Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12 Ittri<br />
Kultura u identità<br />
Is-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:<strong>il</strong>ju Mqabba organizz<strong>at</strong><br />
seminar nazzjonali ‘Il-Festi: Kultura u Identità’ b[ala parti m<strong>il</strong>lfesti<br />
/entinarji li qed torganizza m<strong>at</strong>ul din is-sena.<br />
Dejjem hemm x’titg[allem u nista’ ng[id li permezz ta’ dan isseminar,<br />
tg[allimt [afna.<br />
Wara l-pre]entazzjonijiet tassew ri/erk<strong>at</strong>i, miktubin bi [sieb u<br />
riflessjoni kien hemm [in g[al mistoqsijiet u diskussjoni fejn stajt<br />
napprezza l-entu]ja]mu, is-serjetà u l-m<strong>at</strong>urità tal-kelliema li lkoll<br />
kemm huma semmew diversi aspetti li jag[mlu parti m<strong>il</strong>l-kultura<br />
u l-identità tal-festi tag[na. Hu tajjeb li wie[ed jisma’ l-<br />
opinjonijiet ta’ kul[add g[ax festa hi mag[mula minn elementi<br />
differenti. Sin/erament nemmen li kul[add g[andu x’joffri.<br />
Nifra[ lis-So/jetà Mu]ikali Madonna tal-:<strong>il</strong>ju Mqabba g[al dan<br />
is-seminar professjonali.<br />
Na[seb tkun inizj<strong>at</strong>tiva tajba li l-pre]entazzjonijiet jin[abru fi<br />
ktieb [alli jibqg[u jservu b[ala punt ta’ referenza f<strong>il</strong>waqt li<br />
wie[ed ikun jista’ jer;a’ jaqra u jixtarr dawn <strong>il</strong>-kitbiet interessanti.<br />
Malcolm Schembri<br />
{a]-}abbar<br />
Nipprote;u l-wirt n<strong>at</strong>urali<br />
tal-g]ejjer Maltin<br />
31. Wied G[ollieqa<br />
Wied G[ollieqa jinsab f<strong>il</strong>-parti tal-Grigal ta’ Malta li jissepara<br />
erba’ zoni b’[afna bini: San :wann u l-Kappara fit-Tramuntana<br />
tal-wied, l-Imsida f<strong>il</strong>-Lvant, <strong>il</strong>-Qasam Industrijali ta’ San :wann<br />
f<strong>il</strong>-Punent u l-Università u l-Isptar M<strong>at</strong>er Dei fin-Nofsinhar.<br />
Il-wied jag[ti fid-direzzjoni tal-Lvant. Jibda miz-zona tal-<br />
Qasam Industrijali f’elevazzjoni ta’ 55m u l-wied jitb<strong>at</strong>tal fiddirezzjoni<br />
tal-Lvant lejn Lazaretto Creek f<strong>il</strong>-G]ira.<br />
Ori;inarjament, <strong>il</strong>-wied kien jitb<strong>at</strong>tal f<strong>il</strong>-ba[ar, i]da [afna missistema<br />
ori;inali tal-wied int<strong>il</strong>fet min[abba l-urbanizzazzjoni f<strong>il</strong>-<br />
G]ira. Iz-zoni <strong>madwar</strong> <strong>il</strong>-;nub tal-wied pre]enti huma mibnija u<br />
f’xi ka]i l-bini hu biss 10-20m ’l bog[od m<strong>il</strong>l-qieg[ tal-wied.<br />
Barra dan, Triq M.A. Vassalli (aktar mag[rufa b[ala Triq<br />
Re;jonali) tg[addi minn fuq <strong>il</strong>-wied u qasmitu f’]ew; zoni<br />
separ<strong>at</strong>i.<br />
Il-wied hu kompost l-aktar m<strong>il</strong>l-Franka Lower Globigerina<br />
Limestone g[alkemm qieg[ <strong>il</strong>-wied jinsab vi/in [afna n-na[a ta’<br />
