Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Poetja Këze (Kozeta) Zylo, siç e cilësojnë njerëzit<br />
që e njohin, është një grua plot vitalitet. Në<br />
jetën e saj ajo ka një background plot veprimtari<br />
pedagogjike, politike dhe shoqërore. Në emigrim<br />
ajo është cilësuar si një njeri vullnetmirë. Profesor<br />
Peter Prifti e quan:”Ambasdor of goodwill” e popullit<br />
shqiptar në Amerikë, sepse ka një empati të rrallë<br />
për bashkatdhetarët e saj”. Organizata e gruas “Zëri<br />
ynë” në New York e shpalli atë “Gruaja e vitit 2008”,<br />
ndërsa Shoqata Mbarëkulturore-Atdhetare I.Qemali në<br />
Vlorë i dha titullin “Personalitet i shquar i kulturës<br />
mbarëkombëtare”.«Këto të gjitha, sigurisht, nuk i japin<br />
emrin e poetes. E rendita këtë CV të shkurtër të saj<br />
për të pohuar të vërtetën e formuluar në shprehjen e<br />
njohur,»stili është vetë njeriu». Pa hezitim, po e quaj<br />
Kozeta Zylon një poete qytetare, duke patur parasysh<br />
nocionin e fjalës «qytetari’ «, që nënkupton qëndrimin<br />
e individit në mënyrë të vetëdijshme ndaj të drejtave<br />
dhe detyrave politike, morale dhe mbrojtjes së tyre.<br />
Këtë epitet po ia kaloj edhe asaj si poete, duke patur<br />
parasysh përmbajtjen ideo-emocionale të krijimtarisë<br />
së saj letrare. Kozeta Zylo, deri më sot, ka botuar tre<br />
vëllime poetike: «Monumenti i lotit»(20005),»Pranverë<br />
pa mimoza»(2006) dhe «Mjelmat po të vijnë»(2008).<br />
Pjesën më të madhe të poezive të këtyre vëllimeve i<br />
ka shkruar dhe i ka botuar duke qënë larg atdheut, në<br />
emigrim në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.<br />
Janë, mbi të gjitha, këto krijime që dëshmojnë, në<br />
radhë të parë, vetëdijen e saj patriotike. Sytë dhe mendjen<br />
e saj ajo i mban nga vendlindja. «Hapu qiell, të<br />
shoh Shqipërinë» shkruan në poezinë «Shqipërinë e<br />
kam përjetë». Ndjenja e saj patriotike merr formë lapidare<br />
tek poezia «Monumenti i lotit». Poetes i duket<br />
vetja e saj si Doruntina e legjendës e «martuar» larg<br />
(në mërgim) që pret «vëllanë» të vijë ta kthejë në atdhe<br />
(«Vetja ime»), atdhe i cili, sipas saj, vuan si një<br />
Promete i lidhur («Askush nuk të thotë»). Patriotizmi<br />
i poetes nuk mund t’i anashkalonte problemet e genit<br />
shqiptar nëpër botë. Ajo, me poezi të tilla si «Pengu<br />
im Kosova»,»Çameria» e plot të tjera, u ka kushtuar<br />
vargje të zjarrta luftëtarve dhe dëshmorve për çlirimin<br />
e Kosovës, ka shkruar vargje të dhimbshme për<br />
Çamërinë. Kozeta Zylo, si pjesëmarrëse aktive në zhvillimet<br />
demokratike në Shqipëri, ka shkruar plot vjersha<br />
me tematikë kundër diktaturës dhe amullisë të viteve<br />
të para pas saj. Ajo është partizane e vendosur e lirisë<br />
së fjalës, thurr vargje për «lirinë e shpirtit» dhe i atri-<br />
Albanologu, perkthyesi, studiuesi dhe nje nder<br />
njohesit me te mire te letersise te tradites dhe<br />
bashkehore, i nderuari dhe respektuari z. Robert<br />
Elsie ka thene: “Letersia shqiptare nuk njihet ne<br />
