Gaceta UAQ 10 | Octubre 2018

HÑÄÑHO
OCTUBRE 2018
DR. EWALD HEKKING
MTRO. AURELIO NÚÑEZ
FACULTAD DE FILOSOFÍA
IDENTIDAD E INTERCULTURALIDAD
ewaldhekking@yahoo.com
pemahetsi@gmail.com
AR NÄNÄ HAI
Nu’bu ‘betho ndi zoho ya
zubi, ya ‘bet’o mim’onda mí
numansu ar nänä hai. Ma
mboxitahu mí ‘ñehe xingu ya
hmu nu’u mí fats’i ne mí jamansu;
mí ‘ñehe ar Tlalok, ar
Hmu ar ‘ye; mí ‘ ñehe ar Sinteotl,
ar Hmu ar thä; mí ‘ñehe
ar Txikomekoatl, ar Tsi nänä
ar ‘mot’i, ar sofo, ar nt’uni xingu
ne ar ñäts’i xingu; mí ‘ñehe
ar Sotxiketsal, ar Tsi nänä ya
nzatho nt’ot’e, ya doni, ya
bätsitho, ar ‘ñu, ne ar t’odi; mí
‘ñehe ar Ehekatl, ar Hmu ar
ndähi; mí ‘ñehe ar Xiwtekwtli,
ar Hmu ar tsibi; mí ‘ñehe
ar Witsilopotxtli, ar Hmu ar
hyadi ne ar hñäki; mí ‘ñehe
ar Mestli, ar Tsi me ar zänä;
mí pets’i ar Mayawel, ar Tsi
nänä ar ‘wada; mí ‘ñehe ar
Petekatl, ar Hmu ar sei.
Pa kadu ‘nar nt’ot’e mahyoni
ja yá nzaki mpa’bu ya
‘bet’o mim’onda mi ‘ñehe ‘nar
Ar otubre ge ár zänä ar ntsa ne ar nt’ejese
Ar otubre ge ar zänä ar mfeni
hmu, pa kadu ‘nar xeni ar pa
nu’u mí ‘ñehe ‘nar hmu, pa
kadu ‘nar tsoho ar ‘natho nu’u
mi pets’i ‘nar hmu, pe bí zoho
ar ’ñoho xi nt’axi, ar ‘ñoho
xane, ar zubi. Ya jä’itho mengu
M’onda bi mbeni ár hmu
xki zoho pe ngut’ä nu’u bí
bädi ar ’ñoho bí zoho himár
hmu sinu ‘nar nts’o ‘ñoho nu’ä
mí honi honse ar k’axt’i.
Ya mim’onda bi ntuhni
ko ya zubi, pe bí ‘bedi ar
hñäki ne ya zubi bí dähä.
‘Ramutx’u ya zubi bí ts’oni
yá hmu ya mim’onda, bí xani
yá ndä’ñupa ne bi zihi ‘nar
‘ra‘yo nzojwä,’nar ‘ra‘yo jwä,
ne ‘nar ‘ra‘yo hñä.
Ngut’ä ya zubi bí hyoe
ya nijä ko yá tokudo ya
ndä’ñupa. Nu’bu ho bí thots’e
ya ntsayajwä pa yá tsita ne
pa yá tsi nänä. K’ut’a ya siglo
‘mefa, ho ‘met’o mí emunsu ar
nänä hai nu’bya bí emunsu
ar tsi nänä Lupe, ar tsi nänä
jä’itho nu’ä ‘met’o mí hu’ä ar
Tonatsin.
27