fuq ta]-}onqor. G[al din ir-ra;uni, qieg[ <strong>il</strong>-wied hu permeabbli<br />
[afna u t-tb<strong>at</strong>t<strong>il</strong> ise[[ l-aktar permezz ta’ inf<strong>il</strong>trazzjoni aktar<br />
m<strong>il</strong>li l-fluss tal-wi//.<br />
G[alkemm [afna min-na[<strong>at</strong> tal-wied huma komposti minn art<br />
agrikola, tipika ta’ [afna mis-sistemi tal-wied, iz-zona g[adha<br />
kar<strong>at</strong>terizz<strong>at</strong>a minn komunitajiet estensivi tal-makkja fejn qieg[<br />
<strong>il</strong>-wied jipprovdi [abit<strong>at</strong> importanti tal-korsija tal-<strong>il</strong>ma.<br />
Kar<strong>at</strong>teristika m<strong>il</strong>l-aktar importanti f’dan <strong>il</strong>-wied hi r-rikkezza<br />
tal-fungi. Kienu rre;istr<strong>at</strong>i <strong>madwar</strong> 30 spe/i ta’ makrofungi u<br />
dawn instabu l-aktar f<strong>il</strong>-komunitajiet tal-makkja f’qieg[ <strong>il</strong>-wied.<br />
L-Awtorità tal-Ambjent u l-Ippjanar (<strong>il</strong>-MEPA) sked<strong>at</strong> Wied<br />
G[ollieqa b[ala Zona ta’ Importanza Ekolo;ika u Sit ta’<br />
Importanza Xjentifika skont l-Avvi] tal-Gvern Numru 241#97<br />
f<strong>il</strong>-Gazzetta tal-Gvern tas-7 ta’ Apr<strong>il</strong> 1997. Il-kumplament tassistema<br />
tal-wied, fiz-zona mag[rufa b[ala Ta’ Gannus, kienet<br />
sked<strong>at</strong>a b[ala Zona ta’ Importanza Ekolo;ika ta’ Livell 4 (zona<br />
ta’ lqug[) skont l-Avvi] tal-Gvern Numru 869#09 t<strong>at</strong>-30 ta’<br />
Ottubru 2009.<br />
Nhar l-Erbg[a><br />
L-G[adira tal-Ilma {elu<br />
tal-Q<strong>at</strong>tara<br />
IN-NAZZJON Is-Sibt, 16 ta’ Apr<strong>il</strong>, 2011<br />
Nintelqu f’idejn <strong>il</strong>-Mulej<br />
G[all-g[axar sena<br />
konsekuttiva, l-G[aqda<br />
F<strong>il</strong>antropika Talent Mosti<br />
organizz<strong>at</strong> Ser<strong>at</strong>a Mu]iko-<br />
Letterarja marbuta mal-kult<br />
tal-:img[a Mqaddsa fis-sala<br />
prin/ipali tal-iskola sekondarja<br />
tal-bniet – Kulle;; Marija<br />
Re;ina, <strong>il</strong>-Mosta, <strong>il</strong>-{add 10<br />
ta’ Apr<strong>il</strong>.<br />
Udjenza kbira, b[al kull<br />
sena, semg[et u apprezz<strong>at</strong> ittalent<br />
Malti u fuq kollox, kif<br />
qal tajjeb l-Ar/ipriet Dun<br />
Mario Tong, <strong>at</strong>tività b[al din<br />
tkompli tg[inna biex aktar<br />
nid[lu fl-ispirtu tal-:img[a<br />
Mqaddsa u nimmeditaw fuq <strong>il</strong>passjoni<br />
u l-mewt ta’ Sidna<br />
:esù Kristu.<br />
Is-ser<strong>at</strong>a tmexxiet minn<br />
Alexandra Cam<strong>il</strong>leri u Joe<br />
Vella li bejniethom<br />
ippre]entaw l<strong>il</strong>l-qarrejja<br />
Charles Abela Mizzi, Margaret<br />
Agius, Charles Coleiro u :or;<br />
Peresso. Is-ser<strong>at</strong>a fet[et b<strong>il</strong>poe]ija<br />
‘Tislima l<strong>il</strong> Kristu<br />
Sidna’ ta’ Oliver Friggieri u<br />
kompliet b’o[ra ta’ Feli/<br />