bote...” Rreth ketij mendimi po vetequajme fenomeni<br />
ne fjale (mbasi letersia shqipe ne bote nuk njihet dhe<br />
do te thoja as letersia e fenomenit artificial, qe tashme<br />
eshte vetem brenda shqipfolesve e shqipshkrueve) nuk<br />
ka argumentuar asgje ne interviten e fundit hedhur po<br />
ne kete grup (toplisten e alb-shkences) nga biografi i tij<br />
z. Çerçiz Loloci.<br />
Ne kete rast z. Elsie ka thene nje te vertete, mbasi<br />
bota nuk eshte vetem nje qark i ngushte intelektualesh<br />
dhe politikanesh francez, por ne planetin tone ka mbi 6<br />
miliard banore, qe me shumice jetojne ne 5 kontinente.<br />
Ne kolonite franceze ne Afrike, ku si gjuhe zyrtare ose<br />
sekondare eshte frengjishtja letersia shqipe eshte e panjohur.<br />
Shume autor afrikane jane te njohur ne Amerike,<br />
fale klubeve, qendrave kulturore, kishave metodiste<br />
protestane, katolike, evangjeliste etj., shoqatave dhe organizatave<br />
afrikano-amerikane qe jane me shumice. Ne<br />
Afrike jeton nje popullsi mbi 700 milione banore. Nuk<br />
kemi pare deri me sot njerez ne qytetet e shteteve te<br />
Afrikes te vihen ne radhe per te lexuar letersi shqipe,<br />
por kemi pare helikoptere te OKB-se, Frances etj., qe te<br />
hedhin ndihma ushqimore per mbijetesen e ketyre njerezve<br />
te mire por fatkeq... Edhe ne kontinentin tjeter<br />
gjithashtu ne Australi letersia shqipe nuk eshte e njohur.<br />
KJo me sa duket lidhet me diatancen e madhe midis<br />
2 hemisferave veri-jug. Edhe ne Indi (me shumicen<br />
e nje popullsie te varfer ose te tejvarfer sikurse quhen<br />
fakiret e Indise), qe ka nje popullsi mbi 1 miliard banore<br />
letersia shqipe serisht nuk mendoj se njihet. Megjithate<br />
India dallohet per llojshmerine e kultures, shkrimtareve,<br />
aktordhe filmat kinematografik. Ne Amriken<br />
Latine (Amerika e Jugut), ku flitet dhe shkruhet spanjisht<br />
(me perjashtim te Brazilit, ku flitet portugalisht), me<br />
sa kam biseduar me disa miq qe jetojne ne New York,<br />
letersia shqipe nuk njihet e per me teper as fenomeni i<br />
vetekrijuar nga media elektronike shqiptare. Ne ShBA<br />
(me popullsi 302 milion banore) letersia shqiptare nuk<br />
njihet, mbasi nuk ka autor #1 best seller (te perfshire ne<br />
botimet e gazetes prestigjioze The New York Time). Shu-<br />
buon vetes qëndrueshmërinë e një martireje që «edhe<br />
pse mbi prush eca zbathur/Mendimet shpesh me zjarr i<br />
komentova»(Cuditem dhe vetë»).Poetja i bën apel politikës<br />
që të bashkohet për prosperitetin e vendit të vet<br />
(«Lypsarit»,»O popull,zgjohu»). Këto poezi dhe plot të<br />
tjera skicojnë portretin e një krijuese qytetare. Edhe në<br />
lirikën erotike poetja e shpreh qartë angazhimin e saj<br />
qytetar. Mbase, epiteti «qytetar» në këtë rast, tingëllon<br />
si paradoksal. Intimiteti i ka kufjitë brenda zemrës dhe<br />
mendjes sonë, ka kufijtë e vet të shenjtë ku nuk ka<br />
të drejtë të përzjehet askush, kufij që njeriu mund t’i<br />
mbajë të mbyllur tërë jetën.»Qytetarinë» e kësaj lirike<br />
e shikoj, pikërisht, në guximin e autores për të shpalosur<br />
