Abril 2013 - Portal de la Ciudadanía Española en el Exterior
Abril 2013 - Portal de la Ciudadanía Española en el Exterior
Abril 2013 - Portal de la Ciudadanía Española en el Exterior
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>en</strong> portada<br />
<strong>la</strong> salida <strong>de</strong>l buque o <strong>la</strong> recom<strong>en</strong>dación<br />
“a todas <strong>la</strong>s personas que se propongan<br />
salir <strong>de</strong> España cui<strong>de</strong>n mucho al escoger<br />
los bancos don<strong>de</strong> ingres<strong>en</strong> sus ahorros”<br />
(Circu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> 9 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 1929).<br />
Tras cumplir <strong>el</strong> cúmulo <strong>de</strong> requisitos<br />
exigidos para po<strong>de</strong>r salir <strong>de</strong>l país, dirigidos<br />
a contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong> salida <strong>de</strong> mujeres<br />
solteras (o <strong>de</strong> casadas sin autorización<br />
<strong>de</strong>l marido), e impedir <strong>la</strong> partida <strong>de</strong> los<br />
varones jóv<strong>en</strong>es <strong>en</strong> edad <strong>de</strong> ser l<strong>la</strong>mados<br />
a fi<strong>la</strong>s, <strong>el</strong> inesperado <strong>de</strong>sembolso <strong>de</strong><br />
dinero que suponían los días <strong>de</strong> espera<br />
<strong>en</strong> puerto hasta que un barco partiera<br />
suponía un mazazo para <strong>la</strong>s economías<br />
<strong>de</strong> personas <strong>en</strong> su inm<strong>en</strong>sa mayoría <strong>de</strong><br />
recursos limitados y a <strong>la</strong>s que ya había<br />
costado reunir <strong>el</strong> dinero para comprar<br />
unos pasajes nada baratos.<br />
En cada uno <strong>de</strong> los quince puertos<br />
autorizados para <strong>el</strong> embarque <strong>de</strong> emigrantes<br />
(con Vigo y Coruña a <strong>la</strong> cabeza,<br />
seguidos <strong>de</strong> los <strong>de</strong> Barc<strong>el</strong>ona, Almería,<br />
Cádiz, Santan<strong>de</strong>r y Canarias), <strong>en</strong>tre los<br />
emigrantes llegados <strong>de</strong>s<strong>de</strong> “<strong>la</strong>s tierras<br />
olvidadas —so<strong>la</strong>m<strong>en</strong>te ricas <strong>en</strong> pobres,<br />
soldados y seminaristas— <strong>de</strong> León, Asturias,<br />
Castil<strong>la</strong>, Galicia o los extremos <strong>de</strong><br />
Despedida <strong>de</strong> emigrantes hacia 1915. Foto <strong>de</strong> Pacheco.<br />
• Real Decreto <strong>de</strong>l Ministerio <strong>de</strong> Fom<strong>en</strong>to,<br />
creando una Comisión para estudiar los medios<br />
<strong>de</strong> cont<strong>en</strong>er <strong>la</strong> emigración (18 <strong>de</strong> julio <strong>de</strong><br />
1881).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Gobernación con reg<strong>la</strong>s para<br />
<strong>el</strong> embarque hacia América (10 <strong>de</strong> noviembre<br />
<strong>de</strong> 1883).<br />
En su artículo 14 se establece: “Se cuidará <strong>de</strong><br />
que los emigrantes no obligu<strong>en</strong> <strong>la</strong> totalidad<br />
<strong>de</strong> su sa<strong>la</strong>rio para <strong>el</strong> pago <strong>de</strong> fletes y gastos<br />
<strong>de</strong> tras<strong>la</strong>ción, permitiéndoles únicam<strong>en</strong>te<br />
hacerlo <strong>de</strong> <strong>la</strong> tercera parte <strong>de</strong> aquél”.<br />
• Ley para <strong>el</strong> fom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> emigración a <strong>la</strong>s<br />
Antil<strong>la</strong>s (julio <strong>de</strong> 1884).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n sobre embarque (21 <strong>de</strong> septiembre<br />
<strong>de</strong> 1894).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n para evitar <strong>la</strong> emigración <strong>de</strong><br />
los obligados al servicio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s armas (25 <strong>de</strong><br />
<strong>en</strong>ero <strong>de</strong> 1897)<br />
• Real Or<strong>de</strong>n mandando que los mozos que<br />
vayan a residir al extranjero antes <strong>de</strong> hal<strong>la</strong>rse<br />
libres <strong>de</strong>l reclutami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>berán <strong>de</strong>positar<br />
1.500 pesetas (8 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 1900).<br />
• Ley <strong>de</strong> Emigración (21 diciembre <strong>de</strong> 1907).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n sobre transporte <strong>de</strong> animales<br />
vivos y carnes <strong>en</strong> buques <strong>de</strong> emigrantes (10<br />
<strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 1908).<br />
El cine ha reflejado <strong>la</strong> odisea migratoria <strong>en</strong><br />
p<strong>el</strong>ícu<strong>la</strong>s como El emigrante <strong>de</strong> Charles Chaplin<br />
<strong>de</strong> 1917, o <strong>la</strong> serie Vi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> agua <strong>de</strong> Juan José<br />
Campan<strong>el</strong><strong>la</strong>, <strong>de</strong> 2005.<br />
• Circu<strong>la</strong>r sobre recogida <strong>de</strong> armas a los<br />
emigrantes (28 <strong>de</strong> febrero <strong>de</strong> 1913).<br />
• Acuerdo sobre docum<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> solteras<br />
(14 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 1913).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Fom<strong>en</strong>to limitando, por<br />
razones sanitarias, <strong>el</strong> embarque <strong>de</strong> emigrantes<br />
(29 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1920).<br />
• Ley <strong>de</strong> Emigración (20 diciembre <strong>de</strong><br />
1924).<br />
• Real Or<strong>de</strong>n sobre persecución <strong>de</strong> ag<strong>en</strong>tes<br />
c<strong>la</strong>n<strong>de</strong>stinos <strong>de</strong> emigración (26 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong><br />
1926).<br />
• Circu<strong>la</strong>r que se recomi<strong>en</strong><strong>de</strong> a todas <strong>la</strong>s<br />
personas que se propongan salir <strong>de</strong> España<br />
cui<strong>de</strong>n mucho al escoger los bancos don<strong>de</strong><br />
ingres<strong>en</strong> sus ahorros (9 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong><br />
1929).<br />
Esta ing<strong>en</strong>te producción normativa dirigi-<br />
da a proteger los intereses <strong>de</strong> los emigrantes<br />
españoles (1.135 leyes y disposiciones<br />
re<strong>la</strong>cionadas con <strong>la</strong> emigración se dictaron<br />
<strong>en</strong>tre 1907 y 1935, según González Rothvoss<br />
y Gil) no sirvió <strong>de</strong> mucho, dado que su<br />
promulgación no iba acompañada <strong>de</strong> tareas<br />
<strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to y control efectivas, como si<br />
una vez legis<strong>la</strong>do un problema éste <strong>de</strong>jara<br />
<strong>de</strong> existir.<br />
CARTA DE ESPAÑA 692 / 17