Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
Jit[abbru arran;amenti ;odda g[at-traffiku madwar il-Belt
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
IN-NAZZJON Is-Sibt, 16 ta’ Apr<strong>il</strong>, 2011<br />
Opinjoni 11<br />
Editur> Alex Attard<br />
Media.Link Communic<strong>at</strong>ions Co. Ltd. 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pjetà PTA 1450<br />
P.O. Box 37, Il-{amrun {MR 1000 e-ma<strong>il</strong>> news@media.link.com.mt<br />
Tel> 21243641#2#3 Fax No. 21242886<br />
Dipartiment tal-Avvi]i Tel> 25965-317#232#474 Fax> 21240261<br />
E-ma<strong>il</strong>> adverts@media.link.com.mt<br />
L-EDITORJAL<br />
Futur sabi[ g[all-Kottonera<br />
Ir-ri;enerazzjoni tal-Kottonera kienet vi]joni li<br />
welled Gvern Nazzjonalista f<strong>il</strong>-bidu tas-snin<br />
disg[in. Dak i]-]mien ftit kienu jemmnu li din <strong>il</strong>parti<br />
tal-g]ejjer Maltin q<strong>at</strong>t tista’ tie[u d-dinjità li<br />
kellha sa qabel it-Tieni Gwerra Dinjija. Illum wara<br />
kwa]i 20 sena, l-ambjent fl-in[awi tal-Kottonera [a<br />
spinta qawwija ’l quddiem, kif jindika wkoll <strong>il</strong>prezz<br />
tal-proprjetà. Fost <strong>il</strong>-pro;etti li saru s’issa<br />
kien hemm id-Dar tal-Anzjani f’Bormla, <strong>il</strong>-<br />
Kumpless Sportiv f<strong>il</strong>-Kottonera, l-Iskola l-;dida f<strong>il</strong>-<br />
Verdala, <strong>il</strong>-Mixtla ta’ Bormla, <strong>il</strong>-marina fix-x<strong>at</strong>t tal-<br />
Birgu, it-twaqqig[ tal-[ajt tal-Ba/ir Numru<br />
Wie[ed, SmartCity u r-restawr ta’ diversi binjiet<br />
stori/i u partijiet mis-swar.<br />
K<strong>at</strong>ina ta’ pro;etti ta’ restawr<br />
Minbarra l-[idma li g[amel <strong>il</strong>-Gvern, <strong>il</strong>-[olqien<br />
tal-Kuns<strong>il</strong>li Lokali wkoll kien ]v<strong>il</strong>upp importanti li<br />
g[en f’dan <strong>il</strong>-pro/ess. Bi]]ejjed wie[ed i[ares lejn<br />
<strong>il</strong>-Birgu, fejn saret trasformazzjoni totali fosthom<br />
fis-swar u l-fortifikazzjonijiet. Proprju din <strong>il</strong>-<br />
;img[a t[abbar ukoll li l-Ministeru tar-Ri]orsi u l-<br />
Affarijiet Rurali se jkun qed jg[in fi skema li se<br />
twassal biex i/-/entru storiku ta’ din <strong>il</strong>-belt isir<br />
kollu paviment<strong>at</strong> u fl-istess [in jitne[[ew strutturi<br />
li jistunaw mal-ambjent Barokk tal-Birgu. Dawn<br />
jinkludu t-tne[[ija tal-aperturi tal-aluminju, u<br />
madum ta/-/eramika minn mal-fa//<strong>at</strong>i. Sad<strong>at</strong>tant<br />
kull min jid[ol u jo[ro; m<strong>il</strong>l-Birgu seta’ jinnota li<br />
Dawn l-a[[ar ftit xhur<br />
<strong>il</strong>koll kemm a[na ;ejna<br />
bbumbardj<strong>at</strong>i ta’ kuljum<br />
b’xeni ta’ vjolenza kontinwa<br />
f’bosta pajji]i G[arab. Dik<br />
ix-xrara li nxteg[let ftit<br />
qabel <strong>il</strong>-M<strong>il</strong>ied fit-Tune]ija<br />
