Nieuwsbrief 32 (pdf) - Sophia

echerche 24 onderzoek
sophia | n° 32 | 2002
gelijke kansen
VERNIEUWEND TRANSNATIONAAL
GELIJKEKANSENBELEID
Joke Wiercx
Vernieuwend transnationaal gelijkekansenbeleid:
de rol van sociale bewegingen
organisaties in de vernieuwing van gelijke
kansenbeleid op vlaams en europees
niveau.
Gelijke kansenbeleid is niet alleen gericht
op sociale rechtvaardigheid, maar ook op
het ondersteunen en verhogen van de
mogelijkheden om alle burgers te laten
participeren in de samenleving. Voor de
overheid is het van groot belang om nieuwe
ideeën en technieken te ontwikkelen
om alle groepen in de samenleving de
mogelijkheden te geven en aan te moedigen
om maatschappelijk actief te zijn.
Op deze manier kan de overheid groepen
zo actief mogelijk betrekken bij het
tot stand komen van het beleid. Steeds
vaker groeien dergelijke ideeën bij politieke
en/of beleidsorganisaties zoals de
Wereldbank, ILO, en de V.N., maar ook
bij het middenveld, m.n. de sociale bewegingen
op verschillende niveau’s. Een
beleidsconcept zoals ‘gender mainstreaming’
werd geïnitieerd door transnationale
gendernetwerken maar wordt ondertussen
ook overgenomen en
getransformeerd door andere sociale groepen.
Nieuwe instrumenten worden ontwikkeld
in een samenwerking tussen het
middenveld, academici en beleidsmakers,
zoals bijvoorbeeld met betrekking tot
diversiteit. Het is vooral cruciaal dat dergelijke
kennis snel verspreid kan worden.
Met de groei van trans- en internationale
communicatie is er op het niveau van
overheidsbeleid een groeiende behoefte
om netwerken van verschillende sociale
actoren te betrekken op zowel regionale
als nationale en internationale schaal. De
overheid heeft nood aan strategieën om
op een efficiënte manier om te gaan met
de stroom van beleidsinitiatieven die
groeien uit deze ‘multilevel’ context.
Gegeven dat er dikwijls parallellen bestaan
tussen de initiatieven voor een verhoging
van gelijke kansen voor ‘sociale minderheden’
(vrouwen, holebi’s, ethnische groeperingen,
leeftijdscategorieën), is er een
behoefte aan instrumenten om deze initiatieven
beter te kunnen vergelijken. Tot
hoe ver is het mogelijk om een ‘diversiteitsstrategie’
te ontwikkelen door beter
in te spelen op de initiatieven uit de diverse
sociale bewegingen en hun netwerken?
Dit onderzoeksproject gaat in op de rol
die de overheid kan spelen in het beter
opvangen en vertalen van de nieuwe bronnen
van ideeën over gelijkekansen.
Het onderzoeksproject heeft verschillende
doelstellingen. Een eerste doelstelling
is inzicht verkrijgen in de rol die sociale
bewegingen en transnationale organisaties
spelen in de ontwikkeling en implementatie
van gelijke kansenbeleid. Hoe
groot is het aandeel van deze bewegingen
en welke middelen van communicatie
en netwerking gebruiken zij in de ontwikkeling
van gelijke kansenbeleid?
Inzicht in deze materie is belangrijk om
twee redenen. Dit inzicht kan een goede
informatiedoorstroming (zowel top-down
als bottom-up) garanderen, evenals meer
actoren bij het beleid betrekken en op
die manier het beleid aanvaardbaarder
maken voor verschillende sociale groepen.
Als tweede doelstelling voor het
onderzoek wordt gesteld meer inzicht te
verkrijgen in de invulling van de begrippen
mainstreaming en diversiteit binnen
gelijke kansenbeleid op trans- en internationaal
niveau. Een analyse van de
mogelijke invullingen aan deze begrippen
door de verschillende sociale actoren
kan inzicht geven in de manieren
waarop dergelijke termen conceptueel en
strategisch gebruikt worden. In een derde
en laatste doelstelling zal met de verworven
inzichten getracht worden om
nieuwe strategieën te ontwikkelen voor
het beter opvangen, in een vroeg stadium,
van nieuwe impulsen uit diverse
strekkingen van gelijke kansenbewegingen.
Daarnaast zal gezocht worden naar
voorstellen voor maatregelen voor verbeterde
ondersteuning van betrokkenheid
van diverse burgers in het beleidsvormingsproces.
Het onderzoek zal in verschillende fasen
verlopen. Een eerste fase omvat een internationale
literatuurstudie met betrekking
tot sleutelwoorden als diversiteit, gelijke
kansenbeleid, mainstreaming, beleidsvorming,
wisselwerking tussen burgers
en beleid in een globale context en netwerking.
In deze fase zal onder andere de
uitwerking van een conceptueel kader
centraal staan. Ook zal een begin gemaakt
worden met het in kaart brengen van de
verschillende organisaties/actoren op het
terrein van het gelijke kansenbeleid zowel
op Vlaams als op Europees niveau. Vervolgens,
in een tweede fase, zal gekeken
worden naar de manieren waarop de actoren
invulling trachten te geven aan het
gelijke kansenbeleid. Dit zal gebeuren aan
de hand van interviews met de verschillende
actoren en een analyse van
beleidsteksten en documentatie met
betrekking tot beleid. De huidige methoden
om informatie te krijgen over internationale
ontwikkelingen zal in kaart
gebracht worden. Met behulp van netwerkanalyse
wordt gekeken welke machtsmechanismen
spelen in de totstandkoming
van verschillende soorten gelijke