'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
artxibo-00685841, version 1 - 6 Apr 2012<br />
hori, itxura guztien arabera, murgiltze sisteman ibili diren gazteen tokiko berrikuntza da,<br />
segurenik bere izenordain genitiboaren analogiaz sortua (hari <strong>eta</strong> berari izenordainen<br />
ondoan).<br />
Aipatu aldaera mota horien <strong>datuak</strong> azaldu behar izan bagenitu, luzeegi joango<br />
zitzaigun aurkezpen hau, <strong>eta</strong> egokiago iruditu zaigu beraz bestelako datu mota bati so<br />
egitea. Horrela, NORANTZ datu-<strong>basea</strong>k eskaintzen dituen datuez irudi bat emateko,<br />
euskararen ezaugarri morfosintaktiko abstraktu bat aukeratu dugu, hiztunek komunztadura<br />
anitzeko adizker<strong>eta</strong>n pertsona komunztadura gauzatzen duten ala ez ikertuz. Jakina den<br />
bezala, euskarak puntu horr<strong>eta</strong>n batasuna <strong>eta</strong> aniztasuna erakusten du, euskalki guzti<strong>eta</strong>n<br />
pertsona komunztadura jokarazten baita komunztadura anitzeko adizker<strong>eta</strong>n, jokabide<br />
horiek modu desberdin<strong>eta</strong>n gauzatzen badira ere. Bestalde, egungo joskera lanek garrantzi<br />
handia ematen diote komunztaduraren morfologiari perpausaren egitura sintaktikoarekin<br />
dukeen loturagatik (Artiagoitia 2000). Gisa horr<strong>eta</strong>n barnagoko aldak<strong>eta</strong> batzuen<br />
adierazbide ere izan daitezke <strong>aditz</strong>aren jokaeran gerta daitezkeen aldak<strong>eta</strong>k. Uste dugu,<br />
beraz, bide egokia eskaintzen duela <strong>aditz</strong> komunztadurak euskararen funtzio morfologiaren<br />
atal inportante bat egungo Iparraldeko hiztun<strong>eta</strong>n nola agertzen den ikusteko.<br />
Pertsona jokabidea <strong>aditz</strong> mota guzti<strong>eta</strong>n molde bertsuan agertzen den arren,<br />
badakigu hari zuzenean ez dagozkion beste zenbait faktorek eragina izan dezaketela hartan,<br />
hala nola <strong>aditz</strong> laguntzailearen hautapenak, <strong>eta</strong> baita aspektu-aldi<strong>eta</strong>ko <strong>eta</strong> zenbait<br />
modutako kontuek ere. Alabaina, elementu hauek ere adizkeraren morfologiako osagaiak<br />
diren neurrian, <strong>komunztadurako</strong> morfemekin konbinatu behar dute, <strong>eta</strong> konbinatze horren<br />
ondorio dira <strong>aditz</strong> paradigmak. Funtsean, literatura euskalki<strong>eta</strong>ko <strong>eta</strong> euskara estandarreko<br />
ez-oraineko adizker<strong>eta</strong>n ikus daiteke hori, orduan DS ergatiboarekiko komunztadura<br />
morfema, oraineko form<strong>eta</strong>n atzizki dena, aurrizki izaten baita. Nahiz lotura hori aski<br />
garbia den NORANTZek eskaintzen dituen aldak<strong>eta</strong>ko datuen arabera —hala iruditzen zaigu<br />
bederen—, ikergaia mugatzeko <strong>eta</strong> korapilo trinkoegi<strong>eta</strong>n ez sartzeko, aurkezpen hon<strong>eta</strong>n<br />
ez dugu hortik bideratuko gure azterk<strong>eta</strong>, komunztadurari berari bakarrik begiratuko<br />
baitiogu hemen.<br />
Arrazoi horregatik beragatik, ez dugu aztertuko nola gauzatzen dituzten hiztunek<br />
<strong>komunztadurako</strong> morfemak, <strong>eta</strong> bereziki adizker<strong>eta</strong>n hartzen duten tokia. Badakigu,<br />
aspaldi aldak<strong>eta</strong> leku izaten direla puntu horiek euskaran, ezen gure esku<strong>eta</strong>ra heldu<br />
14
Change language