rrank<strong>at</strong> b<strong>il</strong>-kbir u l-[u;;ie;a<br />
kibret u sa[net fuq li sa[net.<br />
Protesti pa/ifi/i fit-Tune]ija,<br />
l-E;ittu, <strong>il</strong>-Ba[rejn, <strong>il</strong>-Jemen<br />
u s-Sirja ttrasformaw<br />
ru[hom f’xeni ta’ vjolenza u<br />
mibeg[da li <strong>il</strong>hom [afna li<br />
rajniehom hekk mifruxin fuq<br />
tant pajji]i ;irien. Forsi xejn<br />
ma jisboq <strong>il</strong>-livell ta’<br />
vjolenza li rajna tant vi/in<br />
tag[na f<strong>il</strong>-Libja. Episodji<br />
mdemmin fejn mijiet jekk<br />
mhux eluf ta’ /iv<strong>il</strong>i u<br />
mhumiex, sfaw vittmi ta’<br />
vjolenza brutali u xierfa.<br />
I]da li ma jsabbarniex hu<br />
kif <strong>il</strong>-bniedem ma jitg[allem<br />
q<strong>at</strong>t! {afna minkom se<br />
jg[idu: imma l-vjolenza hi<br />
inevitabbli biex tag[mel <strong>il</strong>punt<br />
tieg[ek jekk xejn aktar<br />
ma ja[dem. Forsi dan hu<br />
minnu i]da jibqa’ l-f<strong>at</strong>t li l-<br />
vjolenza ;;ib mag[ha qirda,<br />
mibeg[da, u;ig[ u gwaj.<br />
F’dan <strong>il</strong>-kuntest hu xieraq<br />
li nirriflettu fuq l-importanza<br />
tad-demokrazija. Hu xieraq<br />
li nib]g[u g[allistituzzjonijiet<br />
tag[na kollha,<br />
spe/jalment dawk li<br />
jissalvagwardjaw <strong>il</strong>-libertà,<br />
id-demokrazija, id-drittijiet<br />
fundamentali u s-saltna taddritt.<br />
Dan hu vitali biex dak<br />
li rajna s’issa fid-dinja<br />
G[arbija ma ji;ri q<strong>at</strong>t l<strong>il</strong>na u<br />
l<strong>il</strong> ta’ warajna.<br />
parti storika m<strong>il</strong>l-Bastjun ta’ San :wann qed ter;a’<br />
tinbena fl-ist<strong>at</strong> ori;inali tag[ha permezz ta’ [nejja<br />
li tg[aqqad is-swar. Dan <strong>il</strong>-pro;ett jifforma parti<br />
minn pro;ett akbar ta’ €36 m<strong>il</strong>jun li permezz<br />
tieg[u qed ikunu restawr<strong>at</strong>i sitt k<strong>il</strong>ometri ta’ swar<br />
f<strong>il</strong>-g]ejjer Maltin.<br />
Investimenti kapitali b’risq <strong>il</strong>-Kottonera<br />
}v<strong>il</strong>upp importanti ]gur li kien <strong>il</strong>-pro;ett talmarina<br />
fix-X<strong>at</strong>t tal-Birgu. Minbarra l-aspett<br />
estetiku, dan <strong>il</strong>-pro;ett g[en ukoll g[arri;enerazzjoni<br />
ekonomika tal-in[awi b’diversi<br />
stabb<strong>il</strong>imenti li fet[u fix-x<strong>at</strong>t tal-Birgu u anki<br />
spinta l<strong>il</strong>l-qasam tal-jottijiet li j[alli profitti kbar.<br />
Wara li fis-snin li g[addew kienet inawgur<strong>at</strong>a l-<br />
marina, issa beda x-xog[ol ukoll fuq <strong>il</strong>kumplament<br />
tax-x<strong>at</strong>t li jwassal sal-Ba/ir Numru<br />
Wie[ed. Dan is-sit se jkun <strong>il</strong>-qofol tarri;enerazzjoni<br />
g[ax jinsab f<strong>il</strong>-qalba t<strong>at</strong>-tlett ibliet.<br />
Permezz tieg[u t-trasformazzjoni li saret f<strong>il</strong>-Birgu<br />
