Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt

18 A[barijiet ta’ Barra
IN-NAZZJON Is-Sibt, 16 ta’ April, 2011
KUBA
Riesqa lejn is-so/jali]mu tas-suq waqt li tiffa//ja r-realtà ta]-]menijiet
Il-Mexxejja ta’ dan il-pajji] fil-
Karibew jidhru li dde/idew dwar il-
[tie;a li ja;;ornaw is-sistema so/jalista
u meta llum qed jammettu li [addiem
f’Kuba ma jistax ikun iggarantit aktar
b’xog[ol g[al g[omru.
Waqt li qed ti//elebra l-[amsin
anniversarju tal-inva]joni falluta ta’
artha (b’appo;; Amerikan) li kien se[[
fl-1961, Kuba anki trid tiffa//ja r-realtà
dwar il-kontroll fuq il-prezzijiet skont
is-sistema so/jalista li ppermettiet biex
l-Istat ikollu l-kontroll kwa]i assolut
fuq l-attività ekonomika.
B’hekk ukoll, sistemi sinonimi marrivoluzzjoni
ta’ Kuba qed jiffa//jaw
]mien ta’ transizzjoni, bil-g]ira-stat qed
tmexxi l-ewwel Kungress tal-Partit
Komunista wara erbatax-il sena fost l-
effetti ta’ bidliet g[all-ekonomija
nazzjonali li titmexxa mill-gvern
/entrali f’Havana.
G[alkemm il-President ta’ Kuba,
Raul Castro warrab ir-riformi tas-suq
fuq skala kbira, il-pajji] jidher riesaq,
bil-mod lejn is-so/jali]mu tas-suq.
Dan meta Castro, fl-istess [in
m’g[andux l-intenzjoni li jwarrab
g[all-istil uniku ta’ ‘komuni]mu
tropikali’ li hi mag[rufa g[alih Kuba.
Hu minnu mbag[ad li l-Kungress tal-
Partit Komunista qed isir b[alissa biex
isa[[a[ l-idea tal-‘ispirtu so/jalista’ ta’
Kuba fil-konfront tal-Istati Uniti
‘kapitalista’. Fil-fatt, l-avveniment kien
ilu ppjanat biex jikkoin/iedi mal-
[amsin anniversarju tal-inva]joni tal-
Bay of Pigs li rri]ulta f’di]astru g[allpolitika
Amerikana fir-rigward tal-Istat
komunista fil-Karibew.
I]da minkejja s-simboli]mu, Kuba
llum qed t[abbat wi//ha mal-verità fuq
il-front finanzjarju, bil-Gvern ta’
Havana di;à j[abbar li g[andu
jelimina, gradwalment, is-sussidji li
g[al snin s[a[ ]ammew baxxi l-
prezzijiet taz-zokkor (prodott millpajji])
u r-ross impurtat g[all-poplu.
F’Settembru tas-sena l-o[ra ;ie
m[abbar li kellhom jing[ataw is-sensji
lil miljun [addiem fis-settur pubbliku
ta’ Kuba, u llum mistenni li t-tnaqqis
tal-impjiegi g[andu jdum aktar milli
kien ippjanat ori;inarjament.
Fl-istess [in, m’g[adhomx daqshekk
ri;idi r-regoli li jillimitaw l-intrapri]a
privata f’Kuba, fost sinjali li [afna eks
[addiema tal-Istat se jispi//aw ja[dmu
g[al rashom inkella jissie[bu malkooperattivi
tal-[addiema.
L-ag[ar
nixfa
g[al
[amsin
sena
Kuba qed tiffa//ja l-ag[ar
nixfa g[al nofs-seklu u meta
g[exieren ta’ eluf ta’ familji
qed jiddependu kwa]i g[al
kollox fuq it-trakkijiet tal-ilma
biex ja//ertaw mill-provista
essenzjali.
In-nixfa bdiet sentejn ilu u l-
ilma fil-;ibjuni tal-pajji] issa
ni]el g[al g[oxrin fil-mija biss
tal-livell normali.
Fil-pre]ent, il-Gvern Kuban
qed ja[seb biex it-trakkijiet
iwasslu l-provisti tal-ilma lil
aktar minn 100,000 resident
fl-in[awi ta’ Havana li ntlaqtu
l-ag[ar b’din il-problema.
Sadattant, is-sitwazzjoni filkapitali
Kubana saret aktar
ikkumplikata min[abba l-
kundizzjoni fqira tan-network
tal-pajpijiet tal-ilma.
Il-gazzetta tal-Istat, il-
Granma qalet li llum qed
jintilef l-ilma minn xi sebg[in
fil-mija tal-pajpijiet li
jissupplixxu lill-kapitali u li
la[qu tg[errew ma]-]mien.
L-istess pajpijiet anki
jinsabu fi [tie;a ur;enti ta’
manutenzjoni u tiswija, birresidenti
qed ikollhom jo[or;u
fit-toroq bil-bramel u l-
fliexken [alli jie[du l-ilma
mit-trakkijiet.
Ir-residenti qed jilmentaw
dwar ‘sitwazzjoni
inkontrollabbli’ fejn ma
jistg[ux jin[aslu meta jridu
i]da fil-[inijiet meta ja[sbu li
jkollhom ilma bi]]ejjed biex
iservihom.
U l-eluf kbar ta’ Kubani li
spi//aw f’din is-sitwazzjoni
qed jitolbu li l-ista;un tax-xita
(f’Mejju u f’:unju) i;ibilhom
ftit tas-ser[an.
Dan meta huma rrassenjati
g[al aktar mi]erja, fejn bilkemm
jistg[u jsajru u ja[slu
[wejji;hom – minbarra li qed
isibuha diffi/li biex i]ommu l-
livelli a//ettabbli tal-i;ene u
s-sanità.