'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
'Norantz'datu-basea: Aurkezpena eta aditz komunztadurako datuak
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
artxibo-00685841, version 1 - 6 Apr 2012<br />
Ezen, euskaldun arruntak dira galdekatu izan diren hiztunak, askotan euskaraz osoki<br />
alfab<strong>eta</strong>tu gabeak, <strong>eta</strong> itzulpen zeregin<strong>eta</strong>n sekula ez ibiliak. Galdekatu diren hiztun<br />
guztiak gai ziren euskaraz normalki eguneroko solas<strong>eta</strong>n komunikatzeko, <strong>eta</strong> euskaraz egin<br />
dira elkarrizk<strong>eta</strong> guztiak. Halere, erantzunak entzutean ohar daitekeen bezala, hiztun<br />
guztiek ez dute erraztasun edo gaitasun bera, <strong>eta</strong> nabari da zenbait galderatan batzuen<br />
nekezia. Argi da inkestabide horrek badituela bere mugak <strong>eta</strong> makurrak, partez behintzat<br />
seinalatu ditugunak; kontuan hartu beharko ditu datu hai<strong>eta</strong>z baliatu nahiko duen<br />
ikertzaileak, datu-<strong>basea</strong>k joerak bereziki erakusteko balio duela gogoan atxikiz.<br />
Datu-<strong>basea</strong> anitz fenomenoren erakusgarri da: oso nabarmena da, adibidez, murgiltze<br />
sisteman eskolatu diren gazteen kasuan bereziki, euskara estandarraren eragina, izan dadin<br />
euskara batuari dagokiona, edo gaur egun bereziki indarrik gehienarekin agertzen den<br />
mintzamoldeari dagokiona. Konbergentzia fenomeno horien ondoan, beste batzuk badira,<br />
berezko bilakaera baten ondorio bide direnak. Adibidez, beri izenordain datibo indartua,<br />
murgiltze sisteman ibili gazteen artean agertzen hasia dena, <strong>eta</strong>, itxura guztien arabera,<br />
tokiko berrikuntza bati dagokiona. Beste kasu anitz<strong>eta</strong>n zail da adin taldeen artean ageri<br />
den bilakaera berezkoa, edo konbergentziak, edo biek, ekarria den jakitea, hala nola<br />
perpaus osagarri subjuntibo<strong>eta</strong>n <strong>aditz</strong> jokatugabeak gazteen taldean zaharren taldean baino<br />
gehiago erabiliak izatea.<br />
Toki eskasez, ez ditugu datu horiek ekarri artikulu hon<strong>eta</strong>ra, <strong>eta</strong> gramatika ezaugarri<br />
abstraktuago bati so egin diogu, datu-<strong>basea</strong>k holako <strong>datuak</strong> ere aztertzeko balio zuenetz<br />
ikusteko: pertsona komunztadura anizkuna Iparraldeko egungo hiztun<strong>eta</strong>n zenbateraino<br />
gauzatzen den behatu nahi izan dugu bereziki, euskararen morfojoskeraren ezaugarri<br />
nabarmena delako <strong>eta</strong> euskararen historian euskalkien arabera molde desberdin<strong>eta</strong>n<br />
gauzatu dena. Datuak aski garbiak dira gure ustez: <strong>aditz</strong> iragankorr<strong>eta</strong>n, bai<br />
monotrantsitibo<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> bai ditrantsitibo<strong>eta</strong>n, pertsona komunztadura anizkuna obratzen<br />
dute hiztunek, hala komunztadura ergatiboa nola absolutiboa, <strong>eta</strong> baita, neurri apalago<br />
batean komunztadura datiboa ere. Komunztadura ergatiboaren kasuan oso huts gutxi<br />
aurkitu dugu. Agertzen diren hutsek berek ere ez dute hainbeste komunztadurarik eza<br />
erakusten, bai gehiago, gure ust<strong>eta</strong>n, zenbait paradigmatako adizkerak osatzeko hiztun<br />
batzuek duten zailtasuna. Partez naturaltasunik gabeko elizitabideak esplika dezake<br />
40
Change language