se tkun esti]a lejn Bormla u anki lejn l-Isla. Kull<br />
min g[andu /erta età u jiftakar ix-x<strong>at</strong>t tal-Birgu,<br />
Bormla u l-Isla sas-snin tmenin ma jistax ma<br />
jirrimarkax li dik li qabel kienet biss [olma issa<br />
qed issir realtà. Fost l-o[rajn [add q<strong>at</strong>t ma kien<br />
jimma;ina li f<strong>il</strong>-qalba tal-Kottonera se tifta[<br />
lukanda lussu]a ta’ [ames st<strong>il</strong>el. I]da din qed issir<br />
realtà, fix-x<strong>at</strong>t tal-Birgu fejn ix-xog[ol g[addej<br />
;mielu fuq binja li se tikkumplimenta l-ist<strong>il</strong> Barokk<br />
Il-festi<br />
Issa li die[la ;mielha r-<br />
rebbieg[a jibda joqrob l-<br />
ista;un tant mistenni talfesti.<br />
Il-festi huma parti u<br />
jibqg[u parti integrali t<strong>at</strong>tessut<br />
tradizzjonali Malti.<br />
Jag[tu timbru uniku mhux<br />
biss l<strong>il</strong> kull belt u ra[al i]da<br />
wkoll jixhdu l-identità unika<br />
ta’ pajji]na. Meta wie[ed<br />
jikkunsidra li f’Malta u<br />
G[awdex hawn xejn inqas<br />
minn 380 knisja, dan iqarreb<br />
g[al kwa]i g[all kull<br />
elf ru[. Dan kollu jag[ti<br />
kar<strong>at</strong>teristika unika l<strong>il</strong> din <strong>il</strong>g]ira<br />
tant ]g[ira i]da g[onja<br />
f<strong>il</strong>-p<strong>at</strong>rimonju artistiku u<br />
kulturali ta’ pajji]na.<br />
Minbarra dawn l-aspetti<br />
sbie[ tal-festi Maltin, jibqa’<br />
l-f<strong>at</strong>t li g[ad hemm temi li<br />
baqg[u xi ftit jew wisq<br />
kontroversjali marbutin<br />
mag[hom. Kif tennejt ftit <strong>il</strong>u,<br />
]mien <strong>il</strong>-festa g[andu jkun<br />
]mien sabi[, wie[ed ta’<br />
g[aqda u ta’ /elebrazzjoni.<br />
Sfortun<strong>at</strong>ament dan mhux<br />
dejjem <strong>il</strong>-ka]. G[alkemm<br />
nistqarr li n[oss li naqsu xi<br />
ftit, jibqa’ l-f<strong>at</strong>t li g[ad hemm<br />
elementi li jifirdu u jxellfu s-<br />
sabi[ tal-festi. Fost dawn<br />
hemm <strong>il</strong>-pika interna li te]isti<br />
f’xi r[ula partikulari. Din tala[[ar<br />
hi sa[ta, g[ax minflok<br />
tal-binjiet li hemm biswitha. F’din <strong>il</strong>-lukanda biss<br />
se jibdew ja[dmu <strong>madwar</strong> mitt persuna. Sad<strong>at</strong>tant<br />
fuq ix-xaqliba l-o[ra tal-Birgu tne[[iet struttura li<br />
kienet qed tkerrah is-swar. Dan b<strong>il</strong>li twaqqa’ l-O<strong>il</strong><br />
Depot u floku se jsir pro;ett ta’ tisbi[.<br />
I/-?entru A//ess u l-isfidi so/jali<br />
Flimkien mar-ri;enerazzjoni fi]ika je[tie; ukoll<br />
ir-ri;enerazzjoni so/jali. Ikun g[alxejn li jsiru<br />
pro;etti ta’ tisbi[ jekk <strong>il</strong>-problemi so/jali li kienu l-<br />
ka;un t<strong>at</strong>-tibd<strong>il</strong> demografiku tal-Kottonera ma<br />
jkunux indirizz<strong>at</strong>i. F’dan <strong>il</strong>-qasam ukoll g[addejja<br />
[idma m<strong>il</strong>l-Gvern permezz ta’ diversi servizzi.<br />
