23.12.2012 Views

saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo ...

saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo ...

saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>saqarTvelos</strong> <strong>SoTa</strong> <strong>rusTavelis</strong> <strong>Teatrisa</strong> <strong>da</strong> <strong>kinos</strong> <strong>saxelmwifo</strong> universitetis gazeTi * #2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli *<br />

ama wlis 13-15 oqtombers, <strong>saqarTvelos</strong> <strong>SoTa</strong><br />

<strong>rusTavelis</strong> <strong>Teatrisa</strong> <strong>da</strong> <strong>kinos</strong> <strong>saxelmwifo</strong> universitets,<br />

urTierTTanamSromlobis mizniT, ewvia<br />

CineTis, pekinis dramis centraluri akademiis proreqtori,<br />

aRmasrulebeli komitetis direqtori batoni<br />

liu libini. qarTvel mkiTxvels sakmaod mwiri<br />

informacia gaaCnia pekinis dramis centraluri akademiis<br />

Sesaxeb. CavTvaleT saWirod, rom mogawodoT<br />

informacia am akademiis Sesaxeb.<br />

pekinis dramis centraluri akademia aris Teatraluri<br />

ganaTlebis erT-erTi udidesi centri<br />

mTels aziaSi. 1938 wels xelovnebis koleji umaRlesi<br />

ganaTlebis centri gamx<strong>da</strong>ra. Tav<strong>da</strong>pirvelad mxo-<br />

2010 wlis 8-10 oqtombers,<br />

baTumSi,<br />

Catar<strong>da</strong> animaciuri<br />

filmebis II saerTa-<br />

Soriso festivali<br />

`Tofuzi~, romelzec<br />

warmodgenili iyo<br />

(seleqciamde) sxva<strong>da</strong>sxva<br />

qveynis asocamde<br />

filmi. maT Soris,<br />

animaciur samyaroSi<br />

saqveynod cnobili re-<br />

Jisorebis namuSevrebi<br />

_ estoneli prid piarni<br />

(misma filmma `myvin-<br />

Tavi wvimaSi~ festivalis<br />

granpri <strong>da</strong>imsaxura)<br />

<strong>da</strong> ungreli _ frenc pako.<br />

festivalze warmodgenili iyo Cveni universitetis<br />

yofili studentebis sadiplomo namuSevrebi:<br />

Tiniko ebraliZis _ `Sokoladis nayini saSinlad<br />

gemrielia~;<br />

2010 wlis 1-7 oqtombers, <strong>saqarTvelos</strong> kinematografiis<br />

erovnul centrsa <strong>da</strong> <strong>saqarTvelos</strong> <strong>SoTa</strong><br />

<strong>rusTavelis</strong> saxelobis <strong>Teatrisa</strong> <strong>da</strong> <strong>kinos</strong> <strong>saxelmwifo</strong><br />

universitets Soris gaformebuli memorandumis Sedegad,<br />

Cvens universitetSi, kidev erTi masterklasi<br />

Catar<strong>da</strong> _ `dialogi kompozitorsa reJisors Soris~.<br />

lod ori fakulteti, rogorc Tavad uwodeben, ori<br />

centri hqoniaT: dramisa <strong>da</strong> <strong>kinos</strong> samsaxiobo <strong>da</strong> sare-<br />

Jisoro. Tan<strong>da</strong>TanobiT specialobebis diapazoni ise<br />

gaizar<strong>da</strong>, rom dResdReobiT akademiaSi aswavlian <strong>da</strong><br />

zrdian, ara mxolod msaxiobebsa <strong>da</strong> reJisorebs,<br />

aramed operatorebs, animatorebs, scenis dizainerebsa<br />

<strong>da</strong> scenografebs, tele wamyvanebs, telexelovnebis<br />

mcodneebs, Teoretikosebs (Teatrmcodneebs, kino<br />

<strong>da</strong> xelovnebaTmcodneebs), kulturis menejerebs. akademiaSi<br />

swavlebis sami safexuria: bakalavriati,<br />

post bakalavriati (magistratura) <strong>da</strong> post-post bakalavriati<br />

(doqtorantura). aRsaniSnavia is faqti, rom<br />

pekinis dramis centraluri akademia msoflio Tea-<br />

naTia nikolaSvilis<br />

_ `amomavali mzis qveyana~;<br />

nino CxeiZis _ `sebastianis<br />

istoria~;<br />

nominaciaSi qarTuli<br />

studenturi filmi<br />

gaimarjva naTia nikolaSvilis<br />

animciurma<br />

filmma `amomavali<br />

mzis qveyana~ prizi _<br />

`saukeTeso qarTuli<br />

studenturi filmi~.<br />

nino CxeiZis filmma<br />

`sebastianis istoria~<br />

<strong>da</strong>imsaxura diplomi _<br />

ideisa <strong>da</strong> kargi TxrobisaTvis<br />

arastan<strong>da</strong>rtul istoriaSi.<br />

aRsaniSnavia, rom naTia nikolaSvilis filmma<br />

`amomavali mzis qveyanam~ gaiara seleqcia <strong>da</strong> monawileobas<br />

miiRebs moskovis, <strong>kinos</strong> <strong>saxelmwifo</strong> institutis<br />

(`vgikis~) saerTaSoriso festivalze, romelic<br />

masterklasi Caatara gamoCenilma qarTvelma kompozitorma<br />

ioseb (soso) bar<strong>da</strong>naSvilma. 1995 wli<strong>da</strong>n i. bar<strong>da</strong>naSvili<br />

cxovrobs <strong>da</strong> moRvaweobs israelSi.<br />

soso bar<strong>da</strong>naSvilma studentebs gauziara kinomusikis<br />

Teoriuli <strong>da</strong> praqtikuli SesaZleblobebi,<br />

filmis xmovan rigze <strong>da</strong> `saundTreqze~ muSaobis<br />

traluri skolebis aliansis wevri <strong>da</strong> saerTaSoriso<br />

Teatraluri festivalis saorganizacio jgufis<br />

erT-erTi organizatoria.<br />

Cvens universitetSi akademiis proreqtoris, aRmasrulebeli<br />

komitetis direqtoris stumroba urTierTTanamSromlobis<br />

mizniT ganxorciel<strong>da</strong>. batoni<br />

liu libini <strong>da</strong>eswro Cveni universitetis dramisa<br />

(folklorisa <strong>da</strong> qarTuli tradiciuli xelovnebis<br />

departamenitis) <strong>da</strong> kino-tele fakultetebis praqtikul<br />

mecadineobebs. swored masTan erTad <strong>da</strong>igegma<br />

is samomavlo urTierTTanamSromloba, romelsac es<br />

ori umaRlesi saxelovnebo saswavlebeli momavalSi<br />

erToblivad ganaxorcielebs.<br />

qalaq moskovSi Catardeba. CvenTvis cnobilia, rom<br />

avtori miwveulia festivalze organizatorebis<br />

mier.<br />

principebi.<br />

soso bar<strong>da</strong>naSvili gaxlavT cnobili qarTuli<br />

filmis `siyvaruli yvelas un<strong>da</strong>~ kompozitori.<br />

agreTve kompozitori filmisa `gaRma napiri~ (2009<br />

w.), romelmac warmatebiT moiara saerTaSoriso kinofestivalebi.


#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

re<strong>da</strong>qtorisgan<br />

2010 wlis Semodgoma, Tbilissa <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d<br />

saqarTveloSi, erTob <strong>da</strong>tvirTulia sxva<strong>da</strong>sxva kulturuli<br />

RonisZiebebiT. RonisZiebebma moicva xelovnebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sferoebi: mxatvroba, klasikuri<br />

<strong>da</strong> Tanamedrove musika, mwerloba, tradiciuli xelovnebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva mimarTulebebi <strong>da</strong> rac mTavaria,<br />

pira<strong>da</strong>d CemTvis, Teatri. saqarTveloSi, profesionalTaTvis<br />

<strong>da</strong> xelovnebis moyvaruli yvela a<strong>da</strong>mianisaTvis,<br />

ara aqvs mniSvneloba, igi <strong>saqarTvelos</strong> moqalaqea,<br />

Tu stumari, erTgvari `sulieri zeimis~ atmosfero<br />

Seiqmna.<br />

meore welia tardeba `Tbilisis saerTaSoriso Teatraluri<br />

festivali~ (`Tbilisi International Festival of<br />

Theatre~) <strong>da</strong> mis farglebSi arsebuli RonisZiebebi.<br />

ori wlis ganmavlobaSi saSualeba mogveca gvexila<br />

msoflioSi saxelganTqmuli Zveli, Tu axali speqtaklebi.<br />

Cven Tavad SegvegrZno <strong>da</strong> gagveanalizebina, ukve<br />

cnobili, saxelmoxveWili, Tu Se<strong>da</strong>rebiT ucnobi, magram<br />

Zalian saintereso reJisorebis, dramaturgebis,<br />

msaxiobebis, scenografebis <strong>da</strong> a.S. namuSevrebi.<br />

CamonaTvali Sors wagviyvans, magram ramdenimes mainc<br />

<strong>da</strong>vasaxeleb: eimuntas nekroSiusis `fausti~, `hamleti~<br />

(Teatri meno fortasi, litva); oskaras kor-<br />

Sunovasis `romeo <strong>da</strong> julieta~, `hamleti~ (vilniusis<br />

saqalaqo Teatri OKT, litva); jorjo streleris `arlekini,<br />

ori batonis msaxuri~ (milanis pikolo Teatri/<br />

evropis Teatri, italia); amit lahavis `Sineli~<br />

(britanuli kompania Gacko), behruz yaribfuris `rostami<br />

<strong>da</strong> zohrabi~ (iranis Tojinuri Teatri `arani~);<br />

rami be’eris `bnel baRSi~ (cekvis kompania kibuci, israeli);<br />

T. CxeiZis `kopenhageni~ (giorgi tovstonogovis<br />

saxel. didi dramatuli Teatri, ruseTi) <strong>da</strong> sxv..<br />

aRsaniSnavia, wlevandeli festivalis farglebSi,<br />

qarTuli speqtaklebis programis gamravalferovneba.<br />

2009 w. festivalis qarTul programaSi warmodgenili<br />

iyo 27 speqtakli, wels es ricxvi 36-mde gaizar<strong>da</strong>.<br />

samwuxarod qarTuli speqtaklebis programi<strong>da</strong>n,<br />

mxolod ramdenime vnaxe (vinai<strong>da</strong>n vmonawileobdi<br />

festivelis farglebSi Catarebul profesional kritikosTa<br />

simpoziumSi _ kulturuli xidi, 2010 wlis<br />

1-2 oqtomberi). Cem<strong>da</strong> gasaxarad, nanaxi speqtaklebi<strong>da</strong>n<br />

ors gamovyof: z. gewaZis `7 p. p~-s (l. buRaZis<br />

_ Svidi patara piesa) (m. TumaniSvilis saxel. kinomsaxiobTa<br />

Teatri, Tbilisi) <strong>da</strong> <strong>da</strong>Ta TavaZis `maxinjs~<br />

(piesis avtori _ marius fon maienburgi, samefo ubnis<br />

Teatri, Tbilisi). Cem<strong>da</strong> gasaxarad (orive re-<br />

Jisori axalgazr<strong>da</strong>a), speqtaklebma sakmaod kargi<br />

STabeWdileba <strong>da</strong>tova. (<strong>da</strong>Ta TavaZem sul axlaxans<br />

<strong>da</strong>amTavra <strong>SoTa</strong> <strong>rusTavelis</strong> saxel. <strong>Teatrisa</strong> <strong>da</strong> <strong>kinos</strong><br />

<strong>saxelmwifo</strong> universiteti, g. Jor<strong>da</strong>nias saxelosno).<br />

mravalferovani safestivalo programis <strong>da</strong>msaxurebaa,<br />

albaT, is faqti, rom `Tbilisis saerTaSoriso<br />

Teatralurma festivalma~ <strong>da</strong>arsebisTanave moipova<br />

saerTaSoriso aRiareba. saTqmelad marto isic kmara,<br />

rom evrosabWos mier 2009 wlis `kulturul mov-<br />

axalgazr<strong>da</strong> reJisorTa Taobis warmomadgeneli<br />

oskaras korSunovasi Tbiliselma mayurebelma wina<br />

wlis festivalze gaicno. 41 wlis niWieri litveli<br />

Semoqmedi uiliam Seqspiris `romeo <strong>da</strong> julietas~<br />

metad saintereso scenuri interpretaciiT warsdga<br />

qarTveli myureblis winaSe... Tavi gaacno <strong>da</strong> Seayvara<br />

kidec, Tanac ise, rom welsac, Tbilisis saerTaSoriso<br />

Teatraluri festivalis Sou-qeisSi, didi interesiT<br />

eZebdnen vilniusis saqalaqo Teatraluri <strong>da</strong>sis<br />

ОКТ-s axal scenur `SemoTavazebas~. molodini mar-<br />

Tlac Rir<strong>da</strong>: 2010 wlis Tbilisis Teatraluri festivalis<br />

saerTaSoriso programa, swored amave saxelwodebis<br />

speqtakliT <strong>da</strong>iwyo griboedovis saxelobis<br />

dramatul TeatrSi... molodinis `intrigas~ qmni-<br />

2<br />

lenad~ iqna aRiarebuli. Tavad festivali, sul male,<br />

gawevriandeba IETM-Si (araformaluri evropuli Teatraluri<br />

Sexvedrebi).<br />

SarSandeli, 2009 wels Catarebuli festivalis<br />

<strong>da</strong>msaxurebaa: <strong>da</strong>viT doiaSvilis `makbetis~ <strong>da</strong> Tavad<br />

reJisoris _ mipatiJeba sxva<strong>da</strong>sxva qveyanaSi speqtaklis<br />

<strong>da</strong>sadgmelad (q. rieka, xorvatia, `mcire scenis<br />

saerTaSoriso Teatraluri festivali~ 5-10 maisi,<br />

2010 w., talini, estoneTi – qarTuli kulturis dReebi<br />

_ 22-27 maisi, 2010 w., ierusalimi, israeli, `ierusalimis<br />

saerTaSoriso festivali~, 5-11 ivnisi 2010 w.);<br />

beso kupreiSvilis `TiTebis Teatris~ warmatebebi<br />

ucxoeTSi (speqtakli `eqstravagansa~ israeli, `ierusalimis<br />

saerTaSoriso festivali~, 1-7 ivnisi 2010 w.)<br />

<strong>da</strong> axali proeqtis `Cemi hamletis~ Seqmna rojer makkenis<br />

(Teatraluri eqsperti, prodiuseri, direqtori,<br />

didi britaneTi, naCvenebi iyo edinburgis saerTa-<br />

Soriso festivalze) TaosnobiT; saqarTvelo safrangeTis<br />

erToblivi proeqtis ganxorcieleba _ l.<br />

buRaZis piesa `cicino anu politikuri piesa~ <strong>da</strong>dga<br />

klara Svarcenbergma (sasceno xelovnebis kompania,<br />

safrangeTi); levan wulaZis goeTes `faustis~ miwveva<br />

seulis (samxreT korea) Teatralur olimpia<strong>da</strong>ze (17-<br />

23 oqtomberi, 2010 w.); marjaniSvilis Teatris <strong>da</strong> levan<br />

wulaZis `qali ZaRliT~ (a. Cexovis mixedviT) warmatebebi<br />

<strong>da</strong> gastrolebi.<br />

2009 wlis qarTuli `Show case~-is stumarma, pe<strong>da</strong>gogma,<br />

`moZraobis Teatris~ samxatvro xelmZRvanelma<br />

jonaTan batanavlam, radio `mwvane talRasTan~ er-<br />

Tad imuSava proeqtze `karmeni 2010~ (proeqti moicavs<br />

radiospeqtaklebis momzadebasa <strong>da</strong> Caweras).<br />

2010 wlis festivalis programa, ufro metad gamravalferovnebuli<br />

<strong>da</strong> kargad iyo organizebuli.<br />

<strong>da</strong>mfuZneblebs <strong>da</strong> organizatorebs sworad hqon<strong>da</strong>T<br />

gansazRvruli Teatraluri festivalis misia: mayureblisTvis<br />

_ gansakuTrebuli movlena; profesionalTaTvis<br />

_ saxelovnebo, kulturul sivrceSi SemoqmedebiTi<br />

atmosferos Seqmna-gaRrmaveba, ganviTareba,<br />

axali perspeqtivebis <strong>da</strong>saxva; imavdroulad<br />

gaTviTcnobierebuli, rom `kultura qveynis<br />

`mTeli samyaro Teatria~<br />

(oskaras korSunovasis `hameleti~)<br />

savizito baraTia~ .<br />

wels, iseve, rogorc SarSan (2009 w.), festivalis<br />

organizebiT, ZiriTadi programis _ speqtaklebis<br />

Cvenebis gar<strong>da</strong>, Catar<strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva RonisZiebebi. maT<br />

