12.04.2013 Views

El rol del Estado en la responsabilidad social de las empresas

El rol del Estado en la responsabilidad social de las empresas

El rol del Estado en la responsabilidad social de las empresas

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

3. <strong>El</strong> esc<strong>en</strong>ario actual<br />

<strong>El</strong> <strong>rol</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>responsabilidad</strong> <strong>social</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>empresas</strong>.<br />

UN DEBATE NECESARIO<br />

Como primera aproximación al tema, es necesario at<strong>en</strong><strong>de</strong>r a <strong>la</strong> configuración <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

esc<strong>en</strong>ario actual <strong>en</strong> el que se <strong>de</strong>sempeñan los difer<strong>en</strong>tes actores vincu<strong>la</strong>dos a <strong>la</strong><br />

<strong>responsabilidad</strong> <strong>social</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>empresas</strong>. Los cambios <strong>en</strong> el mo<strong><strong>de</strong>l</strong>o <strong>de</strong> <strong>de</strong>sar<strong>rol</strong>lo<br />

registrados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s últimas décadas, han producido transformaciones <strong>en</strong> nuestra formación<br />

<strong>social</strong> y <strong>en</strong> el <strong>Estado</strong>. <strong>El</strong> repliegue y <strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> funciones <strong>de</strong> este último,<br />

<strong>en</strong> tanto prestador <strong>de</strong> servicios públicos y garante <strong>de</strong> niveles <strong>de</strong> seguridad <strong>social</strong>,<br />

dio paso a <strong>la</strong> reconfiguración <strong>de</strong> los actores que se ocupan <strong>de</strong> lo público y sus<br />

re<strong>la</strong>ciones. En el caso uruguayo, este proceso global tuvo características peculiares<br />

ya que el <strong>Estado</strong> <strong>de</strong> Bi<strong>en</strong>estar no fue <strong>de</strong>smante<strong>la</strong>do <strong>en</strong> su totalidad y aún se manti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

elem<strong>en</strong>tos importantes <strong>de</strong> su conformación, incluso algunos <strong>de</strong> los imp<strong>la</strong>ntes<br />

corporativos segm<strong>en</strong>tados <strong>de</strong> su estructura (como es el caso <strong>de</strong> los Consejos <strong>de</strong><br />

Sa<strong>la</strong>rios).<br />

También <strong>en</strong> <strong>la</strong>s últimas décadas, diversos países <strong>de</strong> América Latina han compartido<br />

algunos lineami<strong>en</strong>tos g<strong>en</strong>erales <strong>en</strong> <strong>la</strong>s políticas económicas, don<strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>empresas</strong><br />

privadas son vistas como uno <strong>de</strong> los principales actores <strong><strong>de</strong>l</strong> crecimi<strong>en</strong>to. Esta t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

se visualiza <strong>en</strong> <strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> los gobiernos nacionales y <strong>de</strong> los organismos<br />

internacionales.<br />

Des<strong>de</strong> los años nov<strong>en</strong>ta, <strong>la</strong>s gremiales 13 empresariales <strong>la</strong>tinoamericanas increm<strong>en</strong>taron<br />

su participación <strong>en</strong> el proceso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s políticas económicas. A<strong>de</strong>más, <strong>la</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />

regional fue hacia <strong>la</strong> privatización <strong>de</strong> algunas activida<strong>de</strong>s <strong><strong>de</strong>l</strong> <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> lo que atañe<br />

a <strong>la</strong> producción y prestación <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es y servicios. Otra t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia regional no m<strong>en</strong>or<br />

fue <strong>la</strong> incorporación <strong>de</strong> reformas <strong>de</strong> flexibilización tributaria y <strong>de</strong> <strong>de</strong>sregu<strong>la</strong>ción <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

mercado <strong>la</strong>boral, que se ori<strong>en</strong>taron a propiciar el <strong>de</strong>sar<strong>rol</strong>lo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>empresas</strong>.<br />

También <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los nov<strong>en</strong>ta, <strong>la</strong>s ori<strong>en</strong>taciones <strong>de</strong> los organismos internacionales impulsaron<br />

procesos <strong>de</strong> privatización y el reposicionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>empresas</strong> <strong>en</strong> un<br />

lugar importante <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> acuerdos internacionales <strong>de</strong> integración y comercio.<br />

Este nuevo posicionami<strong>en</strong>to “<strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa privada lucrativa se reflejó <strong>en</strong> un<br />

mayor crecimi<strong>en</strong>to económico, aunque éste no fue acompañado <strong>de</strong> un <strong>de</strong>sar<strong>rol</strong>lo <strong>social</strong><br />

complem<strong>en</strong>tario. En los primeros años <strong>de</strong> <strong>la</strong> década <strong><strong>de</strong>l</strong> nov<strong>en</strong>ta se constataba<br />

una preocupación creci<strong>en</strong>te por estos <strong>de</strong>sequilibrios, motivada por: a) <strong>la</strong> presión <strong>social</strong><br />

para lograr espacios <strong>de</strong> participación <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes aspectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida local y<br />

nacional; b) el pau<strong>la</strong>tino alejami<strong>en</strong>to <strong><strong>de</strong>l</strong> <strong>Estado</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s políticas y<br />

programas <strong>social</strong>es, que <strong>de</strong>mandaba que <strong>la</strong>s organizaciones privadas co<strong>la</strong>boraran <strong>en</strong><br />

el diseño, ejecución y evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mismas; c) <strong>la</strong> conformación <strong>de</strong> numerosas<br />

organizaciones para hacer fr<strong>en</strong>te, con nuevas modalida<strong>de</strong>s, a los creci<strong>en</strong>tes problemas<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> empleo, <strong>la</strong> pobreza, <strong>la</strong> discriminación <strong>social</strong>, etcétera”. 14<br />

13 Cámaras, asociaciones y difer<strong>en</strong>tes grupos corporativos.<br />

14 CEALS-CLAEH-SADES, Estudio sobre fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad civil. Marco<br />

Jurídico y Financiami<strong>en</strong>to, Montevi<strong>de</strong>o, 1997, p.14.<br />

ICD - Grupo Uruguay - Red Pu<strong>en</strong>tes 11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!