Artikulua ikusi - Jakin

EUSKALDUNTZEA KRISIAN? HURBILKETA SOZIOLINGUISTIKOA
Iritzi bilketa
Mikel Zalbide
Labur-labur ariko naiz, Jakin-ek adierazitako lerro-kop
u rura mugatuz, iritzi-azalpen honetan. Hurbiletik ezagutzen
dudan esparrua, irakasle-jendea alfabetatu eta euskalduntzea
alegia, izango dut aipagai: hogeitaka urt e
hauetan ikusi eta ikasi uste dudanaz eskainiko ditut hortaz,
soil-soilik, nire oharrak. Gatozen, beraz, harira. Saia
gaitezen, puntuz puntu, Jakin-en galdera biei aurrez aurre
erantzuten.
1 . - Irakaskuntza-mundua ez da, oro har, Jakin-ek egindako lehenengo
galdera horretan kokatzen erraza. Galdera horrek
zerbait oker egin dela (edo okertuz joan dela) ematen
du aditzera, aldez edo moldez. Baliteke oinarrizko argudio
hori beste esparruetarako egokia eta arrazoizkoa izatea.
Hezkuntza-mundurako ez da ordea, osorik eta erabat, zuzena.
Eskola-munduan zer gertatu den jakin nahi duenari,
izan ere, zera azaldu behar zaio lehen-lehenik: pauso
handia egin dela zinez, mende-laurden honetan, Euskal
Autonomia Erkidegoko irakasle-jendea alfabetatzen eta
euskalduntzen. Gatozen, labur beharrez, portzentaje soiletara:
1976-77an hogei irakasletik batek zekien euskaraz.
Orain (2002ko datuez ari naiz), hirutik bik (%65,3k) badu
EGA edo HE2. Alfabetatze- edo euskalduntze-bidean aurrera
ari direnak (dagoeneko HE1 eskuratu dutenak, besteak
beste) erantsi behar zaizkio, gainera, bi hereneko zifra biribil
horri. Ikastetxe publikoak eta pribatuak biltzen ditu, oro
h a r, goiko estatistika horrek. Sektore publikoan (herr i - i k a s-
tetxeetan, irakaskuntzako laguntza-zerbitzuetan, Ikuskaritzan),
pro p o rtzioak are gorago dabiltza: EGA edo HE2
eskuratua dutenak %73 inguru dira hor, dagoeneko; HE1
eskuratu dutenak erantsiz, berriz, %80 pasatxoan dabiltza.
Hori da beraz, lehenik eta behin, eskola-munduan gertatu
dena eta gertatzen ari dena.
63
JAKiN