Artikulua ikusi - Jakin

EUSKALDUNTZEA KRISIAN? HURBILKETA SOZIOLINGUISTIKOA
Iritzi bilketa
Kezka eta beldurra hain barruan iltzaturik daramagularik,
euskararen eta euskaldunon etorkizuna dela-eta, on
genuke alderdi positiboak ere aurrez aurre eta bere osoan
azaldu eta balioztatzea. Askoren merezimendua da, dudarik
gabe, eskola-munduan gertatu den aldakuntza hori:
bere burua alfabetatzen edo euskalduntzen ahalegindu diren
irakasleek beraiek dute, jakina, lehenengo-lehenengo
ezagutza- eta aitormen-eskubidea. Ez dira bakarrak, ordea,
esker oneko txaloa jaso beharrekoen artean: ikastetxeetako
klaustroak eta zuzendaritzak, hezkuntza-administrazioa
bera eta, nola ez, IRALEn zein gainerako euskaltegietan
(HABE tarteko delarik) urterik urte jardun duten profesionalak
ere berariaz aipatu behar dira: horiei guztiei zor
zaie, dudarik gabe, irakasmunduaren mende-laurd e n e k o
a rrakasta sendoa. Okerrak eta hutsuneak, bide-galtzeak
eta eskasiak ez dira noski ibilbide horretan ere falta izan,
gizakion langintza guztietan gertatu ohi denez. Lortu den
emaitza nagusia baikorra da ordea, batez bestekoan. Baik
o rra bakarrik ez: zenbaki hutsezko lorpenei dagokienez
goren mailakoa ere bai. Munduan (hots, mundu zabaleko
hiztun-herri txiki, ahulen artean) ez dago, dakidalarik, gai
jakin horretan hemengo bilakaerari aurrea har diezaiokeen
saiorik: ez zabalean, ez sakonean eta ez urterik urt e k o
iraupenean. Has gaitezen beraz aitormen horretatik, galdu-irabazien
ikuspegia bere osoan bildu nahi badugu.
Egia da hori guztia, baina ez egia bakarra. Badago zertaz
baikor izan, baina kezkatzeko motiboak ere hor daude
eta ez dira gutxiestekoak. Gorabide hori ukaezina den bezala,
honako hau ere egia osoa baita: mende-laurd e n e k o
euskalduntze-saio hori, oraindainoko ibilbideari dagokionez,
indargaltzen, ahultzen eta husten ari dela. Motiboak
ugariak izango dira, jakina, baina badira bi inondik inora
ezin ahaztuzkoak: a) gero eta irakasle gutxiago dago, EAEn,
euskaldundu edo alfabetatu gabe; b) gelditzen diren «elebakar»
horiek gero eta aurrerago doaz adinean, eta adinkontu
horrek badu ondorio nabarmenik L2 eskuratzeko
gaitasunean. Faktore bi horiei besterik ere erantsi behar
zaio, zenbaiten ustean: gizart e - g i roa oro har, ikasketarien
j a rrera, «rutinizazioak» dakarkeen nekea eta abar. Horre k
JAKiN 64