Gabon eta Eliz-kanta.. - Euskerazaintza

Azkoitia'ko gabon - saiiakGABON - SARIAKOpereta pastoril —ots, Artzai-operatxoa— deitzen dio A Arana'kAzkoitiko Gabon-kanta-sorta oni. Ez dago gaizki ipiñia izena : "Artzai--operatxoa".Iru zati clitu. Ta zati bakoitzak, bi edo iru kanta.Lana, teatrorako egiña dala edota teatro-antzean, ez da esan bearrik.Aria ta Rezitatu ta Aria txiki dionean, ederkitxo ematen du aditzera.Ala ere, Azkoiti'ko Eliza Nagusian kantatu bide-zan iñoiz. Berak dioori ere. Alako oiturarik izan oi bait-zan XVIIT gizaldian.Dana dala, Gabon-kanta-sorta ederra da benetan "Gabon-sariak" deritzonau. Eta argitaltzea merezi zuana.1762'gn. urtean argitaldu zan lenengoz —liburutxo txukunean—, etaAzkoiti bertako Inprimategi batean, dirudianez : Miserikordiako Inprimategian.1889'gnean. egin zan bigarren argitaltzea; "Euskal-erria" zeritzan,Donostia'ko Aldizkarian. Iñolaz ere A. Juan Ignacio Arana Jesulagunzanarena da bigarren argitaltze onek asieran daraman Itz-aurre txukuna.Zein izan zan, ordea «Gabon-sari» irakurgarri oien egille?Liburutxuak berak dionez, Azkoiti'ko "Luisa Miserikordiakoa" izanzan ia kanta guztien egille. Jose Manterola'k, orratik, bere Aldizkari"Euskal-errian", Peñaflorida Kondea izan zala uste du. MiserikordiakoLuisa ura estalgarri ta pseudonimo bat besterik ez dala; estalgarri arenbabesean Jabier Munibe ezkutatzen zaigula.A. Arana, bere aldetik, liburutxoak dionari datxikio gogor ta itzezitz. Miserikordiako Luisa izan zala egille. Liburuak berak ala diola, takito... Loyola'ko ta Azkoiti'ko AA. Josulagunen batzuek laguntzalle edozirala baño.A. Onandia ere iritzi ontakoa azaltzen zaigu bere "Milla euskalolerkieder"-tako itz-aurrean; eta zalako Luisa ura lekaime egiten digugañera, Karidadeko monjatxoren bat bailitzean. (Al-zan, artean, Karida-