Soris: vorqSopebi <strong>da</strong> masterklasebi _ msoflioSi<br />

saxelganTqmuli msaxiobis feruCo soleris masterklasi<br />

komedia del’arteze (pikolo Teatri, italia);<br />

kompania `Immitating the Dog~-is (didi britaneTi) vorq-<br />

Sofi Temaze: interaqtiuri teqnologiebi, eqsperimentuli<br />

teqstebi; wignebis prezentaciebi, gamofenebi;<br />

profesional kritikosTa saerTaSoriso simpoziumi<br />

_ kulturuli xidi (festivalis farglebSi<br />

simpoziumis organizeba iTava qalbatonma irina<br />

RoRoberiZem, kritikosTa saerTaSoriso asociaciis<br />

wevri) <strong>da</strong> a.S.. es, yvelaferi ki, xelSemwyobi faqtoria<br />

axalgazrdobisaTvis, momavali TaobebisaTvis,<br />

imaTTvis vinc apirebs profesionalebad Camoyalibebas<br />

saTeatro xelovnebis sferoSi. momavali re-<br />

Jisorebi, msaxiobebi, dramaturgebi, Teatris mxatvrebi<br />

(scenografebi), qoreografebi, Teatris Teoretikosebi,<br />

istorikosebi, kritikosebi <strong>da</strong> a.S. ufro<br />

metad gaifarToveben, gaiRrmaveben codnasa <strong>da</strong> profesiul<br />

siaxleebs <strong>da</strong>euflebian. festivali erT-erTi<br />

saukeTeso saSualebaa `msoflio kulturaSi~ integrirebisTvis,<br />

`profesiuli codnis~ urTierTgaziarebisaTvis.<br />

festivali exmareba yvelas: Teatrs, mayurebels,<br />

kritikas... <strong>da</strong> aucileblad, ufro metad gaiTqvams saxels.<br />

am keTilSobilur saqmeSi festivalis direqtors<br />

qalbaton eka mazmiSvils un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vudgeT mxarSi...<br />

didi madloba, qalbaton eka mazmiSvils, festivalis<br />

gunds: TinaTin kalatoziSvils, nato ebanoiZes,<br />

maka yubusiZes, qeTevan kantiZes, Tamuna laliaSvils,<br />

Teona maRalaSvils, arCil dvaliSvils, nino kantiZes,<br />

rusu<strong>da</strong>n ziraqiSvils, mzia sxirtlaZes, vano Tordias,<br />

nika maCaiZes, Tornike Rlonts <strong>da</strong> sxvebs _ organizaciebsa<br />

<strong>da</strong> yvela im <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mians, vinc maT gverd-<br />

Si udgas, _ saqarTveloSi aseTi maRali donis Teatraluri<br />

festivalis <strong>da</strong>arsebisaTvis.<br />

maka vasaZe<br />

`me me me ar ar min<strong>da</strong> min<strong>da</strong> vilaparako vilaparako hamletze, hamletze, rogorc rogorc Teatralur Teatralur personaJze, personaJze, aramed aramed aramed Cemze, Cemze, Cemze... Cemze...~ Cemze...<br />

o. o. korSunovasi.<br />

korSunovasi.<br />

<strong>da</strong> agreTve is faqti, rom ramdenime dReSi qarTveli<br />

mayurebeli, aseve litveli reJisoris - eimuntas nekroSusis<br />

- `hamlets~ ixilav<strong>da</strong>.<br />

`vin xar Sen~ ?!<br />

<strong>da</strong>rbazSi Sesul mayurebels pirveli mizanscena<br />

ukve <strong>da</strong>dgmuli xvdeba.<br />

publikisken zurgSeqceuli aTi a<strong>da</strong>miani ganaTebuli,<br />

gorgolaWebiani sagrimioro tumboebis win<br />

mokalaTebula <strong>da</strong> sulganabuli elodeba TamaSis <strong>da</strong>wyebas.<br />

sinaTlis Caqrobas Zlivs gasagoni CurCuli<br />

moyveba, romelic sul male sasowarkveTil kivilamde<br />

midis. sarkeSi momzirali TiToeuli msaxiobi, er-<br />

Timeores <strong>da</strong>moukideblad mxolod erTaderT kiTx-<br />

vas usvams sakuTar Tavs: vin xar Sen?! sul male, am<br />

TiTqos<strong>da</strong> banalur <strong>da</strong> yvelasTvis yvelaze nacnob<br />

kiTxvas, autaneli xmebi moyveba fonad... ver<br />

garkveulxar SuSis saWrel qarxanaSi Semogityues,<br />

Tvalis momWreli SuqiT ganaTebul, sarkeebian `Sav<br />

kabinetSi~ moxvdi, kulisebs miRma amohyavi Sen<strong>da</strong> uneburad<br />

Tavi, Tu parteris ukana rigSi imyofebi... ukve<br />

saSinlad `nerveb-<strong>da</strong>wyvetili~, am saSinlad gamaRizianebeli<br />

musikaluri xmauriT, gonebaSi, Senc (gaucnobiereblad)<br />

yvebi, am xuTiode wuTis ganmavlobaSi<br />

scenaze ukve araerTxel <strong>da</strong>smul, SekiTxvas:<br />

`vin mar me~?!<br />

saerTod, nebismieri reJisori `hamlets~ Taviseburad<br />

aRiqvams, imdenad ramdena<strong>da</strong>c Seqspiris teqstualuri<br />

masala amis araCveulebriv SesaZleblobas<br />

iZleva... korSunovasas `hamleti~ SeiZleba iTqvas, rom<br />

amis erT-erTi saukeTeso magaliTia, rodesac <strong>da</strong>mdgmeli<br />

Tavad xdeba interpretirebuli nawarmoebis<br />

<strong>da</strong>moukidebeli avtori... axalgazr<strong>da</strong> litveli re-<br />

Jisori `scdeba~ dramatuli saTeatro enis kanonebs.<br />

mayurebels saukuneebis win `<strong>da</strong>niis princad~ movlenili<br />

inteleqtuali axalgazr<strong>da</strong> hamletis nacvlad,<br />

amjerad ukve semiologiuri niSnebiT gajerebul,<br />

Teatraluri teqstSi <strong>da</strong>kargul, sakuTari Tavis ma-<br />

Ziebel personaJad gvTavazobs, gvacnobs... scenaze<br />

sxvebisgan arafriT gamorCeuli, arc Tu ise, axal-


gazr<strong>da</strong> kacia. hamleti mogvianebiT `amboxsac~ Tavisebur<br />

axsnas uZebnis: aiZulos erT did `saTagurSi~ momwyvdeuli<br />

kacobrioba Caaxedos sakuTar TavSi ise,<br />

rom jer kidev uxsovari droi<strong>da</strong>n, sfinqsis mier mi-<br />

Tologizirebul kiTxvasac erTmnSvnelovani pasuxi,<br />

savsebiT martivad gasces: es me var, a<strong>da</strong>miani!!!<br />

manamde ki isev uiliam Seqspiris piesa, romlis perefrazirebasac<br />

Sen<strong>da</strong>uneburad, Tavad axden gonebaSi<br />

(scenis maRla, marcxena kuTxeSi SemoTavazebuli<br />

qarTuli Targmani imdenad patara SriftSia akrefili,<br />

rom ukve karga xania, asoebis amocnobas SeveSvi,<br />

mainc ver varCev!):<br />

`Teatris azri, uwinac es yofila <strong>da</strong> dResac is aris,<br />

rom bunebas sarked gauxdes, saTnoebas misi saxismetyveleba<br />

aCvenos, biwierebas misi umsgavsoba, droebasa<br />

<strong>da</strong> xalxs maTi viTareba <strong>da</strong> nakvalevi. Tu es <strong>da</strong>niSnuleba<br />

ver Seasrula, an Tu ga<strong>da</strong>ameta, iqneba regvenebi<br />

gaacinos, magram gagebuls a<strong>da</strong>mians ki Seawuxebs <strong>da</strong><br />

erTis gagebulis Sexeduleba un<strong>da</strong> gerCios mTelis<br />

<strong>Teatrisa</strong>~ (u. Seqspiri, `hamleti~, suraTi II, ivane ma-<br />

Cablis Targmani).<br />

Cveni Sinagani realobis `saTaguri~... (o.<br />

korSunovasi)<br />

scenografiis mTavari sayrdeni elementi: gorgolaWebiani,<br />

sarkiani (ujrebiani) tumbo, romelsac<br />

sarkis Tavze Suqura aqvs <strong>da</strong>magrebuli msaxiobis saxis<br />

gasanaTeblad, speqtaklis ganmavlobaSi, sxva<strong>da</strong>sxva<br />

scenur <strong>da</strong>niSnulebas iZens. pirvel rigSi sce-<br />

marjaniSvilis dramatuli Teatris SesasvlelTan<br />

auareba xalxi ireva... vis ar SexvdebiT aq: <strong>saxelmwifo</strong><br />

moxeleebs, Tu, sxva<strong>da</strong>sxva kulturuli organizaciebis<br />

warmomadgenlebs: molodiniT <strong>da</strong>Rlil bileTebian<br />

moqalaqeebs, Tu, ubileTo, magram saSvian studentebs;<br />

mediis warmomadgenlebs, Tu, profesional<br />

xelovnebaTmcodneebs; SenTvis sayvarel msaxiobebs,<br />

reJisorebs... ubralod _ Semoqmed a<strong>da</strong>mianebs <strong>da</strong> rac<br />

mTavaria: italiuri enisa <strong>da</strong> kulturis gulSematkivrebs...<br />

aseTi ki giyvardes, bevria saqarTveloSi...<br />

asea Tu ise, Senobis win `usafrTxoebis samsaxuris~<br />

mier, sagangebod gakeTebuli rkinis gisosiani koridori,<br />

romelic gareT momlodine mayurebels gamudmebiT<br />

rigiTobisken <strong>da</strong> wesrigisken mouwodebs<br />

gaRelvebs, gafiqrebs: SevaRwev ki <strong>da</strong>rbazSi? iq <strong>da</strong>jdomas<br />

vinRa Civis, sadme kuTxeSi, kibesTan, an parteris<br />

moajirTan `cal fexze mdgomi~ miviyuJebi CemTvis,<br />

Cumad <strong>da</strong> vnaxav am `saocrebas~... yvelas erTi gulistkvili<br />

aqvs: sakuTari TvaliT ixilos is, razec msoflio<br />

ukve wlebia wers, gauTaveblad laparakobs... maS<br />

ase, Cvens winaSea: legen<strong>da</strong>ruli jorjo streleri...<br />

81 wlis Seucvleli feruCo soleri... milanis pikolo<br />

Teatris <strong>da</strong>si..., speqtakli _ `arlekini, ori batonis<br />

msaxuri~... amjerad, qarTul scenaze...<br />

gamimarTla... presisTvis sagangebod Cadgmuli skami<br />

<strong>da</strong>rbazSi CemTvisac moiZebna... italiuri ena ar mesmis,<br />

ara <strong>da</strong> vici, rom komedia del’artes Teatris mTeli<br />

xibli, saxmsaxiobo xelovnebis uzado Sesrulebis<br />

maneris gar<strong>da</strong>, teqstualuri improvizaciis agebis,<br />

sityvebis `gaTamaSebis~ ostatobaSic mdgomareobs.<br />

kidev is vici, rom jorjo streleris am legen<strong>da</strong>ruli<br />

speqtaklis premieriT, 1947 wels <strong>da</strong>iwyo milanis<br />

pikolo Teatris istoria. `did maestrod~ wodebulma<br />

reJisorma, saukuneebis win fesvgadgmul samoedno<br />

Teatris formas, Tu SeiZleba iTqvas, erTgvari `samuzeumo~<br />

elferi SesZina <strong>da</strong> amiT, kidev erTxel, samu<strong>da</strong>mod<br />

<strong>da</strong>umkvidra adgili italiur `klasikur~ Teatrs<br />

Tanamedrove msoflio xelovnebis istoriaSi...<br />

goldonis cnobili piesis `ori batonis msaxuris~<br />

streleriseul a<strong>da</strong>ptaciaSi, ukve saTaurSive<br />

gamokveTili `arlekinis~ niRabi, calsaxad migvaniSnebs<br />

speqtaklSi mTavari rolis gansakuTrebul mniSvnelobaÖe;<br />

amdenad, cnobisaTvis: arlekinis rolis<br />

pirveli Semsrulebeli _ cnobili italieli msaxiobi<br />

marCelo moreti gaxl<strong>da</strong>T, xolo 1961 wli<strong>da</strong>n<br />

dRemde arlekins brwyinvaled asrulebs Seucvleli<br />

feruCo soleri. programaSi amoikiTxavT, rom legen<strong>da</strong>ruli<br />

msaxiobi ginesis rekordsmenTa nusxaSi<br />

SeuyvaniaT: 2010 wlis 9 Tebervlis CaTvliT, 81 wlis<br />

feruCom arlekinis roli, msoflios 32 qveynis<br />

scenaze, 2064-jer iTamaSa.<br />

saukuneebis win Camoyalibebuli, am metad specifikuri,<br />

samoedno Teatraluri formis scenaze<br />

gasaTamaSeblad, aucilebelia, rom reJisorTa mxri<strong>da</strong>n,<br />

swored komedia del’artesTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli,<br />

zogierTi Teatraluri komponenti iyos gaTvaliswinebuli:<br />

pirobiToba, minimaluri dekoracia, scenuri<br />

interpretacia, niRbebis gamoyeneba. yvelaferi<br />

nografisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>mdgmelis vizualur esTetikas<br />

moiazrebs, romelic gitacebs, gajadoebs. fiqrob,<br />

rom araferia SemTxveviT <strong>da</strong> am yvelaferTan erTad,<br />

am TiToeul mizanscenas <strong>da</strong>moukidebeli suraTovani<br />

<strong>da</strong>tvirTvac aqvs, romelic araCveulebrivi sisa<strong>da</strong>viT<br />

aris <strong>da</strong>dgmuli.... araferi zedmeti, minimaluri ganaTeba,<br />

mxolod TeTri <strong>da</strong> Savi feris kontrasti, aqa<br />

iq wiTeli feri, Tavi<strong>da</strong>n `SeparviT~, romelic pirvel<br />

moqmedebaSi erTgvari, gaurkveveli gamasxaravebuli<br />

arsebis `jambazis rezinis cxvirze~ ielvebs <strong>da</strong> finalSi<br />

ukve, wiTeli xelsaxocebis `gaTamaSebiT~, ulamazes<br />

sisxlian tbad ga<strong>da</strong>iqceva...<br />

Tavad reJisori speqtakls Teatralur `saTagurs~<br />

uwodebs _ `maxes~ _ romelsac erT-erTi mTavari gmiri<br />

hamleti mxolod mefis sindisis `<strong>da</strong>saWerad~ ki ar<br />

agebs, aramed sakuTari iluziebis `mosamwyvdeva<strong>da</strong>c~<br />

iyenebs. `me~-sZiebiT garTuli kacobriobis STamomavali,<br />

realobasTan WidilSi `TamaS-TamaS~ ikargeba<br />

<strong>da</strong> Tavadve eqceva sakuTari `satyuaras~ tyveobaSi...<br />

TeatrSi misuli mayurebelic maxeSia momwyvdeuli...<br />

sakuTari fantaziebisa <strong>da</strong> iluziebis tyveobaSi,<br />

romelsac mxolod erTi-mesamedi aqvs saerTo scenaze<br />

mimdinare procesebTan (?!) ... cdilobs gaerkvios <strong>da</strong><br />

ahyves moqmedebas, romelic SigniT ki ar giTrevs,<br />

aramed piriqiT, sarkeebi<strong>da</strong>n areklili, odnav ganaTebuli<br />

(a)CrdilebiviT gisxletavs <strong>da</strong> gaiZulebs amoxsna<br />

`scenur niSnulebSi~ <strong>da</strong>Sifruli araerTi amocana.<br />

iaponur samosSi gamowyobili, axalgazr<strong>da</strong> gogona -<br />

ofelia, Tavi<strong>da</strong>n, ganmartoebuli Tavis oTaxSi abso-<br />

#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

luturad `sxva~ rols TamaSobs... (geiSa?!) mogvianebiT<br />

mamis mier sagangebod <strong>da</strong>uToebuli saqorwilo grZel<br />

samosSi gamowyobili, asrulebs `gedis simReras~. Savi<br />

tyavis samosSi gamowyobili gertru<strong>da</strong> Rvinos<br />

micvalebulis Tavis qali<strong>da</strong>n miirTmevs. laerts seqsualuri<br />

ltolva aqvs RviZli dis mimarT. mamis<br />

aCrdili _ ganaTebuli, sarkiani tumboebisgan gakeTebul<br />

morgSi wevs <strong>da</strong> ganasaxierebs `msaxiobs~, romelic<br />

misive mkvlelis – klavdiusis - saxea. scenaze mosiarule<br />

`wiTel cxviriani~ arseba (ZaRli?!), rogorc<br />

irkveva jambazis cxviriT gamasxaravebuli horacioa<br />

(?!). ... wiTeli vardebis TaiguliT, qalis tanisamosSi<br />

gamowyobili rozenkranci <strong>da</strong> gildensterni _<br />

speqtaklis bolo scenaSi erTarsebad Sesisxlxorcebul<br />

`mezRvaurebad~ gvevlinebin... rTulad amosacnobi,<br />

magram saocrad lamazi sanaxobis fonze, Senc, mayurebeli,<br />

ukve sakuTari intuiciis tyveobaSi moqceuli,<br />

fiqrob, rom irgvliv aRar arsebobs `realoba~.<br />

mocemulia mxolod `fragmentebi~. Sen isRa <strong>da</strong>grCenia,<br />

Seecado `<strong>da</strong>iWiro~ igi scenaze `gadmolagebul~<br />

sxva<strong>da</strong>sxva elementSi, romelsac mTlianobaSi erTi<br />

saerTo forma aqvs: gorgolaWebiani, sarkiani, ujriani<br />

kara<strong>da</strong>. kara<strong>da</strong>, bunebis sarked qceuli, im samyaros<br />

aireklavs, rasac Teatrs vuwodebT, sa<strong>da</strong>c `TamaSSi~<br />

monawile msaxiobebi <strong>da</strong> mayurebeli _ sakuTari Sinagani<br />

realobis `saTagurSi~ momwyvdeul _ arsebebs _<br />

a<strong>da</strong>mianebs (?!) ganvasaxierebT.<br />

Semdeg? Semdeg _ siCume ...<br />

... <strong>da</strong> molodini ...<br />

ganumeorebeli feruCo soleri<br />

`arlekini: ori batonis msaxuri~<br />

es, ki brwyinvale samsaxiobo ansambls moiTxovs...<br />

evropuli akademiuri Teatris ubadlo warmomadgenelma<br />

jorjo strelerma SeiZleba iTqvas, rom pirvel<br />

rigSi sakuTari Tavis winaSe <strong>da</strong>yenebuli, `<strong>da</strong>valeba~<br />

brwyinvaled Seasrula. man Tanamedrove mayureblis<br />

winaSe xelmeored aaRorZina <strong>da</strong> kidev erTxel<br />

Caudga suli mSobluri saTeatro enis klasikur, tragedianarev<br />

komikur niRbebs... mizani miRweulia: msoflios<br />

nebismier qveyanaSi, sxva<strong>da</strong>sxva Teatris <strong>da</strong>rbazSi<br />