në mënyrë të vetëdijshme dhe pa asnjë paragjykim<br />
këtë fshehtësi intime. Ky nuk është as narcisizëm, as<br />
vetëmburrje dhe, aq më pak provokim. Eshtë një sfidë<br />
që i bëhet vetëburgosjes të ndjenjave intime të femrës<br />
për shekuj me radhë. Në poezinë tonë ka ndodhur prej<br />
disa vitesh një «revolucion» i vërtetë në trajtimin dhe<br />
në shprehjen artistikisht të ndjenjave erotike të poeteshave<br />
tona.<br />
Kjo duket jo thjesht në rritjen e numurit të tyre, që<br />
trajtojnë këtë tematikë, por në vetë mënyrën e shprehjes<br />
hapur, pa ndroje dhe sinqerisht, gati me naivitet, të<br />
ndjenjave dhe të perjetimeve erotike. Edhe poetja Kozeta<br />
Zylo nuk druhet që ta hedhë në vargje dhe ta publikojë<br />
(botojë) pasionin e çasteve intime, krahas përjetimeve<br />
dhe ndjenjave «të pastra» qytetare. Heroina e saj lirike<br />
e shpall hapur të drejtën e saj për të folur për «enigmën<br />
e dashurisë», »Ndoshta pena e poetit.../Zbuloi, me në<br />
fund, enigmën e dashurisë»(«Për një puthje princi»).<br />
Ajo na flet për «drithërimat e zemrës» dhe «punët<br />
mëkatare çiftërore»(«Një gonxhe e zjarrtë lundron mbi<br />
valë»). Ajo na drejtohet me sinqeritet:»Mos më qortoni,<br />
që e shuajta etjen e ndaluar»(«Një Romeo e një Zhuljete<br />
rishfaqen përsëri»), sepse e konsideron këtë një pjesë<br />
të emancipimit të vet, larg çdo mendimi apo pasioni<br />
pervers. Ajo e quan erotizmin një «vegim»,»një dëshirë<br />
pak si të marrë», por të bukur «si një endërr e qelqtë»<br />
(«Shëëët!...»).Nuk e di se si, por lirika erotikee poetes,<br />
më kujtoi serenatat e qytetit tim që aq çiltër e pa ndroje<br />
i kanë kënduar dashurisë dhe pasionit erotik që më<br />
shumë se një shekull e gjysmë më parë. Sigurisht, jemi<br />
në një kohë tjetër, këto lirika nuk këndohen pranë Bu-<br />
NCulturaM<br />
rimit të Çardhakut, por buzë liqenit të Tiranës dhe buzë<br />
oqeanit Atlantik. Autor i tyre nuk është më një burrë, si<br />
në serenatat korçare, por një femër, një poete. Kozeta<br />
Zylo nuk i këndon, thjesht,pasionit. Po të ishte kështu,<br />
lirizmi i saj do të katandiste në një erotizëm «xhungle».<br />
Në poezinë «E di», ajo e shpreh qartë thelbin human<br />
të këtij erotizmi:»Eshtë dicka tjetër që na lidh,/Shpirti<br />
ynë përjetësisht, perjetësisht». Ajo vë emrat e Romeos<br />
dhe të Zhuljetës përbri çiftit të dashuruar të poezive të<br />
saj. Të gjithë e dimë «sfondin» erotik dhe atë shoqëror<br />
të çiftit shekspirian dhe fundin tragjik të tyre. Heroina<br />
lirike e Kozeta Zylos ka një shqetësim tjetër:»Askund<br />
nuk ndjej...parfum Romeo dhe Zhuljetë». Ky «parfum»<br />
është metafora e dashurisë së pastër. Poetja i<br />
kundërvihet kështu moralit të shthurrur, që aq shpesh<br />
sot, erotizmin e banalizon, për të mos përdorur epitet<br />
tjetër. Kritika letrare e ka quajtur poeten «romantike».<br />
Edhe kjo nuk e mohon. Në qoftë se lufton me «pallë<br />
në dorë» në fushën e patriotizmit dhe të politikës, apo<br />
problemeve të tjera shoqërore, këtu, në fushën intime,<br />
