Ene artzain-etxolak - Euskaltzaindia

Oihamileko hegia
O IHAMILE erraiten ginion, Urdozeko bidean zen lehen
bixkar horri bainan lehenago ez ote zen izan hau xuxenez
Oihanbide ? Gure etxe gibeletik goraxago hartzen zinuen
bide kurutzean ezkerrerat. Hazinda zenbaitekilako gibelondoan
bazinen, bota harri koxkor bat kabalen aintzinera,
eta berek hartuko zuten Berraariko estreka alderat.
Igande goiza balinbazen, zazpiak alde hori, ematzeko
erranen zuen amak, Iribarrengo Mari joana zela elizarat buruz,
hura baitzen beti lehena bere urrats xehearekin, mantalina
beltxa ahur batean plegatua eta liburu arrosarioak bestean.
Alta Olhagako lehen auzoak ere ari ziren hantxetan xeheiletarik
ateratzen, xaharrak aintzinean eta besteak ez urrun.
Etxean utzia zuten bi auzoek atezaina, Iribarrengoek Frantxixko,
hau bere adin haundian ez baitzen gehiago ateratzen
ere, eta Olhagakoek xakurra. Azken auzo hortan, Mañixek
ere hor zituen urteak, bainan oraino xut ibilki gizona eta balio
zuen ateraldietako, bere galtza beltx, marra xuridunak
ezarririk abiatzen zelarik eta bameko beso-motxa arinagoz
emana.
Haurrak aintzinean joaiten ziren, amak aski goiz prestaturik.
Behar ere, funtsean, behar baitzituzten, errepikatuz,
gogoan freskatu, katiximako hiru galde hek eta otoitz laburrak,
apezak galdeginen zituzkeenak, sarri, meza ondoko katixima
laburrean.
Holaxe doatzilarik batzu eta besteak, Elixagako estrekatik
aterako zaizkote, Belarreko eta Berraburukoen gainera,
Ospitaleko eta Uhideko haurrak. Geroxago, Oihamileko hegian,
junt eginen dute gainetik heldu direnekin, Otsobikoek
11