Ene artzain-etxolak - Euskaltzaindia

Gero bai, ezin-ahantzizko egunak eta asteak iragan ditudala
nik ene kusietan izan naizen hiru aldietan. Hirugarren aldia
izana dut berriki neure Belarreko anaia-koinatekin, hauk
berek abiarazirik berekin interprete gisa, nahiz, ondarrekotz,
elgar ederki hartzen zuten berek ere, familiako atxikimendu
eta maitasun hura baita orozgaineko laguna eta mintzaira.
Ipar-Ameriketako ibilaldia, Mixel Garikoitz Sainduaren
harikoa izan dut arte hortan, nolazbait: hau baitzen kristau
gogoeta eta otoitzezkoa. Mareel Tillous, amerikar euskaldunen
apez xuberotarrak zuen apez predikari baten laguntza
eskatua Baionako Apezpikuari. Ene adiskide Josep Camino
bikari nagusia ez dut sekulan aski eskertuko, Moleres apezpikuarekin,
nihauk ez baitakit nolaz, ni hautatu nindute1akotz
hiru asteko misionetto horrentzat. Han aurkitu ditudan ezagun
guziez bestalde, erran dezaket, hemengo ahaide eta adiskideek
jakin dezaten: hemengoak direla eta zinez gureak eta
gutarrak, hango gure euskaldunak. Ez, ez zuten hemengo
igande eta bestaburueri zorrik, guk San Franciscoko eliza
frantsesean, eta Bakerstieldeko sala haundian, eta Chinokoan
egin ditugun ofizio zeremoniek. Han ere dauzkate holakoetan
gure euskaldunek, hemen ezagutuak zituzten andere
kantariak eta gizonen orroa, eta, kleron-atabalekin, klika fanfarra
ozena eta sakramenduetarako lehia, ahala dute1arik.
Bestalde, hangotuak direnez, elizaz, mintzairaz eta kulturaz,
nik ez dezaket gehiago erran, holako pasaia laburrarekin,
badirela baizik, eta ainitz, euskaldunetan, liturgia gidari
animatzaileak eta oro. Bainan bere kulturan eta mintzairan
otoitz eta gogoeta egiteak baduela zerbait gehiago, hori bai
erran dezaket, ikusitik. Aratseko biltzar, mintzaldietan nonbre
ttipixagoan ikusi nituela aitortuko dut, bainan biltzarre pollit
eta beroak izan ginituela erranez halere. Eta goraintziak han
ikusi nuen Ortzaiz-Etxeberriko Minaberry apez lagunari!
Eta gazteak, eta haurrak, lehen kominione hartakoetarik
has te, ikusi ditut, batzu euskaraz polliki ari eta hango erdaran,
denak han sortuak, hori berriz gure euskaldun fededunen geroa,
Amerika betean. Agian, ni baino argituagoko batek eskainiko
ahal dauzku egun batez gure hango anai-arreben historia
aberats eta ederraren berriak xehetasunekin.
327