myofi TiToeuli a<strong>da</strong>miani, sayvarel personaJebTan<br />

erTad ganicdis: tiris <strong>da</strong> icinis, Tanac ise gulmodgined,<br />

rom samaqtiani mxiaruli speqtakli gin<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>usruleblad gagrZeldes... gulSi natrob, droze<br />

ar Caqres scenis kidesTan sagangebod <strong>da</strong>dgmuli<br />

sanTlebi, romlebic saukuneebis win erT dros, savaraudod,<br />

ganaTebis rolsac TamaSobdnen...<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom reJisori ukve cocxali<br />

aRaraa, speqtaklis yurebisas gaocebuli rCebi Teatraluri<br />

<strong>da</strong>sis SesaSur erTgulebaze legen<strong>da</strong>ruli<br />

reJisoris mimarT. scenaze sagangebod moTavsebul<br />

patara rampaze mxolod erTi dekoracia SeiniSneba.<br />

esaa pirobiTad moxatuli far<strong>da</strong>, romelic speqtaklis<br />

ganmavlobaSi imdenjer icvleba, ramden `adgilasac~<br />

TamaSdeba esa Tu is moqmedeba: igi xan SeyvarebulTa<br />

Sexvedris adgils mianiSnebs, xan batonTa adgilsamyofelia,<br />

xan ki buxriT agizgizebuli samzareulo<br />

oTaxi, sa<strong>da</strong>c sanatreli sadilis molodinSi imedianad<br />

myofi xarbi <strong>da</strong> eSmaki, Tanac cuRluti, magram<br />

mu<strong>da</strong>m mSieri arlekini, sanukvari pudingis Semyure,<br />

saco<strong>da</strong>vad ylapavs Sen winaSe nerwyvebs.<br />

scenaze reJisorisa <strong>da</strong> scenografis mier SemoTavazebuli<br />

sanaxaobrivi gama mravalferovania:<br />

lamazad Sekerili kostiumebis mkveTri ferebi...<br />

italiuri niRbebi, romelsac axalgazr<strong>da</strong> SeyvarebulTa<br />

gar<strong>da</strong>, yvela personaJi atarebs. rampis irgvliv,<br />

kuTxeSi skamze moTavsebuli mokarnaxe, romelic<br />

iseTive personaJia speqtaklSi, rogorc sxva <strong>da</strong>narCeni<br />

gmirebi. aqve, scenis kidesTan, ganlagebuli<br />

musikosTa mTeli Semadgenloba, romelic belkantes<br />

akompanimentiT mTeli speqtaklis ganmavlobaSi muxtavs<br />

auditorias <strong>da</strong> Tavad speqtakls uCveulod sxart<br />

<strong>da</strong> qmediT tempo-ritms unarCunebs... araCveulebriva<strong>da</strong>a<br />

SenarCunebuli, samoedno TeatrisTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebeli, mayureblis Tvalwin Riad <strong>da</strong>tovebuli<br />

kulisebi, sa<strong>da</strong>c Sen<strong>da</strong>uneburad xe<strong>da</strong>v, Tu rogor<br />

emzadebian msaxiobebi sakuTari rolis Sesasruleblad,<br />

an ubralod rogor midi-modian scenis orive<br />

mxares, rogor CurCuleben erTmaneTSi ise, rom<br />

scenaze mimdinare qmedebas, absoluturad ar uSlian<br />

xels, piriqiT, _ avseben kidec...<br />

speqtaklis mTavari xibli, mainc, italiur dialeqtze<br />

agebuli, msaxiobTa maxvilgonivrul sityva-pasuxze<br />

gaTvlili improvizacia gaxlavT, amas, enis<br />

ucodinarobis gamo, samwuxarod mxolod gumaniT vxvdebi<br />

(Tumca, aqve aucileblad un<strong>da</strong> aRiniSnos, komedia<br />

del’artesTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli patara niuansis<br />

CarTva, rac mayurebelTan uSualo kontaqtis <strong>da</strong>samyarebla<strong>da</strong>a<br />

mimarTuli: mag., sceni<strong>da</strong>n ucabe<strong>da</strong>d SeZa-<br />

xilma `cxali min<strong>da</strong>~-m <strong>da</strong> speqtaklis <strong>da</strong>sawyisSi sagangebod<br />

<strong>da</strong>swavlilma `gamardjoba~-m imTaviTve<br />

<strong>da</strong>debiTad ganawyo qarTveli mayurebeli)... msaxiob-<br />

Ta TamaSis ganumeorebeli ostatoba <strong>da</strong> speqtaklSi<br />

CarTuli sacirko elementebi (mag.: `TefSebis scena~),<br />

romelsac didi ostatobiT asrulebs feruCo soleri;<br />

personaJTa araCveulebrivi, klasikad qceuli<br />

tipaJebis gaTamaSebis momentebi. msaxiobebi<br />

klasikuri niRbebis Teatrs TamaSoben: `eqims~<br />

uzarmazari muceli aqvs. `brigela~ erTi <strong>da</strong> imave xelsaxociT<br />

iwmends cxvirsac <strong>da</strong> fexsacmelsac. `klariCe~<br />

<strong>da</strong>uviwyarad asrulebs gulis wasvlis moments...<br />

`beatriCe~-s ZaxilSi garTuli `florido~. <strong>da</strong>, kvlav,<br />

Tavad `arlekini~, romelsac `mihyavs~ mTeli speqtakli.<br />

sul ga<strong>da</strong>rbenazea _ <strong>da</strong>xtis, <strong>da</strong>rbis, cuRlutobs<br />

_ paralelurad aTasgvar xrikebs igonebs sakuTari<br />

tyavis ga<strong>da</strong>sarCenad. SeuZlebelia <strong>da</strong>iviwyo, rogori<br />

gulmodginebiT iWers scenaze buzs, rogori ostatobiT<br />

asrulebs werilis <strong>da</strong>nakuwebis scenas _ xarb<br />

<strong>da</strong> utvino arlekins ise `sayvarlad ~SemoeWmeba~ mTeli<br />

rudunebiT Sedgenili sasiyvarulo werili, rom<br />

SeuZlebelia masze aRSfoTde, gabrazde <strong>da</strong> Senc momentalurad<br />

patiob. an ki, ra aqvs sapatiebeli?! ... ukve<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli xar, iseTi gaiZveraa, am situacii<strong>da</strong>nac<br />

iolad moZebnis gamosavals...<br />

Zneli warmosadgenia, rom muqi feris niRbis ukan<br />

moxuci kacis momRimari, saocrad keTili saxe imaleba...<br />

sityviTaRuwereli saTnoeba, Seucvleli feru-<br />

Co solerisa, romelic niRbis moxsnamde, suflioris<br />

nacvlad, amjerad ukve sakuTari xeliT, saTiTaod<br />

aqrobs scenaze sanTlebs...<br />

molodini gamarTl<strong>da</strong>...<br />

mariam iaSvili<br />

3


#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

mand vina dgaxarT<br />

<strong>da</strong>niis princis idealebi dResac ar kargaven aqtualurobas.<br />

uiliam Seqspiris am tragediiT gaixsna<br />

2010 wlis `Tbilisis saerTaSoriso festivalis~ ucxour<br />

speqtaklTa programa. festivalze ori `hamletia~<br />

warmodgenili. amJamad msurs mkiTxvelis yuradReba<br />

Teatr OKT-s speqtaklze SevaCero. litveli<br />

reJisori, oskaras korSunovasi, SarSanac u. Seqspiris<br />

tragediiT _ `romeo <strong>da</strong> julieta~, wardga qarTveli<br />

mayureblis winaSe.<br />

Teatr OKT-s Zalian saintereso SemoqmedebiTi<br />

kredo aqvs <strong>da</strong> Tu CavukvirdebiT, absoluturad<br />

gonivrulic. isini dgamen klasikur nawarmoebebs,<br />

rogorc Tanamedrove dramebs <strong>da</strong> piriqiT. amboben,<br />

klasika ar Zveldebao. Zveldeba mxolod misi gamoxatvis<br />

xerxebi. es <strong>da</strong>si klasikis Sedevrebs meore sicocxles<br />

sZens Tanamedrove mxtvruli ga<strong>da</strong>wyvetiT.<br />

<strong>da</strong>vubrundeT speqtakls. scena Sav-TeTr ferebSia<br />

ga<strong>da</strong>wyvetili. pirveli scena sagrimioros warmoadgens.<br />

personaJebi grimis gasakeTebel sarkian, dRis<br />

ganaTebian magidebTan sxe<strong>da</strong>n. es ukve miniSnebaa Teatralur<br />

pirobiTobaze. msaxiobTa gar<strong>da</strong>saxva,<br />

rolisTvis momzadeba xdeba mayureblis Tvalwin.<br />

sarke did rols TamaSobs warmodgenaSi. masTan martovdebian<br />

moqmedi pirebi <strong>da</strong> xe<strong>da</strong>ven TavianT Sinagan<br />

saxes. maTSi xSirad mayurebelic xe<strong>da</strong>vs Tavis<br />

anarekls. aman gamaxsena ilia WavWavaZis mier CvenTvis<br />

Seqmnili mrude sarke, romelSic naklovanebebi un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>gvenaxa <strong>da</strong> gamogvesworebina. Cven amis nacvlad<br />

sarkis momtani gamovasalmeT sicocxles.<br />

grimis gasakeTebeli magidebi aqtiurad TamaSdeba<br />

speqtaklSi. isini qmnian zRudes or samyaros Soris,<br />

yofen hamletisa <strong>da</strong> aCrdilis samyofels. hamletis<br />

mama xeliT epotineba realobas. mas ar surs gawyvitos<br />

kavSiri sinamdvilesTan, radgan SurisZieba swyuria.<br />

am zRudis SuaSi eqceva <strong>da</strong>niis princi. kedeli<br />

orive mxri<strong>da</strong>n awveba mas <strong>da</strong> cdilobs mis Seviwrovebas.<br />

es aris wnexi, romelic gmiris gatexvas cdilobs.<br />

klavdiusis locvis scenaSi, magidebi giliotinis<br />

formas iReben. <strong>da</strong>niis mefe sasjelis molodinSia.<br />

speqtaklis Sua nawilSi magidebi qmnian wres <strong>da</strong> moqmedi<br />

pirebi am wris SigniT saaTis isris mimarTulebiT<br />

moZraoben. hamleti maT garSemo, saaTis isris sawinaaRmdego<br />

mimarTulebiT <strong>da</strong>rbis. am metaforiT yvelaferi<br />

naTqvamia <strong>da</strong>niis princis <strong>da</strong>mokidebulebaze<br />

arsebul realobasTan. am wreSive xdeba <strong>da</strong>niis mefis<br />

mxileba Zmis mkvlelobaSi. gonzagos mkvlelobis scenis<br />

naxviT SeZrwunebuli mefe, wreSi mdgom magidebTan<br />

saTiTaod mirbis <strong>da</strong> maT ujrebSi eZebs Tavis gasamarTlebel<br />

sabuTebs, romlebic pirobiTad TeTri xelsaxocebiT<br />

arian warmodgenilni. mkvleli mefis c<strong>da</strong><br />

amaoa. scenis zemo<strong>da</strong>n cviva wiTeli naWrebi, romlebic<br />

srulad faraven klavdiuss. mis mier Cadenili<br />

<strong>da</strong>naSaulis <strong>da</strong>farva SeuZlebelia. speqtaklis bolo<br />

nawilSi magidebi qmnian samkuTxeds, romlis wveroeb-<br />

Si klavdiusi, gertru<strong>da</strong> <strong>da</strong> hamleti dganan. Seikra<br />

ojaxuri samkuTxedi: de<strong>da</strong>, Svili, maminacvali. es<br />

kombinacia xSirad ojaxuri konfliqtebis Sesaqmnelad<br />

gamoiyeneba literaturaSi, Teatrsa <strong>da</strong> kino-<br />

Si.<br />

4<br />

personaJebis saxe TeTri grimiTaa <strong>da</strong>faruli.<br />

pirobiTad es SegviZlia gavigoT pirferobis, TvalTmaqcobisa<br />

<strong>da</strong> farisevlobis simbolod. hamleti<br />

Tavi<strong>da</strong>nve cdilobs saxi<strong>da</strong>n mis moSorebas. aq ukve<br />

naTlad Cans misi <strong>da</strong>mokidebuleba am fsevdoidiliisadmi.<br />

mTeli speqtaklis manZilze, <strong>da</strong>rbazSi ismis guguni<br />

<strong>da</strong> RrWiali. xmebi hgavs virTxebis wripins. virTxis<br />

Taviani msaxiobic ramdenjerme Cndeba scenaze <strong>da</strong><br />

wreSi centralur adgilsac ki ikavebs. es metafora<br />

miniSnebaa socialur mdgomareobaze. yvela erTmane-<br />

Tis <strong>da</strong>Wmazea ga<strong>da</strong>suli. maTi saqmianoba virTxebis<br />

brZolas hgavs. virTxa wreSi, aris miniSneba klavdiusze.<br />

mkvleli mefe ar SeiZleba a<strong>da</strong>mianebis beds ganagebdes.<br />

mis gankargulebaSi mxolod mRrRnelebad<br />

qceuli a<strong>da</strong>mianebiRa arian. speqtaklis <strong>da</strong>sawyisSi Cans<br />

SavebSi mosili gaurkveveli arseba. Znelia, mas rame<br />

uwodo. is Tavisi manaTobeli wiTeli cxviriT <strong>da</strong>sdevs<br />

hamlets. reJisoris CanafiqriT, savaraudod, am<br />

arsebam gaiara ganviTarebis gza <strong>da</strong> miiRo a<strong>da</strong>mianis<br />

sxeulis forma, Tumca Tavi <strong>da</strong> saxe virTxis <strong>da</strong>rCa.<br />

cxovelis niRbis gamoyeneba o. korSunovasasTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia,<br />

mag., mas gamoyenebuli aqvs taxis niRabi<br />

`romeo <strong>da</strong> juietaSi~.<br />

Seqmnili saxeebi<strong>da</strong>n erT-erTi yvelaze <strong>da</strong>samaxsovrebeli<br />

iyo ofelia, romelsac TamaSob<strong>da</strong> rasa samuolite<br />

(Rasa Samuolytë). am msaxiobma Tavi jer kidev<br />

SarSan, julietas roliT <strong>da</strong>mamaxsovra. TeTri samosi<br />

mas yvela sxva <strong>da</strong>narCenisgan gamoarCevs. TeTri, am<br />

personaJis kristalur sisufTavesa <strong>da</strong> siwmindes usvams<br />

xazs. ofelia msoflio dramaturgiis gmirebi<strong>da</strong>n,<br />

erT-erTi yvelaze umwikvlo personaJia. hamletTan<br />

Sexvedris win is magidis ze<strong>da</strong> kideze <strong>da</strong>dis <strong>da</strong> yoveli<br />

fexis ga<strong>da</strong>dgmaze TeTri sinaTle inTeba. es aris<br />

gza caTa sasufevlisken. ofelias adgili mxolod<br />

samoTxeSia. mas aqvs SenarCunebuli bavSvuri gulwrfeloba<br />

<strong>da</strong> sicelqe. amas mowmobs misi <strong>da</strong> laertis<br />

bavSvuri kinklaoba. <strong>da</strong>niis princTan Sexvedrisas<br />

scenaze gamoaqvT yvavilebi. isini Semdeg ofelias<br />

saflavs <strong>da</strong>amSveneben.. yvavilebs <strong>da</strong>narCeni personaJebi<br />

zemo<strong>da</strong>n ayrian poloniusis qaliSvils, ise,<br />

rogorc micvalebulis samares ayrian miwas.<br />

saintereso saxeebia rozenkraci <strong>da</strong> gildesterni.<br />

maT qcevaSi, maneraSi Warbobs cisferi feri. megobrebs<br />

uyvarT kluburi cxovreba. saintereso<strong>da</strong>a ga<strong>da</strong>wyvetili<br />

maTTvis werilis ga<strong>da</strong>cemis scena. klavdiusi<br />

rozenkracsa <strong>da</strong> gildesterens aZlevs inglisSi<br />

Casatan werils, romlis mixedviTac hamleti un<strong>da</strong><br />

mokvdes. mcire yoymanis Semdeg isini wiraven siyrmis<br />

megobars <strong>da</strong> Tanxmdebian klavdiuss. <strong>da</strong>niis mefe maT<br />

aCoqebs, zemo<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>abijebs <strong>da</strong> yvavils esvris. Zmis<br />

mkvlelma SeZlo hamletisa <strong>da</strong> misi megobrebis urTierTobis<br />

<strong>da</strong>ngreva <strong>da</strong> Tan winaswar ganWvrita MmaTi<br />

aRsasruli. sikvdilis simbolod gamoyenebulia aseve<br />

masxara iorikis Tavis qala. mesaflaveebad ga<strong>da</strong>cmuli<br />

rozenkraci <strong>da</strong> gildesterni pouloben Tavis<br />

qalas. hamleti mas kefaze irgebs. misi saxe male <strong>da</strong>emsgavseba<br />

gar<strong>da</strong>cvlili masxarisas. <strong>da</strong>niis princi Tavis<br />

qalas de<strong>da</strong>s adebs saxeze <strong>da</strong> mis xvedrsac<br />

winaswarmetyvelebs.<br />

saintereso<strong>da</strong>aa ga<strong>da</strong>wyvetili poloniusis, am<br />

qveS-qveSa, laquca msaxuris saxe. is martoxela mamaa,<br />

romelic sakuTar samossac ki TviTon iuTovebs. mas,<br />

rogorc yvela mSobels, uxaria Tavisi Svilis bedniereba.<br />

poloniusi ofelias hamletze gaTxovebaze<br />

ocnebobs <strong>da</strong> awyobs gegmebs, Tu rogor warimarTeba<br />

misi cxovreba qorwilis Semdeg.<br />

originalura<strong>da</strong>a ga<strong>da</strong>wyvetili speqtaklis finali.<br />

