23.12.2012 Views

Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...

Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...

Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Transcríbhinn: Podchraoladh – Sealbhú teanga<br />

Cuid 3: Sealbhú agus múineadh na Gaeilge/<strong>acquisition</strong> <strong>and</strong> teaching of Irish<br />

22:53 Agus ag bogadh ar aghaidh anois a Mhuiris, chun díriú isteach go 68 specifically<br />

69 <strong>language</strong><br />

Marie sainiúil 68 ar mhúineadh na Gaeilge agus ceisteanna sealbhaithe<br />

teanga 69 a bhaineann le múineadh na Gaeilge, is dócha gur í an chéad<br />

cheist a ritheann liomsa ná an bhfuil an Ghaeilge níos deacra ná<br />

teangacha eile, le foghlaim nó le múineadh?<br />

23:09 Ceist mhaith agus tá sí minic cloiste agam. Níl aon fhianaise 70 go bhfuil<br />

Muiris a leithéid fíor ach ceaptar a leithéid go mionmhinic. Cinnte, dearfa, tá<br />

gnéithe 71 áirithe a bhaineann leis an nGaolainn 72 nach bhfuil a leithéid<br />

againn sa Bhéarla: cuir i gcás an séimhiú, an t-urú 73 , an rud seo, an<br />

t-infhilleadh 74 (athruithe ar fhocail agus mar sin de) agus tá an forainm<br />

réamhfhoclach 75 (agam, agat, orm, ort) rud atá acu, dála an scéil, sa<br />

Pholainnis agus sa Rúisis. Dá mbeadh teanga Cheilteach eile againn<br />

mar mháthairtheanga 76 , a mbeadh na gnéithe sin ag baint léi, bheadh<br />

sé níos fusa. Tá ar deireadh rud ar a nglaonn siad ansin psychotypology<br />

nó typology 77 : is é sin má labhraíonn tú teanga amháin mar theanga<br />

dhúchais 78 agus tú ag foghlaim teanga eile atá gaolmhar (a bhaineann<br />

leis an gclann chéanna teangacha) ansin ar ndóigh tá sé níos fusa. Ach<br />

tá difríochtaí idir córas an Bhéarla agus córas na Gaeilge agus níor<br />

mhiste ansin b’fhéidir … bhíomar ag caint ó chianaibh 79 ar cheachtanna<br />

feasachta teanga, <strong>language</strong> awareness, caithfimid iad sin a bhunú níos<br />

mó ar na difríochtaí sin.<br />

24:14 Ach é sin ráite, mar a deir tú, ní hí go bhfuil sí [an Ghaeilge] i bhfad níos<br />

Marie deacra agus gach rud atá fíor ó thaobh sealbhú teangacha 80 eile de, tá<br />

sé fíor i dtaobh na Gaeilge freisin?<br />

24:24 Díreach é. Níl sí níos deacra, agus gach aon rud a dúirt (mé) ansin ó<br />

Muiris chianaibh mar gheall ar shealbhú teanga ó thaobh na dteangacha eile de<br />

bheadh sé fíor chomh maith i leith na Gaolainne.<br />

24:36 Agus is dócha, ceist eile ansin a thagann chun cinn go minic ná go bhfuil<br />

Marie sé ráite go soiléir i gcuraclam na Gaeilge gur cheart na ceachtanna a<br />

mhúineadh trí mheán na Gaeilge 81 . Agus uaireanta bíonn sé sin deacair<br />

ar mhúinteoirí, mura bhfuil a gcuid Gaeilge féin chomh líofa 82 agus atá an<br />

Béarla acu. Cén fáth a ndeirtear sin, agus cén fáth a gcaithfimid bheith<br />

dian uaireanta ar na páistí agus a bheith ag iarraidh an Ghaeilge a<br />

ghríosadh 83 uathu.<br />

25:00 Bhuel, anois, níl an oiread sin den bheotheanga 84 , b’fhéidir, acu sa<br />

Muiris timpeallacht 85 is a bheifeá ag súil leis – bhuel, braitheann sé anois: má<br />

tá tú i dtimpeallacht na Gaeltachta agus mar sin de tá an bheotheanga<br />

sin timpeall ort. Ba cheart an oiread [agus is féidir] den bheo teanga sin<br />

a úsáid sa timpeallacht, i dtreo is go mbeadh an rud ar a dtugann siad<br />

ionchur (input) saibhir teanga ann.<br />

Mar sin, tá sé tábhachtach go labhraímid Gaolainn leo an oiread agus is<br />

féidir 86 nó go gcloisfidís an Ghaolainn oiread agus is féidir i rith an lae.<br />

Agus rud amháin, tá sé an-tábhachtach go dtuigfeadh na foghlaimeoirí é<br />

sin. Go minic, déanaimid é sin, ach an dtuigeann na foghlaimeoirí cad ina<br />

thaobh go mbíonn na ceachtanna as Gaolainn? B’fheidir .. ní thuigeann<br />

siad cad chuige a bhfuil an Béarla le seachaint 87 ?<br />

<strong>acquisition</strong> issues<br />

70 no evidence<br />

71 features<br />

72 Gaeilge (in Munster<br />

dialect)<br />

73 eclipis<br />

74 inflection<br />

75 prepositional<br />

pronouns<br />

76 mother tongue<br />

77 típeolaíocht<br />

78 native (<strong>first</strong>)<br />

<strong>language</strong><br />

79 a while ago<br />

80 <strong>language</strong>(s)<br />

<strong>acquisition</strong><br />

81 through the<br />

medium of Irish<br />

82 fluent<br />

83 urge/incite<br />

84 living <strong>language</strong><br />

85 in the environment<br />

86 as much as<br />

possible<br />

87 to be avoided

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!