Fenech ‘L<strong>il</strong>l-G[uda tal-<br />
24 sieg[a<br />
k<strong>at</strong>ina ta’ Ru]arju<br />
Fuq l-G[olja ta’ Bor; in-Nadur<br />
Bir]ebbu;a<br />
m<strong>il</strong>-lum is-Sibt fis-7 p.m.<br />
sa g[ada l-{add fis-7 p.m.<br />
It-talba tar-Ru]arju<br />
ssir kull nofs sieg[a<br />
Kul[add hu m[e;;e; j<strong>at</strong>tendi<br />
Fidwa’, ‘Kristu,<br />
Q<strong>at</strong>ra…Q<strong>at</strong>ra..’ ta’ Mario<br />
Grixti u ‘12 ta’ Ottubru 2001’<br />
ta’ Margaret Agius dwar ittifla<br />
ta’ tliet snin Gizelle.<br />
Inqara studju dettalj<strong>at</strong> ta’<br />
George Cassar dwar ‘Il-<br />
Postijiet tad-dfin f<strong>il</strong>-Mosta’,<br />
‘Dell Stramb’ ta’ Raymond G.<br />
Zammit, storja vera li ;r<strong>at</strong> fissajf<br />
tal-1918 fi ]mien <strong>il</strong>-<br />
Gwerra tal-Krimea bl-isem ta’<br />
‘Omm Alla u Ommna’<br />
miktuba minni u ‘Il-:img[a<br />
Mqaddsa f<strong>il</strong>-Mosta’ ta’<br />
Anthony Cam<strong>il</strong>leri.<br />
Is-s<strong>il</strong>tiet kollha li nqraw<br />
kienu akkumpanj<strong>at</strong>i minn<br />
power point present<strong>at</strong>ion m<strong>il</strong>lkoppja<br />
Mario u Liber<strong>at</strong>a<br />
Vassallo.<br />
Taw sehemhom <strong>il</strong>-vjolinista<br />
Simon Vella flimkien malkitarrista<br />
Mark Rapa li daqqew<br />
flimkien Cry, Nocture minn<br />
Secret Garden, l-Ave Maria ta’<br />
Schubert u l-Hallelujah ta’<br />
Leonard Cohen.<br />
Din l-<strong>at</strong>tività partikulari, fost<br />
[afna o[rajn li ttella’ l-G[aqda<br />
F<strong>il</strong>antropika Talent Mosti<br />
{ajku - 170<br />
minn Oliver Friggieri<br />
Sulari g[olja<br />
Itella’ l-bniedem f’[ajtu<br />
Fuq medda tafal<br />
{sibijiet g[all-:img[a Mqaddsa<br />
minn P<strong>at</strong>ri Anthony C. Ferrante O. Carm.<br />
Il-Be<strong>at</strong>u Titu Brandsma, Karmelitan Olandi], kiteb <strong>il</strong>-[sibijiet fl-1942 meta kien f<strong>il</strong>-[abs ta’<br />
Scheveningen, <strong>il</strong>-:ermanja. G[al seba’ ;img[<strong>at</strong> kien mi]mum f’/ella ta’ ]ew; metri kobor!<br />
Kienu jo[or;uh biss biex jinterrogawh. Kien arrest<strong>at</strong> u maqtul min-Na]i min[abba l-[idma<br />
tieg[u favur <strong>il</strong>-Knisja K<strong>at</strong>tolika. F’din <strong>il</strong>-Via Sagra g[andna xhieda /ara tal-g[aqda tieg[u<br />
mar-rieda ta’ Alla u tal-im[abba li kellu lejn Ommna Marija.<br />
8. :esù jitkellem ma’ wlied :erusalemm<br />
Nadurawk, O :esù, u l<strong>il</strong>l-muntanji, ‘Aqg[u fuqna!’ hu fis-sema”. Mhux bi]]ejjed<br />
nberkuk, g[ax b’salibek u l- u l<strong>il</strong>l-g[oljiet, ‘Ordmuna!’ li jien nit[assar it-tb<strong>at</strong>ijiet<br />
mewt tieg[ek inti fdejtna. G[ax jekk dan kollu qeg[din tieg[ek, je[tie; ukoll nie[u<br />
Qari m<strong>il</strong>l-Evan;elju ta’ San jag[mluh liz-zokk meta sehem mieg[ek u b’qalb<br />