yvela gmiri Tavis sagrimioro magi<strong>da</strong>sTan jdeba.<br />

maTi magidebis sinaTles horacio saTiTood rTavs.<br />

isini rigrigobiT eTiSebian cxovrebas. yvelaze bolos<br />

ofelias sagrimiorosTan isadgurebs sibnele.<br />

finalSi rCebian klavdiusi <strong>da</strong> hamleti. horacio <strong>da</strong>niis<br />

princs Tvalebs uxuWavs <strong>da</strong> acilebs saiqioSi.<br />

cocxali mxolod horacio rCeba. piesisgan gansxvavebiT,<br />

speqtaklSi hamletis ganuyreli megobari ar aris<br />

mxatvrulad <strong>da</strong>samaxsovrebeli saxe,<br />

yofna-ar yofnis sakiTxi arsebobis manZilze awuxebs<br />

kacobriobas. misi ga<strong>da</strong>wyveta advili araa. hamletSi<br />

<strong>da</strong>smuli problemebi mravalnairad transformirdeba<br />

<strong>da</strong> savaraudod maTze kidev araerTi saintereso<br />

speqtakli Seiqmneba.<br />

patara Teatri didi saswauliT<br />

jorjo streleris speqtaklis, `arlekini, ori batonis<br />

msaxuri~, naxvam Cemze didi STabeWdileba moaxdina.<br />

is, rac komedia del arteze aqamde wamekiTxa <strong>da</strong><br />

gamego, 2010 wlis 5 oqtombers, kote marjaniSvilis<br />

Teatris scenaze sakuTari TvaliT vixile. statiis<br />

weris dros TavSi pirvelad es saTauri momivi<strong>da</strong>. Piccolo<br />

italiurad, pataras niSnavs, xolo `did saswaul-<br />

Si~ Tavad speqtakls vgulisxmob. `arlekini, ori batonis<br />

msaxuri~ 1947 wli<strong>da</strong>n aris pikolo Teatris repertuarSi.<br />

60 welze metia, rac is cocxal organizms<br />

warmoadgens. speqtaklis amdenwliani arseboba <strong>da</strong><br />

msaxiobTa ostatoba namdvil saswauls warmoadgens<br />

Teatralur samyaroSi. masze saubris <strong>da</strong>wyebamde,<br />

msurs mcire eqskursi gavakeTo didi maestros, jorjo<br />

streleris Sesaxeb.<br />

j. streleri <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> barkolaSi, triesteSi. hyav<strong>da</strong><br />

avstrieli mama <strong>da</strong> frank-sloveneli de<strong>da</strong>. didi<br />

reJisori italiuris gar<strong>da</strong> flob<strong>da</strong> frangulsa <strong>da</strong><br />

germanuls. 3 wlis asakSi gar<strong>da</strong>ecvala mama <strong>da</strong> misi<br />

magivroba babuam, olimpio lovrikma gauwia. olimpio<br />

ukrav<strong>da</strong> sayvirze <strong>da</strong> iyo impresario juzepe verdis<br />

saopero TeatrSi, triesteSi. 7 wlis asakSi, j.<br />

streleri, babuis gar<strong>da</strong>ecvalebis gamo, sacxovreblad<br />

de<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong> bebiasTan ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>, milanSi.<br />

bavSvobaSi didi maestro ar iyo gatacebuli TeatriT.<br />

is mas yalbad miiCnev<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tvli<strong>da</strong>, rom ar<br />

SeeZlo imaze ukeT gamoewvia mayurebelSi emociebi,<br />

vidre es xelewifebo<strong>da</strong> <strong>kinos</strong>. man azri erT zafxulis<br />

saRamos Seicvala. quCaSi mimavalma SeamCnia `odeonis~<br />

Teatris afiSa. man naxa karlo goldonis `bolo<br />

karnavlis saRamoebi~, romelic <strong>da</strong>dga veneciis <strong>da</strong>sma.<br />

neqtris <strong>da</strong>gemovnebis Semdeg, j. streleri xSirad<br />

<strong>da</strong>dio<strong>da</strong> TeatrSi k. goldonis sxva piesebis sanaxavad.<br />

is aRfrTovan<strong>da</strong> TeatriT <strong>da</strong> Caabara Teatralur<br />

saswavlebelSi `filodramatiCis akademiaSi~. swavlis<br />

dros maestrom akademiis yvela prizi miiRo.<br />

II msoflio omis dros streleri wavi<strong>da</strong> SveicariaSi.<br />

Jenevis niRbebis <strong>da</strong>sTan erTad reJisorma <strong>da</strong>dga<br />

albert kamius `kaligula~. es iyo am piesis msoflio<br />

premiera. omis Semdeg italieli maestro gax<strong>da</strong> Teatris<br />

kritikosi, magram Teatris keTeba ufro moswon<strong>da</strong>,<br />

vidre masze wera. is statiebs wer<strong>da</strong> `milanis<br />

saRamoSi~. am periodSi man milanSi <strong>da</strong>iwyo `pikolo<br />

Teatris~ Seqmna paolo grasisTan erTad. es Teatri<br />

gaixsna 1947 wlis 17 maiss, broletos kino<strong>da</strong>rbazSi<br />

maqsim gorkis piesiT `fskerze~. ramdenime dRis Semdeg<br />

maT warmoadgines kargad <strong>da</strong>viwyebuli `arlekini:<br />

ori batonis msaxuri~. reJisorma msaxurs saxeli<br />

Seucvala <strong>da</strong> trufaldinos nacvlad, arlekini <strong>da</strong>arqva.<br />

arlekini sazogadoebisTvis ufro cnobili niRabi<br />

iyo komedia del arte<strong>da</strong>n. am welsve j. strelerma<br />

<strong>da</strong>dga `traviata~ laskalaSi <strong>da</strong> es iyo misi pirveli<br />

saopero <strong>da</strong>dgma. is koncentrirebas axden<strong>da</strong> Teatrze,<br />

romelic iqnebo<strong>da</strong> Tanadrouli. jorjoc <strong>da</strong> paoloc<br />

SeTanxmdnen, rom Teatri iyo adgili, sa<strong>da</strong>c xalxi Segrovdebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> moismen<strong>da</strong> mosazrebebs, romlebsac<br />

isini an miiRebdnen, an uaryofdnen. mravali wlis man-<br />

Zilze maestro TanamSromlob<strong>da</strong> Teatris mxatvrebTan:<br />

luCiano <strong>da</strong>mianisTan <strong>da</strong> ecio frijeriosTan. isini<br />

erTad muSaobdnen, rogorc saTeatro ise saopero<br />

<strong>da</strong>dgmebze.<br />

50-ian wlebSi j. strelerma <strong>da</strong>dga bertold brextis<br />

ramdenime piesa. 1956 wels brexti <strong>da</strong>eswro italieli<br />

maestros mier <strong>da</strong>dgmul `samgroSian operas~.<br />

berlinSi <strong>da</strong>brunebulma didi madloba ga<strong>da</strong>uxa<strong>da</strong> re-<br />

Jisors SesaniSnavi <strong>da</strong>dgmisTvis <strong>da</strong> miiwvia `berlinel<br />

ansamblSi~ am speqtaklis saTamaSod..<br />

j. strelers uyvar<strong>da</strong> u. Seqspiri, gansakuTrebiT<br />

`koriolanosi~, `qariSxali~, `mefe liri~, `me-12 Rame~,


`makbeti~, luiji pirandelos `henri IV~, anton Cexovis<br />

`alublis baRi~, `platonovi~.<br />

maestros ar ucdia msaxioboba. is swavlob<strong>da</strong> iuridiul<br />

fakultetze milanis universitetSi <strong>da</strong><br />

apireb<strong>da</strong> <strong>da</strong>mnaSaveTa advokatobas. is ambob<strong>da</strong>, rom<br />

es profesia Zalian axlos iyo TeatrTan.<br />

j. streleri gar<strong>da</strong>icvala luganoSi, Sveicaria-<br />

Si. mis <strong>da</strong>krZalvas milanSi mosaxleobisa <strong>da</strong> politikosebis<br />

didi nawili <strong>da</strong>eswro. misi ferfli aris triestes<br />

sasaflaoze.<br />

misi saopero <strong>da</strong> Teatraluri <strong>da</strong>dgmebia: mocartis<br />

`figaros qorwineba~ 1973 <strong>da</strong> 1980 wels, `jadosnuri<br />

fleita~ (1974 w.), `don Juani~ (1987 w.), verdis<br />

`falstafi~ (1980 w.), `makbeti~ (1975 w.), beThovenis `fidelio~<br />

(1969 w.), u. Seqspiris `riCard II~ (1948 w.), `koriolanosi~<br />

(1957 w.), `mefe liri~ (1972 w.), `iulius keisari~<br />

(1953 w.), `qariSxali~ (1978 w.), garsia lorkas<br />

`bernar<strong>da</strong> albas saxli~ (1955 w.), strindbergis<br />

`Stormi~ (1980 w.), diurenmantis `moxuci qalbatonis<br />

viziti~ (1960 w.), brextis `samgroSiani opera~ (1956 w.),<br />

`seCuaneli keTili a<strong>da</strong>miani~ (ganaxorciela sami<br />

<strong>da</strong>dgma 1958 w., 1981 w., 1996 w.) `galileo galilei~ (1963<br />

w) <strong>da</strong> sxva.<br />

speqtakli `arlekini, ori batonis msaxuri~<br />

rogorc ukve aRvniSne, aris komedia del artes cocxali<br />

nimuSi. niRbebis komedia karlo goldonma literaturulad<br />

<strong>da</strong>amuSava <strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewa. jorjo strelerma<br />

ki is aRadgina, xorci Seasxa <strong>da</strong> mayurebels<br />

warudgina. warmodgena TamaSdeba sagangebod mowyobil<br />

ficarnagze, rogorc es xdebo<strong>da</strong> aRorZinebis<br />

epoqaSi. msaxiobebi, romlebic ama Tu im epizodSi ar<br />

iyvnen <strong>da</strong>kavebulni, iqve, ficarnagis gverdiT isxdnen<br />

<strong>da</strong> uyurebdnen sanaxaobas. speqtakls hyav<strong>da</strong> aseve<br />

reJisori. komedia del artes yvela <strong>da</strong>ss hyav<strong>da</strong> xelmZRvaneli,<br />

romelic, rogorc wesi, yvelaze<br />

gamocdili msaxiobi iyo. is artistebs miTiTebebs<br />

aZlev<strong>da</strong>. maTgan xmis paTetikur <strong>da</strong> Zlier tons moiTxov<strong>da</strong>.<br />

niRbebis komediis saxalxo warmodgenebs uamravi<br />

mayurebeli eswrebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> maT yvelaferi un<strong>da</strong><br />

gaegonaT. moxuci reJisori yoveli moqmedebis<br />

<strong>da</strong>sawyisSi scenis win ganlagebul sanTlebs anTeb<strong>da</strong>.<br />

es iyo imdroindeli rampis gansaxiereba. sanaxaobis<br />

<strong>da</strong>sawyisisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>sasrulis scena italiuri niRbebis<br />

komedii<strong>da</strong>naa aRebuli. rogorc renesansis epoqaSi,<br />

axlac <strong>da</strong>si JriamuliTa <strong>da</strong> wreze sirbiliT acnobs<br />

mayurbels Tavs. wris SuaSi dgas mowiTalo feriT<br />

mosili pantalone, rogorc warCinebuli. pantalones<br />

niRabi komedia del arteSi maRal socialur fenas<br />

miekuTvneba.<br />

dekoracias warmoadgens tiloze <strong>da</strong>xatuli moqmedebis<br />

adgili. aris sami far<strong>da</strong>. fardebze pantalones<br />

saxlis, sastumrosa <strong>da</strong> samzareulos suraTebia<br />

gamosaxuli. scenebis mixedviT msaxiobebi Tavad cvlian<br />

moqmedebis adgils. italiuri niRbebis komediis<br />

moxetiale artistebs ar SeeZloT bevri ramis Tan<br />

tareba.<br />

speqtaklSi aseve aris sasimRero nomrebi, romelTac<br />

msaxiobebi asruleben. es elementi <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />

iyo aRorZinebis epoqis TeatrisTvis. am periodSi<br />

moqmedebebs Soris Casmuli iyo patara intermediebi<br />

an sacekvao <strong>da</strong> sasimRero nomrebi. es mayurebels <strong>da</strong>svenebisa<br />

<strong>da</strong> modunebis saSualebas aZlev<strong>da</strong>.<br />

musikaluri gaformeba cocxlad sruldeba scenaze.<br />

komedia del artes <strong>da</strong>sSi aucileblad iyvnen musikosebi.<br />

calke aRniSvnis Rirsia msaxiobebis kostiumebi:<br />

pantalonebi, kamzolebi, samkuTxa qudebi, fuSfuSa<br />

kabebi, korsetebi _ renesansis epoqaze migvaniSneben.<br />

reJisors arc spqtaklSi mayureblis CarTvis Sesa-<br />

Zleboba ar gamouricxavs niRbebis komedii<strong>da</strong>n. <strong>da</strong>sis<br />

wevrebi qarTulad mogvmarTavdnen mayurebels,<br />

akeTebdnen Sefasebebs <strong>da</strong> es <strong>da</strong>mswre sazogadoebis<br />

ovaciebs iwvev<strong>da</strong>.<br />

calke saubris Temaa msaxiobTa ostatoba. saku-<br />

Tari TvaliT rom ar menaxa, albaT ar <strong>da</strong>vijerebdi,<br />

rom am xnis a<strong>da</strong>mians SeeZlo ase eTamaSa. arlekini mTeli<br />

speqtaklis ganmavlobaSi <strong>da</strong>qris, <strong>da</strong>xtis, miwaze<br />

goravs. misi amocanaa SimSilis <strong>da</strong>Zleva. STambeW<strong>da</strong>via<br />

gaxsnili werilis puris namceciT <strong>da</strong>beWdvis scena.<br />

did qaRaldSi gaxveuli namcecebi <strong>da</strong>mSeuls eylapeba.<br />

SimSilis miuxe<strong>da</strong>vad, is ar kargavs romantikul<br />

<strong>da</strong>mokidebulebas smeraldinas mimarT <strong>da</strong> cdilobs<br />

misi gulis mogebas. arlekini mimarTavs lacis<br />

xerxs, roca is TamaSobs inglisuri pudingiT. msaxiobis<br />

araCveulebrivi plastikis nimuSia flamingos ileTebi,<br />

romelTac is erTdroulad orive batonis<br />

winaSe asrulebs. <strong>da</strong>Zabuli situaciis amgvari gamoxatva<br />

<strong>da</strong> ganmuxtva maxvilgonivrulia.<br />

arlekini <strong>da</strong>scinis Tavis sasowarkveTil baton<br />

florindos. is sasowarkveTil SeyvarebulTa niRabs<br />

warmoadgens. komikuria kidev erTi mijnuris, silvios<br />

saxe. viTom gmiri, sinamdvileSi mx<strong>da</strong>lia <strong>da</strong> qalis kal-<br />

Tas afarebs Tavs. mis xasiaTs xazs usvams qudze <strong>da</strong>m-<br />

agrebuli bumbuli, romelic winaa gaSverili <strong>da</strong> rqis<br />

iluzias qmnis. es frTa TamaSdeba koridis scenaSi.<br />

TiTo speqtaklis TamaSi did energias moiTxovs.<br />

feruCo soleri ginesis wignis rekordsmenia am rolis<br />

TamaSis raodenobis mixedviT. misi <strong>da</strong>uSreteli<br />

energiiT Tavad j. streleric moxibluli <strong>da</strong> gaocebuli<br />

iyo. maestro Tvli<strong>da</strong> <strong>da</strong> marTalic iyo, rom rac<br />

ufro wlebi ematebo<strong>da</strong> feruCo soleris, miT ufro<br />

axalgazr<strong>da</strong>vdebo<strong>da</strong> arlekini. es, marTlac, Zalian<br />

saintereso fenomenia <strong>da</strong> amis axsna artistis profesionalizmSi<br />

<strong>da</strong> mis sulier axalgazrdobaSia. roca<br />

amdeni xnis manZilze aseT varjiSs gadixar, sibere mxolod<br />

garegnul xasiaTs iRebs.<br />

warmodgenam erTi amosunTqviT, laRad <strong>da</strong> sxartad<br />

Caiara. italiuri niRbebis warmogenebisTvis es<br />

erT-erTi mTavari principi iyo. es speqtakli italiis<br />

erT-erTi savizito baraTia. komedia del artes<br />

nimuSs warmoadgens. niRbebis komediaze saubrisas<br />

ukve es speqtakli moiazreba. isRa <strong>da</strong>gvrCenia SevZaxoT:<br />

BRAVO MAESTRO.<br />

mocekvave Rrublebi<br />

`Tbilisis saerTaSoriso festivalis~ fargleb-<br />

Si, erevnis mozard mayurebelTa <strong>saxelmwifo</strong> Teatrma<br />

warmoadgina antikuri periodis berZeni dramaturgis,<br />

aristofanes komedia `Rrublebi~. aristofane<br />

Zveli atikuri komediis warmomadgeneli iyo. es piesa<br />

pirvelad iTamaSes did dioniseebze Zv. w. 423 wels.<br />

sazogadoeba aRfrTovanebiT ar Sexv<strong>da</strong> am nawarmoebs<br />

<strong>da</strong> poeti did dioniseebze gamarTul agonebSi <strong>da</strong>marcx<strong>da</strong>.<br />

speqtakli ZiriTa<strong>da</strong>d qoreografiazea agebuli <strong>da</strong><br />

es elementi yvelaze karga<strong>da</strong>a <strong>da</strong>muSavebuli mTel<br />

speqtaklSi. CemTvis gansakuTrebiT <strong>da</strong>samaxsovrebeli<br />

iyo roialze <strong>da</strong>kvris imitirebuli scena. skamebze<br />

msxdomi msaxiobebi sxva<strong>da</strong>sxva notis gaJRerebisas<br />

fexze dgebian. isini faqtobrivad roialis mJRer<br />

nawilebs warmoadgenen.<br />

scenis didi nawili `safiqreTis~ Senobas ukavia.<br />

mas scenis <strong>da</strong>rCenili nawili<strong>da</strong>n moxatuli far<strong>da</strong><br />

gamoyofs. far<strong>da</strong>ze berZeni filosofosebi arian gamosaxulni.<br />

TiToeulis Tavis adgili amoWrilia <strong>da</strong><br />

es niSnavs, rom nebismiers SeuZlia <strong>da</strong>ikavos maTi adgili<br />

<strong>da</strong> sibrZnes eziaros. zogierTi maTgani Tav<strong>da</strong>yiraa<br />