ka çaste që e tremb guximi i vet, ajo shkruan:»Te nesërmen<br />
mezi e pres/Për të vallëzuar me fjalën erotike/<br />
Në qiell a s’di se ku/veç jo në tokën mëkatare»(«Ritual<br />
i pavdekshëm»),»Eja të ikim në planete të panjohura»,<br />
i lutet të dashurit të zemres («Një Romeo dhe një<br />
Zhuljetë po rishfaqen përsëri»).<br />
Poetja është e vetëdijshme se vjen nga një e kaluar<br />
konservatore (për erotikën kishin të drejte të<br />
flisnin vetëm burrat dhe poetët) dhe se jeton akoma<br />
në një mjedis plot paragjykime, prandaj pohon<br />
me dhimbje:»Askush s’më kupton, vetëm vetja ime»<br />
(«Vetëm»). Kjo është një dramë intime jo vetëm e kësaj<br />
heroine. Eshtë një pjesë e dramës shpirtërore të shoqërisë<br />
shqiptare sot. Dramë që aq shpesh na zhgënjen<br />
dhe na bën (ose na ka bërë) edhe neve «romantikë»<br />
duke marrë arratinë e mërgimit në kërkim të lumturisë.<br />
Dhe, për ta mbyllur këtë vështrim të shkurtër mbi krijimtarinë<br />
e poetes, disa fjalë për «qytetarinë» e vetëdijes<br />
së saj krijuese. Autorja në poezinë «Misioni i vargut»<br />
shkruan:»Do t’i gris vargjet e mia/Në se ato nuk janë<br />
bërë shpirti juaj». Ajo, natyrshëm, nuk ka se si ta kuptojë<br />
krijimtarinë e vet pa lexuesin. Por sa e arrin ajo<br />
këtë. Në krijimtarinë poetike të Kozeta Zylos (sidomos<br />
në vëllimin «Mjelmat po të vijnë»),vë re një lëvizje të<br />
. Anno 7 . n. 5 . Ottobre <strong>2009</strong> . pagina 8<br />
Vetëdija qytetare e një poeteje<br />
me vete nuk dine se ne cilin kontinent ndodhet dhe cfare<br />
gjuhe flitet. Nje mik amerikan me tha kohet e fundit<br />
se cfare gjuhe flitet ne shtetin tend: rusisht apo kinezshe,<br />
mbasi ai kishte lexuar se Shqiperia ka qene nen<br />
influencen politike dhe ekonomike te ish Bashkimit Sovjetik<br />
dhe me vone te Kines... Ne Azi, ku eshte e perqendruar<br />
2/3 e popullsise se botes letersia shqipe dhe<br />
autoret e saj (ose nder me te miret sikurse i quajne “kritiket”<br />
e shtypit sot ne Shqiperi si “fenomen”, “disident”,<br />
“gjeni te letrave shqipe”, “balzaku i koheve moderne”,<br />
etj.) jan te panjohur. Kina me nje popullsi 1.3 miliard ze<br />
vendin e pare ne bote (sipas demografeve amerikane)<br />
per gjuhen me te folur dhe te shkruar dhe serisht letersia<br />
shqipe eshte e panjohur, mbasi nuk ka asnje autor<br />
best seller ose #1 te shitur ne librarite kineze. Une mendoj<br />
se njohja e letersise se nje shteti ka te bej edhe me<br />
zhvillimin ekonomik. Kina sot ka nje zhvillim ekonomik<br />
marramendes dhe se investitoret amerikane me shumice<br />
po i transferojne kapitalet e tyre financiare ne Kine sepse<br />
produktet e konsumit kane kosto me te ulte. Kjo ka<br />
bere qe Kina te jete ne qender te vemendjes te botes se<br />
sotme. Mbas ekonomikese vjen edhe kultura, arti etj.<br />
Lojrat olimpike te fundit te mbajtura ne Kine ishin me<br />
teper nje zhvillim i kultures dhe artit 5 mijevjecar kinez.<br />
Kinezet kane shume botime te tyre edhe ne New York ne<br />
gjuhen angleze, kane shkolla, qendra arti kulture dhe ne<br />