Fl-2002 infeta[ i/-?entru A//ess f’Bormla bliskop<br />
li jkun hemm servizz iktar personalizz<strong>at</strong> u<br />
jkunu indirizz<strong>at</strong>i problemi u sfidi partikulari.<br />
Fost l-o[rajn l-inizj<strong>at</strong>tiva Smartkids qed<br />
tipprovdi fa/<strong>il</strong>itajiet ta’ ch<strong>il</strong>dcare centres g[al<br />
tfal bejn 18-<strong>il</strong> xahar u tliet snin, kif ukoll ta[ri;<br />
g[all-;enituri bl-iskop li l-fam<strong>il</strong>ja tibqa’ dejjem<br />
is-sinsla tas-so/jetà. L-istess /entru jipprovdi<br />
wkoll servizzi m<strong>il</strong>l-Korporazzjoni g[ax-Xog[ol u<br />
Ta[ri;, edukazzjoni g[all-adulti, korsijiet u<br />
servizzi o[ra personalizz<strong>at</strong>i ta’ n<strong>at</strong>ura so/jali.<br />
G[alhekk f<strong>il</strong>waqt li hu importanti li l-investiment<br />
kapitali f<strong>il</strong>-Kottonera jkompli, g[andha tkompli<br />
ting[<strong>at</strong>a <strong>at</strong>tenzjoni biex <strong>il</strong>-qasam so/jali wkoll<br />
jing[<strong>at</strong>a prijorità g[ax l-i]v<strong>il</strong>upp veru jitlob li l-<br />
progress ekonomiku u so/jali jimxu id f’id.<br />
Skizzi (19)<br />
L-ispettru tal-vjolenza<br />
minn Caroline<br />
GALEA<br />
info@carolinegalea.com<br />
Kull min hu involut<br />
fi/-/elebrazzjonijiet tal-festi<br />
g[andu jag[ti u jie[u pja/ir<br />
fir-rispett ta’ kul[add.<br />
i;;ib l-g[aqda, tinbet iddivi]joni.<br />
Dan l-a[[ar din it-tema<br />
re;g[et tqajmet waqt<br />
konferenza fuq <strong>il</strong>-festi.<br />
G[alkemm <strong>il</strong>-konklu]jonijiet<br />
li waslet g[alihom <strong>il</strong>-<br />
Kummissjoni Ambjent<br />
Ar/idjo/esi fir-rapport tag[ha<br />
dwar <strong>il</strong>-festi g[adhom fuq <strong>il</strong>karta,<br />
jibqa’ l-f<strong>at</strong>t li kull min<br />
hu involut fi/-<br />
/elebrazzjonijiet tal-festi<br />
g[andu l-obbligu u d-dmir<br />
Nisrani li jag[ti u jie[u pja/ir<br />
fir-rispett ta’ kul[add u bi<br />
m[abba Nisranija li tixraq<br />
dawn l-okka]jonijiet. Nib]g[u<br />
g[all-festi u nkomplu nk<strong>at</strong>tru<br />
din it-tradizzjoni unikament<br />
Maltija.<br />
1 ta’ Mejju<br />
Baqa’ inqas minn<br />
[mistax g[all-festa be<strong>at</strong>ifikazzjoni tal-ma[bub<br />
Papa :wanni Pawlu II.<br />
Dan tassew se jkun G[id<br />
spe/jali hekk kif f’dan <strong>il</strong>jum<br />
tal-ewwel ta’ Mejju<br />
ti;i kkonferm<strong>at</strong>a l-qdusija<br />
ta’ dan ir-rag[aj spiritwali<br />
partikulari, li seraq <strong>il</strong>-qlub<br />
ta’ m<strong>il</strong>juni u li qeda l<strong>il</strong>l-<br />
Knisja b[ala kap<br />
spiritwali tag[ha g[al 27<br />
sena.<br />
Min jaf <strong>il</strong>-;emg[a fi<br />
Pjazza San Pietru kif se<br />
tkun? Intant nistennew<br />
b<strong>il</strong>-[erqa dan <strong>il</strong>-jum jasal<br />
biex ner;g[u nsellmu l<strong>il</strong><br />
dan ir-ra;el tant spe/jali.