<strong>da</strong>xatuli. es miniSnebaa, rom sibrZni<strong>da</strong>n<br />

sigiJemde erTi nabijia.<br />

saintereso iyo sokrates saxe. is ufro politikuri<br />

partiis liders TamaSobs, vidre sibrZnis moyvaruls.<br />

mas aqvs Tavisi tribuna, romelic sinamdvileSi<br />

did yulabas warmoadgens. is yidis Tavis codnas.<br />

musikaluri gaformeba erTferovania. mTel moqmedebas<br />

erTi musikaluri nawarmoebi gasdevs. Tumca<br />

msurs aRvniSno, rom am melodias didi zemoqmedebi-<br />

Ti Zala aqvs.<br />

speqtaklSi ar iyo piesiseuli fabula. warmodgenaSi<br />

mTavar gmirebad sokrate <strong>da</strong> stepsiade arian<br />

gamoyvanili. reJisorma ubralod, erTi brZeni<br />

gviCvena, xolo stepsiades, filipidesa <strong>da</strong> maTi mevaleebis<br />

ambavi mTlianad ugulebelyo. ambavi<br />

speqtaklSi ar TamaSdeba. amitomac is ar Sedga. scenebi<br />

ar qmnian erT mTlianobas. cota gaugebaria, rogor<br />

moxv<strong>da</strong> aseTi speqtakli festivlis programaSi, ori<br />

hamletisa <strong>da</strong> streleris gverdiT.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad amisa, <strong>da</strong>mswre sazogadoeba kargad<br />

gaerTo. somxurma aqcentma <strong>da</strong> sityvebma miizi<strong>da</strong> mayureblis<br />

yuradReba <strong>da</strong> mTeli speqtaklis ganmavlobaSi,<br />

<strong>da</strong>rbazSi fxukun-sicili ismo<strong>da</strong>. sicil-kiskisi<br />

kargia, magram uazro araferi ar varga. somxur intonaciebze<br />

gamokideba <strong>da</strong> <strong>da</strong>cinva Cveni problemaa<br />

<strong>da</strong> ara im Teatris an msaxiobebis.<br />

speqtakli ar Sedga. mas ar hqon<strong>da</strong> mTliani Zafi,<br />

romelzec yvela komponenti aisxmebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> mSvenier<br />

mZivs Seqmni<strong>da</strong> speqtaklis saxiT. imedia, erevnis<br />

mozard mayurebelTa <strong>saxelmwifo</strong> Teatri momaval<br />

wels festivlis Sesaferisi donis speqtakliT wardgeba<br />

mayureblis winaSe.<br />

БДТ TbilisSi<br />

`Tbilisis saerTaSoriso festivals~ peterburgi<strong>da</strong>n<br />

giorgi tovstonogovis saxelobis didi dramatul<br />

Teatri ewvia. Temur CxeiZem qarTvel mayurebels<br />

gansaxilvelad <strong>da</strong> Casafiqreblad maikl<br />

freinis piesa `kopenhageni~ warudgina.<br />

cota ram Teatris Sesaxeb: peterburgis didi dramatuli<br />

Teatri gaixsna 1919 wlis 15 Tebervals f. Sileris<br />

tragediiT `don karlosi~. Tavi<strong>da</strong>n es Teatri<br />

speqtaklebs konservatoriis saopero studiis<br />

scenaze marTav<strong>da</strong>. 1920 wels Teatri ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> yofili<br />

saimperatoro mcire dramatuli Teatris SenobaSi.<br />

1964 wels mas akademiuri Teatris statusi mieniWa. 1970<br />

wels gaixsna mcire scena. 1918 wlis Semodgomaze Te-<br />

#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

atrebis saqmeTa komisarma, maria andreevam gamosca<br />

brZaneba `gansakuTrebuli dramatuli <strong>da</strong>sis~ _<br />

Tavi<strong>da</strong>n ase erqva Teatrs _ Seqmnisa. es <strong>da</strong>si aqcents<br />

klasikur, romantikul repertuarze akeTeb<strong>da</strong>. idgmebo<strong>da</strong>:<br />

`otelo~, `mefe liri~, `meTormete Rame~, `rui<br />

blazi~, `yaCaRebi~... mogvianebiT maT germaneli<br />

eqspresionistebis dramebsac <strong>da</strong>uTmes dro. es Teatri<br />

aerTianeb<strong>da</strong> or <strong>da</strong>ss, tragediis Teatrs _ iuri<br />

iurievis xelmZRvanelobiT <strong>da</strong> mxatvruli dramis Teatrs<br />

_ andrei lavrentievis xelmZRvanelobiT. Teatris<br />

samxatvro xelmZRvaneli iyo andrei lavrentievi,<br />

Tavmjdomare aleqsandre bloki. maria andreeva<br />

Tavis meuRle maqsim gorkisTan erTad <strong>da</strong> anatoli<br />

lunaCarski _ ganaTlebis komisari _ aqtiurad<br />

iyvnen CarTulni Teatris marTvaSi. 1932 wels Teatrs<br />

maqsim gorkis saxeli mieniWa <strong>da</strong> gax<strong>da</strong> `gorkis didi<br />

dramatuli Teatri~. 1992 wels misi saxeli Seicvala<br />

<strong>da</strong> gax<strong>da</strong> giorgi tovstonogovis saxelobisa. didi<br />

qarTveli reJisori am TeatrSi 1956-1989 wlamde, gar<strong>da</strong>cvalebamde,<br />

muSaob<strong>da</strong>. g. tovstonogovis Semdeg<br />

<strong>da</strong>ss kiril lavrovi Caudga saTaveSi, 2007 wli<strong>da</strong>n ki<br />

Teatris saWeTmpyrobeli Temur CxeiZea.<br />

Temur CxeiZis reJisura gamoirCeva a<strong>da</strong>mianis sulis<br />

siRrmiseuli wvdomiT. is minimalisturi xerxebiT<br />

giforiaqebs suls <strong>da</strong> bevr kiTxvas giCens. es<br />

speqtakli saTamaSod kamerul sivrces moiTxovs <strong>da</strong><br />

rogorc Tavad reJisormac gangvimarta, _ bdt-Si<br />

mxolod parteris bileTebs yidian am speqtaklze.<br />

TviTon maikl freinis piesa meore msoflio omis Temas<br />

exmianeba <strong>da</strong> realur faqtebs eyrdnoba. mTavari<br />

gmirebi, fizikosebi: nilz bori, misi meuRle margarita<br />

bori <strong>da</strong> verner heizenbergi arian. verner heizenbergi<br />

atomur iaraRze muSaob<strong>da</strong> nacisti germanelebisTvis.<br />

is adre TanamSromlob<strong>da</strong> n. borTan atomur<br />

kvlevebze <strong>da</strong> iyo misi mowafe.<br />

speqtaklis dekoracia ekuTvnis gogi aleqsi-mesxiSvils.<br />

scenografiaSi gamoyenebulia formula<br />

E=mc 2 . mas iyenebdnen atomis kvlevebSi. E aris energia,<br />

m _ masa, xolo c _ sinaTlis siswrafe vakuumSi.<br />

pirveli moqmedebis <strong>da</strong>wyebamde kedelze es formula<br />

yvelas interess iwvevs. meore moqmedebis win ki Cndeba<br />

warwera, romelic aRwers atomuri afeTqebiT<br />

gamowveul saSinelebebs. TviTon es tixari, romelic<br />

fardis rols asrulebs, magonebs konstantine<br />

stanislavskiseul meoTxe kedels. misi Semoqmedebi-<br />

Ti kredo xom cxovrebiseuli simarTlis Cveneba iyo.<br />

mayurebeli un<strong>da</strong> gamx<strong>da</strong>riyo moqmedi pirebis cxovrebis<br />

mowme. es kedeli finalSi wreze moZraobs <strong>da</strong> masze<br />

Cans atomuri afeTqebis Sedegad gaCenili kvamlisa<br />

<strong>da</strong> mtvris soko. scenaze aseve dgas cilindris magvari<br />

sveti. mas raRac meore oTaxis <strong>da</strong>niSnuleba aqvs.<br />

msaxiobTa kostumebi muq tonalobebSia ga<strong>da</strong>wyvetili.<br />

Talxi ferebi 1941 wlis ganwyobasa <strong>da</strong> atmosferos<br />

gadmoscemen.<br />

speqtakli moralur <strong>da</strong> pirovnul Widilzea.<br />

maTematika <strong>da</strong> fizika ubralo <strong>da</strong>matebiTi elementebia.<br />

mxatvruli ga<strong>da</strong>wyveta ukve <strong>da</strong>sawyisSi aCens intrigas.<br />

moqmedi gmirebi ukve gar<strong>da</strong>cvalebis Semdeg<br />

TamaSoben am ambavs. dro yvelas <strong>da</strong> yvelafers Tavis<br />

adgils uCens. gar<strong>da</strong>cvlilebs aRar asamarTleben.<br />

Tumca rogorc, <strong>da</strong>niel defo ityo<strong>da</strong>, sikvdili cocxal<br />

aramza<strong>da</strong>s mkv<strong>da</strong>r aramza<strong>da</strong>d aqcevso.<br />

speqtakli Sinagani dinamikiT aris ganmsWvaluli.<br />

erTi SexedviT statikuri speqtakli did Sinagan muxts<br />

atarebs. mTeli <strong>da</strong>tvirTva msaxiobebze modis. es momentic<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebelia Temur CxeiZisTvis. misi amosavali<br />

wertili aris msaxiobi.<br />

samsaxiobo ostatoba maRal profesiul doneze<br />

dgas. ismis maTi naTqvami TiToeuli sityva. ostatoba<br />

rusuli Teatraluri skolisa <strong>da</strong> tradiciebis <strong>da</strong>msaxurebaa.<br />

nilz bors warmoSobiT qarTveli, oleg basilaSvili<br />

TamaSaobs. Seikra qarTuli sameuli reJisoris,<br />

mxatvrisa <strong>da</strong> msaxiobis saxiT.<br />

Temur CxeiZis Teatri Rrmad fsiqologiuri <strong>da</strong><br />

SeiZleba filosofiuric kia. is mayurebels Tavisi<br />

sisa<strong>da</strong>viTa <strong>da</strong> uSualobiT xiblavs.<br />

<strong>da</strong>niis princi<br />

oskaras korSunovasis `hamletis~ Semdeg, yvela<br />

mouTmenlad elo<strong>da</strong> uiliam Seqspiris am tragediis<br />

eimuntas nekroSiusiseul originalur, ucxo <strong>da</strong> STambeW<strong>da</strong>v<br />

ga<strong>da</strong>wyvetas. mayurebelSi raRac sportuli<br />

Jinic ki SeimCneo<strong>da</strong>. romeli ajobeb<strong>da</strong>, korSunovasi<br />

Tu nekroSiusi. arCevani maTTvis <strong>da</strong> mkiTxvelisTvis<br />

mimindia.<br />

speqtakli originaluria Tavisi koncefciiT. mosazreba<br />

koncefciaze ekuTvnis axalgazr<strong>da</strong> reJisors<br />

rezo SatakiSvils <strong>da</strong> me absoluturad veTanxmebi mas.<br />

es gaazreba mdgomareobs SemdegSi: hamletis aCrdili<br />

glovobs Svilis <strong>da</strong>Rupvas. is acnobierebs Tavis <strong>da</strong>naSauls.<br />

swored man ubiZga Svils sabediswero<br />

nabijisken. <strong>da</strong>niis princis tragediis amgvari inter-<br />

5


#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

pretacia, pira<strong>da</strong>d me arc minaxavs <strong>da</strong> arc gamigia, rom<br />

adre vinmes ganexorcielebinos. es idea mxatvrulad<br />

gamarTlebuli <strong>da</strong> absoluturad organulia. mxatvruli<br />

mTlianoba ar <strong>da</strong>rRveula eimuntas nekro-<br />

Siusis mier rozenkracisa <strong>da</strong> gildesternis ugulebelyofiT.<br />

amiT man dro moigo _ speqtaklis xangr-<br />

Zlivoba Seamcira <strong>da</strong> mayurebeli ar ga<strong>da</strong>Rala.<br />

scenografiaSi bevri rkinis nivTi, skamebi, yuTebi,<br />

... aris gamoyenebuli. amis axsna aris frazaSi, `<strong>da</strong>nia<br />

sapyrobilea~. sakanSi uxva<strong>da</strong>a metalis nivTebi <strong>da</strong> albaT<br />

es fraza gax<strong>da</strong> amosavali wertili speqtaklis mxatvrisTvis.<br />

am sapyrobileSi, zemoT, aris erTi naTeli<br />

wertili. hamleti nel-nela, SiSiT uaxlovdeba mas.<br />

es raRac ori samyaros <strong>da</strong>makavSirebeli wertilia. finalSi<br />

hamleti isev am adgilas modis, oRond ukve<br />

aCrdilTan erTad. es naTeli wertili TiTqos saiqiosa<br />

<strong>da</strong> saaqaos <strong>da</strong>makavSirebelia. scenaze aseve aris rkinis<br />

ori burTi, didi <strong>da</strong> patara. didi _ mefis kuTvnilebaa,<br />

patara _ dedoflis. es burTebi Zalian gvanan<br />

zarbaznis yumbarebs. amiT miniSnebulia Tav<strong>da</strong>pirvelad<br />

mosalodneli saomari <strong>da</strong>pirispireba norvegiis<br />

princ fortinbrassTan. zemoT <strong>da</strong>kidebuli metalis<br />

firfita, hgavs Zveleburi kedlis saaTis qemoT CamoSvebul<br />

moZrav nawils. es miniSnebaa frazaze `droTa<br />

kavSiri <strong>da</strong>irRva~. dro SeCer<strong>da</strong> <strong>da</strong> aCrdili ver tovebs<br />

saaqaos. metalis am firfitas erTgvari gongis <strong>da</strong>niSnulebac<br />

aqvs. is aseve ireklavs sinaTlis sxivebs <strong>da</strong><br />

garkveul vizualur efeqts qmnis. ganwyobisa <strong>da</strong> vizualuri<br />

efeqtis Sesaqmnelad gamoyenebulia wyali,<br />

Txevad <strong>da</strong> myar mdgomareobaSi. aCrdili am gongze<br />

kidebs yinulis natexebs, romlebic Zalian gvanan Cvili<br />

bavSvis <strong>da</strong>saZineblad gakeTebul saTamaSos. klavdiusi<br />

mas ketiT amtvrevs. yinuls, rogorc raRac siwmindis<br />

gansaxierebas, miwv<strong>da</strong> Zmis mkvleli <strong>da</strong> es sikeTec<br />

wabilwa. reJisors yinulisa <strong>da</strong> sicivis sapirispirod<br />

gamoyenebuli aqvs cecxli. vxvdebiT kontrasts. ori<br />

stiqiis <strong>da</strong>pirispirebiT is gamoxatavs piesis mTavar<br />

konflits mkvlelsa <strong>da</strong> princs Soris. hamleti samefo<br />

taxtze mokidebul cecxlze iTbobs xelebs. es simboloa<br />

misi SurisZiebisa.<br />

speqtaklis musikaluri gaformeba mravalferovani<br />

<strong>da</strong> kontrastulia. <strong>da</strong>Zabuli motivi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> ritmi<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>dis mxiarul hangebze, magaliTad `ZaRlebis<br />

valsze.~ musikaluri gaformebis nawilia aseve<br />

locvis magvari CurCuli, romelic kidev ufro Zabavs<br />

<strong>da</strong> amZimebs garemos.<br />

msaxiobTa kostumebs Soris aris bewvis qurqebi.<br />

Tovlisa <strong>da</strong> bewveulis gamoyenebiT SegviZlia vivaraudoT,<br />

rom reJisorma zamTari airCia moqmedebis gasaviTareblad.<br />

gar<strong>da</strong> amisa bewvi xazs usvams klavdiusis<br />

simxecesa <strong>da</strong> siSmages.<br />

<strong>da</strong>samaxsovrebeli saxeebia: hamleti (andrius mamontovasi),<br />

klavdiusi (vitautas rumSasi), gertru<strong>da</strong> (<strong>da</strong>lia<br />

storik-zikuviane), ofelia (viqtoria kuodite).<br />

speqtaklSi hamleti patara <strong>da</strong> Wirveuli bavSvia,<br />

romelic Tavis ukmayofilebasa <strong>da</strong> protests fexebis<br />

bakuniT, xtunaobiTa <strong>da</strong> yviriliT gamoxatavs. TviTon<br />

reJisoric erT-erT interviuSi ambobs, rom hamleti<br />

axalgazr<strong>da</strong> msaxiobma un<strong>da</strong> iTamaSos, romelic jer<br />

ar moqceula garkveuli Stampebis gavlenis qveS.<br />

<strong>da</strong>sawyisSi <strong>da</strong>niis princi Zalian pasiuri <strong>da</strong> umoqmedoa.<br />

mas ukeTeben yvelafers rac un<strong>da</strong>T. maT SeuZliaT<br />

momaval mefes Sarvalic ki Caxadon. hamleti skamianad<br />

gvrdzea ga<strong>da</strong>xrili. es erTgvari misi protestis<br />

formaa. es mianiSnebs mis gansxvavebulobaze <strong>da</strong><br />

gamorCeulobaze. amaze metyvelebs misi varcxniloba.<br />

is raRac pankuri stilis msgavsia. hamleti axali<br />

<strong>da</strong>brunebulia vitenbergis universiteti<strong>da</strong>n <strong>da</strong> Tmis<br />

