Ene artzain-etxolak - Euskaltzaindia

apainduak apez eta apezpiku sainduen itxurekin, apezgaien
zurezko tokiak bakotxaren jarleku elgarri lotuekin, eta, aintzinean
elizkizun ederren egiteko tauladura zabal ziratua. Han
bai egin ditugula, gain hartako organoa lagun, elizkizun zinez
ederrak, apezgai bat gure koro eta kantuen gidari eta gu denak
kantari, apezgai gazteenek aldareko berettergoa eginez,
argiekin bai eta kurutze, liburu eta intsentsuekin. Orozgainetik
ezin ahantzizkoak dauzkagu guk han iragan oren batzu,
batetik xaramelak, eta bestetik hor egin ditugun otoitz ixilak
ere. Ez dea ote, horgo oren batzuez finkatu gure geroa, hor
hartzen ginituelarik gure bizi guziko delibero-xede bultzadak
eta finkatzen, federik hoberenean, biharko egunak, Jainkoaren
eta gizonen zerbitzuko? Erran behar da ez ginela segur
bakarrik, bakotxaren xede eta erabaki horietan: baiginuen guk
indar bat paregabea: 28 lagun baginituen guhaur bezain gazte
ta suharrak, urteko apezgaiak, eta ere ... Euskal Herri girixtino
bat, gure beha zagoena, itxura guzien arabera, orduko
herrietan.
Hori zen gure Baionako semenarioa, orai arrozten bezala
hasia duguna nahi ala ez hainbeste denboraren buruan. Horri
ere gertatu zaio gure etxalde edo jauregi ederreneri ere gertatu
izan dena: denborak aldatu direla. Bokazioneak eta apezgaiak
xuhurtzen hasiak zirela ohartu zen aski goiz Mgr Vincent,
Baionako apezpikua. Hain zen haundia etxe hori, eta lehengo
denbora batekoa eta gaurkotz desmodatua, nun ohartu
baitziren buruzagiak, gastua nausi zuela eta fortuna gostako
zela nahi bazen ongi antolaturik eta berriturik ezarri. Uste dut
zenbaitek nahi ukan zutela Baionako Eliz'barrutiaren eskuko
atxiki aintzina ere: ez ote ziren elizaren zerbitzuak oro horrara
biltzen ahalko? Apezpikua bera ez bazen, diosesaren zerbitzuak
oro, eta kalonjeak, eta apez xaharren etxea, eta apezgaiak,
bulegoak eta nik dakita, denak horrara bilduz? Lekua
ederra zen eta abantail zenbait bazukeen eskaintza horrek,
bainan abantail guziak ez dira sekulan batean gertatzen: katedralea
gisa guziz deskart eta urrunegi izanen zen eta ere, etxe
haundi horren gastu izigarriak ez ziren ezeztatuko, egiteko ziren
obra haundiak bestalde. Orduan saltzea erabaki zuen elizako
kontseiluak eta beste Elizetxe bat egitea, ttipiagoa, era-
199