Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TAULEDDA 5. Consonantis surdas oclusivas (P, T, C) e labiodentali (F)<br />
Lìteras o liòngius LATINU Bessida in sardu Pronùntzia<br />
campidanesu sutabarieda<strong>di</strong>s<br />
P-<br />
PISCE(M)<br />
p-<br />
['piʃi]<br />
T-<br />
TUU(M)<br />
t<br />
['tu:]<br />
C-<br />
CANE(M)<br />
c<br />
['kani]<br />
C-<br />
CENA(M)<br />
c<br />
['tʃεna]<br />
F-<br />
FILIU(M)<br />
f-<br />
['fil:u]<br />
-P-<br />
CEPULLA(M) -b-<br />
[tʃi'βuɖa]<br />
-T-<br />
ACETU(M) -d- (-r-)<br />
[a'ʒeδu] [a'ʒeɾu]<br />
-C-<br />
PAUCU(M) -g-<br />
['paγu]<br />
-C-<br />
NUCE(M)<br />
-x- (-g)<br />
['nuʒi] ['nudʒi]<br />
-F-<br />
STEFANU(M) -v-<br />
['stεvini]<br />
bessidas de arrègu- SECATU(M) -au<br />
[se'γaw]<br />
la<br />
VENDITU(M) -iu<br />
['bendju]<br />
= 0 (zeru)<br />
VENDITA(M) -ia<br />
['bεndja]<br />
PERSICU(M) -iu<br />
['pres:ju]<br />
NATICA(M) -ia<br />
['naδja]<br />
CASTICARE -iai<br />
[kas'tjaj]<br />
*COCERE<br />
-i(ri)<br />
['kɔj] ['kɔjɾi]<br />
-PP-<br />
APPELLARE -p-<br />
[ape'ɖ:aj]<br />
-TT-<br />
GUTTA(M) -t-<br />
['guta]<br />
-CT-<br />
NOCTE(M) -t-<br />
['nɔti]<br />
-PT-<br />
NEPTA(M) -t-<br />
['nεta]<br />
-CC-<br />
BUCCA(M) -c-<br />
['buka]<br />
-CC-<br />
OCCIDERE<br />
-c-<br />
[bo'tʃiɾi]<br />
5.2. Consonantis<br />
pisci<br />
tuu<br />
cani<br />
cena<br />
fillu<br />
Norma scrita<br />
cibudda<br />
axedu<br />
pagu<br />
nuxi<br />
Stèvini<br />
segau<br />
bèn<strong>di</strong>u<br />
bèn<strong>di</strong>a<br />
prèssiu<br />
nà<strong>di</strong>a<br />
castiai<br />
coi<br />
apeddai<br />
guta<br />
noti<br />
neta<br />
buca<br />
bociri<br />
Is consonantis oclusivas surdas (chi impari a sa labiodentali bieus in sa Tauledda 5 a pàg. 93) no ddas<br />
scrieus mai allobadas ca in Camp. no nci at mai opositzioni funtzionali 8 simpli-allobada, giai chi is chi fiant<br />
allobadas in latinu donant in Sardu sonu oclusivu surdu (/p, t, c/), is chi fiant simplis in latinu donant in<br />
Sardu Camp. sonu fricativu sonoru (/b, d, g/ lèbias). Mancu is consonantis oclusivas sonoras (/b, d, g/ fortis)<br />
(càstia sa Tauledda 6 a pàg. 96) tenint abisòngiu de ddas allobai in sa scridura, siat ca in latinu no ddu<br />
fiant mai (foras -DD- in is cumpostus cun AD-, in s'interis in Sardu apoderaus sa /dd/ ma po sa cacuminali<br />
chi benit de sa -LL- latina), siat ca in is làssidus fait a ddas ligi oclusivas (es. acabbai, aggradessi) o oclusivas-fricativas<br />
segundu is logus (abbarrai o abarrai, adderetzai o aderetzai), duncas, po nosi aostai de imperai<br />
grafias <strong>di</strong>ferentis in fueddus chi funt a su contras allòfonus sceti, acerreus a tenni sa prus grafia <strong>di</strong>scansosa,<br />
est a nai cun d-una consonanti sceti. Custu balit puru po is labiodentalis (f, v), sa bilabiali nasali (m) e<br />
totu is africadas (c palatali, g palatali, tz, z).<br />
Insandus, comenti eus a biri prus ainnantis, is consonantis chi scrieus allobadas funt sceti is chi apoderant<br />
opositzioni funtzionali simpli-allobada: L (filu-fillu), N (manu-mannu), S ([su] casu - [deu] cassu), R (carucarru),<br />
D (seda-sedda), <strong>di</strong>scansosa de arregordai ponen<strong>di</strong> a menti is fueddus lana <strong>sarda</strong>.<br />
In conca de fueddu is consonantis oclusivas sonoras in logus medas n<strong>di</strong> arruint in fonètica sintàtica candu<br />
tenint ananti unu fueddu chi acabat a vocali, ma su parrimentu nostu est ca tocat a scriri su fueddu sèmpiri<br />
in sa pròpiu manera, apoderen<strong>di</strong> puru sa lìtera chi n<strong>di</strong> arruit in su fueddai.<br />
In sa Tauledda 7 a pàg. 96-97 funt in<strong>di</strong>tadas is consonantis nasalis, sa laterali, sa vibranti e sa fricativa alveolari.<br />
Custas consonantis funt is chi tenint prus formas <strong>di</strong>ferentis de pronùntzia in corpus de fueddu<br />
candu funt a mesu de vocalis. Sa /n/ in totu su Campidanu de mesu e de parti de scurigadòrgiu dda pronùntziant<br />
a nasalisadura de sa vocali chi ddoi est ananti e in su Sàrrabus a sa nasalisadura aciungint su corpu<br />
de gùturu puru.<br />
8 Opositzioni funtzionali: est su fenòmenu po chi, muden<strong>di</strong> unu sonu sceti de su fueddu, mudat su sentidu de su fueddu etotu<br />
(es. soli, nòmini, sole / solli, verbu, solere). Candu su sonu chi mudat no fait mudai su sentidu de su fueddu, chistionaus de<br />
allòfonus (pronùntzias <strong>di</strong>ferentis in logus <strong>di</strong>ferentis de su pròpiu fueddu), duncas in custu atopu no ddoi at opositzioni<br />
funtzionali (es. soli / solli / sobi / sogui / sorhi / soi, ecc., pronùntzias <strong>di</strong>ferentis de su pròpiu fueddu, soli) e sa grafia depit essi<br />
ùnica.