es stili studentudri araordinaluri cxovrebis<br />

wesis simboloa. princi Seyvarebulia <strong>da</strong> satrfialo<br />

TamaSebSia Cabmuli. misi <strong>da</strong> ofelias sasiyvarulo<br />

<strong>da</strong>Werobanas scena hamletis bavSvur xasiaTze mianiSnebs.<br />

romantikulobasTan erTad, is sastikicaa. is<br />

poloniuss faqtobrivad awamebs, roca fleitaze<br />

<strong>da</strong>kvras sTxovs <strong>da</strong> Tan xelis TiTebze cecxls ukidebs.<br />

fleita gaiJRerebs speqtaklis finalSi, roca scena<br />

micvalebulebiTaa mofenili. es musikaluri instru-<br />

6<br />

menti aqtiurad TamaSdeba speqtaklSi. is xel-joxis<br />

funqciasac asrulebs. poloniusis sikvdilic mas-<br />

Tanaa <strong>da</strong>kavSirebuli. far<strong>da</strong>s, romlis ukanac qlesa<br />

msaxuri imaleba, yuTi ganasaxierebs. igi yuTSia Caketili.<br />

misTvis Jangbadis wyaro yuTze mimagrebuli<br />

fleitaa, romlis erT bolosac hamleti wylian Wiqa-<br />

Si debs <strong>da</strong> poloniusi igudeba. saucxoo<strong>da</strong>a gakeTebuli<br />

farikaobis scena. hamleti <strong>da</strong> laerti gaTlili<br />

joxebiT ebrZvian erTmaneTs. <strong>da</strong>narCeni msaxiobebi<br />

erT ritmSi iqneven joxebs, morkinalebs ki solo partia<br />

xv<strong>da</strong>T wilad. joxebis Sxuili garkveul melodias<br />

qmnis.<br />

reJisorma sainteresod ga<strong>da</strong>wyvita msaxiobebis<br />

scena. moxetiale artistebi cirkis klounebis xasia-<br />

Tis matareblebi arian.<br />

pasiuri, romantiuli <strong>da</strong> melanqoliuri personaJi<strong>da</strong>n,<br />

ofelia reJisorma aqtiur, sicocxliT savse<br />

a<strong>da</strong>mianad aqcia. is celqi gogoa, romelmac cxovrebas<br />

axlaxans gaugo gemo. mis aseT xasiaTs xazs usvams<br />

mwvane kostumi, mwvane _ rogorc sicocxlisa <strong>da</strong><br />

aRorZinebis simbolo. Zalian saintereso<strong>da</strong>a gakeTebuli<br />

`gagiJebis scena~. ofelia Tvalaxveulia. gonebis<br />

Tvali <strong>da</strong>ixuWa. scenis jibeebi<strong>da</strong>n ismis taSis xma.<br />

ofelia xan erT mxares midis, xan meore mxares. misi<br />

gonebac ase ugzoukvlod <strong>da</strong>exeteba burusiT mocul<br />

usasrulobaSi.<br />

klavdiusi sastiki tirania. piesaSi Tu is lmobierebas<br />

<strong>da</strong> keTilSobilebas TamaSobs mainc, aq _ ara.<br />

eimuntas nekroSiusma mTeli simarTliT gviCvena<br />

klavdiusis veragi saxe. is tipuri tirania. misi xarxari<br />

zaravs mayurebels. speqtaklSi, romelsac klavdiuss<br />

msaxiobebi hamletis <strong>da</strong>valebiT uCveneben, Zmis<br />

mkvleli Tavad monawileobs. is yvelas amcirebs <strong>da</strong><br />

abuCad igdebs _ Tavis stiqiaSia, magram uecrad yuT-<br />

Si Caketili aRmoCndeba. yuTi ganasaxierebs klavdiusis<br />

codvebs, romlebic gasaqans ar aZleven mefes.<br />

misi locvac ar hgavs monaniebas. klavdiusi ufro<br />

amayobs Tavisi namoqme<strong>da</strong>riT. WiqebTan warmoTqvams<br />

Tavis monologs. maRali Wiqa imsxvreva, iseve rogorc<br />

klavdiuss Tavze <strong>da</strong>emsxvra sisxlze <strong>da</strong>myarebuli samyaro.<br />

gertru<strong>da</strong> <strong>da</strong>niis mefis nawilia. isini erT<br />

mTlianobas qmnian. piesisgan gansxvavebiT aq <strong>da</strong>niis<br />

dedofali nakleb yuradRebasa <strong>da</strong> siyvaruls gamoxatavs<br />

Svilis mimarT. mas pirvel scenaSi piri aqvs akruli.<br />

amiT naCvenebia, rom gertru<strong>da</strong> uufleboa <strong>da</strong><br />

Rirseba aqvs <strong>da</strong>karguli.<br />

warmodgena mTlianad kontrastebzea agebuli,<br />

rac ritms sZens sanaxaobas. es speqtakli `hamletis~<br />

erT-erT saintereso interpretaciad <strong>da</strong>rCeba Teatris<br />

istoriaSi.<br />

cicino _ XXI saukunis Jana <strong>da</strong>rki<br />

`Tbilisis saerTaSoriso festivals~ politikuri<br />

piesis gareSe ar Cauvlia. frangulma <strong>da</strong>sma warmoadgina<br />

laSa buRaZis piesa `cicino, anu politikuri piesa~.<br />

qarTuli piesis ucxoelebis mier <strong>da</strong>dgma ukve saintereso<br />

precedentia.<br />

Cveni sakuTari Tavis naklovanebebis mamxilebeli<br />

piesebi, qarTuli Teatris istoriis manZilze,<br />

araerTxel <strong>da</strong>dgmula scenaze. mayureblis didma nawilma<br />

aRSfoTebulma <strong>da</strong>tova <strong>da</strong>rbazi. es absoluturad<br />

gasagebia. Cven yovelTvis imaze ukeTesi gvgonia<br />

sakuTari Tavi, vidre realobaSi varT. Cven ver vxvdebiT,<br />

ukeTesebi rom gavxdeT, amisTvis bevri un<strong>da</strong><br />

vimuSaoT sakuTar Tavze. es gasakviri ar aris, Cveni<br />

bunebi<strong>da</strong>n gamomdinare. Cvenve ar SevqmeniT niWieri<br />

zarmacis cneba, romelic, rogorc dimitri uznaZem<br />

<strong>da</strong>amtkica, bunebaSi ar arsebobs. Cven ar gvin<strong>da</strong> realobas<br />

TvalebSi CavxedoT. Zalian xSirad alisas<br />

mdgomareobaSi varT <strong>da</strong> sakuTar samyaros vqmniT. ar<br />

vici, frangi msaxiobebi ramdenad Rrmad Caswvdnen<br />

Cvens problemebs. SeiZleba es maTTvis, ubralod, teqstis<br />

doneze <strong>da</strong>rCa, CvenTvis ki es _ realobaa.<br />

cicino 21-e saukunis Jana <strong>da</strong>rkia. mas surs mSvidobam<br />

<strong>da</strong>isadguros msoflioSi <strong>da</strong> pirvel rigSi kavkasiaSi.<br />

mas surs <strong>saqarTvelos</strong> <strong>da</strong>ubrunos afxazeTi <strong>da</strong><br />

samxreT oseTi. aseT mSvidobis elCad 2008 wlis agvistoSi<br />

mogvevlina safrangeTis prezidenti, nikola<br />

sarkozi, romelmac <strong>saqarTvelos</strong> ruseTis mier okupaciis<br />

dros iTava Suamdgomloba.<br />

gar<strong>da</strong> politikuri realobisa scenaze gadmotanilia<br />

Cveni yofiTi realoba. amis magaliTia migracia<br />

sofli<strong>da</strong>n qalaqisken. cicinos satelevizio ga<strong>da</strong>cemaSi<br />

miwvevam gamaxsena Cvens realobaSi arsebuli<br />

ori yvelaze reitinguli <strong>da</strong> popularuli tele-Sou.<br />

mayureblis gaRizianeba aseve, albaT, gamoiwvia<br />

wmin<strong>da</strong>nebis waramara xsenebam. religiuri Tema<br />

CvenTvis wmi<strong>da</strong>Ta wmin<strong>da</strong>a. reJisorsac <strong>da</strong> avtorsac<br />

albaT fsevdo morwmuneobaze xazgasma sur<strong>da</strong>T <strong>da</strong> amitom<br />

speqtaklSi Casmulia goeTes faustis <strong>da</strong>sawyisi,<br />

scena zecaSi. caTa sasufevelSi ar icnoben cicinos,<br />

mas, romelic wmin<strong>da</strong>nebisa <strong>da</strong> angelozebis saxeliT<br />

laparakobs.<br />

speqtakli Cveni realobis gaSarJebul, groteskul<br />

variants gvTavazobs. viciT, rom Zalian bevri<br />

nakli gvaqvs. Cemi azriT, jobia, es Cvens Si<strong>da</strong> samzareuloSi<br />

<strong>da</strong>rCes <strong>da</strong> evrokavSiris masStabiT <strong>da</strong>sacinad<br />

<strong>da</strong> saSayirod ar gavixadoT Tavi.<br />

mivel, vnaxe speqtakli,<br />

kinom STanTqa speqtakli<br />

es saTauri Zalian naTlad, xatovnad <strong>da</strong> gasagebad<br />

gadmoscems im problemas, rac speqtakl `sastumro<br />

maTusalas~ aqvs. Teatri Tavisi ganviTarebis gzaze<br />

sul ufro aqtiurad iyenebs kinoxerxebs, speqtakleb-<br />

Si rTavs garkveul videoefeqtebs, simulaciebs, magram<br />

inarCunebs oqros Sualeds <strong>da</strong> ar kargavs saku-<br />

Tar mes. am oqros Sualedis kargi magaliTi iyo 2009<br />

wels `Tbilisis saerTaSoriso festivalze~ warmodgenili<br />

filip Jantis _ `zigmundis oinebi~. warmodgenaSi<br />

uxvad iyo Casmuli sxva<strong>da</strong>sxva multimediuri<br />

efeqti, magram es yvelaferi Serwymuli iyo ori msaxiobis<br />

virtuozul teqnikasTan <strong>da</strong> am ori elementis<br />

urTierTSeTanxmeba qmni<strong>da</strong> Teatralur dResaswauls.<br />

es ver SeZlo `Imitating the dog~-is <strong>da</strong>sma. mTavari Secdoma<br />

iyo is, rom am <strong>da</strong>sma uaryo Teatris ori aucilebeli<br />

elementi<strong>da</strong>n, _ msaxiobi <strong>da</strong> mayurebeli, _<br />

pirveli. speqtaklis mxatvris mier SemoTavazebul<br />

mcire sivrceSi, msaxiobis mxolod tanis nawili Cans<br />

kisri<strong>da</strong>n muxlamde. maTi saxeebi firzea ga<strong>da</strong>Rebuli.<br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare torsi msaxiobis iqneba Tu rigi-<br />

Ti mayureblis, didi mniSvneloba ar aqvs. monawileobis<br />

miReba SeuZlia yvelas, profesiis ganurCevlad.<br />

`Imitating the dog~-is <strong>da</strong>sma aseve <strong>da</strong>karga ganumeoreblobis<br />

ganc<strong>da</strong>. TeatrSi erTi <strong>da</strong> igive speqtakli yoveli<br />

TamaSisas gansxvavdeba erTmaneTisgan. `sastumro<br />

maTusalas~ SemTxvevaSi ki es faqtori ugulebelyofilia.<br />

<strong>da</strong>si mTlianad gaitaca <strong>kinos</strong> xrikebma <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>ikarga Teatraluroba. maT mTlianad gamoricxes<br />

interpretaciis SesaZlebloba. es speqtakli ramdenjerac<br />

ar un<strong>da</strong> iTamaSon, erTi <strong>da</strong> igive iqneba <strong>kinos</strong><br />

xerxebis siWarbis gamo.<br />

zogi am speqtakls aRiqvams rogorc eqsperiments<br />

<strong>da</strong> siaxleebis Ziebas. eqsperimentul kvlevebSi cudi<br />

araferia, inovaciebic aucilebelia, winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi Teatri erT adgilas gaiyineba, magram yvela<br />

eqsperimenti warmatebulad <strong>da</strong> kargad ar<br />

mTavrdeba. bevrma Cxirkedelaobam kacobrioba atomur<br />

iaraRamde <strong>da</strong> atomur katastrofamde miiyvana.<br />

am <strong>da</strong>sis SemTxvevaSi ki _ isini Teatris gaqrobamde<br />

mividnen. is ufro performansia, vidre Teatraluri<br />

<strong>da</strong>dgma.<br />

Teatri <strong>da</strong> kino xelovnebis ori absoluturad<br />

gansxvavebuli, TviTmyofadi sferoa. maTi uxeSad SereviTa<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>xlarTviT, erTsac vkargavT <strong>da</strong> meoresac.<br />

avtorisgan<br />

<strong>da</strong>srul<strong>da</strong> `Tbilisis saerTaSoriso festivali~<br />

2010. vnaxeT kargic <strong>da</strong> cudic. vixileT Teatraluri<br />

movlenebi j. streleris `pikolo <strong>Teatrisa</strong>~ <strong>da</strong> iranis<br />

marionetebis saxiT, movixibleT inovaciuri <strong>da</strong><br />

originaluri ori hamletiT, <strong>da</strong>vtkbiT saocari qoreografiiT.<br />

mokled, STabeWdilebebi didxans<br />

gagvyveba. qarTuli Teatraluri cxovreba Tavis<br />

kalapots <strong>da</strong>ubrundeba.<br />

zogs festivlis 2010 wlis sezons gatexili cxviri<br />

moagonebs. Cven<strong>da</strong> samwuxarod festivalze<br />

araerTxel hqon<strong>da</strong> adgili Sexla-Semoxlas. orive<br />

mxare, organizatorebi <strong>da</strong> studentebi un<strong>da</strong> ecadon<br />

amis Tavi<strong>da</strong>n acilebas momavalSi. saWiroa urTierT-<br />

TanamSromlobiT moxdes iseTi ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba, rom axal Taobas SeeZlos yvela mniSvnelovani<br />

msoflio Teatraluri movlenis xilva. u. Seqspirs<br />

rom <strong>da</strong>vesesxo, imedi maqvs momaval wels,<br />

roca Teatris karebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>svamen kiTxvas: `mand vina<br />

dgaxarT~, pasuxi aRar iqneba _ studentebi.<br />

guram kokaia, Teatrmcodne<br />

magistraturis I kursi


qvis xanis<br />

halstuxiani jalaTebi<br />

tragi-komedias, romelsac metad banaluri siu-<br />

Jeti aqvs, Cven TviTon vurCevT saTaurs _ SemomiTrieT<br />

jojoxeTSi. am speqtaklis gmirebi yofiTi realobi<strong>da</strong>n<br />

arian gamoZerwilebi <strong>da</strong> Cvens irgvliv cxovroben<br />

(ra Tqma un<strong>da</strong> mematianec am yofaSia). _ <strong>da</strong>locvilo,<br />

ratom jojoxeTi? gagiCndebaT azri <strong>da</strong> am<br />

werilis wakiTxvis survilic qreba, radgan gvgonia,<br />

rom Cvens irgvliv mwvane mdeloa. aq ixsneba tragediis<br />

far<strong>da</strong>. jer kidev ver gagvirkvevia, ra aris cxovreba,<br />

miwieri yofa cxoveluri qmedebebis gamoricxviT...<br />

scenaze bevri kvamlia, imdeni rom <strong>da</strong>rbazSic gadmodis<br />

<strong>da</strong> Tvalebs gvwvavs. nagebobebSi xalxs sunTqva<br />

uWirs <strong>da</strong> aRar gvainteresebs, ra xdeba Cvens win, ver<br />

aRviqvamT, radgan umTavresi CvenTvis kuprSi yofna<br />

ki ar aris, aramed Cven rom gvgonia `im~ siamovnebis<br />

miRebaa. warmodgenaSi bevria sisxli, romlis Tavi <strong>da</strong><br />

Tavi halstuxiT Semosili qvis xanis gadmonaSTebi<br />

arian. isini eomebian axal <strong>da</strong>wyebul, afeqtSi myof `Senobebs~,<br />

am `Senobas~ ki, sanam ostati ar <strong>da</strong>asrulebs<br />

<strong>da</strong> srulyofil nimuSad ar aqcevs, araferi SeuZlia...<br />

`manqanebis mwarmoebeli~ kompaniis direqtori <strong>da</strong>dis<br />

Senobebs Soris <strong>da</strong> Seqmnil situaciaze qa<strong>da</strong>gebs... ase<br />

rom, tragediaSi Semodis komikuri elementebic.<br />

Semotyuebulni varT, velodebiT situaciis aale-<br />

saidumlos gamxelis survilma es werili momawerina<br />

SenTvis.<br />

samwuxaroa, rom droeba maiZulebs eleqtronuli<br />

versia gamogigzavno, ara<strong>da</strong>, vfiqrob, saintereso<br />

iqnebo<strong>da</strong> Cemi gatexili kaligrafiiT gamoyvanili<br />

asoebis kiTxva, rogorc saidumlos gamxelisas a<strong>da</strong>mianebi<br />

CurCuleben, aseve ganicdidnen formis<br />

cvalebadobas sityvebi furcelze <strong>da</strong> Senamde ufro<br />

cocxlad moitandnen ganwyobas, romelsac ganvicdi.<br />

Sen mainc CurCuliT ikiTxe...<br />

aqe<strong>da</strong>n modis, albaT, xelovnebis mTavari xibli –<br />

individualoba, radgan gamoxatva pir<strong>da</strong>pir kavSirSia<br />

ganwyobilebasTan, romelic individualobas qmnis.<br />

ganwyoba gancdis Sedegia, romelic iseTive piraduli<br />

<strong>da</strong> individualuria, rogorc TiToeuli Cvengani.<br />

me zRvis piras var, mis xmas vusmen, Relavs, vakvirdebi<br />

talRebis cvalebadobas, maT msgavsebas <strong>da</strong> gansxvavebebs.<br />

yoveli axali talRa Tvaluwvdeneli siRrmi<strong>da</strong>n<br />

moRelavs, TiTqos uaryofs zRvis arsebas, cdilobs<br />

Tavi <strong>da</strong>aRwios mas <strong>da</strong>, Semdeg, Cem win inapirebs.<br />

misi grili Sxefebi mecema <strong>da</strong> macocxlebs, Cems suls<br />

siaxlis SegrZnebis siamovnebas hgvris.<br />

sai<strong>da</strong>n movedi aq?! mec aseTive Rrma <strong>da</strong>sawyisi<br />

maqvs?! Tu, _ ara?! me movedi Tu, es talRa movi<strong>da</strong><br />

CemTan?!<br />

am yvelafers gwer, radgan cocxali var <strong>da</strong> min<strong>da</strong><br />

