Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...
Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...
Part 1: Introduction, first and second language acquisition ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Transcríbhinn: Podchraoladh – Sealbhú teanga<br />
Cuid 3: Sealbhú agus múineadh na Gaeilge/<strong>acquisition</strong> <strong>and</strong> teaching of Irish<br />
22:53 Agus ag bogadh ar aghaidh anois a Mhuiris, chun díriú isteach go 68 specifically<br />
69 <strong>language</strong><br />
Marie sainiúil 68 ar mhúineadh na Gaeilge agus ceisteanna sealbhaithe<br />
teanga 69 a bhaineann le múineadh na Gaeilge, is dócha gur í an chéad<br />
cheist a ritheann liomsa ná an bhfuil an Ghaeilge níos deacra ná<br />
teangacha eile, le foghlaim nó le múineadh?<br />
23:09 Ceist mhaith agus tá sí minic cloiste agam. Níl aon fhianaise 70 go bhfuil<br />
Muiris a leithéid fíor ach ceaptar a leithéid go mionmhinic. Cinnte, dearfa, tá<br />
gnéithe 71 áirithe a bhaineann leis an nGaolainn 72 nach bhfuil a leithéid<br />
againn sa Bhéarla: cuir i gcás an séimhiú, an t-urú 73 , an rud seo, an<br />
t-infhilleadh 74 (athruithe ar fhocail agus mar sin de) agus tá an forainm<br />
réamhfhoclach 75 (agam, agat, orm, ort) rud atá acu, dála an scéil, sa<br />
Pholainnis agus sa Rúisis. Dá mbeadh teanga Cheilteach eile againn<br />
mar mháthairtheanga 76 , a mbeadh na gnéithe sin ag baint léi, bheadh<br />
sé níos fusa. Tá ar deireadh rud ar a nglaonn siad ansin psychotypology<br />
nó typology 77 : is é sin má labhraíonn tú teanga amháin mar theanga<br />
dhúchais 78 agus tú ag foghlaim teanga eile atá gaolmhar (a bhaineann<br />
leis an gclann chéanna teangacha) ansin ar ndóigh tá sé níos fusa. Ach<br />
tá difríochtaí idir córas an Bhéarla agus córas na Gaeilge agus níor<br />
mhiste ansin b’fhéidir … bhíomar ag caint ó chianaibh 79 ar cheachtanna<br />
feasachta teanga, <strong>language</strong> awareness, caithfimid iad sin a bhunú níos<br />
mó ar na difríochtaí sin.<br />
24:14 Ach é sin ráite, mar a deir tú, ní hí go bhfuil sí [an Ghaeilge] i bhfad níos<br />
Marie deacra agus gach rud atá fíor ó thaobh sealbhú teangacha 80 eile de, tá<br />
sé fíor i dtaobh na Gaeilge freisin?<br />
24:24 Díreach é. Níl sí níos deacra, agus gach aon rud a dúirt (mé) ansin ó<br />
Muiris chianaibh mar gheall ar shealbhú teanga ó thaobh na dteangacha eile de<br />
bheadh sé fíor chomh maith i leith na Gaolainne.<br />
24:36 Agus is dócha, ceist eile ansin a thagann chun cinn go minic ná go bhfuil<br />
Marie sé ráite go soiléir i gcuraclam na Gaeilge gur cheart na ceachtanna a<br />
mhúineadh trí mheán na Gaeilge 81 . Agus uaireanta bíonn sé sin deacair<br />
ar mhúinteoirí, mura bhfuil a gcuid Gaeilge féin chomh líofa 82 agus atá an<br />
Béarla acu. Cén fáth a ndeirtear sin, agus cén fáth a gcaithfimid bheith<br />
dian uaireanta ar na páistí agus a bheith ag iarraidh an Ghaeilge a<br />
ghríosadh 83 uathu.<br />
25:00 Bhuel, anois, níl an oiread sin den bheotheanga 84 , b’fhéidir, acu sa<br />
Muiris timpeallacht 85 is a bheifeá ag súil leis – bhuel, braitheann sé anois: má<br />
tá tú i dtimpeallacht na Gaeltachta agus mar sin de tá an bheotheanga<br />
sin timpeall ort. Ba cheart an oiread [agus is féidir] den bheo teanga sin<br />
a úsáid sa timpeallacht, i dtreo is go mbeadh an rud ar a dtugann siad<br />
ionchur (input) saibhir teanga ann.<br />
Mar sin, tá sé tábhachtach go labhraímid Gaolainn leo an oiread agus is<br />
féidir 86 nó go gcloisfidís an Ghaolainn oiread agus is féidir i rith an lae.<br />
Agus rud amháin, tá sé an-tábhachtach go dtuigfeadh na foghlaimeoirí é<br />
sin. Go minic, déanaimid é sin, ach an dtuigeann na foghlaimeoirí cad ina<br />
thaobh go mbíonn na ceachtanna as Gaolainn? B’fheidir .. ní thuigeann<br />
siad cad chuige a bhfuil an Béarla le seachaint 87 ?<br />
<strong>acquisition</strong> issues<br />
70 no evidence<br />
71 features<br />
72 Gaeilge (in Munster<br />
dialect)<br />
73 eclipis<br />
74 inflection<br />
75 prepositional<br />
pronouns<br />
76 mother tongue<br />
77 típeolaíocht<br />
78 native (<strong>first</strong>)<br />
<strong>language</strong><br />
79 a while ago<br />
80 <strong>language</strong>(s)<br />
<strong>acquisition</strong><br />
81 through the<br />
medium of Irish<br />
82 fluent<br />
83 urge/incite<br />
84 living <strong>language</strong><br />
85 in the environment<br />
86 as much as<br />
possible<br />
87 to be avoided