Luqa (23, 27-32): Kotra kbira g[adu a[dar, mela xi jsir ;eneru]a na//etta minn idejk<br />
ta’ nies kienet miexja warajh. minnu meta jinxef?” in-niket l-provi li int<br />
Fosthom kien hemm xi nisa li O :esù, <strong>il</strong>-kliem li int tibg[<strong>at</strong>li u n;orrhom<br />
bdew i[abbtu fuq sidirhom u g[edt lin-nisa li t[assruk tul f’g[aqda s[i[a mieg[ek. Int<br />
jibkuh. Imma :esù dar it-triq tas-salib, tg[idu l<strong>il</strong>i id-dielja, a[na l-frieg[i: jekk<br />
lejhom u qal<strong>il</strong>hom: “Nisa ta’ wkoll? “Mhux l<strong>il</strong>i ibku i]da ma nibqg[ux mag[qudin<br />
:erusalemm, mhux l<strong>il</strong>i ibku, ibku l<strong>il</strong>kom infuskom u l<strong>il</strong> Mieg[ek, ninxfu u ma nkunu<br />
i]da ibku l<strong>il</strong>kom infuskom u uliedkom g[ax jekk dan kollu niswew g[al xejn.<br />
l<strong>il</strong> uliedkom. G[ax, araw, qeg[din jag[mluh liz-zokk O Marija, int mhux biss<br />
g[ad ji;i ]mien meta jg[idu a[dar, x’se ji;ri miz-zokk urejt [niena imma mxejt ma’<br />
‘{ienja dik li m’g[andhiex niexef?” Qed niftakar ukoll Ibnek it-triq kollha tas-salib:<br />
tfal, [ieni l-;uf li q<strong>at</strong>t ma f<strong>il</strong>-kliem l-ie[or “Mhux min [u l<strong>il</strong>i wkoll mieg[ek.<br />
w<strong>il</strong>ed u s-sider li q<strong>at</strong>t ma jg[id Mulej, Mulej, jid[ol fissaltna<br />
tas-sema i]da min umli, ag[mel li qalbi tkun<br />
O :esù ta’ qalb [elwa u<br />
redda’!<br />
“Imbag[ad jibdew jg[idu jag[mel ir-rieda ta’ Missieri li tixbah l<strong>il</strong> tieg[ek.<br />
G[ada> :esù jaqa’ g[<strong>at</strong>-tielet darba<br />
m<strong>at</strong>ul is-sena, kienet<br />
iddedik<strong>at</strong>a f’;ie[ <strong>il</strong>-memorja<br />
ta’ Annabella Vassallo li<br />
f’Jannar 2011 t<strong>il</strong>fet <strong>il</strong>-b<strong>at</strong>talja<br />
tag[ha mal-kan/er. Tfakkru<br />
wkoll [bieb u o[rajn mid[la<br />
tal-G[aqda li [allew din iddinja<br />
m<strong>at</strong>ul is-sena.<br />
Is-ser<strong>at</strong>a li saret ta[t <strong>il</strong>p<strong>at</strong>ro/inju<br />
tal-President ta’<br />
Malta George Abela ;iet fi<br />
tmiemha b<strong>il</strong>li l-President tal-<br />
G[aqda F<strong>il</strong>antropika Talent<br />
Mosti Joe Bartolo ppre]enta<br />
/ekk l<strong>il</strong> Ian Azzopardi,<br />
Assistent Te]orier tal-<br />
Community Chest Fund,<br />
f<strong>il</strong>waqt li rringrazzja l<strong>il</strong><br />
kul[add g[as-solidarjetà li<br />
ntweriet l<strong>il</strong>u u l<strong>il</strong>l-fam<strong>il</strong>ja<br />
tieg[u tul ix-xhur li g[amel<br />
indispost.<br />
Wara s-Ser<strong>at</strong>a Mu]iko-<br />
Letterarja, l-Ar/ipriet<br />
inawgura u bierek <strong>il</strong>-wirja bittema<br />
tal-passjoni ta’ Sidna<br />
:esù Kristu li se tibqa’<br />
miftu[a g[all-pubbliku sa<br />
{add <strong>il</strong>-G[id.<br />
Em<strong>il</strong>y Barbaro-Sant<br />
Il-Mosta