Cemi Sinagani zRva mogasmenino.<br />

modi kinoze visaubreb, Jan-luk-go<strong>da</strong>ris kinoze,<br />

radgan zustad iq aris Rrmad CaZiruli is saidumloebebi,<br />

risi gamxelac un<strong>da</strong>T am talRebs.<br />

rTuli misakuTvnebelia kino vinmesTvis, magram<br />

Jan-luks ekuTvnis.<br />

mas xSirad gaucia pasuxi kiTxvaze `ra aris kino?~,<br />

radgan TviTon uyvars am SekiTxvis <strong>da</strong>sma. igi sxva<strong>da</strong>sxva<br />

dros sxva<strong>da</strong>sxvagvarad ganmartavs <strong>kinos</strong>.<br />

sabednierod droeba gvaZlevs saSualebas internetSi<br />

vixiloT qronologiurad <strong>da</strong>lagebuli misi pasuxebi<br />

am kiTxvaze, sa<strong>da</strong>c sainteresod Cans misi<br />

cvalebaduri mimarTeba am sakiTxisadmi,<br />

am cvalebadobis mizezi, vfiqrob, TviTon go<strong>da</strong>ris<br />

cxovrebaSia <strong>da</strong> ara kinoSi, radgan Semoqmedi gansazRvravs<br />

xelovnebis cvalebadobas.<br />

_ `kino mSvenieri grZnobebis gamoxatvaa~...<br />

es is droa, roca igi Relavs, magram individualur<br />

talRad jer ar qceula. es simarTle me <strong>da</strong> Senc gvwams.<br />

mSvenieri grZnobebis gamoxatva is mizania, risTvisac<br />

un<strong>da</strong> iarsebos kinom <strong>da</strong>, saerTod, xelovnebam, magram<br />

Semdeg iwyeba am simarTlis <strong>da</strong>farva <strong>da</strong> CaZirva, radgan<br />

rogorc TviTon ambobs go<strong>da</strong>ri: `yurebads qmnis<br />

films is, Tu rogor vakeTeb a<strong>da</strong>mianisgan saidumlo<br />

agents, an meZavs~, roca maTi mSvenieri Tu sazizRari<br />

grZnobebis mizansceniT, moqmedebiT, teqstiT, feriT,<br />

musikiT, montaJiT gamoxatva mTavari arsia Janluk-go<strong>da</strong>risTvis.<br />

ferdinandi: _ SenTan SeuZlebelia saubari, Sen<br />

ara gaqvs idea, yovelTvis mxolod grZnobebi!<br />

mariana: _ ara xar marTali, grZnobebs aqvT idea.<br />

`SeSlili piero~, weli???<br />

`kino aris: omi, siyvaruli, zizRi, moqmedeba,<br />

sikvdili, Zaladoba, erTi sityviT – grZnoba~.<br />

erTxelac man Tqva: - `me <strong>kinos</strong> imitom vakeTeb, rom<br />

gamovxato piradi~.<br />

kino go<strong>da</strong>ris realobaa. TviTon kinorealoba<br />

yovelTvis yalbia, magram mudmivi ga<strong>da</strong>Rebebi pirad<br />

cxovrebad eqca <strong>da</strong> piradi cxovreba _ kinoga<strong>da</strong>Rebebad,<br />

amitom misi kinorealoba iseTive namdvili <strong>da</strong><br />

bas <strong>da</strong> jojoxeTi<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>vdivarT salxinebelSi,<br />

romelic igive jojoxeTia, Tu <strong>da</strong>nte aligiers <strong>da</strong> realobas<br />

mivendobiT. a<strong>da</strong>miani ikargeba speqtaklSi...<br />

axla mesame msoflio omi <strong>da</strong>iwyo. a<strong>da</strong>miani_jalaTebi<br />

<strong>da</strong>razmulebi <strong>da</strong>dian <strong>da</strong> etrfian imaT, visac 21-e<br />

saukunis `naWeri~ axvevia. TiTqos yvelaferi kanonzomieria.<br />

SesasvlelTan vdgavarT <strong>da</strong> Reri-Rerze<br />

veweviT.…dekoracia <strong>da</strong> efeqtebi bunebrivia _ wvima,<br />

qari <strong>da</strong> a.S. msaxiobebi _ mayurebeli <strong>da</strong> mayurebeli<br />

me, Sen, kino<br />

vuZRvni vuZRvni nino nino mxeiZes<br />

mxeiZes<br />

realuria, rogorc misi cxovreba, an iseTive cxovreba,<br />

rogoric kino.<br />

vici, xvdebi, rom ar vgulisxmob mTlian siuJetebs,<br />

vgulisxmob maT nawilebs, maT xasiaTs, maT ideebs, romlebis<br />

mimarT piradi <strong>da</strong>mokidebulebis Cvenebac, iSviaTad,<br />

magram mainc, reJisoris mTavari saTqmelia. roca<br />

gmirebi, misi filmebi<strong>da</strong>n maxseneben, rom isini kinoSi<br />

arian <strong>da</strong> xan<strong>da</strong>xan RimiliT, ekrani<strong>da</strong>n xelsac rom miqneven,<br />

me mainc mwams maTi realoba, radgan miyvars.<br />

_ `kino, es aris a<strong>da</strong>mianis arsebis nawili, gansazRvrul<br />

formaSi!~<br />

Cem gverdiT, qvebze Seyvarebuli wyvili Camoj<strong>da</strong>,<br />

albaT mzis Casvlis yurebiT un<strong>da</strong>T urTierToba gaixalison.<br />

gogo xSirad kocnis biWs, biWi raRacas eCur-<br />

Culeba.. min<strong>da</strong> vakvirdebode, magram merideba <strong>da</strong><br />

Tvals varideb ise, TiTqos, CemTvis sulerTia, ara<strong>da</strong><br />

Cem<strong>da</strong>uneburad vuTvalTvaleb <strong>da</strong> maT grZnobebs ganvicdi.<br />

uxerxulia <strong>da</strong> amaRelvebeli, roca ucnobis pirads,<br />

Tanac namdvils, akvirdebi, saintereso <strong>da</strong> STambeW<strong>da</strong>vi,<br />

rogorc go<strong>da</strong>ris kino.<br />

`majadoebs <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Rebis survils aRmiZravs siyvarulis<br />

saidumlo. rogor axerxebs grZnoba, Tu is<br />

warmosaxviTia, gamoiwvios amdeni sixaruli <strong>da</strong> amdeni<br />

fizikuri tanjva? odesme min<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>viRo momenti,<br />

roca grZnoba aRwevs sxeulSi <strong>da</strong> fiziologiurad<br />

gar<strong>da</strong>iqmneba~.<br />

gaxsovs is scena `SeSlili piero<strong>da</strong>n~: imitirebuli<br />

avtomobiliT mgzavroba, sa<strong>da</strong>c go<strong>da</strong>ris iumoriT<br />

aseve yvela imitirebuli detali, magaliTad, qu-<br />

Cis ganaTeba, romelic avtomobilis saqare minaze sxva<strong>da</strong>sxva<br />

ferebiT inacvlebs, saocari sixalasiT<br />

aferadebs or a<strong>da</strong>mianSi grZnobebis gaRviZebis aqts.<br />

`aq sityvebi ar asaxaven qmedebebs, isini maT aryofnas<br />

asaxaven <strong>da</strong> winaswarmetyveluri mniSvneloba aqvT.~<br />

paradoqsia, magram es, Riad imitirebuli scena<br />

WeSmaritad namdvilia <strong>da</strong> ise zustad <strong>da</strong> <strong>da</strong>majereblad<br />

asaxavs grZnobebis SeRwevas, rom reJisori Semdeg<br />

scenaSi ukve gvaCvenebs marianas <strong>da</strong> ferdinandis<br />

erTad yofnas. es go<strong>da</strong>ris jadosnuri montaJiT arnaCvenebi<br />

movlena, CemSi aRiqmeba ise, TiTqos me Semiyvar<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> mariana, ferdinandi, belmondo, ana karina,<br />

TviTon go<strong>da</strong>ri, mTeli ga<strong>da</strong>mRebi jgufi, yvela a<strong>da</strong>miani,<br />

visac ki unaxavs es filmi, 1965 wlis Semdeg, mec<br />

<strong>da</strong> Senc, yvelani erTad realobas gavepareT zRvaze.<br />

Jan-luk-go<strong>da</strong>ris kino... anu kino sakuTreba...<br />

kino, rogorc individi ar arsebobs, arsebobs<br />

gamoxatvis formebi, romlebic qmnian mas, amitom, misi<br />

misakuTreba SesaZlebelia Tu reJisori miisakuTrebs<br />

gamoxatvis formebs, magram am SemTxvevaSi, is <strong>da</strong>rCeba<br />

mTavari ganZis – individualizmis gareSe (amitomac<br />

vfiqrob rom es rTulia). go<strong>da</strong>rs gamoxatvis<br />

formebis individualuri manera, anu sakuTari stili<br />

gaaCnia.<br />

`roca forma xdeba stili, maSin iwyeba xelovneba~<br />

_ kino. amitomac Jan-luk-go<strong>da</strong>rs ekuTvnis kino mTeli<br />

misi uZvirfasesi ganZeulobiT.<br />

ici, rodis SeZuldeba am wyvils erTmaneTi?! roca<br />

erT-erTi maTgani meores ubiZgebs is Caidinos, rasac<br />

mere TviTonve ver apatiebs.<br />

`zizRi~<br />

roca qali igrZnobs, rom kacma is wamiT mainc <strong>da</strong>Tmo,<br />

Semdeg wams qali <strong>da</strong>Tmobs mas.<br />

#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

_ masaxiobebi... `manqanebis mwarmoebeli~ kompaniis<br />

direqtori wrebrunvas akeTebs wreSi <strong>da</strong> igives ukve<br />

mSvidi saxiTa <strong>da</strong> Sinagani aRelvebiT RaRadebs...<br />

_ `jer bileTiani SemouSviT~... `jer bileTiani<br />

SemouSviT~... `jer bileTiani SemouSviT~...<br />

`bravo~, `bravo~, `bravo~...<br />

Tbilisis rigiT meore saerTaSoriso Teatraluri<br />

festivali ase miuaxlov<strong>da</strong> <strong>da</strong>sasruls...<br />

lile Sengelia<br />

`zizRi~<br />

radgan mamakacisTvis rTulia imis aRiareba, rom<br />

qalis Ralatis mizezi TviTonaa, is CaeZieba mizezs<br />

qalSi.<br />

`zizRi~<br />

radgan qalisTvis rTulia imis aRiareba, rom kacis<br />

Ralatis mizezi TviTonaa, is CaeZieba mizezs kacSi.<br />

`zizRi~<br />

es araswori Zieba iwvevs siZulvils.<br />

siyvarulSi eWvis Setana uaryofaa misi.<br />

roca poli ekiTxeba kamilas: `ratom aRar giyvarvar?~.<br />

kamilasTvis es is wamia, roca polma siyvaruli<br />

<strong>da</strong>Tmo <strong>da</strong> ibadeba zizRi, iseTive Rrma, `mokrZalebuli<br />

<strong>da</strong> tragikuli,~ rogoric TviTon siyvarulia.<br />

`ukanasknel amosunTqvaze~ iseT filmebs<br />

miekuTvneba, romelTa formac saSualebas iZleva<br />

naCvenebi iqnas yvelaferi, rasac a<strong>da</strong>miani akeTebs. es<br />

iyo kidec misi pirveli principi.<br />

es sityvebi <strong>da</strong>vizepire: - magram mere, me Cem Tavs<br />

vuTxari: bresoni ukve iyo, xirosima ukve ga<strong>da</strong>Rebulia,<br />

iqneb, aseTi kino ukve <strong>da</strong>sasruls uaxlovdeba;<br />

iqneb, is ukve <strong>da</strong>mTavr<strong>da</strong>, amitom wertili un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vusva<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>viRe _ `ukanasknel amosunTqvaze~ ise,<br />

TiTqos aqamde kino arc arsebob<strong>da</strong>, TiTqos kinogamoxatvis<br />

formebi axla <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>, kino axla gamovigone!<br />

2006 wels, roca es filmi pirvelad vnaxe, aRfr-<br />

Tovanebulma vTqvi:<br />

_ isea gadRebulli <strong>da</strong> iseTi siaxlea, TiTqos aqamde<br />

kino arc arsebob<strong>da</strong>!<br />

es iyo 46 wlis Semdegac `ukanasknel amosunTqvaze~<br />

_ axali talRa.<br />

politika ganzomilebaa, romelSic vcxovrobT,<br />

misi garemoebebi Cvenze moqmedebs <strong>da</strong> TavisTavad Semoqmedebaze<br />

aisaxeba.<br />

`me politikas im kuTxiT vexebi, ra kuTxiTac is _<br />

me~.<br />

adre is ambob<strong>da</strong>, rom `ar un<strong>da</strong> vakeToT politikuri<br />

kino, un<strong>da</strong> vakeToT kino politikurad~. mogvianebiT<br />

man Tqva, rom saerTod amoiReb<strong>da</strong> sityvas<br />

`politikurs~ <strong>da</strong> ityo<strong>da</strong>: `un<strong>da</strong> vakeToT kino~!<br />

Jan-luk-go<strong>da</strong>ri 80 wlisaa <strong>da</strong> oTxmocamde filmi<br />

aqvs ga<strong>da</strong>Rebuli, STambeW<strong>da</strong>via ara?!<br />

wels ga<strong>da</strong>iRo `filmi socializmi~. me, jer es<br />

filmi ar minaxavs, Sen Tu naxe an, rom naxav, STabeWdilebebi<br />

gamiziare.<br />

is gogo <strong>da</strong> biWi, aqve rom isxdnen, mzis Casvlas aRar<br />

<strong>da</strong>elodnen <strong>da</strong> wavidnen.<br />

aq, sadRac, zRvis sanapiroze, mzis Casvlisas, me,<br />

uta berias, Jan-luk-go<strong>da</strong>ris arseboba maxarebs.<br />

vfiqrob, rom es aris Semoqmedis arsebobis mTavari<br />

mizezi.<br />

roca Seni arseboba, sadRac, viRacas uxaria... visi<br />

arsebobis Sesaxeb, warmodegenac ki ar gaqvs...<br />

Cem warmosaxvaSi mzis Casvla amovabrune. ese ufro<br />

sainteresoa.<br />

sakmarisia, un<strong>da</strong> Sevwyvito, Torem zRva zedmetad<br />

aRel<strong>da</strong>.<br />

`kino, _ Cveni survilebis harmoniuli samyaroa~,<br />

_ bazenis am sityvebiT iwyebs go<strong>da</strong>ri Tavis erT-erT<br />

films.<br />

me ki am sityvebiT min<strong>da</strong> <strong>da</strong>vasrulo es werili,<br />

romelic Cemi survilebis qaosuri samyaroa.<br />

`kino, _ Cveni survilebis harmoniuli samyaroa.~<br />

uta beria<br />

magistraturis II kursi<br />

7


#2 (57) 26 oqtomberi 2010 weli<br />

mimdinare wlis Teatralur sezonSi sareJisoro<br />

fakultetis magistrantis–rezo SatakiSvilis (xelmZRvaneli<br />

robert sturua) ori speqtakli ixila<br />

Teatralurma sazogadoebam. orive maTgani, – fausto<br />

paravedinos `Zmebi~ <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong> debiutanti<br />

dramaturgis oTar qaTamaZis komedia `aivani~ (piesa<br />

mix. TumaniSvilis sax. fondis mier organizebuli<br />

konkursis `axali qarTuli piesa~ <strong>da</strong> fond `Ria sazogadoebis<br />

axali talRis~ konkursebis gamarjvebulia.<br />

`axali talRa~ <strong>rusTavelis</strong> TeatrTan patniorobiT<br />

xorcieldeba <strong>da</strong> speqtaklic am formatSi <strong>da</strong>idga)<br />

