Nieuwsbrief 32 (pdf) - Sophia

echerche
30
onderzoek
sophia | n° 32 | 2002
technologie nog steeds een mannelijk
geconnoteerde symboolfunctie heeft
wordt vaak verwezen naar het feit dat het
ontwerp en het productieproces hoofdzakelijk
gebeurt door mannen alsook naar
de gegenderde gebruikersrepresentaties
die ontwikkelaars voor ogen hebben. Het
aanwijzen van deze feiten kan geen fundamenteel
een volledig antwoord bieden
op de vraag, maar toch een deelaspect.
In dit hoofdstuk wordt gekeken naar het
beeldvormingsproces van ICT’s. De
onderzoeken worden opgedeeld in vier
delen; de gender van artefacten (zoals
computers), genderrepresentaties van het
internet als cyberruimte, genderrepresentaties
van de ICT-sector en ICT-opleidingen
en tenslotte seksespecifieke inhouden
(van b.v. mailinglijsten, chats,
homepages, etc.).
2.5. Kwantitatieve en kwalitatieve
onderzoeken naar gebruik van ICT’s
Het laatste hoofdstuk «Vrouwen gebruiken
informatica minder of anders: kwantitatieve
en kwalitatieve onderzoeken naar
gebruik van ICT’s» omvat informatie
over het drukst bezochte onderzoeksterrein
in verband met ICT’s. Er wordt
gestart met een overzicht van cijfermateriaal.
De meest recente waardevolle cijfers
die voor Vlaanderen verzameld zijn,
-tot dan toe was het vooral het commercieel
bedrijf InSites die cijfers verzamelde-
zijn van het jaar 2001. Zowel internetstatistieken
Vlaanderen als de Focus op
ICT bijlage bij de jaarlijkse APS-enquête
van 2001 bevatten waardevolle informatie
over het Vlaams internetgebruik
van mannen en vrouwen.
De belangrijkste cijfergegevens over het
computer en internet bezit en gebruik,
opgedeeld naar geslacht en leeftijd, worden
geschetst in de literatuurstudie. Daarnaast
worden cijfergegevens over ICT
competenties, vaardigheden en interesse
geschetst, opgesplitst naar geslacht.
In het tweede deel worden de man-vrouw
verschillen in gebruik uitgediept waarbij
vooral via adoptie-en diffusieonderzoek
en domesticatieonderzoek gedaan wordt.
De belangrijkste onderzoeken hierover
in Vlaanderen zijn het afgerond onderzoek
van de hand van Yves Punie (2000,
VUB) en het lopende doctoraatsonderzoek
‘Genderverschillen in de adoptie
van digitale informatietoepassingen: oorzaken
voor non- en low adoption van
digitale media’ van Agnetha Broos (KUL).
Daarna wordt een deel gewijd aan het
gebruik in online omgevingen en de genderverschillen
die bestaan in Computer-
Mediated Communications. De bekendste
onderzoeken hierover zijn van Susan
Herring (2001) waarbij geconcludeerd
wordt dat CMC weinig bijdraagt tot het
wegwerken van genderverschillen in communicatie
en dat patronen die in faceto-face
communicatie voorkomen ook
terugkomen in CMC. Tenslotte wordt
kort ingegaan op vrouwen die gamen.
DEEL 3: BELEIDSPRIORITEITEN
EN -INITIATIEVEN
In het laatste deel van de literatuurstudie
worden een aantal beleidsdocumenten
geanalyseerd op hun visie op vrouwen,
gender en ICT’s en worden de
belangrijkste beleidsinitiatieven opgesomd.
Ook worden naast de screening
van de documenten bij bepaalde onderdelen
een aantal belangrijke organisaties
en/of initiatieven op het terrein van vrouwen
en ICT opgenoemd.
Volgende documenten worden geanalyseerd:
het Peking rapport (1995, VN),
het Peking +5 rapport (2000, VN), het e-
Europa 2002 actieplan (2000, EU), het
jaarverslag over gelijke kansen voor mannen
en vrouwen (2001, EU), de Federale
beleidsnota Arbeid en Tewerkstelling
(2001, Belgie), de Vlaamse beleidsnota
Onderwijs 2000-2004 (1999, Vlaanderen),
de Vlaamse beleidsnota Tewerkstelling
2000-2004 (1999, Vlaanderen),
de Vlaamse beleidsnota Gelijke kansenbeleid
2000-2004 (1999, Vlaanderen).
TER AFSLUITING
Met deze literatuurstudie wordt een stand
van zaken over het ‘vrouwen, gender en
ICT’s’ onderzoek geschetst. De literatuurstudie
zal eind december 2002 in
volledig versie gepubliceerd worden in
rapportvorm en zal in ingekorte, meer
populaire versie gepubliceerd worden in
cahiervorm.
Zowel de correcte publicatiedatum, uitleg
over verspreiding als meer informatie
over het symposium vind je op de website
van het steunpunt onder ‘mededelingen
vrouwen’ op http://www.steunpuntgelijkekansen.be.
Contact
Laurence Claeys, Steunpunt
Gelijkekansenbeleid - UA
Onderzoek gender, vrouwen en ICT
Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen
tel 03 220 43 78
Laurence.Claeys@ua.ac.be
www.steunpuntgelijkekansen.be
BIBLIOGRAFIE
ANONIEM, Internet statistieken Vlaanderen: tweede
meting 11/2001 (2001). NV Heliview, Brussel.
APS (2001), Focus: in de ban van ICT, Vlaamse
regionale indicatoren. Brussel: Departement
Algemene Zaken en Financieën, Ministerie van
de Vlaamse Gemeenschap.
BROUNS, MARGO (1998), Feministisch functionalisme
en de politiek der dingen: over scripts
van informatie- en communicatietechnologie,
Tijdschrift voor Genderstudies, 1e jg, september(3):
13-22.
CRUTZEN, CECILE (2000), Interactie, een
wereld van verschillen, een visie op informatica
vanuit genderstudies. Heerlen: Open Universiteit
Nederland.
HERRING, SUSAN C. (2001), Gender and Power
in Online Communication,
http://www.slis.indiana.edu/csi/WP/WP01-
05B.html.
KIRKUP, GILL and S. MORTON (2000), The
Impact of ICTs on Women Students and their
Teachers, Lessons from the Open University,
in: ROSI BRAIDOTTI & ESTHER VONK,
The Making of European Women's Studies: A
Work in Progress Report on Curriculum Development
and Related Issues. Utrecht: Athena.
MARTIN, EMILY (1991), The Egg and the Sperm:
how science has constructed a romance based
on stereotypical male-female roles, Sings:Journal
of women in culture and society, 16(3):
485-501.
OLDENZIEL, RUTH (1995), Het geslacht der
dingen: technologie, gender en beleid, in:
ALKELINE VAN LENNING & MARGO
BROUNS, Inzichten uit vrouwenstudies: Uitdagingen
voor beleidsmakers. Den Haag: