoskonałości świata biologicznego,
materialnego, w postaci rzeczy budzących odrazę, rzeczy skalanych, nieczystych tj. włos, nieczystości,
błoto, muł. W dialogu Parmenides Platon mówi do Sokratesa : „przyznaje istnienie pewnej postaci
oddzielnej dla rzeczy, które mogą nawet wydawać się śmieszne, jak na przykład włos i błoto, i brud,
albo co tam najmniej godnego i najpodlejszego”. Horreo , końcówka -ere znaczy tyle co „ włos jeży
się pod wpływem przerażenia czy cierpienia- „Gęsia skórka”- horripilation. Przykład „ szpetoty
absolutnej” kwituje Plotyn. Warto też dodać, że: „ Bosch, Grunewald symbolizując zło ( a więc
nadając mu wymiar, język uniwersalny!) ukazywali jego bestialstwo za pomocą mnogości wykwitów
skóry : włosów, łusek, paznokci, pazurów, owłosienia”. ( De Immundo- Jean Clair )
„ Kobieta również powinna pozbyć się włosów i mieć gładkie łono, aby nic nie przypominało o
zwierzęcej naturze płci. Antyczne Wenus, jak modelki z magazynów mody, mają wygolone
przyrodzenie” pisze w „De Immundo” Jean Clair, nawiązując do rozważań Platona.
Kolejną refleksję na temat brzydoty podejmuje wielki filozof w dialogu o Państwie, w którym to
dziele zwraca uwagę na konflikt duszy z tzw. Thymos- sercem, rozumianym jednak jako bezwiedne