kete menyre ata promovojne arritjet e artit dhe kultures<br />
se tyre duke mos harruar traditen. Komuniteti shqiptar<br />
ne Amerike nuk ka qendra serioze te konsoliduara dhe<br />
per me teper ka vetem grupe ose individe ka kane njetin<br />
e mire te bejne dicka pozitive per artin dhe kulturen e<br />
tradites te trojeve etnike shqiptare, por s’kane force financiare<br />
dhe aftesi bashkekohore organizuese. Ne shtetin<br />
me te zhvilluar ekonomik te Azise dhe te dyten ne<br />
bote pra Japoni nuk ka asnje autor shqiptar qe te kete<br />
sukses nga shitja e librave te xhepit. Ne Europe pervec<br />
frances ku ndonje autor eshte botuar ne disa mijera kopje<br />
nuk ka serisht edhe ketu asnje autor shqiptar best<br />
seller, mbasi edhe per “fenomenin” nuk ka asnje informacion<br />
te sakte per tirazhin, ribotimete herpashershme<br />
nga shitja e librave te xhepit. Per mendimin tim me shume<br />
zhurme behet ne mediat shqiptare per shqiptaret.<br />
Asnje nga autoret sikurse thuhet ne Shqiperi se jane te<br />
nga Vangjush Ziko Canada<br />
njohur qofte edhe ne france nuk shkruan librat e vet<br />
direkt ne gjuhen frenge qofte ky edhe “fenomeni” apo<br />
“gjeniu i letrave shqipe. Tani lind pyetja se ku eshte e<br />
njohur letersia shqipe dhe per pasoje dhe veprat e<br />
shkrimtarit (te shquar per boten shqiptare) z. Ismail Kadare,<br />
mbasi nuk ka asnje best seller. Po jap vetem nje<br />
shembull. Ne Amerike dhe bote deri tani jane shitur 7<br />
milion libra (sipas gazetes The New York Times dhe revistes<br />
TIME) me autor Presidentin tone Barok Obamen,<br />
duke qene nder me te shiturit nder disa presidente te<br />
Amerikes te marre sebashku. Pra nje figure politike qe<br />
nuk ka me shume se 1 vit ne skenen politike amerikane<br />
dhe boterore botohen deri ne 7 milion kopje ndersa nuk<br />
dime sa sa eshte tirazhi i botimeve te gjithe autoreve<br />
shqiptare te perkthyer ne bote sot, kjofte dhe i “gjeniut”<br />
“shkrimtarit me te famshem nderkombetar Kadare” sikurse<br />
thuhet ne mediat shqiptare. Deri me tani shkrimtaret<br />
shqiptare shkruajne ne gjuhen shqipe per t’u<br />
lexuar nga lexuesit po shqiptare. Pikerisht mosnjohja e<br />
letersise shqiptare ne bote dhe konstatimi i drejte i albanolgut<br />
te njohur z. Robert Elsie nuk eshte bere objekt<br />
i analizave nga media shqiptare, te pakten sa kam mundur<br />
te lexoj deri me sot. Edhe vete z. Ka dhene nje pergjigje<br />
te pergjithshme (qe te kujton politikanin cimcakez<br />
z. F. Nano qe flet shume e s’thote asgje konkrete)<br />
dhe asje konkrete. Pra ne kete rast z. Elsie na la te kuptonim<br />
edhe pse ne mediat shqiptare behet zhurme shume<br />
rreth “fenomenit” ai eshte i panjohur ne bote. Kur<br />
kete konstatim me kohe e kam thene une dhe shume te<br />
tjere, te gjithe jemi quajtur trathtare, kunderkombetar<br />
etj. brockulla te fjalorit te diktatorit largkjofte ose Dulles<br />
se Gjirokastres. Meqenese kete konstatim e deklaroi<br />
me ne fund drejte dhe sakte z. Elsie media hesht. Deri<br />
kur do te vijohet nga media servile te genjehet lexuesit<br />
