'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak

artxibo-00685841, version 1 - 6 Apr 2012
jaiotakoek zaindu dutela gutxiena euskararen transmisioa. Gertakari historikoek, politikoek
eta gizartezkoek, ezinbestean, baldintzatu egiten dute herri baten bilakaera
soziolinguistikoa, hiztunen jarrerak barne. Iparraldeko hainbat etxetan ez da arraroa aitama
euskaldunetako familietan seme-alabek euskararik ez jakitea edo arroztua izatea. Ez da
NORANTZen ikergaia eta bazterrean utzi ditugu language shift edo herdoiltze kasuen
azterketa berezituak (Thomason 2001), baina, Iparraldeko paisaia linguistikoaren parte
diren neurrian, ezinbestean agertzen dira gure ikerketan honelako profila duten hiztunak:
When people start using the former second language as their primary language (or
eventually often as their only language), the result may be different from the majority
variety of that language, or the original target of second language acquisition. In
immigration contexts we then speak of ethnolects, in postcolonial contexts of new
varieties. (Backus 2008: 237)
Bada kontuan hartzeko beste puntu bat ere: ikastolak, gau-eskolek, hedabideek eta
bestelako mugimenduek euskara batua ekarri dute euskaltegi, ikastetxe eta
komunikabideetara, Iparraldeko batua 4 . Gaurko hiztun euskaldunek, bakoitzak izan duen
ibilbidearen arabera, kontaktu gehiago edo gutxiago izan dute euskara estandarrarekin, eta
kontaktu horren bizitasunak zuzeneko lotura du euskalkia gehiago, gutxiago,
estandarrarekin nahasiago edo batere ez erabiltzearekin. Gainera, nahiz indar handiak egin
diren euskara suspertzeko, oro har azken 20 urteetan galtzeak aurrera egin du, eta ondorioz
atrizio kasuak areagotu egin dira. NORANTZ hizkuntzaren erabilera mota desberdin horiek
kontuan hartuz egina izan da, eta egungo hiztunek euskara baliatzean eta beren jakitate
abstraktuan dituzten egitura gramatikalen eta fonetikoen bilduma bat eskaintzen du.
Aurkezpen honetan, Iparraldeko egoera soziolinguistikoa laburki gogoratu ondoan
(§1), NORANTZ datu-basearen deskribapena eta haren eratzeko erabili den metodologia
aurkeztuko ditugu (§2), baita azalduko ere hura egiterakoan agertu zaizkigun arazo batzuk,
edo datuak baliatzerakoan gogoan edukitzekoak diren puntu batzuk. Ondotik, datu-baseko
datuak baliaturik, gramatika ezaugarri zehatz bati dagozkion erantzunak aurkeztuko ditugu,
hiztunek aditzen pertsona komunztadura gauzatzen dutenetz aztertuz (§3). Azkenik,
ondorioak aurkeztuko ditugu lanaren bukaeran (§4).
4 Euskal irratiek pisu handia dute Ipar Euskal Herriko euskalgintzan. Gure Irratia-n eta Irulegiko Irratia-n
gehienik Lapurdi-Baxenabarreko euskaran izaten dira emankizunak, eta Xiberoko Botza-n, zubereraz.
4