Artikulua ikusi - Jakin

EUSKALDUNTZEA KRISIAN? HURBILKETA SOZIOLINGUISTIKOA
Iritzi bilketa
kararen erabilera sustatzeko egitekoari heldu beharko dio
aurrerantzean, nire ustez.
Adibide bat emanez hasiko naiz aurreko baieztapena
a rgitzen. Datuen arabera, euskara etxean jaso duten gazte
gehien-gehienak euskara txukunaren jabe izatera iristen
dira, bai eta kalean ahal dutenean euskaraz aritzeko joera
e re erakusten dute. Baina giza-multzo hori oso txikia da,
tamalez, Euskal Herria osoki hartuz. Giza-multzo handia,
o rdea, eta gero eta handiago izango dena gainera, euskaraz
aritzeko guztizko gaitasunik ez eta kalean erdaraz jokatzeko
joera dutenena da. Honelakoak, oro har, eskolan elebidundu
dira, etxean erdara jaso duten bitartean. Giza-multzo
hau ikaragarri handituz datorrena da eta euskal hiztun
b i h u rtzea dugu premiarik handienetakoa norm a l i z a z i o a re n
i k u s p e g i a ren aldetik. Zalantzak ditut eskolak, hezkuntza
f o rmaleko erakunde gisa, egoera hori irauli ote dezakeen.
Garbiago ikusten dut, ordea, hezkuntza ez-formaleko erakundeek,
eta horien artean kokatu behar dira hain zuzen
e re helduen euskalduntze-alfabetatzekoak, duten ahalmena
hizkuntzazko erabilera informaleko eremuak lantzeko
eta hezkuntza formalak iristerik ez duen tokietara iristeko.
H o rtaz, baldin eskolak bere emaitzarik hoberena euskarazko
gaitasunaren alorrean ematen badu, helduen (eta gazt
e e n ) euskalduntze-alfabatetatze erakundeek bere onena
e r a b i l e r a ren sustapenean eman beharko lukete.
Baina honek ikuspegi aldaketa sakona dakarkie azken
hauei, eta hori ez da erraza, bestalde, zeren urte luzeetan
irakaskuntzaren inguruan antolatua izan baita beren jarduera.
Urteetako inertziak eta tradizioak, nahiz eta egungo
egoerari dagoeneko ongi egokitzen ez zaizkion, hortxe
diraute temati. Zailtasunak zailtasun, hala ere, ikuspegi aldaketaren
ardatzak honako hauek izango lirateke ene ustez.
Jada ez litzateke euskarazko ikastaroak antolatzea erakunde
hauen egiteko nagusia, baizik eta kultura ikastaro
ugari, oparo eta guztiz erakarg a rriak prestatzea. Euskara,
beraz, ez litzateke ikastaroa antolatzeko ardatza eta helburua,
kultura jarduerak bideratzeko hizkuntzazko tre s n a
baizik. Jada ez litzateke ikasgela jokalekurik esanguratsuena,
baina bai familiak, lagunarteak, elkarteak eta antzeko
43
JAKiN