se ky apo ai shkrimtar eshte kolos, gjeni, balzak, etj.,<br />
epitete kilometrike te vendosur para dhe mbas emrit te<br />
personit kjofte ky edhe z. Kadare. Une mendoj se idhujt<br />
e krijuar prej rere shpejt koha do te tregoj se jane apo<br />
jo te tille. Te marrim vetem rasitn e Shqiperise. Ne Shqiperi<br />
3/4 e territorit te saj jane reliev kodrinor dhe malor,<br />
ku dhe eshte perqendruar edhe 55-60% e popullsise<br />
rurale. Ne zonat e thella malore ende sot e kesaj dite<br />
nuk shkon shtypi dhe qarkullon libri artistik shqiptar<br />
brendshme, që do ta quaja «egocentrike», të kundërt<br />
me atë «centrifugale». Mendimi dhe ndjenja mblidhen<br />
në qendër (në botën intime të krijuesit), në vend që të<br />
shpërndahen në periferi (në botën e problemeve që e<br />
rrethojnë atë). Nuk e tjetërson veten krijuesi me këto<br />
ngjarje, por bëhen këto pjesë e botës intime të tija. Këtë<br />
u përpoqa ta vë në dukje më lart duke folur për lirikën<br />
erotike. Por edhe tematika patriotike, po ta shohesh me<br />
kujdes vëllimin «Mjelmat po të vijnë», vë re se si autorja<br />
temat mbi patriotizmin i jep të personalizuara në<br />
vargje që flasin, në radhe të parë, për vetveten dhe jo në<br />
vargje të përgjithshme apo të ballëpërballshme.<br />
Ciklin për atdheun, në këtë vëllim, ajo e fillon me<br />
poezinë «Mezhgorani» («Ç’m’u shfaqe sot, Mezhgorani<br />
im»), për të vazhduar me poezi të tjera si «Streheza»<br />
(«Të erdha, streheza ime, të erdha/E di që më prisje»).<br />
Dhe e natyrshme është. Atdheu, për secilindo, fillon nga<br />
«vatra familjare». Edhe Odisea, shtegtari i përjetshëm,<br />
që poezia botërore e ka bërë personifikim të mallit për<br />
atdheun e braktisur, përmallohet në çastet e para kur<br />
shkel në Itakë, duke parë dhe shijuar «tymin e ëmbël<br />
të shtëpisë». Po. Nga intimiteti zë fill poezia e vërtetë<br />
lirike. Pikërisht, drejt kësaj ka lëvizur poezia më e re<br />
e poetes Kozeta Zylo. Dhe ka ndodhur kështu me poezinë<br />
e saj, ajo që ndodh dhe në natyrë. Ndodhin lëvizjet<br />
e shtresave të nëndheshme, pastaj lëkundjet në sipërfaqen<br />
e tokës. Kjo lëvizje ka sjellë dhe «lëkundje» në<br />
laboratorin krijues të autores. Me vëllimin «Mjelmat po<br />
të vijnë» ajo arrin me sukses atë që i duhet një vargu<br />
të vërtetë poetik. Fjalët në të e ndjejnë veten ngushtë,<br />
shtërnguar, kurse mendimet fitojnë hapësirë dhe thellësi.<br />
Me vargje të tilla poetja, jo vetëm na tregon, por na i<br />
përcjell emocinalisht ndjenjat dhe mendimet që mbartin<br />
në vetvete fjalët e zakonshme. Ndryshime kanë ndodhur<br />
dhe në ligjërimin poetik. Poetja nuk i mbetet rob metrit,<br />
rimës apo stolisjes së vargut me figura. Në vargjet e këtij<br />
vëllimi mendimi rrjedh lirshëm, në trajtën e një monologu<br />
apo rrëfimi, ku momenti dhe detaji konkret nxitin<br />
mendime asociative të çastit dhe të kohës që ka kaluar,<br />
duke krijuar një tërësi organike emocionuese. Krijimi<br />
bëhet kështu vërtet i figurshëm, semantika e fjalës<br />