<strong>rusTavelis</strong> Teatris eqsperimentul scenaze iqna<br />

warmodgenili. aRsaniSnavia isic, rom orive speqtaklis<br />

scenografiaSi reJisori Sav–TeTr-wiTeli ferebis<br />

kombinaciebs aniWeb<strong>da</strong> prioritets. am sami feris<br />

primati Warbob<strong>da</strong> msaxiobebis CacmulobaSic.<br />

rogorc cnobilia TeTri feri gamoxatavs siwmindes,<br />

u<strong>da</strong>naSaulobas, ubiwoebas, sicives, susxs, sifrTxiles,<br />

sikvdils, glovas. Savi feri asocirdeba gonierebasTan,<br />

ajanyebasTan, bnelTan, eleganturobasTan,<br />

ZlierebasTan, mistiurobasTan, seqsualurobasTan,<br />

qaosTan, wuxilTan. xolo wiTeli feri<br />

iwvevs SimSils, <strong>da</strong>kavSirebulia ZlierebasTan, energiasTan,<br />

radikalizmTan, agresiasTan, sisxlTan, msxverplTan,<br />

wamebasTan, marTavs impulsebs, xazs usvams<br />

Zalauflebas, gavlenas. am sami feris kombinirebuli<br />

prioritetis warmoCeniT, axalgazr<strong>da</strong> reJisori<br />

cnobierad Tu gaucnobiereblad ganamxels sakuTari<br />

Taobis faseulobebs, mis Sinagan mdgomareobas,<br />

romelsac mkafiod ukavSirdeba ferTa simbolikaSi<br />

<strong>da</strong>Sifruli informaciis ZiriTadi miniSnebebic. igi<br />

cxa<strong>da</strong>d metyvelebs Tanamedrove axalgazrdebis agresiaze,<br />

janyze, Sinagan diskomfortze, gamZafrebul<br />

ltolvaze siyvarulisken, swrafvaze Secvalon mouwyobeli<br />

yofa, komfortuli gaxadon gausaZlisi sinamdvile,<br />

moipovon sulieri simSvide <strong>da</strong> <strong>da</strong>amyaron<br />

wesrigi, rogorc sakuTar Sinagan samyaroSi, ise garemomcvel<br />

sinamdvileSic. Tumca, rogorc irkveva, am<br />

diadi miznebis realizebisaTvis isini jer kidev ar<br />

arian mzad...<br />

pirveli reJisoruli namuSevriT, fausto paravedinos<br />

`Zmebi~ (Targmna – xaTuna cxa<strong>da</strong>Zem, qoreografi<br />

– <strong>da</strong>viT wamalaZe, msaxiobebi: irakli CxikvaZe, Salva<br />

(Sako) mirianaSvili, sofi maieri, manana surmava, beqa<br />

miqaZe, 2010 w.), reJisoris yuradRebis centrSia Tanamedrove<br />

axalgazrdebis sevdiani siyvarulis istoria.<br />

scenografiis TvalismomWreli, kaSkaSa ferebis<br />

gama amZafrebs mayureblis cnobiswadils <strong>da</strong> <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>nve<br />

ganawyobs sazogadoebas efeqturi sanaxaobisTvis.<br />

es faqti imavdroulad amaRlebs kidec<br />

speqtaklis kritikulad gansjis paTossac. Sesabamisad<br />

iqmneba <strong>da</strong>mwyebi reJisorisaTvis araxelsayreli,<br />

wamgebiani atmosfero. scenografiuli foni kidev<br />

ufro mkafiod warmoaCens speqtaklis xarvezebs,<br />

gamoucdeli reJisoris mier msaxiobebTan muSaobis<br />

uzustobebs, gauwafav SemoqmedebiT fantazias.<br />

iatakze sami xasxasa, sisxlisferi qsovilia gaSlili.<br />

igi ara marto sami axalgazr<strong>da</strong> kacis saZinebelze<br />

migvaniSnebs, aramed gaucnobiereblad ganamxels<br />

maTs mRelvare, gaurkvevel <strong>da</strong> Jinian xasiaTsac.<br />

ori sawoli Zmebs ekuTvnis, mesame ki mezobels,<br />

romelic uiRblo Zmebis e.w. mouwyobeli ojaxuri<br />

yofis uCinar wevrad, maTi dramatuli cxovrebis<br />

mowmed qceula. sxvis satrfoze Tav<strong>da</strong>viwyebiT Seyvarebuli<br />

kaci, sunTqvaSekruli adevnebs Tvalyurs<br />

ganviTarebul movlenebs. samive axalgazr<strong>da</strong>s erTi<br />

Tavneba, momxiblavi, vnebiani <strong>da</strong> urcxvi gogona gaucnobiereblad<br />

<strong>da</strong> ugonod SehyvarebiaT.<br />

Salva mirianaSvilisa (2010w. ardifestis gamarjvebuli<br />

nominaciiT mamakacis rolis saukeTeso SesrulebisTvis,<br />

madona beriaSvilis `kevinSi~)<strong>da</strong> sofi<br />

maieris scenuri duetis sasiyvarulo istoria Tu<br />

droebiTi Tanacxovreba, <strong>da</strong>usrulebeli <strong>da</strong>Sorebebi-<br />

Ta <strong>da</strong> SerigebebiTaa gajerebuli. es xorcieli, impulsuri<br />

siyvarul-urTierTltolva, <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>nve<br />

tragikuli finalisaTvis ganwirul oms hgavs. xolo<br />

am omSi, leo-Sako mirianaSvilis scenuri gmiri, arsebuli<br />

mdgomareobis kritikuli gansjisa <strong>da</strong> normalizebisken<br />

midrekili axalgazr<strong>da</strong>a. igi eswrafis<br />

8<br />

`Zmebi~ <strong>da</strong> `aivani~<br />

is <strong>da</strong>usrulebeli SfoTi <strong>da</strong> diskomforti, rac ucnaurma<br />

gogonam <strong>da</strong>amkvidra Zmebis urTierTobebSi<br />

uswrafesad ganmuxtos, <strong>da</strong>asrulos. Tumca orive maTgani,<br />

leoca <strong>da</strong> misi e. w. satrfoc, gaucnobiereblad<br />

mieswrafian erTmaneTis gamowvevas, marTvas, sakuTari<br />

prioritetis ganmtkicebas, piradi Zalauflebis ganvrcobas,<br />

meoris Cagvras... maT erTdroulad izi<strong>da</strong>vT<br />

<strong>da</strong> ganizi<strong>da</strong>vT kidec erTmaneTi. amitomac eqscentriuli,<br />

fatalurad azvirTebuli siyvaruli,<br />

<strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>nve Tavbru<strong>da</strong>mxvevi siswrafiT mieqaneba<br />

finalisaken, sikvdils uaxlovdeba.<br />

samive kaci uSedegod lamobs sakuTar TavSi am momxiblavi<br />

qalisadmi gaurkveveli trfialis Zlevas,<br />

mis amoZirkvas. Sako mirianaSvilis–leos ganrideba<br />

e.w. Seyvarebulisagan <strong>da</strong> misi <strong>da</strong>viwyebis mizniT jarSi<br />

ga<strong>da</strong>xvewa, warumatebeli gaqceva aRmoCn<strong>da</strong>. aseTi xriki<br />

kidev ufro amZafrebs wyvils Soris gamZfrebuli,<br />

erTmaneTisaken gaSmagebuli swrafvis, urTierTganadgurebis<br />

gaucnobierebel isterias. mitovebuli <strong>da</strong><br />

Seuracxyofili qali SurisZiebis mizniT Seyvarebulis<br />

ZmasTan gaabams romans. sakuTar TavTan uSedego<br />

omiT <strong>da</strong>Rlili, ormxrivi RalatiT <strong>da</strong>Trgunuli Zmebi,<br />

leo-Sako mirianaSvili <strong>da</strong> beqa miqaZis scenuri<br />

gmirebi, <strong>da</strong>karguli Tavisuflebis mopovebis mizniT,<br />

iZulebulni xdebian sayvareli arseba mkvlelobiT<br />

moikveTon guli<strong>da</strong>n, samu<strong>da</strong>mod gandevnon igi saku-<br />

Tari cxovrebi<strong>da</strong>n.<br />

aRsaniSnavia, rom speqtakli sanaxaobrivad Zunwia.<br />

xolo samsaxiobo saxeebi statiuri. reJisors TiTqos<br />

nebaze hyavs miSvebuli axalbe<strong>da</strong>, jer kidev gamoucdeli<br />

msaxiobebi, romlebic sakuTar gauwafav SemoqmedebiT<br />

fantazias mindobilni, meqanikurad citireben<br />

adreul, studentur rolebSi miRweuli warmatebuli<br />

saxeebis TamaSis wessa <strong>da</strong> msaxioburi gamomsaxvelobiTi<br />

xerxebis fragmentebs. es faqti kidev<br />

ufro saxiers xdis SeuTanxmebeli sasceno qmedebebis,<br />

<strong>da</strong>udgeneli TamaSis wesebis uxerxul kolaJs. re-<br />

Jisorul namuSevarSi <strong>da</strong>mkvidrebulia mzardi disharmonia.<br />

TavisuflebiT <strong>da</strong>sjili, <strong>da</strong>bneul-gatanjuli<br />

msaxiobebi, ZiriTa<strong>da</strong>d teqstis warmoTqmiT, masze<br />

TviTneburi maxvilebis gamZafrebiTa <strong>da</strong> TiTqos<strong>da</strong><br />

efeqturi sasceno ga<strong>da</strong>adgilebebiT, gauazrebeli<br />

Jestebis moxmobiT eswrafian Seqmnan sakuTari scenuri<br />

gmirebis `STambeW<strong>da</strong>vi~, garegnuli portretebi.<br />

TiToeuli maTgani yvela saSemsruleblo xrikis<br />

mobilizebiT cdilobs itvirTos reJisoris funqciac<br />

<strong>da</strong> migvaxvedron sakuTari scenuri gmirebis sulier<br />

samyaroSi mimdinare rTul procesebze, spontanurad<br />

mignebuli impulsuri reaqciebiT Seavson <strong>da</strong>carielebuli<br />

scenuri dro <strong>da</strong> sivrce.<br />

sofi maieri Tavisi personaJis hedonisturi<br />

swrafvebis warmosaCenad, mTeli speqtaklis manZilze<br />

Tan <strong>da</strong>atarebs SokoladiT savse qilas <strong>da</strong> yovel xelsayrel<br />

wuTs, netarebiT agemovnebs mas. am mxriv, statiur<br />

mdgomareobaSi myofi Sako mirianaSvili, xmis<br />

zusti intonirebebiT STambeW<strong>da</strong>vad axerxebs qvecnobieri<br />

procesebis saxier warmoCenas. Tumca, rodesac<br />

wyobi<strong>da</strong>n gamosuli leos Sinagani amboxis plastikur<br />

ga<strong>da</strong>wyvetas mimarTavs, zomiereba<strong>da</strong>karguli msaxiobi<br />

uxvad gvTavazobs nervuli spazmebiT akankalebuli<br />

axalgazrdis ucnaur portrets. aq igi warmogvidgens<br />

Teatralur universitetSi ganxorcielebul,<br />

eqscentrikis JanrSi gaazrebul `uCinmaCinis qudSi~<br />

(Salva gawerelias saxelosno, reJ. T. korZaZe, 2009w.),<br />

mis mier Tavbru<strong>da</strong>mxvevi warmatebiT Seqmnili rolis<br />

deformirebul saxes. magram, studentur speqtaklSi<br />

msaxiobi maRali gemovnebiT Seqmnili saSemsruleblo<br />

xerxebiT, gaazrebulad qmni<strong>da</strong> naxevrad garusebuli,<br />

qarafSuta imereli oficris zust grafikul suraTs.<br />

misi scenuri gmiri, mosamsaxure gogos macduri momxibvlelobiT<br />

mojadoebuli <strong>da</strong> misi moxelTebis<br />

JiniT gatacebuli, Tmis uzarmazari zvinis rxeviT<br />

<strong>da</strong>wyebuli, xel-fexis konvulsiuri moZraobebiT <strong>da</strong>srulebuli,<br />

mTeli arsebiT TrTo<strong>da</strong>, cqmutav<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

vnebaatanili gabzaruli xmiT SesTxov<strong>da</strong> qals TanagrZnobas.<br />

studentur warmodgenaSi msaxiobis mier<br />

Seqmnili scenuri saxe mkacrad eqvemdebarebo<strong>da</strong> re-<br />

Jisorul gegmas, amjerad ki...<br />

oTar qaTamaZis `aivani~ (mxatvari: a. modebaZe, qor.<br />

l. mZinariSvili, msaxiobebi – <strong>da</strong>rejan xarSilaZe,<br />

irakli CxikvaZe, eka mindiaSvili, qeTevan svaniZe,<br />

zurab javaxia, nino arseniSvili, mamuka loria, giorgi<br />

iagoraSvili), reJisorma komediur Janrs miakuTvna.<br />

Tumca movlenebis ganviTareba gvarwmunebs, rom<br />

warmodgenas, sa<strong>da</strong>c asaxulia e. w. axali qarTvelebis<br />

mier Zveli Tbilisis inteligenciis <strong>da</strong>laSqvrisa <strong>da</strong><br />

maT winaaRmdeg gaCaRebuli e. w. postmodernuli yaidis<br />

egzekuciis aqti, gacilebiT efeqturia tragikomedia<br />

vuwodoT...<br />

reJisoris nebiT, axali epoqis mier Tavs<strong>da</strong>texil<br />

erovnul tragedias Zveli qarTuli inteligenciis<br />

aborigenebad qceuli ojaxis wevrebi Taviseburad,<br />

individualurad gamoxataven. ojaxis ufrosis, sandros<br />

rolis ganmasaxierebeli msaxiobi – irakli CxikvaZe,<br />

mamapapeuli aivnis <strong>da</strong>kargviT gamowveulma<br />

mwuxarebam sruliad apaTiuri gaxa<strong>da</strong>. xolo misi<br />

meuRle, msaxiob eka molodinaSvilis mier Seqmnili<br />

scenuri gmiri, utrirebuli saxismetyvelebiT, movlenebze<br />

araadeqvaturi reaqciebiT, xelovnuri<br />

moZraobebiTa <strong>da</strong> gauazrebeli frazebis JonglirebebiT,<br />

uSedegod iRwvis Seqmnas STambeW<strong>da</strong>vi komediuri<br />

saqcieli, `gaamarTlos~ dramaturgis mier <strong>da</strong>dgenili<br />

Janri. am mxriv, maTi vaJi, zurab javaxias zuka,<br />

kaSkaSa mwvane kabasa <strong>da</strong> kidev ufro xasxasa mwvane platformian<br />

`bosanoCkebze~ Seskupuli, karikaturulad<br />

ga<strong>da</strong>pranWuli momxiblavi asulis xilviTaa mojadoebuli.<br />

Tavbru<strong>da</strong>xveul axalgazr<strong>da</strong> kacs sruliad<br />

ga<strong>da</strong>aviwy<strong>da</strong> sakuTari ojaxis tragedia, elviseburi<br />

siswrafiT rom uqadiT ganadgurebas. Tineijerul<br />

asaks gacdenili kaci, gaugebari eqstaziT xarobs<br />

mtacebeli qalbatonis xiznad <strong>da</strong> mojamagired CamoqveiTebas.<br />

galaRebuli zuka, cekva–cekviT emsaxureba<br />

nino arseniSviliseuli, mkafiod ironizirebuli<br />

qalbatonis axirebul kaprizebs... es `Tavmoyvare axalgazr<strong>da</strong>~,<br />

xan ucnauri mwvanekabiani qalis tvirTs<br />

ezideba, xan ki mis ferad–ferad nakuwebs aSrobs<br />

Tav<strong>da</strong>drekili. aRsaniSnavia, rom <strong>rusTavelis</strong> Teatris<br />

msaxiobi nino arseniSvili, sxeulis elastiuri,<br />

gamomwvevi rxeviTa <strong>da</strong> cinikuri sicil–kiskisiT saxierad<br />

qmnis gaurkveveli erovnebis gaaznaurebuli<br />

provincielis STambeW<strong>da</strong>v portrets. usamarTlobiT<br />

<strong>da</strong>bneul maspinZlebze gamarjvebiT galaRebuli pragmatuli<br />

qalbatoni, msxverplze morigi Tav<strong>da</strong>sxmis<br />

raundisaTvis SeRerebula <strong>da</strong> amjerad ukve misaRebi<br />

oTaxis <strong>da</strong>sakuTrebisTvisac srul mzadyofnaSia.<br />

warmodgenaSi gamorCeulia qeTi svaniZis mier Seqmnili<br />

maspinZlis qaliSvilis scenuri saxe. momxiblavi<br />

aRnagobis, plastiuri <strong>da</strong> Sinagani kulturiT<br />

gamorCeuli msaxiobi, scenuri simarTliT qmnis sakuTari<br />

personaJis Sinagan <strong>da</strong> garegnul portrets.<br />

msaxiobis qaluri, poeturi xasiaTi gamorCeulad<br />

mkafio <strong>da</strong> STambeW<strong>da</strong>via SeyvarebulTan Sexvedris pikantur<br />

scenaSi, romelic reJisoris mier marTlac<br />

gamorCeuli sisa<strong>da</strong>viTa <strong>da</strong> fantaziis SesaSuri elvarebiTaa<br />

Seqmnili. giorgi oqropiriZisa <strong>da</strong> qeTi svaniZis<br />

gmirTa saalerso scenis ilustrireba, avanscenaze<br />

mdgari wyvilis mier Senelebuli ritmiT<br />

uzarmazar wiTel qsovilSi gaxvevisas didi wiTeli<br />

vardis siluets warmoqmni<strong>da</strong>. Tumca ferebiTa <strong>da</strong> simbolikiT<br />

gatacebulma reJisorma speqtaklis final-<br />

Si sruli rebusi SemogvTavaza. man meuRleze maradiuli<br />

siyvaruliT gamijnurebul <strong>da</strong>rejan xarSilaZiseuli<br />

bebias <strong>da</strong>krZalvis scenaSi, saflavTan mdgar<br />

Wirisuflebs Tavze jiRad <strong>da</strong>adga ayvavebuli xeebi.<br />

Tanamedrove etapze, Teatraluri xelovneba jer<br />

kidev totaluri reJisuris xanaSi imyofeba <strong>da</strong> msaxiobis<br />

Semoqmedebac kvlav reJisuris diqtatis farglebSi<br />

viTardeba. msaxiobi ar aris mzad Tavisuflebisa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>moukidebeli SemoqmedebiTi SromisTvis, scenuri<br />

saxis gaazrebuli SeqmnisTvis. am faqtisa <strong>da</strong> problemis<br />

sailustraciod es ori speqtaklic kmara...<br />

xolo msaxiobis Tavisufleba gaazrebuli aucileblobaa.<br />

igi reJisoris mier <strong>da</strong>dgenili zusti<br />

grafikuli naxazis maTematikuri sizustiT aRsrulebis<br />

Sedegad miniWebuli <strong>da</strong> msaxiobis mier masSi<br />

mopovebuli Tavisufali wamebis improvizirebis Sedegad<br />

Seqmnili saqcielTa sistemaa.<br />

Tamar quTaTelaZe

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!