You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jep Agreiter: Iu ne sun nia a öna<br />
che les frabiches vëgni privatisades.<br />
I paurs à pö ensciö le dërt da les<br />
anüzé y al ne mëss nia ester che<br />
ares donti de proprieté, deache sce<br />
an à en iade la proprieté, spo àn<br />
inće poscibilitês da fà, da vëne.<br />
Le prigo da speculaziun è. La<br />
realté è chëra che i scioldi tira, y<br />
adora o tert èl zacai co i adora y<br />
sce t'as la poscibilité, vëneste. Les<br />
clausoles n'arati iu nia series, belo<br />
mâ chëra che le Comun à le dërt<br />
de prelaziun. Le Comun n'à mai<br />
le scioldo che en talian pîta por na<br />
üćia y pal lü slüt sànse avisa che sce<br />
al va alania, spo saràl la comisciun<br />
co dà pro. Sce al n'è degünes d'atres<br />
poscibilitês, spo vëgnel vonü.<br />
Georg Frenner: Emprömadedöt<br />
Jep Agreiter de Brach<br />
Georg Frenner de Pinćia,<br />
sorastant dla Lia dai Paurs de<br />
Mareo<br />
mëssun dì che chi co à fat sö les<br />
frabiches è io i paurs, co les à fates<br />
sö por i debojügns. Les üćes n'è mai<br />
gnüdes motüdes a cataster, porchël<br />
èl gran ora che al vëgni fat, por che<br />
i paurs ài inće en dërt lassora, che<br />
ai pòi s'les dorteré sö. Chël podêi<br />
sambën inće fà fina śën, mo sce<br />
önn damana dô en contribut por<br />
dorteré la frabica, mëssel mostré sö<br />
che ara è söa, y chël vara mâ sce ara<br />
è portada ete a cataster.<br />
Speculaziun pòl dagnora ester,<br />
mo al vën pö motü clausoles. Les<br />
frabiches mëss gnì tacades al lü y<br />
por destaché na frabica da en lü,<br />
mëss döt passé tres comisciuns<br />
desvalies, al n'è nia tan saorì.<br />
Laprò èl le Comun co à en dërt de<br />
Controi tles secundes ćiases<br />
Con la lege provinziala nr. 121 dai<br />
11 de mà 1995 vëgnel regolé avisa<br />
la materia dal afité ia les secundes<br />
ćiases, mo empò èl val' proprietars<br />
co ne se tin nia ales regoles. Aladô<br />
dla lege soradita, po les secundes<br />
ćiases gnì afitades ia a terzi tres<br />
contrat de afit por nia plü co cater<br />
iadi al ann, laprò ne pòn nia fà<br />
retlam dal frabicat en afit tres<br />
n'ativité de promoziun comerziala.<br />
Al è da capì che les secundes ćiases<br />
co vën afitades ia "a fosch" è en dann<br />
por les strotöres dal post, por nosta<br />
jont, porchël se damanâ trec belo da<br />
agn che al gness controlé plü avisa.<br />
Cösc è śën inće sozedü, y al è bel<br />
avisa gnü ciafé val' "biesces rosses".<br />
Sön iniziativa dl'Assoziaziun<br />
Turistica d'Al Plan y dal Comun<br />
de Mareo èl gnü tut pröms<br />
provedimonć. Ai pröms de<br />
novëmber dal ann passé è düć i<br />
proprietars de secundes ćiases gnüs<br />
enformês tres na cherta che les<br />
forzes dal ordinn ess fat controi tal<br />
dagnì. Y ensciö èl inće gnü fat. An<br />
à fat controi con dui sistems paralei.<br />
Da öna na pert àn anüzé l'internet<br />
desco fontana d'enformaziun.<br />
L'Assoziaziun Turistica à<br />
verifiché te internet sce al gnea a<br />
prelaziun sce önn ô vëne y emplü èl<br />
la clausola che la destinaziun dles<br />
frabiches ne po nia gnì müdada,<br />
porchël ne vëighi nia le gran prigo<br />
che al vëgni speculé.<br />
Berto Kastlunger: Io, iu vëighi<br />
dërt che al vëgni fat ensciö,<br />
ensciö po le paur comedé y fà. Ia<br />
en Comun ne sàn nia en bel dé ći<br />
regoles che al vën motü. Enlò vàl<br />
magari plü saorì a perde. En cunt<br />
dles frabiches arati iu che chi dal<br />
Parch Natural messass ester en<br />
momont plü morjì y lascé fà les<br />
frabiches en pü' atramonter co<br />
desche ares è gnüdes fates dan<br />
200 agn. Speculaziun podèssel<br />
bën ester, mo les condiziuns che<br />
le Comun mët sö tignarà bën en<br />
pü' zoruch la cossa. Jont da scioldi<br />
scê podess magari orëi en bel dé<br />
cumpré y se fà sö val'.<br />
Berto Kastlunger da Pliscia<br />
Afit cuntralege<br />
val' moda fat retlam o promoziun<br />
de secundes ćiases. Laprò èl gnü<br />
mené fora a campiun domandes ai<br />
proprietars, olache an se desmostrâ<br />
enteressês da tó en afit en te' cuatier.<br />
I resultać de cöstes enrescides ti è<br />
gnüs menês ennant ai Carabiniers,<br />
co à spo podü fà d'atres verifiches.<br />
D'invern à i Carabiniers inće fat<br />
controi söle post. Sides dal internet<br />
co dai controi èl gnü confermé<br />
le sospet y al è gnü ciafé fora en<br />
valgügn caji olache la lege n'è nia<br />
gnüda respetada. I responsabli à<br />
lascé alessëi che al gnarà fat d'atri<br />
controi inće dertan isté.<br />
5