shkrihet me semantikën e mendimit dhe ne shijojmë atë<br />
kënaqësi estetike që na jep poezia. Kështu vargjet e autores<br />
bëhen edhe të lexuesit. Poetja Kozeta Zylo realizon<br />
kështu artistikisht «qytetarinë» e saj. Dhe kjo është një<br />
arritje jo e vogël. Kjo premton edhe për më shumë për<br />
të nesërmen e krijimtarisë së poetes.<br />
Z. Robert Elsie ka te drejte kur thote se:<br />
“Letersia shqipe nuk njihet ne bote”<br />
nga Klajd Kapinova New York<br />
dhe i huaj. Te rinjte sot ne qytete por edhe ne katunde<br />
jane me shume te interesuar qe kohen e lire ta kalojne<br />
mes miqve dhe shokve ne disko, plazhe, eskursione,<br />
koncerte, kinema, party, internet, toplista rinore argetuese,<br />
website personale, my space, facebook, apo per te<br />
gjetur rrugen me te lehte per t’u larguar nga Shqiperia<br />
per nje jete shume me te mire se periudha e tejzgjatur<br />
tranzitore qe s’dihet se kur do te mbaroj etj. dhe nuk<br />
kane deshire te ngujohen me ore ose dite te tera duke<br />
lexuar libra politik, gazeta me shkrime kilometrike etj.<br />
Nese nje te riut ne Shqiperi do t’i afrosh si dhurate nje<br />
liber te nje shkrimtari te njohur apo nje CD apo te shkoj<br />
per feste me shokete shoqet, aiose ajo sigurisht qe do te<br />
zgjedh te dyten. Brezi i ri ne Shqiperi mbas viteve 1990<br />
nuk eshte i interesuar te lexoj libra me kooperativista,<br />
dimra te vetmise se madhe, qe jane produkt i sistemit<br />
komunist, ndonese media qe trashegon mentalitet dhe<br />
aksion komunist per inerci shkyhet e bertet s eketo jane<br />
shume te bukura. Ne Shqiperi nje shkrimtar kjofte edhe<br />
ky z. Kadare njihet vetem fizikisht ose si emer, mbasi<br />
asnjeri prej tyre nuk di te thote nje titull libri ose personazhi<br />
te veprave te tij. Nje pjese e rinise qe jeton sot ne<br />
katund ka me shume interes te bej disa lek, dhe ne zonat<br />
e thella malore te kullosin bagetite se me ato ai<br />
nxjerr qumeshtin, mishin, gjalpin duke i kullotur ato sa<br />
me mire. Une nuk di se nje i ri qe del ne mal me bageti<br />
te marre me vete edhe librin. Ai preferon nje radio me<br />
bateri se nje liber. Nese ai do te lexonte librin delen do<br />
ta cante ujku apo do te rrezohej ne ndonje humnere... Te<br />
rinjte ne qytet e kane mendjen tek argetimi qefi e jo tek<br />
librat. Edhe ndonje qe shkon ne universitet kerkon qe ta<br />
marr ate sa me lehte pa vrare mendjen shume. Te vertmet<br />
raste kur nje shkrimtar shqiptar njihet eshte kur<br />
profesori i deges se gjuhe letersise i jep si teme diplome<br />
kete apo ate autor qe ai pelqen dhe nuk e le ne deshiren<br />
e studentit qe te mbroje diplomen me nje teme te tradites<br />
te pashkelur me pare ne fushen e hulumtimeve, duke<br />
sjelle nje risi edhe per vete kulturen shqiptare.<br />
A eshte me mire te debatohet me argumenteper<br />
konstatimin e sakte te perkthyesit, studiuesit dhe albanologut<br />
bashkekohor z. Robert Elsie se te flitet per fenomene<br />
te rreme qe nuk ekzistojne ne realitet jo vetem<br />
ne Shqiperi por as ne bote...
Change language